Wed, 01 Mar 2023
တီအူကီၢ်ရ့ၣ် တၢ်ပာ်ဖျါဖုၣ် - သဝီဖိသံတဂၤ ဒီးဘၣ်ဒိသၢဂၤ ခီဖျိကဘီယူၤဟဲခးလီၤတၢ် ဖဲ ဒီၣ်ဖးခိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂ဝ၂၂နံၣ်

တၢ်ပာ်ဖျါဖုၣ် တဘ့ၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ကဲထီၣ်သး ဖဲလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ်, ၂ဝ၂၂နံၣ် ဒီၣ်ဖးခိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, တီအူကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၆သီ, ၂ဝ၂၂နံၣ်ဂီၤခီအဆၢကတီၢ် လီၢ်ကဝီၤတၢ်ဒီသဒၢသုးမုၢ်(PDF) ထီၣ်ဒုးဝဲတၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်  ကီၣ်ကးကရၢ (SAC) သုးကလၢၤတဖျၢၣ်လၢအအိၣ်လၢသၤမိဒီၤသဝီ, သၤမိဒီၤကရူၢ်, ဒီၣ်ဖးခိၣ်ကီၢ်ဆၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးကဲ ထီၣ်ခံနၣ်ရံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ (SAC)ကဘီယူၤဒုးသုးဟဲခးလီၤတၢ် ဖဲတၢ်ဒုးကဲထီၣ်အလီၢ် ဒီးဘၣ်ဟးဂီၤဝဲသဝီဖိ အတၢ်စုလီၢ်ခီၣ် ခိၣ်ဒ်အမ့ၢ် ဟံၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ဒီးတၢ်သူၣ်အီၣ်ဖျးအီၣ်လီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိသံတဂၤ ဒီးဘၣ်ဒိဝဲသၢဂၤခီဖျိတၢ်ခးကျိဒီး ကဘီယူၤခးလီၤတၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ကဘီယူၤခးလီၤတၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ (SAC)သုးလၢအအိၣ်လၢသုးကလၢၤလွံၢ်ဖျၢၣ်ခးနါစိၤမီ ထးသ့ၣ်တဖၣ် လၢလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဂ့ၢ်ဝဲအံၤအဖီခိၣ် သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် လၢအအိၣ်လၢသဝီအါဖျၢၣ်ဒ်အမ့ၢ် သၤ မိၤဒီၤသဝီသ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်ဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံာ်လၢအသဝီလၢတၢ်ပူၤဖျဲးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.[1]

 

 

ဖဲလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၆သီ, ၂ဝ၂၂နံၣ် ဂီၤခီ ၆း၃ဝအဆၢကတီၢ် လီၢ်ကဝီၤတၢ်ဒီသဒၢသုးမုၢ်(PDF) ထီၣ်ဒုးဝဲတၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤထံ ကီၢ်ဒီဘ့ၣ်ကီၣ်ကးကရၢ (SAC)[2] အသုးကလၢၤလၢ အအိၣ်လၢတၢ်မဲာ်ညါတဖျၢၣ် လၢဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢသၤမိဒီၤသုးကလၢၤ ဒီးအိၣ်ဆီၣ်လီၤအသးလၢသးမိဒီၤသဝီ, သးမိဒီၤကရူၢ်, ဒီၣ်ဖးခိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, တီအူကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. SACခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ် နီၣ်ဂံၢ်(၆ဝ၅)အံၤ မ့ၢ်သုးရ့ၣ်တဖုလၢအအိၣ်ဆီလီၤအသးလၢသုးကလၢၤဝဲန့ၣ် န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတနီၤအဟံၣ်အိၣ်ဘူးဒီးသုးက လၢၤဝဲန့ၣ် န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝီဖိတဂၤဘၣ်ဒိဝဲဖဲတၢ်ခးကျိအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. 

