တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

မ့ၣ်ပိၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သး [ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်သံတၢ်ပှၢ်]

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါဒံၣ်စဲဘၢၣ် ၂၃ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီ, ကရူၢ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်)

အ--- တၢ်လီၢ်, ဘူးဒီး ဟ--- တိၤ, အိၣ်လၢသွၣ်ခိၣ်လိာ်ဟီၣ်ကဝီၤ, မာ်ထီကရူၢ်, ဒွဲၣ်လိကီၢ်
ဆၣ်, မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

စီၤရ---

သးနံၣ်

၄၀ နံၣ်ဘျဲၣ်

မုၣ်/ ခွါ

ပိာ်ခွါ

ကလုာ်

ကညီ

ထီၣ်ပှၢ်/သဘျ့

ထီၣ်ပှၢ်

တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

ထူစံာ်

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ဘါသီခါ

တၢ်ဟံမူဒါ/ လီၢ်လၤ

သဝီဖိ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ

ဝ--- သဝီ, မာ်ထီကရူၢ်, ဒွဲၣ်လိကီၢ်ဆၣ်, မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ                    

လီၢ်လၤ

သုးကျိၤ/ သုးရ့ၣ် / သုးတြိၤ

အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ /သုးကလၢၤ

အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

ဖဲလါယနူၤအါရံၤ ၃ သီ, ၂၀၂၅ နံၣ်န့ၣ် ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် (KHRG) ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိ မၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီး နီၢ်က--- (ပှၤဘၣ်ဒီးမ့ၣ်ပိၢ် အမါ) လၢအသ့ၣ်ညါမ့ၣ်ပိၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီး အဝၤန့ၣ်လီၤ. တနံၤဃီအတီၢ်ပူၤ KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိ မၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီး ဝ--- သဝီသးပှၢ်လၢ အမ့ၢ်စီၤမ--- န့ၣ်လီၤ.   

၂. ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိ သံကွၢ်စီၤရ--- အမါ နီၢ်က--- ဒီး ဝ--- သဝီသးပှၢ် စီၤမ--- ဒီး မၤလီၤတံၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်လီၤ.

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်.

ဖဲလါဒံၣ်စဲဘၢၣ် ၂၃ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ် ဂီၤခီ ၁၀ နၣ်ရံၣ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ် သဝီဖိတဂၤလၢ အမံၤမ့ၢ် စီၤရ--- လၢအသးနံၣ်အိၣ် ၄၀ ဘျဲၣ် အိၣ်လၢ ဝ--- သဝီ, မးထီကရူၢ်, ဒွဲၣ်လိကီၢ်ဆၣ်န့ၣ် ဖဲအလဲၤဃုဒိးကၣ်သၣ်လၢ ကဆါဒီး ကက့ၤပှ့ၤအီၣ်ဟုသး အဆၢကတီၢ် ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဒီး သံလၢဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် ဖဲအ---  တၢ်လီၢ်, အဘူးဒီး ဟ--- တိၤအိၣ်လၢ သွၣ်ခိၣ်လိာ်ဟီၣ်ကဝီၤ, မာ်ထီကရူၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.

ဖဲဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတနံၤန့ၣ် စီၤရ--- လဲၤဃုာ်ဒီးအဖိခွါခံဂၤ (တသ့ၣ်ညါမံၤဒီးသးနံၣ်လီၤတံၢ်ဘၣ်. အိၣ်ဖဲ ၆ နံၣ်ဒီး ၁၁ နံၣ်အဘၢၣ်စၢၤ) ဒီး မၢအဝဲသ့ၣ်အိၣ်ခိးတၢ်လၢကျဲမုၢ်ခိၣ်ဖဲအလဲၤဃု ဒိးကၣ်သၣ််လၢ ဒဲတဖျၢၣ်လၢ ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) သုးဖိတဖၣ် အိၣ်တ့ၢ်ဝဲ အဃၢၤန့ၣ်လီၤ.  [ကညီဒီကလုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA) သုးဖိတဖၣ် ထီၣ်ဟံး န့ၢ်သုးကလၢၤဝံၤအလီၢ်ခံ SAC သုးဖိတဖၣ် ဟးထီၣ်ကွံာ်ဝဲဖဲ လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၀၂၄ နံၣ်န့ၣ်လီၤ.]

စီၤရ--- နုာ်လီၤလၢဒဲဖီလာ်ဒီး အိးထီၣ်သ့ၣ်တၣ်တဖျၢၣ်အဆၢကတီၢ် မ့ၣ်ပိၢ် [တသ့ၣ်ညါမ့ၢ်ပိၢ်အကလုာ်ဘၣ်] ပိၢ်ဖးထီၣ်ဒီး ဘၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢ ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် ပိၢ်ဖးထီၣ် ဘျါအ့ၣ်ဖၢအမဲာ်သၣ်အူအီၣ်ဒီး ထီၣ်သူကွံာ်ဒီတဘ့ၣ် ဒီး ဘၣ်အသးနါပှၢ် သံလၢ တၢ်ကဲထီၣ်သးလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်အံၤ မ့ၢ် KNLA မ့တမ့ၢ် SAC ဒီးလီၤဧါန့ၣ် ပှၤတသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

အဖိခံဂၤသ့ၣ်ညါလၢ အဝဲသ့ၣ်အပါဘၣ်ဒီးဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် [အဝဲသ့ၣ်နၢ်ဟူဒီးထံတၢ်ပိၢ်ဖးထီၣ်] မ့ၢ်လၢ ဖဲအဝဲသ့ၣ်ကိး ကၠိအပါ အဆၢကတီၢ် အတက့ၤစံးဆၢတၢ်ဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်ဟဲက့ၤလၢဟံၣ် ပှဲၤဒီးတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးဒီး တၢ်သူၣ်အုးသးအုးအပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်က့ၤတုၤလၢအဒဲ [အိၣ်လၢတၢ်ဃ့ၢ်အိၣ်ကမှံလီၢ် အိၣ်ဖဲ ဖ--- သဝီ, မာ်ထီကရူၢ်ပူၤ] ဘၣ်ဆၣ် တတဲဘၣ်အမိ ဘၣ်ဃးတၢ်ကဲထီၣ်သးဒီအဝဲသ့ၣ်အပါဘၣ် [လီၤဂာ်ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ပျံၤတ့ၢ်တၢ်] န့ၣ်လီၤ. တုၤလီၤလၢဟါလီၤခီအဆၢကတီၢ် အမိသံကွၢ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ဘၣ်မနုၤအဃိအပါတဟဲက့ၤဘၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ် တဲဘၣ်အမိလၢ တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီးအပါန့ၣ်လီၤ.

မ့ၢ်လၢတၢ်ခံးလီၤလံအဃိ သဝီဖိတဖၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီ လၢဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်လဲၤဃု စီၤရ--- တဘူၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလါဒံၣ်စဲဘၢၣ် ၂၄ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်န့ၣ် [ဝ--- သဝီဖိတဖၣ်] သံကွၢ် လီၢ်ကဝီၤ [ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (KNU)] ခိၣ်နၢ်လၢကလဲၤဃုာ်ဒီးအဝဲသ့ၣ် လၢကလဲၤဟံးန့ၢ် စီၤရ--- အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ခူၣ်လီၤ စီၤရ--- ဖဲ တၢ်ပူၤတဆူလၢ SAC ခူၣ်လီၤပာ်ဝဲ ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဟဲအိၣ်အပူၤကွံာ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.

