တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

သဝီဖိပိာ်ခွါလၢအသးနံၣ်အိၣ် (၆၀)နံၣ်တဂၤ မၤတရီတပါဝဲဖိသၣ်ခံဂၤ

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါအ့ဖြ့ၣ် ၂၀၂၃နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီ, ကရူၢ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်)

ဂ---သဝီ, ဝ့သလွဲကရူၢ်, ကြုၢ်တုကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

နီၢ်က---

နီၢ်ခ---

သးနံၣ်

၁၂နံၣ်

၁၂နံၣ်

မုၣ်/ ခွါ

ပိာ်မုၣ်

ပိာ်မုၣ်

ကလုာ်

ကညီ

ကညီ

ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်   

-

-

တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

ကၠိဖိ

ကၠိဖိ

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

မိၢ်လုၢ်ပၢ်လၢ်

မိၢ်လုၢ်ပၢ်လၢ်

တၢ်ဟံမူဒါ/ လီၢ်လၤ

-

-

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ

ဂ---သဝီ, ဝ့သလွဲကရူၢ်, ကြုၢ်တုကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ဂ---သဝီ, ဝ့သလွဲကရူၢ်, ကြုၢ်တုကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ                    

လီၢ်လၤ

တၢ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ်

စီၤဃ---

သဝီဖိ

တသ့ၣ်ညါ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

ကညီပိာ်မုၣ်ကရၢမူဒါခိၣ်ဖဲ ကြုၢ်တုကီၢ်ဆၣ်ပူၤဒုးသ့ၣ်ညါဝဲတၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤဆူ KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိအိၣ်န့ၣ်လီၤ. KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိ မၤဝဲတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီး ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်အမိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

၂. ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်အနီၢ်ကစၢ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် ဟ့ၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်.

သဝီဖိပိာ်ခွါလၢအသးနံၣ်အိၣ် (၆၀)နံၣ်တဂၤ, မၤတရီတပါဝဲဖိသၣ်ခံဂၤ ဖဲ ဂ---သဝီ, ဝ့သလွဲကရူၢ်, ကြုၢ်တုကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ် ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အမံၤမ့ၢ်ဝဲ နီၢ်က---, ဒီး နီၢ်ခ---န့ၣ်လီၤ. ပှၤဖိသၣ်ခံဂၤအံၤန့ၣ်အသးနံၣ်အိၣ်ဝဲဒၣ် (၁၂)နံၣ် ခံဂၤလၢာ်, ဒီးထီၣ်ဝဲဒၣ်ကၠိ (၃)တီၤ ဖဲ ဂ---သဝီန့ၣ်လီၤ. ပှၤမၤကမၣ်တၢ်ဖိအံၤမၤကမၣ်ဝဲဒၣ်တၢ်ဖဲ လါအ့ဖြ့ၣ်, ၂၀၂၃နံၣ် အတီၢ်ပူၤ, ဘၣ်ဆၣ်ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖိတဖၣ်မၤနီၣ်ဝဲမုၢ်နံၤမုၢ်သီလီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤဃ--- မၤတရီ တပါဝဲဖိသၣ်ခံဂၤအံၤတဂၤခံဘျီ လၢတမ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်တကတီၢ်ဃီဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ခံဂၤအံၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ လၢတၢ်ကဲထီၣ်သးတၢတဘျီန့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်တၢ်မၤတရီတပါအီၤတဂၤဝံၤတဂၤ ဖဲ စီၤဃ---အဟံၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. စီၤဃ---ဟ့ၣ်ဒုးအီအဝဲသ့ၣ်ထံ တချုးလၢအဝဲမၤတရီတပါအဝဲသ့ၣ်ဒံးဘၣ်အဆၢတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပှၤဖိသၣ်ခံဂၤအံၤအီထံဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်ကိာ်ယူၢ်ဆါ, ကိၢ်အူ, ခိၣ်မူၤဒီးဆါဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဲဝဲလၢထံန့ၣ်နၢလီၤဂာ်လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီးကသံၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်မၤတရီတပါခံဘျီတဘျီကဲထီၣ်အသးလၢတၢ်ဆၢကတီၢ်လီၤဆီ, ဒီးမုၢ်နံၤမုၢ်သီလီၤဆီ, ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ်, ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ် မၤတရီတပါကဲထီၣ်သးတၢတၢတဘျီဝံၤအလီၢ်ခံ, ဘၣ်ဖဲ နီၢ်ခ---ဂဲၤလိာ်ကွဲဘူးဒီးတၢ်ခဲကျါအဆၢကတီၢ်န့ၣ်, စီၤဃ---ထံၣ်အီၤ ဒီးကိးဃီၤအီၤန့ၣ်လီၤ. နီၢ်ခ--- လဲၤဘူးဃီၤဆူအအိၣ်, ဘၣ်ဆၣ်ဖဲအဝဲဃၣ်အသးဒ်သိးဒီကဃ့ၢ်ဖျိးကွံာ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် စီၤဃ---ပျ့ၢ်ထုးအီၤ ဒီးမၤတရီတပါအီၤန့ၣ်လီၤ.

ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ် ၂၀၂၃နံၣ်, ကၠိပျၢ်ကသုၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်, နီၢ်က---အပၢ်မၢဝဲ အဖိမုၣ်, အဖိခွါ ဒီးစီၤဃ---လၢအမ့ၢ်ဝဲပှၤလၢအိၣ် လၢဟံၣ်ဃၢၤတဂၤ, လၢကလဲၤပျၢ်လီၤဒုးအီၣ်ကျီၢ်ဆၣ်လၢနီၣ်ကျါလၢသဝီအချၢန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်လဲၤတုၤလၢကျီၢ်အီၣ်ဆၣ်အ လီၢ်န့ၣ်, အပၢ်မၢဝဲ နီၢ်က--- ဒီးအဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢကလဲၤကွၢ်ဝဲထံကျိန့ၣ် မ့ၢ်ထံအိၣ်ဧါတအိၣ်ဒံးဧါန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်လဲၤကွၢ်ဝဲဝံၤ အလီၢ်ခံန့ၣ်, အပုၢ်ပိာ်ခွါဖိန့ၣ်ဟဲက့ၤတဲဘၣ်ဝဲအပၢ်လၢတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးတစိၢ်ဖိန့ၣ် နီၢ်က---ဃ့ၢ်ပိာ်ဝဲဒၣ်အ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအခံ ဒီး စီၤဃ---ပျ့ၢ်ထုးဝဲဒၣ်အခီၣ်တကပၤဃံးဃံးန့ၣ်လီၤ.  ဆၢကတီၢ်ဖဲန့ၣ်အဝဲတမၤတရီတပါဝဲဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်အံၤ ဒံးဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ်ဖဲဖိၣ်သၣ်ပိာ်မုၣ်အံၤအဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလဲၤပီၢ်ထံၢ်လၢထံကျိပူၤအခါ, စီၤဃ---ဟံးန့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဒီးမၤတရီတပါဝဲဖိ သၣ်ပိာ်မုၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.

ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်, ကညီပိာ်မုၣ်ကရၢအိၣ်ဖဲကြုၢ်တုကီၢ်ဆၣ်ပူၤတဖၣ် ကွၢ်ထွဲကဟုကယာ်ဝဲဒၣ် နီၢ်က--- ဒီးနီၢ်ခ---ခံဂၤအံၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ်, KWO ဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢ, ဒီးနီၢ်သးတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးသ့ၣ်တ ဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီး KWO မၤစၢၤဝဲဖိသၣ်ခံဂၤအံၤလၢတၢ်ကတဲာ်ကတီၤတၢ်အုၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါနိၣ်ဝ့ ဘၢၣ် ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ်, ဖိသၣ်ခံဂၤအံၤ ဟဲက့ၤကဒါက့ၤဆူအဝဲသ့ၣ်အဟံၣ် ဒီးထီၣ်ဝဲဒၣ်ကၠိန့ၣ်လီၤ. ပှၤမၤကမၣ်တၢ်ဖိ, စီၤဃ---အံၤ ဘၣ်တၢ်ဖီၣ် ဒီးသမံသမိးအီၤလၢ ကြုၢ်တုကီၢ်ဆၣ် ကညီဒီကလုာ်ပၢၤကီၢ်သုး (KNPF) တဖၣ်, ဒီးဘၣ်တၢ်ဒုးဃာ်အီၤဖဲ ကြုၢ်တု ကီၢ်ဆၣ်ပၢၤကီၢ်သုးအရူန့ၣ်လီၤ. ကီၢ်ဆၣ်ခိၣ်နၢ်သ့ၣ်ညါထွဲဝဲဒၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဂ့ၢ်လံန့ၣ်လီၤ. စီၤဃ---အိၣ်ခိးဝဲ ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (KNU), ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢကစံၣ်ညီၣ်ဆၢတဲာ်န့ၢ်အတၢ်မူး အံၤန့ၣ်လီၤ.

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါ, ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကသူ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖိတဖၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် ဟ့ၣ် KHRG အခွဲးလၢကသူဝဲဒၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤန့ၣ်လီၤ.