တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်၀ဲ ဖဲလ---သ၀ီ ဒီး ခ---သ၀ီ၊ ဟီၣ်က၀ီၤလီၤဆီ (ယ့ၤလဲကရူၢ်)၊ မူကီၢ်ဆၣ်၊ ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ် ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလါအီကူး ၃၀သီ, ၂၀၂၁နံၣ်န့ၣ် ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ြပးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) ခီၣ်သုးရ့ၣ် (၆၀) လၢအအိၣ်ဖဲ သၤဘိၤသုး ကလၢၤ လၢၢ်ဒိၣ်ကီၢ်ဆၣ် လၢအဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲအီၤလၢ သုးခိၣ်စိအီၤယၤလ့သုးကျိၤတဖုအံၤ အသုးဖိကအိၣ် (၇၀) ဂၤဃၣ်ဃၣ် နုာ် လီၤဆူသ၀ီပူၤဒီးဖီၣ်သ၀ီဖိ (၅)အံၤန့ၣ် လီၤ. SAC သုးတဖၣ် တဒုးသ့ၣ်ညါဆိသ၀ီဖိ (၅) အံၤလၢ သုးတဖၣ်ကဟဲဖီၣ် အ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ် အမဲာ်ညါ ဘၣ်မနုၤအဃိအ၀ဲသ့ၣ်ဟဲဖီၣ်သ၀ီဖိ (၅)အံၤလဲၣ်န့ၣ် တဒုးသ့ၣ်ညါ သ၀ီဖိတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤနီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. သ၀ီဖိ (၅)ဂၤ အံၤ SACသုးတဖၣ်လဲၤပာ်အ၀ဲသ့ၣ်ဆူ ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ် (၃၅၁)သုးက လၢၤတၢ်ဒုးဃာ်အလီၢ်ဖဲလၢၢ်ဒိၣ်၀့ၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲနံၤအ၀ဲန့ၣ် SAC လၢၢ်ိဒၣ်ကီၢ်ဆၣ်ခိၣ်လဲၤဆူတၢ်ဒုးဃာ်လီၢ်ဒီးအုၣ်သးလၢသ၀ီဖိတဖၣ်အံၤတၢ်ကမၣ်တအိၣ်ဘၣ်အဃိတၢ်ပျၢ်လီၤကွံာ်အ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. SACသးပှၢ်တဂၤ လဲၤဆူတၢ်ဒုးဃာ်အလီၢ်ဒီးဃ့ထီၣ် SACသုးတဖၣ် လၢကပျၢ်လီၤကွံာ်သ၀ီဖိတဖၣ် အံၤအဂီၢ် န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် SAC သုးတဖၣ် ကိးတီၢ်ဒီးဒုးဃာ်သ၀ီသးပှၢ်တဂၤအံၤတနၤဒီး သံကွၢ်သံဒိးအီၤဘၣ်ဃး မ့ၢ်အတၢ်ဘၣ်ထွဲအိၣ်ဒီး လီၢ်က၀ီၤ KLNAသုး၊ KLNAသုးတၢ်သိၣ်လီၢ် ဒီး CDMကရၢဖိတဖၣ်အိၣ်တအိၣ် အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢသ၀ီ သးပှၢ်အံၤ တသ့ၣ်ညါတၢ်ဂ့ၢ် တၢ်ကျိၤနီတမံၤ ဘၣ်အဃိ လၢခံတနံၤန့ၣ် တၢ်ပျၢ်လီၤကွံာ်အီၤန့ၣ်လီၤ.[1]
(၁) တပတီၢ်- တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး
တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ် |
တၢ်ဖီၣ်ဒုးဃာ် |
တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ |
လါအီကူး ၃၀သီ၊ ၂၀၂၁နံၣ် |
တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီ, ကရူၢ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်) |
လ---သ၀ီ ဒီး ခ---သ၀ီ၊ ဟီၣ်က၀ီၤလီၤဆီ (ယ့ၤလဲကရူၢ်)၊ မူကီၢ်ဆၣ်၊ ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ် ကီၢ်ရ့ၣ် |
ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ |
||||||
မံၤ |
မီၤအ--- |
စီၤဟ--- |
စီၤစ--- |
စီၤယ--- |
စီၤ၀--- |
အူန--- |
သးနံၣ် |
၄၁ |
- |
- |
- |
- |
- |
မုၣ်/ ခွါ |
ပိာ်ခွါ |
ပိာ်ခွါ |
ပိာ်ခွါ |
ပိာ်ခွါ |
ပိာ်ခွါ |
ပိာ်ခွါ |
ကလုာ် |
ပယီၤ |
ကညီ |
ကညီ |
ကညီ |
ကညီ |
