English
ကညီကျိာ်
မြန်မာ
Print:တၢ်ပာ်ဖျါအဖုၣ် တဘ့ၣ်အံၤ ပာ်ဖျါဝဲ တၢ်ကဲထီၣ်သးဖဲ နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်, ဖဲလါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ဒီး လါမးရှး အဘၢၣ်စၢၤ, ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ပာ်လီၤဝဲ ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူသုးပၢတၢ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ (martial law) ဖဲဆ့ၣ်ကၠံဝ့ၢ်ပူၤန့ၣ်, ပှၤသးစၢ် ဃုဂၤ ဒီး ပှၤဒီသကီးခံဂၤ, ပၣ်ဃုာ်ဒီး ဖိသၣ် ၁၃နံၣ်လၢအထီၣ်ကၠိ လွံၢ်တီၤတဂၤ, ဘၣ်တၢ်ဖီၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ SAC သုးဖိတဖၣ် ခီ ဖျိလၢအဝဲသ့ၣ်ဟးတလၢဝဲဒၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢတၢ်ပာ်ပနီၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ. SAC လီၢ်ခၢၣ်သးသုးခိၣ်လၢ အအိၣ်လၢ မီၣ်လမၠဲၣ်ဝ့ၢ် ပူၤတဂၤ ပာ်လီၤဝဲဂ့ၢ်ဂီၢ်အူသုးပၢတၢ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဖဲ ဆ့ၣ်ကၠံဝ့ၢ်ပူၤ, နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤ, ဖဲလါဖ့ၤဘြူၤ ၁၀သီ, ၂၀၂၃နံၣ်, ပှၤဟးထီၣ်လၢဟံၣ်ချၢ ဒီးဟးထီၣ်ဟးလီၤ ဖဲဃုနၣ်ရံၣ်အလီၢ်ခံတန့ၢ်နီတဂၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.[1]
ဖဲ လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၣ် ၁၀သီ, ၂၀၂၃နံၣ်, SAC လီၢ်ခၢၣ်သး သုးခိၣ်လၢ အအိၣ်လၢ မီၣ်လမၠဲၣ်ဝ့ၢ်ပူၤတဂၤ ကီးဝဲသဝီသးပှၢ်သ့ၣ်တ ဖၣ် ဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်သ့ၣ်တဖၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ဖဲ ဆ့ၣ်ကၠံဝ့ၢ်ပူၤ, နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်, ဒီး ဘိးဘၣ်ရၤလီၤဝဲ ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူသုးပၢတၢ် အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ လၢကမျၢဖိသ့ၣ်တဖၣ်ကလူၤပိာ်ထွဲဝဲန့ၣ်လီၤ. SAC လီၢ်ခၢၣ်သး သုးခိၣ်လၢအအိၣ်လၢ မီၣ်လမၠဲၣ်ဝ့ၢ်ပူၤတဂၤ အံၤ ပာ်လီၤဝဲတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ မုၢ်ဟါလီၤဃုနၣ်ရံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် ပှၤဟးထီၣ်လၢဟံၣ်ချၢတန့ၢ်နီတဂၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢတ လူၤပိာ်ထွဲတၢ်သိၣ်တၢ်သီဘၣ်တဖၣ်န့ၣ် တၢ်ကဖီၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒီးတၢ်ရ့ထီၣ်က့ၤအဝဲသ့ၣ်တန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤစူၢ်ပှၤနာ်မူးစလံၤ (Muslim) သ့ၣ်တဖၣ်ကဘၣ်ဘါတၢ် တချုးလၢမုၢ်ဟါလီၤ ယဲၢ်နၣ်ရံၣ်ဘၣ်, ဒီး စီၤသီသ့ၣ်တဖၣ် ကဘၣ်ဒီးအီၣ်စိလၢမုၢ်ဝါထီၣ် ဃုနၣ်ရံၣ်, ပှၤကိးဂၤဒဲးဘၣ်လူၤပိာ်ဝဲတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ်လီၤ. ပှၤဒုးသ့ၣ်ညါသဝီသးပှၢ်တဖၣ်ဒီး သဝီသးပှၢ်တဖၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါ SAC ခိၣ်နၢ်မ့ၢ်ဝံၤမၣ်ဒီး ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူပှၤဆါတဖၣ်န့ၣ် တၢ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢတၢ်ကလဲၤဆှၢ အဝဲသ့ၣ်ဆူတၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲ လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၣ် ၁၀သီ, ၂၀၂၃နံၣ်, မုၢ်ဟါလီၤ, ဖဲတၢ်ပာ်လီၤဝဲ ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူသုးပၢတၢ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီဝံၤအလီၢ်ခံ, ထ--- ဖိသၣ် ၁၃နံၣ် လၢအထီၣ်ကၠိလွံၢ်တီၤ အိၣ်လၢ ဆ---သဝီ, တကုၢ်ခံကရူၢ်, နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤတဂၤ, SAC သုးဖိ တဖၣ်ဖီၣ်အီၤလၢကျဲ ဖဲအလဲၤအိၣ်သကိးဝဲ အသကိးတဂၤလၢအအိၣ် လၢမ---သဝီ, ဝၣ်မၣ်ကရူၢ်, နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်ပူၤန့ၣ် လီၤ. တၢ်ဖီၣ်အီၤဖဲ အဝဲဟဲက့ၤလၢအသဝီ ဖဲမုၢ်ဟါလီၤဃုနၣ်ရံၣ်တလၢဝံၤအလီၢ်ခံတစဲးဖိန့ၣ်လီၤ. တနံၤဃီန့ၣ်, ဖဲ SAC သုးဖိ တဖၣ်ဟဲက့ၤလၢ ယ---သဝီ အဆၢကတီၢ်, ကျးကစၢ်တဂၤထံၣ်ဝဲလၢအဝဲသ့ၣ်ဟဲက့ၤကီး ဃုာ်ဒီးပှၤဖိသၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤကၠိဖိတဂၤအံၤဘၣ်တၢ်ဖီၣ်အီၤစးထီၣ်လၢလါယနူၤအါရံၤလံ, ဘၣ်ဆၣ်ပှၤတထံၣ်အီၤဒံးဘၣ် မ့တမ့ၢ် ပှၤတနၢ်ဟူအဂ့ၢ်နီတမံၤ ဘၣ် တုၤလၢလါယူ, ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ်လီၤ. သဝီသးပှၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လဲၤဝဲဆူ SAC ခီၣ်သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ်-၂၈၄ အသုးကလၢၤတဖျၢၣ်ဃီ အိၣ်ဖဲဆ့ၣ်ကၠံဝ့ၢ်ကပၤ ဒီးသံကွၢ်ဝဲဘၣ်ဃးဒီး ထ--- အဂ့ၢ်အကျိၤ, ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ SAC တဲအဝဲသ့ၣ်လၢ ပှၤဖိသၣ်တအိၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်နီတဂၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလၢတၢ်ဖီၣ်အီၤအဆၢကတီၢ်, ထ--- ဒိးဝဲသိလ့ၣ်ယီၢ်ဃုာ်ဒီးအသကီးတဂၤ စီၤပ---, သးနံၣ် အိၣ် ၂၂နံၣ်, အိၣ်ဖဲ ဖ---သဝီ, နိၣ်တီၤပျၢ်ကရူၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလဲၤဆှၢပှၤဖိသၣ်အံၤ ဒီးအသကီးအံၤဖဲလဲၣ်န့ၣ်ပှၤတသ့ၣ်ညါဒီးနၢ်ဟူ အဝဲသ့ၣ်အဂ့ၢ်နီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲတၢ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤဝဲ ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူသုးပၢတၢ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဖဲနိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်, စှၤသီဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် ပှၤသးစၢ်တနီၤဘၣ် တၢ်ဖီၣ်အီၤ မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်တဟးလၢတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢတၢ်ပာ်ပနီၣ်အီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤသးစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဟဲဟံးန့ၢ် အဝဲသ့ၣ်လၢ ဆ့ၣ်ကၠံအဝ့ၢ်ပူၤ ဒီးတၢ်လဲၤစိာ်အဝဲသ့ၣ်ဆူ မါတလ့အဝ့ၢ်ပူၤန့ၢ်လီၤ. တၢ်မၤဝဲပှၤလၢတၢ်ဖီၣ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ်ဒ်လဲၣ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပှၤတသ့ၣ်ညါနီတဂၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဖီၣ်ဝဲပှၤသးစၢ်ခဲလၢာ်ဃုဂၤဒီး