တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ကဲထီၣ်သးဖဲ ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤ, ဖဲလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ဒီး လါဒံၣ်စဲဘၢၣ် ၂၀၂၃ နံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၄သီ, ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ်, ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) သုးကဘီယူၤဟဲခးလီၤတၢ်ဖဲ က---ကဝီၤ ဒ့ပူၤ ဖဲကီးတရံးဝ့ၢ်ပူၤ, ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်, ဒီးဘၣ်ဒိဝဲဖိသၣ်ပိာ်ခွါ မံၤစီၤခ---, သးနံၣ် (၁၁) နံၣ်တဂၤ, ဘၣ်ဒိဝဲဖဲအခီၣ် ဖဲလၢအဝဲအိၣ်ဘူးဒီးအဟံၣ်ဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖိသၣ်ပိာ်ခွါအံၤအမိၢ်ပၢ်လဲၤဆှၢအီၤတဘျီဃီ ဆူဖၣ်အၣ်တၢ်ဆါဟံၣ် ဒ်သိးဒီးကကူစါယါဘျါအီၤအဂီၢ်, ဝံၤအလီၢ်ခံဒီး ဘၣ်တၢ်ဆှၢခီကဒီးအီၤဆူ ဂ---တၢ်ဆါဟံၣ်, နီၣ်ခွံ ကရူၢ်, တၢ်ကြဲၢ်ကီၢ်ဆၣ်, ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလါဒံၣ်စဲဘၢၣ် ၂သီ, ၂၀၂၃နံၣ်, ဂီၤ ၈ နၣ်ရံၣ်ဆၢကတီၢ်န့ၣ်, ပယီၤသုး ကွံာ်လီၤဝဲဒၣ်မ့ၣ်ပိၢ်လၢအဃၢ ၅၀၀ ပီၤတဖျၢၣ် ဆူ ဃ--- ကဝီၤဒ့ပူၤ, ကီးတရံးဝ့ၢ်, ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကွံာ်လီၤမ့ၣ် ပိၢ်တဖျၢၣ်အံၤ, ဘၣ်ဒိဝဲပှၤမိၢ်ဒၢလၢအမ့ၢ်ဝဲ မၣ်င---န့ၣ်လီၤ. အဝၤလဲၤဆှၢအီၤဆူ စ---တၢ်ဆါဟံၣ်, ဖဲတန့ဆါကီၢ်ဆၣ်, ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤ, ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့, ဘၣ်တၢ်ဆှၢခီကဒါက့ၤအီၤဆူ ဂ---တၢ်ဆါဟံၣ်ဖဲနီၣ်ခွံကရူၢ် မ့ၢ်လၢတၢ်ဆါဟံၣ်တဖျၢၣ် အံၤဂ့ၤဒိၣ်ဝဲလၢတၢ်ကကူစါယါဘျါအီၤန့ၣ်လီၤ.[1]
(၁) တပတီၢ်- တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး
တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ် |
ကဘီယူၤဟဲခးလီၤတၢ် |
တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ |
လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ဒီးလါဒံၣ်စဲဘၢၣ် ၂၀၂၃နံၣ် |
တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီ, ကရူၢ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်) |
က--- ကဝီၤဒ့ ဒီးဃ--- ကဝီၤဒ့, ကီးတရံးဝ့ၢ်, ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ် |
ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ |
||
မံၤ |
စီၤခ--- |
မၣ်င--- |
သးနံၣ် |
၁၁ နံၣ် |
၃၂ နံၣ် |
မုၣ်/ ခွါ |
ခွါ |
မုၣ် |
ကလုာ် |
ကညီ |
မူးစလ့ၤ |
ထီၣ်ပှၢ် / သဘျ့ |
- |
ထီၣ်ပှၢ် |
တၢ်ဖံးတၢ်မၤ |
ကၠိဖိ |
မုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤတၢ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ် |
တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ |
ဘါသီခါ |
အံးစလၤတၢ်ဘါ |
တၢ်ဟံးမူဒါ/ လီၢ်လၤ |
သဝီဖိ |
သဝီဖိ |
အိၣ်ဆိးဒူသဝီ |
က---ကဝီၤဒ့, ကီးတရံးဝ့ၢ်, ကီးတရံးကီၢ် ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ် |
ဃ--- ကဝီၤဒ့, ကီးတရံးဝ့ၢ်, ကီးတရံးကီၢ် ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ် |
ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ |
||||
မံၤ |
လီၢ်လၤ |
သုးကျိၤ/ သုးရ့ၣ် / သုးတြိၤ |
အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ /သုးကလၢၤ |
အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ |
တသ့ၣ်ညါ |
တသ့ၣ်ညါ |
တသ့ၣ်ညါ |
တသ့ၣ်ညါ |
တသ့ၣ်ညါ |
(၂) တပတီၢ်- တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ
၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်. |
အဆိကတၢၢ်န့ၣ်, ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိနၢ်ဟူဝဲတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အံၤလၢ ကသံၣ်ပှၤမၤတၢ်ဖိတဂၤအအိၣ် ဖဲ ဂ---တၢ်ဆါဟံၣ်, ဖဲနီၣ် ခွံကရူၢ်, တၢ်ကြဲၢ်ကီၢ်ဆၣ်, ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလါဒံၣ်စဲဘၢၣ် ၃သီ, ၂၀၂၃နံၣ်, ဒ်သိးဒီးကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလီၤ တံၢ်အဂီၢ်, KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိတဂၤလဲၤဝဲဆူတၢ်ဆါဟံၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ်ဒီး မၤဝဲတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီးပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်နီၢ်ကစၢ် သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. |
