တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

သွံၣ်ထံးတၢ်မၤပယွဲဖိသၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါယူၤ ၁ဝသီႇ ၂ဝ၂ဝ နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီႇ ကရူၢ်ႇ ကီၢ်ဆၣ်ႇ ကီၢ်ရ့ၣ်)

အ--- သဝီႇ အ--- ကရူၢ်ႇ ဒွဲၣ်လိကီၢ်ဆၣ်ႇ မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

နီၢ်ဘ--- (မးဘ---)

သးနံၣ်

၁၃ နံၣ်

မုၣ်ခွါ 

မုၣ်

ကလုာ်

ကညီ

ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်

တအိၣ်

 တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

ကူဖံသူ (မယ်သီလ)

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ဘူးဒး

တၢ်ဟံမူဒါ / လီၢ်လၤ

သ၀ီဖိ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ 

ခ--- သဝီႇ ထံသဘျုၣ်ထၣ်ကရူၢ်ႇ ဒွဲၣ်လိကီၢ်ဆၣ်ႇ မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ        

လီၢ်လၤ

သုးကျိၤ / သုးရ့ၣ် /  သုးတြိၤ

အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ / သုးကလၢၤ 

အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

မဲၣ်ကၠံ

သုးဖိ

သုးခိးကီၢ်ဆၢ သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ် (၁ဝ၁၃)

ကတၢတံးသဝီ

သုးရ့ၣ်ခိၣ်စီၤလၣ်ကၠဲၤ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

ပၢၤကီၢ်ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဂၤဒုးသ့ၣ်ညါယၤတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဖဲလါယူၤ ၁၂ သီႇ ၂ဝ၂ဝနံၣ် ဖဲယလဲၤဆူ ဝၣ်သိခိၣ်သဝီႇ ဒွဲၣ်လိကီၢ်ဆၣ် လၢယကမၤနီၣ်မၤဃါ တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ် လၢအဂၤတခါန့ၣ်လီၤ. ဝံၤလၢဟါလီၤခီန့ၣ်ႇ ယဆဲးကျိး အ--- ကရူၢ်ခိၣ် ဒီးအဝဲတဲယၤလၢ တၢ်ကဲထီၣ်သးအမုၢ်နံၤမုၢ်သီ မ့ၢ်ဝဲဖဲလါယူၤ ၁ဝ သီ ၂ဝ၂ဝ နံၣ်  ဟါခီ ၆ နၣ်ရံၣ်န့ၣ်လီၤ. 

ဖဲလါယူၤ ၁၃ သီႇ ၂ဝ၂ဝ နံၣ်န့ၣ်ႇ ယထံၣ်လိာ်ယသးဒီး ကညီဒီကလုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA) သုးရ့ၣ်နီၣ် ဂံၢ်-၁ဝ၂ႇ သုးဒ့-၃ႇ အသုးခိၣ်န့ၣ်လီၤ.  အဝဲဒုးနဲၣ်ယၤလီပျံၤ ဒီးတဲလီၤတံၢ်ယၤတၢ်ဂ့ၢ်လၢ ကရူၢ်ခိၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါ တ့ၢ်ယၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤႇ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတနီၤအိၣ်လီၤတဲာ်ဒံးဝဲ အဃိယဆဲးကျိးကဒီး သုးဒ့-၃ အသုးခိၣ်ယီၤန့ၣ်လီၤ. ယလဲၤကဒီးဆူသီခါဖၠၣ်ဒီး ထံၣ်လိာ်သးဒီး သီခါဖးဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. 

(KHRG မၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီး ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမိၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ.)

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

တၢ်ဖီၣ်ဆူၣ်မၤတရီတပါဖိသၣ်အံၤ ကဲထီၣ်အသးဖဲ လါယူၤ ၁ဝသီႇ ၂ဝ၂ဝနံၣ် ဟါလီၤခီ ၆ နၣ်ရံၣ်ဖဲ ဟ--- သီခါ ဖၠၣ်ႇ အ---သဝီႇ အ---ကရူၢ်ႇ ဒွဲၣ်လိကီၢ်ဆၣ်ႇ မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်မ့ၢ်ဝဲ ဖံသူမုၣ်ဖိ နီၢ် ဘ--- လၢအသးနံၣ်အိၣ် ၁၃ နံၣ်ႇ အိၣ်ဆိးဝဲဖဲ ခ---သဝီႇ ထံသဘျုၣ်ထၣ်ကရူၢ်ႇ ဒွဲၣ်လိ ကီၢ်ဆၣ်န့ၣ်လီၤ. 

ၦၤမၤပယွဲတၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ သုးခိးကီၢ်ဆၢ BGF အသုးဖိ မဲၣ်ကၠံႇ အသးနံၣ်အိၣ်ဝဲ ၂၃နံၣ်ဒီး အိၣ်ဆိးဝဲဖဲ အ--- သဝီန့ၣ်လီၤ. အဝဲလီၤမူဒါဖဲ ဘီကၠိၣ်ထၣ်တိၤကပၤ သုးကလၢၤႇ ဒီးအသုးခိၣ်မ့ၢ်ဝဲ သုးဆှ့ၣ်ခိၣ် ပိၤမဲာ်စံၢ်န့ၣ်လီၤ. မဲၣ်ကၠံန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲသုးဖိလၢ အအိၣ်ဖဲသုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ်-၁ဝ၁၃ႇ သုးဒ့-၁ အဖီလာ်န့ၣ်လီၤ. BGF  သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ် -၁ဝ၁၃ အံၤ အိၣ်သူၣ်လီၤအသး ဖဲကတၢတံးသဝီႇ ဒီးဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၢ်မဲအီၤလၢ သုးဒ့ခိၣ်လၣ်ကၠဲၤ ဒီးသုးခိၣ်ခံ ကၠီၤဝ့န့ၣ်လီၤ. သုးဒ့-၁ အသုးခိၣ် မ့ၢ်ဝဲ ပိၤဘၣ်ယိၢ်န့ၣ်လီၤ. 

အူပၤညၤ ဒ---ႇ လၢအမ့ၢ်သီခါဖးဒိၣ်ဖဲသီခါဖၠၣ်န့ၣ်အပူၤႇ တဲဝဲလၢႇ ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးအမုၢ်နံၤန့ၣ်ႇ နီၢ်ဘ--- ဒီး ဖံ သူလၢအဒိၣ်တပါ ဟဲက့ၤလၢ ဒကၣ်တဂၤအဟံၣ်ႇ ဖဲအဝဲသ့ၣ်လဲၤဟးဒီး အီလာ်ဖးထံ(ထံချီဆၢ)ဝံၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲမုၢ်ဟါ လီၤ ၆ နၣ်ရံၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ခံပါအိၣ်ဖဲ မါဒးလီၢ် (မဏ္ဍပ်) အဆၢကတီၢ်ႇ သီခါဖး ဒိၣ်မၢဝဲ ဖံသူ ခံပါအံၤ လၢကလဲၤအိး ထီၣ်သီခါဟီတရါအလီယဲၤကွီၤန့ၣ်လီၤ. ဖံသူလၢအဒိၣ်တပါအိၣ်ဝဲဖဲမါဒးလီၢ် ဖဲဖံသူဖိ နီၢ်ဘ--- လဲၤဆူသီခါဖၠၣ် တၢ်လုၢ်ဟံၣ်ပူၤလၢ ကအိးထီၣ် သီခါတရါအခါန့ၣ်လီၤ. 

ဖဲန့ၣ်ဆၢကတီၢ်ႇ မဲၣ်ကၠံကိးဃီၤဝဲ နီၢ်ဘ--- ဖဲအဝဲအိၣ်လၢတၢ်လုၢ်ဟံၣ်ပူၤအကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တဲဆၢဝဲလၢ တၢ်ခံးလီၤလံႇ ဒီးသီခါဖးဒိၣ်တဟ့ၣ်အခွဲးလၢအဝဲသ့ၣ်ကဟးထီၣ်တၢ်ချၢလၢာ်ဘၣ်. ဝံၤအလီၢ်ခံ မဲၣ်ကၠံ လဲၤထီၣ်ဆူ သီခါဖၠၣ်အဖီခိၣ်ဝံၤႇ ကးတံာ်ဝဲ ဖံသူဖိအံၤအကိာ်ပူၤဒီးအစုႇ ဒီးတွံၢ်လီၤအီၤလၢ သီခါဖၠၣ်အလီၢ် ခံလၢကဖီၣ်ဆူၣ်မၤ တရီတပါအီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖံသူလၢအန့ၣ်တပါ ထံၣ်စိဝဲ မဲၣ်ကၠံလဲၤတွံၢ်ဝဲ နီၢ်ဘ--- အံၤဘၣ်ဆၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲလၢ တၢ်ဂ့ၢ်မနုာ်အဃိလဲၣ်န့ၣ်ဘၣ်. 