ပယီၤ |
ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ် |
အိၣ် |
- |
- |
- |
- |
- |
တၢ်ဖံးတၢ်မၤ |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ |
ဘူးဒး |
ဘူးဒး |
ဘူးဒး |
ဘူးဒး |
ဘူးဒး |
ဘူးဒး |
တၢ်ဟံမူဒါ/ လီၢ်လၤ |
သ၀ီဖိ |
သ၀ီဖိ |
သ၀ီဖိ |
သ၀ီဖိ |
သ၀ီဖိ |
သ၀ီဖိ |
အိၣ်ဆိးဒူသဝီ |
လ---သ၀ီ |
လ---သ၀ီ |
လ---သ၀ီ |
လ---သ၀ီ |
လ---သ၀ီ |
လ---သ၀ီ |
ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ |
||||
မံၤ |
လီၢ်လၤ |
သုးကျိၤ§ သုးရ့ၣ် § သုးတြိၤ |
အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ §သုးကလၢၤ |
အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ |
SAC သုးဖိတဖၣ် |
တသ့ၣ်ညါဘၣ် |
ခီၣ်သုးရ့ၣ် (၆၀) |
သၤဘိၤသုးကလၢၤ၊ လၢၢ်ဒိၣ်၀့ၢ် |
သုးခိၣ်စိအီၤယၤလ့ |
(၂) တပတီၢ်- တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ
၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်. |
KHRG သ့ၣ်ညါဘၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးဘၣ်ဃး SACသုးဖိတဖၣ်ဖီၣ်ဒုးဃာ်သ၀ီဖိတဖၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံ KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိ ထၢဖှိၣ်မၤနီၣ်မၤဃါတၢ်ဂ့ၤတၢ်ကျိၤဒီး မၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်သ၀ီဖိ သၢဂၤဘၣ်ဃးတၢ်ကဲထီၣ် သးအံၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. |
၂. ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်. |
KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိမၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်လီၢ်က၀ီၤသ၀ီဖိ သၢဂၤအကျါ မ့ၢ်ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အနီၢ်ကစၢ်တဂၤ ဒီးပှၤတူၢ် ဘၣ်တၢ်အမါလၢ အထံၣ်ထွဲတၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤအဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ. |
(၃) တပတီၢ်- ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်
ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်. |
ဖဲလါအီကူး ၃၀သီ၊ ၂၀၂၁နံၣ်န့ၣ် ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ြပးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) ခီၣ်သုးရ့ၣ် (၆၀) လၢအအိၣ်ဖဲ သၤဘိၤသုး ကလၢၤ၊ လၢၢ်ဒိၣ်၀့ၢ် လၢအဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲအီၤလၢ သုးခိၣ်စိအီၤယၤလ့သုးကျိၤတဖုအံၤ အသုးဖိကအိၣ် (၇၀) ဂၤဃၣ် ဃၣ်ဟဲဒီး အသုးသိလ့ၣ်သၢခိၣ် နုာ်လီၤဆူ လ--ဒီးက--- သ၀ီပူၤ၊ ဟီၣ်က၀ီၤလီၤဆီ (ယ့ၤလဲကရူၢ်)၊ မူကီၢ်ဆၣ်၊ ချၢၣ်လွံၢ် ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. SAC သုးဖိနုာ်လီၤဖဲ ခ---သ၀ီ (၂၀) ဂၤ၊ လ---ကညီသ၀ီ (၂၀) ဂၤ ဒီးလ---ပယီၤသ၀ီ (၃၀) ဂၤ စိာ်ဃုာ်ဒီးသ၀ီဖိ (၅) ဂၤအမံၤစရီလၢအ၀ဲသ့ၣ်ကဟဲဖီၣ်၀ဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. SACသုးတဖၣ်အံၤ က၀ီၤဃာ်သ၀ီဖိ (၅)ဂၤအံၤ အဟံၣ် ဒီးနုာ်သံကွၢ်သံဒိးသ၀ီဖိအဟံၣ်ဖိဃီဖိလံာ်ခိၣ်ဆၢၣ်၊ ကိးထီၣ်သမံသမိးပှၤမံၤတဂၤဘၣ်တဂၤ၀ံၤ ဖီၣ်က့ၤကိး ၀ဲသ၀ိဖိ (၅)အံၤန့ၣ်လီၤ. SACသုးတဖၣ် တဒုးသ့ၣ်ညါဆိသ၀ီဖိဘၣ်ဃးကဟဲဖီၣ်သ၀ီဖိဘၣ်အမဲာ် မ့ၢ်အ၀ဲသ့ၣ်ဖီၣ်သ၀ီဖိ (၅) ဂၤအံၤ လၢတၢ်ဂ့ၢ်မနုာ်န့ၣ် တဒုးသ့ၣ်ညါသ၀ီဖိစ့ၢ်ကီးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. သ၀ီဖိ (၅) ဂၤအံၤမ့ၢ် မီၤအ---၊ စီၤဟ---၊ စီၤစ---၊ စီၤယ---၊ စီၤ၀--- ဒီး အူန---န့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အကျါတဂၤ အဟံၣ်ဖိဃီဖိသံကွၢ်SACသုးဖိတဖၣ်လၢ မ့ၢ်အ၀ဲသ့ၣ်ကလဲၤကိးပှၤလၢအဖီၣ်၀ဲအံၤဆူတၢ်လီၢ် ဖဲလဲၣ်အခါ SACသုးဖိတဂၤစံးဆၢအီၤလၢ “ပကလဲၤဆှၢအီၤဆူနၣ်သၤကွ့သုးကလၢၤတစိၢ်ဖိလီၤ ၀ံၤန့ၣ်ကဟဲက့ၤဆှၢကဒါ အီၤ” ဒီးအ၀ဲသံကွၢ်အါထီၣ်လၢ အ၀ဲကဘၣ်ဟဲက့ၤလၢအခီၣ်ဧါ. ၀ံၤ SAC သုးဖိတဂၤအံၤစံးဆၢက့ၤအီၤလၢ “ပှၤကဟဲက့ၤ ဆှၢက့ၤအီၤဒီးသိလ့ၣ်၀ါ၀ါတခိၣ်အံၤ” န့ၣ်လီၤ.
လၢခံန့ၣ် ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်က့ၤ၀ဲလၢ သ၀ီဖိ (၅) ဂၤအံၤ SAC သုးတဖၣ်တလဲၤဆှၢ အ၀ဲသ့ၣ်ဆူနၣ်သၤကွ့သုးကလၢၤဘၣ်ဒီး တၢ်လဲၤဆှၢအ၀ဲသ့ၣ်ဆူ ခိၣ်ချ့သုးရ့ၣ် (၃၅၁)သုးကလၢၤဖဲ လၢၢ်ဒိၣ်၀့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤ၀ံၤအလီၢ်ခံ လ---သ၀ီ SAC သ၀ီသးပှၢ် အူန---လဲၤဆူ လၢၢ်ဒိၣ်၀့ၢ်သုးကလၢၤ တၢ်ဒုးဃာ်လီၢ်တဘျီဃီ ဒ်သိးကမၤစၢၤ ၀ဲသ၀ီဖိ (၅)ဂၤအံၤ တၢ်ပပျၢ်လီၤကွံာ်အ၀ံသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တုၤအူ---အံၤလဲၤတုၤလၢတၢ်ဒုးဃာ်အလီၢ်န့ၣ် SAC သုးတဖၣ် မၢအက့ၤဆူဟံၣ် ဘၣ်ဆၣ်အ၀ဲတက့ၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲတၢ်ဒုးဃာ်အဆၢကတီၢ် SAC သုးတဖၣ်အံၤ တဒုးသ့ၣ်ညါသ၀ီဖိ (၅) ဂၤအံၤတၢ်ဂ့ၢ်တကျိၤဘၣ် မနာ်တၢ်ဖီၣ်ဒုးဃာ်အီၤ လဲၣ်နီတမံၤဘၣ် ဒီးတၢ်တသမံသမိးသံကွၢ်အ၀ဲသ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤနီတမံၤစ့ၢ်ကီးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် SAC သုးတဖၣ် ပာ်အီၤလၢ တၢ်ဒုးဃၤအလီၢ်အခါ အ၀ဲသ့ၣ်အီဘၣ်ထံ ဒီးတၢ်အီၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တုၤမ့ၢ် SACလၢၢ်ဒိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ခိၣ် လဲၤဆူတၢ် ဒုးဃာ်လီၢ် ဒီးဟ့ၣ်တၢ်အုၣ်ကီၤလၢ သ၀ီဖိတဖၣ်အံၤတၢ်ကမၣ်တအိၣ်ဘၣ်အဃိ ဖဲဟါလီၤခီအဆၢကတီၢ်န့ၣ် သုးတဖၣ် ပျၢ်လီၤကွံာ် သ၀ီဖိ(၅)ဂၤအံၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် သ၀ီဖိတဖၣ် မ့ၢ်SACသုးတဖၣ် ဖီၣ်ဒုးဃာ်အ၀ဲသ့ၣ်လၢတၢ်ဂ့ၢ်မနုာ်လဲၣ်န့ၣ် သ၀ီဖိတသ့ၣ်ညါ၀ဲနီတဂၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အကျါတဂၤလၢအမ့ၢ် စီၤယ---ပာ်ဖျါထီၣ်၀ဲဒ်အံၤ “SACသုးတဖၣ် တတဲပှၤ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤနီတမံၤဘၣ်အဃိ ပတသ့ၣ်ညါတၢ်ခိၣ်တၢ်ခံနီတမံၤဘၣ်” န့ၣ်လီၤ. လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ သ၀ီဖိတဖၣ် အံၤ ဟဲက့ၤပိာ်လၢၢ်ဒိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ခိၣ် အသိလ့ၣ်ခံတုၤဖဲကီၢ်ဆၣ်ခိၣ်သ၀ီ၀ံၤ အ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်က့ၤလၢဟံၣ်လၢ အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်၀ဲ န့ၣ်လီၤ.