 

တနံၤဃီအတီၢ်ပူၤ ဖဲဂီၤခီခွံနၣ်ရံၣ် ဘၣ်ဖဲတၢ်ဒုးဝံၤခံနၣ်ရံၣ်အလီၢ်ခံ, SAC ကဘီယူၤဒုးသုးခံဘ့ၣ် လၢအအိၣ်လၢကလံၤထံး သုးဟ့ၣ်တၢ်ကလုၢ်လီၢ်ခၢၣ်သး ဟဲယူၤဝဲဆူ သၤမိဒီၤသဝီလၢကဒုးစၢၤ LIB နီၣ်ဂံၢ်(၆ဝ၅) ဒ်သိးအသုးဂံၢ်ဘါကဆူၣ်ထီၣ်အ ဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကဘီယူၤဒုးသုးတၢၤလီၤဝဲမ့ၣ်ပိၢ်ဖဲတၢ်ဒုးကဲထီၣ်လီၢ် တကးဘၣ်အဝဲသ့ၣ်သူစ့ၢ်ကိး စဲးခးကျိ ဒီးခးလီၤဝဲလၢဟီၣ် ခိၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၣ်ပိၢ်တနီၤ လီၤတဲာ်ဘၣ်လၢ သဝီဖိတနီၤအဟံၣ် ဒီးတနီၤတခီ လီၤတဲာ်လၢ တၢ်သူၣ်အီၣ်ဖျးအီၣ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၣ်ပိၢ်တနီၤလၢအလီၤတဲာ်န့ၣ်တပိၢ်ဖးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢကဘီယူၤ ခးလီၤတၢ်အဃိ ဟံၣ်အါန့ၢ်ဒံး ၃ဝဖျၢၣ်လၢအအိၣ်လၢ သၤမိဒီၤသဝီဟးဂီၤဝဲ တကးဒံးဘၣ်သဝီဖိသံဝဲတဂၤဒီးဘၣ်ဒိဝဲသၢဂၤလၢကဘီယူၤခးလီၤတၢ်ဘျီဝဲအံၤန့ၣ်လီၤ.

 

သၤမိဒီၤသဝီဖိနီၢ်မဲၤရံၤမၠၣ် လၢအသးနံၣ်အိၣ် ၅ဝဃၣ်ဃၣ်ဘၣ်ဒိဒီးကဘီယူၤစဲးခးကျိ ဖဲအနုၢ်စ့ၣ်ဖီလာ် ဖဲကဘီယူၤခးလီၤ တၢ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကျိချံနုာ်လီၤဒီးဖျိသဂၢၢ်ဆူအချၢဃံအဃိအဝဲသံဝဲဒၣ်တဘျီဃီဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲအိၣ်ဒီးအဖိသၢဂၤန့ၣ်လီၤ.နီၢ်မဲၤရံၤမၠၣ်အဒီပုၢ်ဝဲမုၣ်လၢအမ့ၢ်နီၢ်က---စ့ၢ်ကိးဘၣ်တပျာ်ဒီးကျိဖဲအခိၣ်သၣ်တဆံးတက့ၢ်အဃိ အဝဲအိၣ်မူဘၣ်ဒံးဝဲန့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်တၢ်ဆှၢအီၤဆူတီအူတၢ်ဆါဟံၣ် လၢအအိၣ်လၢတီအူဝ့ၢ်, ဒီၣ်ဖးခိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, တီအူကီၢ်ရ့ၣ် လၢတၢ်ကူဆါယါဘျါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်က---မ့ၢ်ဝဲၦၤသဘျ့န့ၣ်လီၤ.

 

မ့ၣ်ပိၢ်လၢကဘီယူၤဒုးသုးတ့ၢ်လီၤဝဲအကျါတဖျၢၣ် လီၤတဲာ်ဘၣ်လၢစီၤခ---လၢအသးအိၣ်၆ဝနံၣ် ဒီးမ့ၢ်ဖိသၢဂၤအပၢ်တဂၤ အတၢ်ဖီအီၣ်လီၢ်ဒီးပိၢ်ဖးထီၣ်ဝဲအဃိ အတၢ်ဖီအီၣ်လီၢ်ဟးဂီၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၣ်ပိၢ်အက့ဘၣ်အခီၣ်စ့ၣ်ဒီးဘၣ်စ့ၢ်ကိးအသးနါ ၦၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်တၢ်ဆှၢအီၤဆူတီအူတၢ်ဆါဟံၣ်လၢကဒိးန့ၢ်တၢ်ကူဆါယါဘျါအဂီၢ် ဒီးအခီၣ်စ့ၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဒီၣ်တူာ်ကွံာ် အီၤန့ၣ်လီၤ.