အဝဲက့ၤတဲဘၣ်သီခါဖးဒိၣ် (လၢအဆိကမိၣ်ဝဲ လၢဖံသူဖိန့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဖီၣ်ကမဲအီၤလံ)  ဘၣ်ဃးတၢ်လၢအထံၣ်ဝဲ အံၤန့ၣ်လီၤ. သီခါဖးဒိၣ်အံၤ မၢလီၤဝဲၦၤသဝီဖိခံဂၤလၢအအိၣ်ဘူးဖဲ မါဒးအလီၢ် လၢကဟးလူၤဃု ကွၢ်နီၢ်ဘ--- န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဟးလူၤဃုတၢ်ဖဲ သီခါဖၠၣ်ကရၢၢ်ဒီး ကိးစိဝဲနီၢ်ဘ---အမံၤအဃိ မဲၣ်ကၠံၣ်န့ၣ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးကွံာ်အသး န့ၣ်လီၤ. ဖဲသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် ထံၣ်န့ၢ်နီၢ်ဘ---န့ၣ်ႇ မဲၣ်ကၠံၣ်မၤတရီတပါတ့ၢ်အီၤဝံၤလံႇ ဒီးအနီၢ်ခိအိၣ်ၦဲၤဒီးတၢ် ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးန့ၣ်လီၤ. တၢ်ပာ်ဖျါဝဲလၢ တၢ်ကဲထီၣ်သးအကတီၢ်မဲၣ်ကၠံန့ၣ်သူစ့ၢ်ကီး ကသံၣ်မူၤဘှီးန့ၣ်လီၤ. လီၢ်ကဝီၤဖိ တနီၤထံၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ BGF သုးဖိတဖၣ် အါတက့ၢ်သူဝဲကသံၣ် မူၤဘှီးန့ၣ်လီၤ.

တချုးလၢတၢ်ထံၣ်န့ၢ်ဒံးၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဘၣ်န့ၣ်ႇ သီခါဖးဒိၣ် မၢလီၤဝဲ သဝီဖိအဂၤတဂၤႇ လၢအမ့ၢ် စီၤဟ--- လၢက လဲၤဆူ BGF သုးကလၢၤလၢအအိၣ်ဘူးဖဲ ဘီကၠိၣ်ထၣ်တိၤန့ၣ် ဒီးသံကွၢ်သုးဖိတဖၣ်လၢ မဲၣ်ကၠံန့ၣ် လဲၤဖဲလဲၣ်အဂ့ၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး ၦၤတထံၣ်န့ၢ်အီၤစ့ၢ်ကီးဘၣ်. ဖဲသုးဆှ့ၣ်ခိၣ် ပိၤမဲာ်စံၢ် နၢ်ဟူဘၣ်ဃး တၢ်ဖီၣ်ဆူၣ်မၤ တရီတပါအဂ့ၢ်န့ၣ်ႇ အဝဲဟ့ၣ်လီၤဝဲ စ့ ၅ဝႇဝဝဝ ကၠး လၢစီၤဟ---ဒီးမၢအလဲၤဆှၢ နီၢ်ဘ--- ဆူ လီၢ်မံတကယၤ (ကုတင် ၁ဝဝ) တၢ် ဆါဟံၣ်ဖဲ ဖၣ်ပူၣ်ဝ့ၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. 

တၢ်တဟ့ၣ်စ့အီၣ်လိး နီတမံၤလၢ ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤ အကသံၣ်ကသီတၢ်ကူစါယါဘျါအပှ့ၤဒီး တၢ်အီၣ်တၢ် အီအဂီၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး ၦၤမၤပယွဲတၢ်တဂၤ အမိၢ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲ တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤတဖၣ်အံၤအပှ့ၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ် တၢ်တဂၤအံၤ ဘၣ်တၢ်ဆှၢထီၣ်အီၤဆူ ဖၣ်ပူၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်ဖဲ လါယူၤ ၁ဝသီဒီး တၢ်ပျဲက့ၤ လီၤအီၤလၢတၢ်ဆါဟံၣ် ဖဲလါ ယူၤ ၁၆ သီႇ ၂ဝ၂ဝ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်န့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲဟဲက့ၤအိၣ်က့ၤဖဲ သီခါဖၠၣ်န့ၣ်လီၤ. အခဲအံၤ အဝဲဘၣ်လဲၤဒုး နဲၣ်က့ၤအသးဆူ တၢ်ဆါဟံၣ် တနွံတဘျီလၢကမၤကွၢ်အတၢ် အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်အိၣ်သးန့ၣ်လီၤ. 