၂. ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်. |
KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိ မၤဝဲတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီး စီၤခ---အမိၢ် ဘၣ်ထွဲဒီးအဖိခွါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. KHRG ပျီပူၤပှၤ မၤတၢ်ဖိ မၤဝဲတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီး မၣ်င--- ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ကဲထီၣ်အဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ. |
(၃) တပတီၢ်- ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်
ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်. |
ဖဲလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၄သီ, ၂၀၂၃ နံၣ်, ဂီၤခီအဆၢကတီၢ်, တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဝဲလၢ ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) သုး ဒီးသုးပာ်ဖှိၣ်လၢ တၢ်ဒီသဒၢကမျၢၢ်သုး (PDF) ဒီး ကညီဒီကလုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA) အဘၢၣ်စၢၤဖဲကီးတရံးဝ့ၢ်ပူၤ, ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ကဘၣ်ဖဲ ဂီၤခီ ၁၀ နၣ်ရံၣ် ဆၢကတီၢ်, SAC (ပယီၤသုး) ကဘီယူၤ ဟဲခးလီၤတၢ်ဒီးကွံာ်လီၤဃုာ်မ့ၣ်ပိၢ်တဖျၢၣ် ဖဲ က---ကဝီၤဒ့ပူၤ ဖဲကီးတရံးဝ့ၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဆၢကတီၢ်ဖဲန့ၣ်, စီၤ ခ---, သးနံၣ် ၁၁ နံၣ်, ကၠိဖိပိာ်ခွါ ၃ တီၤတဂၤ ဒီးအဖံ အိၣ်ဝဲလၢဟံၣ်ပူၤ ဖဲက---ကဝီၤဒ့, ဒီး ဖဲအဝဲလဲၤဆံၣ်ဆါလၢဟံၣ်ချၢအဆၢကတီၢ်, အခီၣ်ဒုၣ်သၣ်ဘၣ်ဒိဝဲဒီးမ့ၣ်ပိၢ်အက့န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဖံနၢ်ဟူလၢအခီၣ်ဘၣ်ဒိဒီမ့ၣ်ပိၢ်အက့အဆၢကတီၢ်, အဖံကိးဝဲအမိၢ်အပၢ် တဘျီဃီ ဒီးအမိၢ်အပၢ်လဲၤဆှၢအီၤလၢသိလ့ၣ် ဆူတၢ်ဆါဟံၣ်တဖျၢၣ်လၢအအိၣ်ဖဲ ဖၣ်အၣ်ဝ့ၢ်ပူၤ, ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ရ့ၣ် လၢကကူစါ ယါဘျါအီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲလဲၤတုၤလၢတၢ်ဆါဟံၣ်ဆၢကတီၢ်, မ့ၢ်လၢအသွံၣ်လီၤအါဒီသွံၣ်ဂံၢ်စၢ်အဃိ, တၢ်တသ့ၣ်ညါလၢ မ့ၢ်အဝဲကအိၣ်မူဒံးဧါတအိၣ်မူလၢၤဘၣ်ဧါဘၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤခ--- ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ကူစါယါဘျါချုးဆၢချုးကတီၢ်အဃိ အဝဲပူၤဖျဲးဝဲ ဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အမိၢ်အပၢ်ဟ့ၣ်ဝဲတၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ် စ့လၢအဝဲသ့ၣ် နီၢ်ကစၢ် ဒီးတဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ လၢတၢ်ကရၢကရိအအိၣ်နီတဖုဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၃၀သီ, ၂၀၂၃ နံၣ်န့ၣ်, အတၢ်ပူၤလီၢ်တဘျါဂ့ၤဂ့ၤဒံးဘၣ်အဃိ, အဝဲဘၣ်လဲၤကူစါယါဘျါကဒီးအသးဖဲ ဂ---တၢ်ဆါဟံၣ်, ဖဲနီၣ်ခွံကရူၢ်, တၢ်ကြဲၢ်ကီၢ်ဆၣ်, ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဂ---တၢ်ဆါဟံၣ်အံၤအိၣ်ဝဲလၢ ကညီဆူၣ်ချ့မၤစၢၤဝဲကျိၤ (KDHW) တၢ်ပၢဖီလာ်အဃိ, တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤလၢတၢ်ကူစါယါဘျါ အဂီၢ်တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤ, အမိၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ, “ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်အိၣ်သးဒ်အံၤအဃိ, တၢ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ်တဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပကျိၣ်စ့တၢ်အိၣ်သးစ့ၢ်ကီးဟဲနးထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤကဲထီၣ်ဝဲတၢ်သူၣ် အုးသးအုးဒိၣ်မး ဖဲလၢယထံၣ်ဘၣ်ယဖိခွါဘၣ်လဲၤခီဖျိဘၣ်တၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ.”