စီၤရ--- အဖိခဲလၢာ်အိၣ် ဃိးဂၤဒီး ပိာ်ခွါလွံၢ်ဂၤ ပိာ်မုၣ်လွံၢ်ဂၤန့ၣ်လီၤ. အဖိတဖၣ်န့ၣ်ဆံးဒံးဒီး မၤအီၣ်ခုးတန့ၢ်ဂ့ၤဂ့ၤဒံးဘၣ်အဃိ ကဲထီၣ်ကျိၣ်စ့တၢ်ကီတၢ်ခဲန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ကီဒ်အံၤအဃိ အဘၣ်ဃုဒိးကၣ်သၣ်လၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအပူၤ ဖဲတၢ်လီၢ်လၢဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် အိၣ်ရၤလီၤသးဟီၣ်ကဝီၤတဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. လီၢ်ကဝီၤ KNU ခိၣ်နၢ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ပလီၢ် [သဝီဖိ တဖၣ် ဘၣ်ဃးဟီၣ်ကဝီၤပူၤဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်တၢ်အိၣ်ရၤလီၤသး] ဒီးထးခိၣ်သနာ်က့ မ့ၢ်လၢတၢ်အီၣ်တယၢဘၣ်အဃိ တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အိၣ်ဘၣ်ဆၣ် အတူၢ်ဘၣ်လၢ ကဘၣ်ဃုဒိးကၣ်သၣ်န့ၣ်လီၤ. ဟံၣ်ဖိဃီဖိဝဲအံၤ မၤဝဲၤဒီးလုၢ်အီၣ်အဝဲသ့ၣ် နီၢ်ခိၣ်သးသမူန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဟုလၢလၢလီၢ်လီၢ်လၢ ခုးပူၤဘၣ်. အဃိ အဝဲသ့ၣ် ထံဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီကိးနံၣ်ဒဲးလၢ ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဟုးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်ဂုာ်သပှၢ်ပှၢ်ဝဲလၢကပှ့ၤတၢ်အီၣ်မိၢ်ပှၢ်ဒ်သိး ဟုသး, အံသၣ် ဒီး တၢ်ဆၢကမူၣ် မ့ၢ်လၢအတၢ်ဟဲနုာ်တအိၣ် ဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.

ဖဲစီၤရ--- သံအဆၢကတီၢ် ဟုသးအိၣ်တ့ၢ်ထဲတဒၢဧိၤလၢ အဟံၣ်ဖိဃိဖိတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဟုသးတဒၢအံၤမ့ၢ်လၢာ်န့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီဖးဒိၣ်လၢ အဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်က--- ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “ပကပှ့ၤတၢ်လၢဟံၣ်အဂီၢ် ပတၢ်တအိၣ်ဘၣ်. ပစ့လၢာ်လံ. ယဝၤသံအဃိ ပတအီၣ်ဘၣ်တၢ်လၢၤဘၣ်. […] ယဝၤသံအဃိ ယကဘၣ်မၤတၢ်လၢ ယဖိအဂီၢ်. ယဖိတဖၣ်န့ၣ် နီၢ်ဆံးဒံး. ယမၤတၢ်တသ့ဘၣ်, ယကဘၣ်မၤကၠါလဲၣ် ယတသ့ၣ်ညါဘၣ်. ယဖိတဖၣ် နီၢ်ဆံးအဃိ ယကလဲၤတၢ်တညီဘၣ်.”