 

ဖဲ PDF ဒီး SAC  ခးလိာ်သးဖဲတၢ်ဒုးအဆၢကတီၢ် စီၤဂ---လၢအသးအိၣ် ၆ဝနံၣ်ဘၣ်ဒိတပျာ်စ့ၢ်ကိးဒီးကျိတဆံးတက့ၢ်ဖဲအ သးနါၦၢ်စ့ၣ်တကပၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲအိၣ်စ့ၢ်ကိးဒီးအဖိမုၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. ပိာ်ခွါအသီတဂၤလၢအမ့ၢ် စီၤင--- လၢအသးအိၣ်၃ဝ နံၣ်စ့ၢ် ကိးဘၣ်ဒိတပျာ်ဒီးကျိဖဲအခိၣ်သၣ်တဆံးတက့ၢ် ဖဲကဘီယူၤဒုးသုးခးလီၤတၢ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲအိၣ်စ့ၢ်ကိး ဒီးအဖိလွံၢ်ဂၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ခံဂၤလၢာ် ဘၣ်တၢ်ဆှၢအီၤဆူသၤမိၤဒီၤသဝီတၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးလၢကဒိးန့ၢ်တၢ်ကူဆါ ယါဘျါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးဝဲအံၤဘၣ်တၢ်ပၢဆှၢအီၤလၢမိၢ်ဒိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢအအိၣ်ဟဲလၢလီၢ်ကဝီၤရိမဲခဲၣ်သ လ့ၣ်သရိၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

ဖဲလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၆သီ, ၂ဝ၂၂နံၣ်ကဘီယူၤခးလီၤတၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ SAC သုးသ့ၣ်တဖၣ်လၢအအိၣ်လၢသုးကလၢၤအါဖျၢၣ်လၢ အအိၣ်ဆီလီၤအသးလၢ လ့ၣ်သိၤဝ့ၢ်, ဒီၣ်ဖးခိၣ်ကီၢ်ဆၣ် ဒ်အမ့ၢ် သၤမိဒီၤသုးကလၢၤ, စၣ်လဲသုးကလၢၤ, အလဲၤဆီအထဲၣ် ယွၤသုးကလၢၤလၢအအိၣ်ဆီလီၤအသးလၢသၤမိဒီၤသဝီ, သၤမိဒီၤကရူၢ်, ဒီးမါလိၤအအီၣ်သုးကလၢၤလၢအအိၣ်ဆီလီၤအ သးလၢမါလိၤကရူၢ်, ဒီၣ်ဖးခိၣ်ကီၢ်ဆၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ခးနါစိၤမီထးဖိသ့ၣ်တဖၣ်ဆူတၢ်လီၢ်လၢအဘူးဒီးသၤမိဒီၤသဝီသ့ၣ်တဖၣ် န့ၣ်လီၤ.  LIB နီၣ်ဂံၢ်(၆ဝ၃) အံၤအိၣ်ဆီလီၤအသးလၢ စၣ်လဲသုးကလၢၤန့ၣ်လီၤ. SAC သုးသ့ၣ်တဖၣ်လၢအအိၣ်လၢစၣ်လဲ သုးကလၢၤ, အလဲၤဆီအထဲၣ်ယွၤသုးကလၢၤ ဒီးမါလိၤအီၣ်ယွၤသုးကလၢၤသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဆီၣ်လီၤအသးယံၤဒီးတၢ်ဒုးကဲ ထီၣ်လီၢ် ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့အ၀ဲသ့ၣ်ခးစိမီထးဖိ မ့ၢ်ဒ်သိးကခးစၢၤသုးဖိလၢအအိၣ်လၢစၣ်လဲသုးကလၢၤန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢတၢ် ခးနါစိၤကျိအဃိ လီၢ်ကဝီၤသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်ဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံာ်ဆူအသဝီ လၢအဝဲသ့ၣ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လီၢ်က ဝီၤသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်ဃ့ၢ်အိၣ်ဆူအဘူးတံၢ်အဟံၣ်လၢအအိၣ်လၢသဝီအဂၤသ့ၣ်တဖၣ် (KHRG မၤလီၢ်တံၢ်သဝီလၢအဝဲသ့ၣ် လဲၤဃ့ၢ်အိၣ်ကဒုသ့ၣ်တဖၣ်တန့ၢ်ဘၣ်) လၢတၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ်တၢ်အိၣ်ကဒုလီၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

 

ခီဖျိလၢသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးအသးသမူအဃိ အဝဲသ့ၣ်ခူၣ်လီၤနီၢ်မဲၤရံၤမၠၣ်လၢအသံတ့ၢ် ခီဖျိကဘီယူၤခးလီၤတၢ် တချုးဘၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်ပာ်တ့ၢ်အသံစိၣ်လၢသၤမိဒီၤသဝီန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါနိၣ်ဝံဘၢၣ် ၂၇သီ, ၂ဝ၂၂နံၣ်အနံၤသဝီဖိစှၤဂၤဒီးနီၢ်မဲရံၤ မၠၣ်အဘူးတ့ၢ်ခူၣ်လီၤက့ၤအစိၣ်ဖဲတၢ်သွၣ်ခိၣ်တတီၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါနိၣ်ဝံဘၢၣ် ၃ဝသီ, ၂ဝ၂၂နံၣ်အနံၤ ၦၤဃ့ၢ်အိၣ်ကမှံလၢအ အိၣ်လၢသၤမိဒီၤသဝီ ဒီးသဝီအဂၤသ့ၣ်တဖၣ် က့ၤကဒါဆူအသဝီတသ့ဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.


တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဖဲ လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၆သီ, ၂ဝ၂၂နံၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ SAC သုးသ့ၣ်တဖၣ်ဟူးဂဲၤဝဲလၢ သၤမိဒီၤသဝီ ဒီးခးထီၣ်ကျိဆူ ကလံၤကျါန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်ထံၣ်သဝီဖိပိာ်ခွါတဂၤလၢ်လၢ်ဖီဝဲ ဒီးသံကွၢ်သံဒိးအဝဲသ့ၣ်တကးဘၣ်သမံသမိးအဝဲသ့ၣ်လၢ, မ့ၢ်အဘၣ်ထွဲဒီး PDFစ့ၢ်ဧါန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢတၢ်အိၣ်သးဒီးတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအိၣ်ထီၣ်ဒံးအံၤအဖီခိၣ် လီၢ်ကဝီၤသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးလၢကက့ၤအိၣ်ကဒါလၢအသဝီန့ၣ်လီၤ.

 
Wed, 01 Mar 2023

Footnotes: 

[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲ (လါနိၣ်၀့ဘၢၣ် ၂၀၂၂နံၣ်) အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤၦၤမၤသကိးတၢ်တဂၤ ဖဲ (တီအူကီၢ်ရ့ၣ်) အပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ လၢကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG လၢကမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်မၤဘၣ်ဒိ ၦၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အမံၤ, တၢ်ဂီၤဒီး အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤလီၤ ဘၢအီၤလၢအဝဲနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ တၢ်ကွဲးၡဲပၠးအါထီၣ်အီၤ ဖဲ ပနိကဝီၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် KHRG အတၢ်ကွဲးၡဲထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်လီၤ.

[2] တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်ကီၣ်ကးကရၢ (SAC) မ့ၢ်ဝဲပဒိၣ်ကရၢတဖု လၢဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤဖဲ လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၁သီ သုးမီၤစိရိၤဟံးန့ၢ် ဆူၣ်ကွံာ် ထံကီၢ်ပဒိၣ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤဝံၤအလီၢ်ခံဒီးဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤလၢ သုးခိၣ်ကျၢၢ်ဒိၣ်စိမ့ၤအီၤလဲၤ ဖဲလါ ဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၂သီ, ၂ဝ၂၁နံၣ်န့ၣ်လီၤ. သုးပဒိၣ် ကရၢတဖုအံၤ အသုးခၢၣ်စးပၣ်ဃုာ် (၈)ဂၤဒီး ကမျၢၢ်ခၢၣ်စးပၣ်ဃုာ် (၈)ဂၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ဟံးမူဒါလီၢ်လၤ ဒ်အမ့ၢ်ၦၤလၢအလီၢ်လၤ စိကမီၤဒိၣ် ကတၢၢ်ဒီးတီခိၣ်ရိၣ်မဲစ့ၢ်ကီးဝဲသုးမုၢ်ဒိၣ် န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဟံး န့ၢ်ဆူၣ်ထံကီၢ်ပဒိၣ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤဝံၤအလီၢ်ခံ မ့အီၤလဲၤ စးထီၣ်ဟံးန့ၢ်မူဒါဒ်အမ့ၢ် SAC ၦၤပၢၤလီၢ် ဆ့ၣ်နီၤတဂၤ အသိးန့ၣ်လီၤ.

 

ဟံးန့ၢ်ဘၣ်ဖဲအံၤ

ဖးအါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ထွဲတဖၣ်