တၢ်ဆှၢအဝဲသ့ၣ်ဆူ မါတလ့ဝ့ၢ် ဖဲလါဖ့ၤဘြူၤ အါရံၤ ၁၈သီ, ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤသးစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအိၣ်ဝဲလၢ ဆ့ၣ်ကၠံအဝ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. SAC သုးသ့ၣ်တဖၣ် တပျဲပှၤသးစၢ် လၢတၢ်ဖီၣ်အီၤတဖၣ် အမိၢ်အပၢ်လၢကလဲၤထံၣ် လီၤအသးဒီးအဝဲသ့ၣ်ဘၣ် ဒီးက့ၤကီးက့ၤအဝဲသ့ၣ်တန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. (ဖဲလါ ယူၤ ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ်, ပှၤသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤမၢ်ဒံးလီၤ.)
တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ, တၢ်လဲၤထီၣ်က့ၤလီၤဃံးထီၣ်ဝဲဒၣ်ကွ့ၢ်ကွ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် ကလဲၤပှ့ၤတၢ်လၢဆ့ၣ် ကၠံဝ့ၢ်ပူၤန့ၣ် တညီဒ်သိးဒီးလၢညါဘၣ်, လီၤဆီဒၣ်တၢ် သဝီဖိလၢအသးနံၣ်အိၣ် ၁၆ တုၤ ၅၀နံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်, ဒီး SAC ပာ်လီၤတၢ် သိၣ်တၢ်သီလၢ မုၢ်ဟါလီၤဃုနၣ်ရံၣ်အလီၢ်ခံန့ၣ် ပှၤဟးထီၣ်လၢဟံၣ်ချၢတန့ၢ်နီတဂၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ, ဖဲပှၤလဲၤ ထီၣ်က့ၤလီၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ်, တၢ်တဟ့ၣ်အခွဲးလၢကဟးစိာ်ဝဲတၢ်ဖီးတၢ်လီလၢမၤဟးဂီၤ ဒီးမၤဘၣ်ဒိပှၤဂၤသ့ သ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ် န့ၣ်လီၤ. ပှၤမ့ၢ်ဟးစိာ်လၢၢ်မ့ၣ် မ့တမ့ၢ် လ့ကွးဒၣ်လဲာ် တၢ်ကဖီၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ. ကသံၣ်ကသီသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်တဟ့ၣ်အခွဲး လၢပှၤကဟးစိာ်ဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်လၢ SAC ပာ်လီၤဝဲဂ့ၢ်ဂီၢ်အူသုးပၢတၢ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ် တၢ်အိၣ်သးအံၤဃံးထီၣ် ဝဲတုၤ လါယူၤ, ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်သးတဂ့ၤထီၣ်ဘၣ်အမဲာ်ညါ တၢ်အိၣ်သးဃံးထီၣ်ဝဲဒၣ်ကွ့ၢ်ကွ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
Footnotes:
[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲ လါမးရှး ၂၀၂၃နံၣ် အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤၦၤမၤသ ကိးတၢ်တဂၤ ဖဲ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ် အပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ လၢကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG လၢကမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်မၤဘၣ်ဒိၦၤဟီၣ်ခိၣ် ဖိခွဲးယာ် အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အမံၤ, တၢ်ဂီၤဒီး အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤလီၤဘၢအီၤလၢ အဝဲနီၢ် ကစၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢတၢ်ကွဲးၡဲပၠးအါထီၣ်အီၤ ဖဲ ပနိကဝီၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် KHRG အတၢ်ကွဲးၡဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်လီၤ.