စီၤရ--- သံဝံၤအလီၢ်ခံ အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် က့ၤအိၣ်ဒီးနီၢ်က--- အမိလၢ ဖ--- သဝီဟီၣ်ကဝီၤလၢပှၢ်ပူၤလၢအအိၣ်ဖဲ မာ်ထီကရူၢ်န့ၣ်လီၤ. ခဲကနံၣ်အံၤ ပှၤပိာ်ခွါနီၢ်ဒိၣ်လၢ ကလုၢ်ဒိးအီၣ်အဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူတအိၣ်ဘၣ်အဃိ ကဲထီၣ်တၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီဒီး တၢ်ဂ့ၢ်ကီဖးဒိၣ်တခါလၢ နီၢ်က--- အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢအဝၤသံအဃိ အလိၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤသပှၢ်ကတၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဒီပုၢ်ဝဲတဖၣ်စ့ၢ်ကီး အတၢ်တအိၣ်ဘၣ်အဃိ မၤစၢၤအီၤတသ့စ့ၢ်ကီးဘၣ် န့ၣ်လီၤ. နီၢ်က--- ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “ပမၤတၢ်လၢ ပစံာ်လီၢ်ခုးလီၢ်တဘူၣ်ဘၣ် မ့ၢ်လၢ အအိၣ်ဘူးဒီးပယီၤသုးကလၢၤအဃိလီၤ. […] မတဂၤမၣ်အီၣ်တယၢဘၣ်. အဝဲသ့ၣ် (သဝီဖိ) ဘၣ်မၤတၢ်သပှၢ်ပှၢ်လီၤ. ခဲအံၤဟုသးတထၢၣ်န့ၣ် ၁၈၀,၀၀၀ ကၠးလံ. အဝဲသ့ၣ် (သဝီဖိ) ပှ့ၤအီၣ်ဟုသးမ့ၢ်တန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်, အဃ့လိၣ်ဆိဝဲ. ပဃ့လိၣ်ဆိဟုသးလၢ ပှၤအဂၤအိၣ်တဘူၣ်ဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ် ပှၤဟုသးတအိၣ်နီဂၤစ့ၢ်ဒၢး. ခဲအံၤသဝီဖိတဖၣ် ဘၣ်ဟးကၠံၣ်, အဝဲသ့ၣ် ဟုသးတအိၣ်ဘၣ်.” နီၢ်က--- အဖိတဖၣ်န့ၣ် အနီၢ်ဆံးဒံးန့ၣ်လီၤ.

စီၤရ--- သံဝံၤအလီၢ်ခံ [ဖဲလါယနူၤအါရံၤ ၂၀၂၄ နံၣ်န့ၣ် ] တဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤလၢ လီၢ်ကဝီၤခိၣ်နၢ်တဖၣ်ဒီး တၢ်ကရၢ ကရိတဖၣ်အအိၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအဖီခိၣ် နီၢ်က--- ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ “ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲဒီးပမၤတၢ်တသ့တဘၣ်နီတမံၤဘၣ်. ပှၤမ့ၢ်ဟဲဒီးမၤစၢၤပှၤဒု ပသးကခုလီၤ. ပအိၣ်ဖဲအံၤန့ၣ် ပမၤတၢ်တသ့နီတမံၤဘၣ်.”

သဝီဖိအိၣ်လၢ ဝ--- သဝီတဖၣ် ဘုၣ်ကျီၢ်, ပနၢ်, ထိး, ဒီး ဆီ ဒီး အဝဲသ့ၣ် မၤခုးဒ်အတၢ်မၤခိၣ်သ့ၣ်လၢ တၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တချုးလၢ SAC ဟံဆူၣ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤ [သုးဟံးဆူၣ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤဖဲ လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ] ၂၀၂၁ နံၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် သဝီဖိအါတက့ၢ် မၤသ့ၣ် မၤဝၣ်ဒီး ဆါအီၤလၢ အတၢ်ဟဲနုာ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. သနာ်က့, [၂၀၂၁] နံၣ်သုးဟံးဆူၣ် တၢ်စိတၢ်ကမီၤဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်မၤတၢ်တဖၣ်အံၤတသ့လၢၤဘၣ်ဒီး ဘၣ်ထူစံာ်လၢအဝဲသ့ၣ်အတၢ်အိၣ်မူအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဝ--- သဝီန့ၣ် အိၣ်ဘူးဒီး SAC သုးကလၢၤဖဲ မာ်ထီကရူၢ်ပူၤအဃိ ပှၤထူစံာ်တဖၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးလၢ ကလဲၤမၤတၢ်လၢစံာ်လၢအအိၣ်ဘူးဒီးကျဲမုၢ်ခိၣ်န့ၣ်လီၤ.

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါ, ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကသူ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ပှၤဘၣ်ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်အမါ နီၢ်က--- ဒီး ဝ--- သဝီသးပှၢ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်လီၤ.