ဖဲလါဒံၣ်စဲဘၢၣ် ၂သီ, ၂၀၂၃ နံၣ်, ဂီၤ ၈နၣ်ရံၣ်ဆၢကတီၢ်, SAC ပယီၤသုးကဘီယူၤဟဲခးလီၤတၢ်ဖဲ ဃ--- ကဝီၤဒ့ပူၤ ကီးတရံးဝ့ၢ်, ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၣ်ပိၢ်က့တဖၣ်ဘၣ်ဒိဝဲ မၣ်င---, လၢအဒၢန့ၢ် ၉ လါတဂၤအချၢဃံ လၢအစ့ၣ်တကပၤန့ၣ်လီၤ. ဆၢကတီၢ်ဖဲန့ၣ်, ဘၣ်လၢအဝဲထၢဖှိၣ်တၢ်ပီးတၢ်လီလၢအဟံၣ်ပူၤဒ်သိးဒီးကဃ့ၢ်အဂီၢ်, မ့ၢ်လၢသဝီဖိ တဖၣ်နၢ်ဟူလၢကဘီယူၤဟဲခးလီၤတၢ်လိၤလၢအဝဲသ့ၣ်အိၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. အဝၤထံၣ်ထွဲဝဲအမါတၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤ မ့ၢ်လၢအဝဲ အိၣ်လၢသိလ့ၣ်ယီၢ် (ဆဲးကဲး) အလိၤ ဒီးဘၣ်ဖဲလၢအဝဲနိထီၣ်စဲးအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲလဲၤဆှၢဝဲအမါတဘျီဃီဆူ စ---တၢ်ဆါဟံၣ်, ဖဲတန့ဆါကီၢ်ဆၣ်, ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤကီဒိၣ်မးလၢ တၢ်ကကူးကါဝဲပှၤမိၢ်ဒၢ ၉ လါအဂီၢ်အဃိ, ဖဲ ဂီၤ ၁၀ နၣ်ရံၣ်ဆၢကတီၢ်, ဘၣ်တၢ်ဆှၢခီက့ၤအီၤဆူ ဂ---တၢ်ဆါဟံၣ်, ဖဲ နီၣ်ခွံကရူၢ်, မ့ၢ်လၢတၢ်ဆါ ဟံၣ်န့ၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ပီးတၢ်လီ လၢအဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤ, မၣ်င--- ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ, “ကဘီယူၤကွံာ်လီၤဝဲမ့ၣ်ပိၢ်လၢအဃၢ ၅၀၀ ပီၤတဖျၢၣ် ဒီးဘၣ်ဒိဝဲသဝီဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ယတသ့ၣ်ညါလၢမ့ၢ်ပှၤဘၣ်သံဒီးမ့ၣ်ပိၢ်တဖျၢၣ်အံၤပှဲၤဂၤလဲၣ်ဘၣ်. ယတအဲၣ်ဒိး ပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်ပှၤနီတဂၤလၢတၢ်ကဲထီၣ်သးတဘျီအံၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်, အနီၢ်ကီၢ်တခီန့ၣ် ယသူၣ်တမုာ်သးတမုာ် ဒီးတူၢ်ဘၣ် တမုာ်လၢတၢ်ကဲထီၣ်သးတဘျီအံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”
|
(၄) တပတီၢ်- တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး
မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါ, ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကသူ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်. |
စီၤခ--- အမိၢ် ဒီး မၣ်င--- ဟ့ၣ်ဝဲ KHRG တၢ်ပျဲလၢကရၤလီၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဘၣ်ဃးဒီးပယီၤသုးမၤကမၣ်ဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအခွဲး အယာ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. |
Footnotes:
[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲ လါယနူၤအါရံၤ ၂၀၂၄နံၣ် အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤၦၤ မၤသကိးတၢ်တဂၤ ဖဲ ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ လၢကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG လၢကမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်မၤဘၣ်ဒိၦၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲး ယာ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အမံၤ, တၢ်ဂီၤဒီး အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤလီၤဘၢအီၤလၢ အဝဲ နီၢ်ကစၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ တၢ်ကွဲးၡဲပၠးအါထီၣ်အီၤဖဲပနိကဝီၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် KHRG အတၢ်ကွဲးၡဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ န့ၣ်လီၤ.