နီၢ်ဘ--- အမိၢ်စံးဝဲ ''ယပျံၤလၢယကတဲ ဖျါထီၣ်ဘၣ်ဃးတၢ်ကဲထီၣ်သးဒီး ယဖိမုၣ်အဂ့ၢ်ဒိၣ်မး. အပိာ်မုၣ် က့ၢ်ဂီၤန့ၣ် ဘၣ်ဒိနးမးလီၤ. အဝဲမ့တဘၣ်ဒိနးနးဘၣ်န့ၣ် အလီၢ်တအိၣ်လၢ ကဘၣ်လဲၤထီၣ်တုၤလၢတၢ် ဆါဟံၣ်ဘၣ်.'' အဝဲပာ်လီၤအသးလၢ တၢ်ဘှါၡဲရဲၣ်ကျဲၤတၢ်မူးတၢ်ရၢ်အံၤမ့ၢ်ဝံၤခဲလၢာ်န့ၣ် အဝဲကက့ၤဒုး အိၣ်က့ၤ အဖိမုၣ်လၢသဝီပူၤန့ၣ်လီၤ. 

ဖဲလါယူၤ ၁၁ သီ ဂီၤခီန့ၣ်, BGF သုးဖိတဖၣ် ဖီၣ်န့ၢ်မဲၣ်ကၠံ ဖဲ နိာ်ဃဲထၣ်အကျဲပူၤဒီး ဟ့ၣ်ခီအီၤဆူ ကီၢ်ပယီၤပၢၤကီၢ်သုး တဖၣ်အစုပူၤန့ၣ်လီၤ. ခဲအံၤအဝဲအိၣ်လၢတၢ်ဒုးဃာ်ဖဲ ဝ့ၢ်ဖၣ်ပူၣ်ပၢၤကီၢ်ဝဲၤဒၢးန့ၣ်လီၤ. 

တၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါ- ဟဲခီဖျိ KHRG ပျီပူၤၦၤမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်ကစီၣ် (ဖဲ လါယူၤလံ ၃၁ သီႇ ၂ဝ၂ဝ နံၣ်) ကီၢ်ပယီၤပၢၤကီၢ်သုး ဟဲတ့ၢ်လံဝဲဆူသဝီပူၤ ခံဘျီလၢကဃိထံသမံသမိးကွီၢ်မ့ၣ် တၢ်ကဲထီၣ်သးအလီၢ်ဒီး ဒိကနၣ် ၦၤထံၣ်ထွဲတၢ်တဖၣ်တဲဖျါတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အူဖ--- လၢအမ့ၢ်သီခါသးၦၢ်တပါလၢ အပၣ်ဃုာ်ပၣ်ဂီၢ် ဝဲ ဖဲတၢ်ရဲၣ်ကျဲၤတၢ်မူးတၢ်ရၢ်အဆၢကတီၢ်အံၤ တဲဖျါဝဲလၢႇ တၢ်ဃိထံသမံသမိးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ လဲၤအသးကဘှၢဒိၣ်မးလီၤ. အဝဲဒီး ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမိၢ် ဘၣ်လဲၤဆူ ပၢၤကီၢ်ဝဲၤဒၢး ယဲၢ်ဘျီလံဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဃ့အဝဲသ့ၣ် လၢကဟဲကိးအါထီၣ် ၦၤထံၣ်ထွဲတၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. 

ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤႇ သီခါအံၤ ထုးထီၣ်ဟ့ၣ်တၢ်လဲၤတၢ်က့ၤ အဘူးအလဲ လၢအနီၢ်ကစၢ်ဂီၢ် ဒီးလၢၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမိၢ်အဂီၢ် တန့ၢ်လၢာ်ဘၣ်. မ့ၢ်လၢ ကီၢ်ပယီၤပၢၤကီၢ်သုး တဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်ဆူညါဘၣ် ဒီးတဆှၢခီစ့ၢ် ကီးတၢ်ဂ့ၢ်ဆူ ကွီၢ်ဘျီၣ် ဘၣ်အဃိ သီခါဒီးၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမိၢ်ခံဂၤလၢာ် ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ တလဲၤဆူပၢၤကီၢ်ဝဲၤ ဒၢးလၢာ်ဘၣ်. သီခါအဲၣ်ဒိးဝဲလၢ တၢ်ကစိာ်ခီက့ၤ တၢ်မူးတၢ်ရၢ်အံၤဆူ BGF မ့တမ့ၢ် ဆူခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ပဒိၣ်အအိၣ်ႇ မ့ၢ်လၢအနာ်ဝဲလၢ တၢ်ကဟံးထီၣ်န့ၢ်အီၤဂ့ၢ်ဝီ လၢၦၤမၤပယွဲတၢ်အဖီခိၣ် ချ့ဒိၣ်တက့ၢ်လီၤ.

ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမိၢ် ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ KHRG ကရၤလီၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤန့ၣ်လီၤ.