SAC သ၀ီသးပှၢ် အူန---တဂၤအံၤဖဲလဲၤလူၤသ၀ီဖိ (၅) ဂၤအံၤဖဲတၢ်ဒုးဃာ်အလီၢ်၀ံၤ SACသုးတဖၣ်ကသမံသမိးအီၤအဂီၢ် တၢ်ဒုးဃာ်အီၤတနၤန့ၣ်လီၤ. SAC သုးတဖၣ်သံကွၢ်အီၤမ့ၢ်အတၢ်ဘၣ်ထွဲဒီး ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (KNU) အိၣ်ဧါ ဒီး KNU တဖၣ်မၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢဟံၣ်ပူၤ မ့ၢ်တမ့ၢ် အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. SACသုးတဖၣ် သံကွၢ်အီၤတၢ်သ့ကွၢ်ဒ်အမ့ၢ် “နတူၢ်လိာ်KNU တဖၣ် ဟဲအိၣ်ဖှိၣ်လၢနဟံၣ်ဧါ. KNLAသုးတၢ်မၤလိအလီၢ်အိၣ်ဖဲလဲၣ်. CDMဖိတဖၣ်အိၣ်တၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ်.” သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် လီၤ. ခီဖျိလၢသ၀ီသး ပှၢ်အံၤတသ့ၣ်ညါတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤနီတမံၤဘၣ်အဃိ အ၀ဲစံးဆၢ SACသုးတဖၣ်လၢ အတသ့ၣ် ညါဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဃိ SAC သုးတဖၣ် ပျၢ်လီၤက့ၤအီၤလၢခံတနံၤန့ၣ်လီၤ.
ခီဖျိလၢ SAC သုးတဖၣ် ဖီၣ်ဒုးဃာ်ဆူၣ်သ၀ီဖိတဖၣ်အဃိ ကဲထီၣ်တၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီလၢသ၀ီဖိတဖၣ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအ ဂီၢ်ဒီး ဘၣ်ယိၣ်၀ဲလၢ SAC သုးတဖၣ်ကဟဲဖီၣ်ဘၣ်ဖုး သ၀ီဖိလၢသ၀ီပူၤန့ၣ်လီၤ. |
(၄)တပတီၢ်- တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး
မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါ, ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပက သူတၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်. |
လီၢ်က၀ီၤသ၀ီဖိဟ့ၣ် KHRG တၢ်ပျဲလၢကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ အ၀ဲသ့ၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်၀ဲတဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. |
Footnotes:
[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲ လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၂၀၂၁နံၣ် အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤၦၤမၤသကိးတၢ်တဂၤ ဖဲ ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ် အပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ လၢကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG လၢကမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်မၤ ဘၣ်ဒိၦၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အမံၤ, တၢ်ဂီၤဒီး အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤလီၤဘၢအီၤလၢအဝဲနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ တၢ်ကွဲးၡဲပၠးအါထီၣ်အီၤ ဖဲ ပနိကဝီၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် KHRG အတၢ်ကွဲးၡဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်လီၤ.