ဖဲ လါအီကူး ၃ဝ သီႇ ၂ဝ၁၉ နံၣ်အနံၤန့ၣ် ပယီၤအပၢၢ်ကီၢ်တဂၤ ဖီၣ်ဆူၣ်ဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်လၢအသးအိၣ်ဝဲ ၁၅ နံၣ်တဂၤ လၢပၢၤကီၢ်ဝဲၤဒၢးအပူၤ ဖဲလၢၢ်ဒိၣ်ဝ့ၢ်ႇ လၢၢ်ဒိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ႇ ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖိသၣ်မုၣ်အံၤအမိၢ် တီၣ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်ဆူ ပၢၤကီၢ်ဝဲၤဒၢးဝံၤအလီၢ်ခံ တၢ်ဖီၣ်ဒုးဃာ်ဝဲၦၤမၤကမၣ်တၢ်တဂၤအံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကျဲၤဘၢကျဲၤကွီၢ်လၢ တၢ်မူးတၢ်ရၢ် အံၤအဖီခိၣ်အဖၢမုၢ်ဒၣ်လဲာ် တၢ်မၤအီၤအကျိၤအကျဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် တၢ်တဒုးသ့ၣ်ညါ ဖိသၣ်မုၣ်အမိၢ်အပၢ်နီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိႇ မိၢ်ပၢ်တဖၣ်ပာ်လီၤသးလၢ ကတီၣ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူ ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (KNU) အအိၣ် န့ၣ်လီၤ. ဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်လၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအံၤ မဲာ်ဆှးလၢ တၢ်ကဲထီၣ်သးဒ်အံၤအဃိ အဝဲတထီၣ်က့ၤကၠိလၢၤဘၣ်.[1]
(၁) တပတီၢ် - တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး
တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ် |
တၢ်ဖီၣ်ဆူၣ်မၤတရီတပါဖိသၣ် |
တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ |
လါအီကူး ၃ဝ သီႇ ၂ဝ၁၉ နံၣ် |
တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီႇ ကရူၢ်ႇ ကီၢ်ဆၣ်ႇ ကီၢ်ရ့ၣ်) |
ဝ့ၢ်လၢၢ်ဒိၣ်ႇ လၢၢ်ဒိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ႇ ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ် |
ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ |
|
မံၤ |
နီၢ်ဝ --- |
သးနံၣ် |
၁၅ နံၣ် |
မုၣ်ခွါ |
မုၣ် |
ကလုာ် |
ကညီ |
ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ် |
တအိၣ် |
တတၢ်ဖံးတၢ်မၤ |
ကၠိဖိ |
အိၣ်ဆိးဒူသဝီ |
ဝ့ၢ်လၢၢ်ဒိၣ် |
ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ |
||||
မံၤ |
လီၢ်လၤ |
သုးကျိၤ / သုးရ့ၣ် / |
အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ / သုးကလၢၤ |
အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ |
မီၤအၤကၤဖၠိ |
ပၢၤကီၢ် |
လၢၢ်ဒိၣ်ပၢၤကီၢ်ဝဲၤဒၢး |
ဝ့ၢ်လၢၢ်ဒိၣ် |
လၢၢ်ဒိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ပၢၤကီၢ်ခိၣ်ကျၢၢ်-စီၤၡံၡိၣ် |
(၂)ပတီၢ်တပတီၢ်-တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ
၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်. |
ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမိၢ် ဆဲးကျိးကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ်အၦၤထၢတၢ်ကစီၣ်ဖိ ဒ်သိးတၢ်ကမၤစၢၤအီၤလၢ ကတီၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ဆူ ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်အအိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိႇ တၢ်မၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ် ဒီးၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိ လၢလံာ်တၢ်ကစီၣ်အံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. |
ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်. |
ၦၤဟ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်တဂၤအံၤ အဖိမုၣ်နီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ လဲၤခီဖျိဘၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤန့ၣ်လီၤ. |
(၃) ပတီၢ်တပတီၢ် - ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.
ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်. |
ဖဲလါအီကူး ၃ဝ သီႇ ၂ဝ၁၉ နံၣ် ဟါခီအဆၢကတီၢ် အၤကၤဖၠိႇ ပၢၤကီၢ်လၢအသးအိၣ် ၂၇ နံၣ်တဂၤ ဖီၣ်ဆူၣ်မၤတရီတပါဝဲ နီၢ်ဝ--- လၢအမ့ၢ် ကၠိဖိမုၣ်လၢ အသးအိၣ် ၁၅ နံၣ်တဂၤ ဖဲဝ့ၢ်လၢၢ်ဒိၣ် အပၢၤကီၢ် ဝဲၤဒၢးအပူၤ န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဆၢကတီၢ်ဝဲန့ၣ်အခါ ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဒီး ၦၤမၤကမၣ်တၢ် သ့ၣ်ညါလိာ်သး အိၣ်ခံနံၣ်ဃၣ်ဃၣ်လံန့ၣ်လီၤ. ဖဲ လါအီကူးအလၢာ် ၂ဝ၁၉ နံၣ်နၣ် ၦၤမၤကမၣ်တၢ် မီၤအၤကၤဖၠိအံၤ ကဘၣ်လဲၤလီၤမူဒါဆူ တီအူပၢၤကီၢ်ဝဲၤဒၢး ဒ်တၢ်နဲၣ်လီၤအိၣ်ဝဲအသိးနၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ကွဲးတၢ်ကစီၣ်အံၤ အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အံၤ လဲၤထီၣ်ကၠိ တဘူၣ်လၢၤဘၣ် မ့ၢ်လၢအဝဲမဲာ်ဆှးလၢ တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤ အဃိန့ၣ်လီၤ. ဖိသၣ်မုၣ်အမိၢ်အပၢ် အဲၣ်ဒိးကိးန့ၢ်ဝဲ ၦၤကတိၤဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်ဒီး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါတၢ်တဂၤ လၢအဖိမုၣ်အဂီၢ် မ့ၢ်လၢအသးတၢ်တူၢ်ဘၣ်တဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးလၢ တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤအဃိ ဒီးတုၤဒၣ်လဲာ် အဝဲအဲၣ်ဒိးမၤသံလီၤကွံာ်အသးအဃိန့ၣ်လီၤ.
ဖဲ လါအီကူး ၃ဝ သီႇ ၂ဝ၁၉ နံၣ် ဒီးကဘၣ်ဖဲ ၉ နၣ်ရံၣ် ၃ဝ မံးနံးအဆၢကတီၢ် ၦၤခံဂၤလၢအမ့ၢ် ကိၤထ--- ဒီး သရၣ်စီၤမ--- ထံၣ်နီၢ်ဝ--- လၢအကူသိးဝဲကၠိဖိအကူသိး ဖဲလၢၢ်ဒိၣ်ဝ့ၢ် ဝ့ၢ်ခၢၣ်သး အတိၤလိၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်သံကွၢ် ပိာ်မုၣ်ဖိအံၤကလဲၤဖဲလဲၣ်န့ၣ်ဒီး ပိာ်မုၣ်ဖိစံးဆၢလၢ အဝဲကလဲၤဆူ ပၢၤကီၢ်ဝဲၤဒၢးလၢကလဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီး အကၠီန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမိၢ်နာ်ဝဲလၢ ၦၤမၤကမၣ်တၢ်တဂၤ ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်အဖိမုၣ် လၢကလဲၤထံၣ်လိာ်အီၤဖဲ ပၢၤကီၢ်ဝဲၤဒၢးန့ၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဝံၤအလီၢ်ခံ သရၣ်ခံဂၤအံၤ လဲၤ ဆှၢဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်အံၤဆူ ပၢၤကီၢ်ဝဲၤဒၢးအပဲတြီနုာ်လီၤ ဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ်သးဒ့ဒီလၢတၢ်အိၣ်သးအံၤ အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကတိၤတၢ်ဒီး လီၢ်ကဝီၤကူၣ်သ့ဝဲၤကျိၤၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ အူခ့ၤမီၤထွ့ (ခီဖျိလီတဲစိ) ဒီးတဲဘၣ်အီၤတၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တကတီၢ်ဖိဒီး အဝဲသ့ၣ်လဲၤနုာ်ဆူ ပၢၤကီၢ်ဝဲၤဒၢး ပူၤဒီး တဲဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူ ပၢၤကီၢ်မုၣ်လၢ အလီၤမူဒါဖဲန့ၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲပၢၤကီၢ်တဖၣ် နုာ်လီၤဃိထံဝဲ ဝဲၤဒၢးဝးဝးအဆၢကတီၢ် အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဝဲလၢဒၢးအကျါတဖျၢၣ်အပူၤ လၢအၤကၤဖၠိဒီး နီၢ်ဝ--- တအိၣ်ဒီး တၢ်ကူတၢ်သိးလၢအဘၣ်ဘျိးဘၣ်ဒါဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤလၢ အထံၣ်ထွဲတၢ်တဖၣ် ခဲလၢာ်ကအိၣ်ဝဲ ၦၤ(၈)ဂၤ ဆူ (၉)ဂၤ လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီး ကီၢ်ပယီၤပၢၤကီၢ် (၅)ဂၤ (၆) ဂၤလၢအကျါန့ၣ်လီၤ.
နီၢ်ဝ--- တတဲဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဒီး ၦၤနီတဂၤဘၣ်. လၢခံတနံၤန့ၣ် အမုၢ်ဂၢ် ဒီၤန--- နၢ်ဟူ တၢ်ကဲထီၣ် သးအံၤ ဖဲအဝဲလဲၤဆူဖၠါပူၤအဆၢကတီၢ် ဒီးအဝဲဟဲက့ၤတဲဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤဆူ ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမိၢ် အိၣ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အံၤ တဲဖျါထီၣ်ဘၣ်ဃး အဘၣ်တၢ်ဖီၣ်ဆူၣ်အီၤဆူအမိၢ်အိၣ်န့ၣ်လီၤ. အမိၢ်စံးဝဲဒၣ် “ဖဲယသံကွၢ် ယဖိမုၣ်လၢ တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤဒီး အဝဲတဲယၤလၢ အၤကၤဖၠိ ဖီၣ်ဆူၣ်အီၤတဘျီလၢ ပၢၤကီၢ်ဝဲၤဒၢးပူၤ န့ၣ်လီၤ.” တၢ်တဂီၤဝဲန့ၣ် နီၢ်ဝ--- အမိၢ်ဒီးအမုၢ်ဂၢ် လဲၤဆူလၢၢ်ဒိၣ်ဝ့ၢ် အပၢၤကီၢ်ဝဲၤဒၢးန့ၣ်လီၤ. ပၢၤကီၢ်မုၣ် မးဟ--- တဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ဖဲမုၢ်နၤန့ၣ် ပိာ်မုၣ်ဖိအံၤဟဲစဲဃဲၤ လၢပၢၤကီၢ်ဝဲၤဒၢး အံၤအဂ့ၢ်ဒီး ဒုးသ့ၣ်ညါအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဃးတၢ်ကဲထီၣ်သးဒ်အထံၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ.
ဖဲလါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁ သီႇ ၂ဝ၁၉ နံၣ်အနံၤန့ၣ် ပၢၤကီၢ်လၢအအိၣ်လၢ လၢၢ်ဒိၣ်ဝ့ၢ်တဖၣ် လဲၤဆူတီအူဝ့ၢ် ဒီး လဲၤဖီၣ်ဝဲၦၤမၤကမၣ်တၢ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. တနံၤဃီန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဒီး ၦၤခံခီလၢာ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိ တဖၣ် ဘၣ်ဆၣ် ခံကပၤလၢာ်တအၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ် လၢကဖျီဃုာ်အသးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤမၤကမၣ်တၢ် အမိၢ် အပၢ်အံၤကဘှါၡဲတၢ်ဂ့ၢ်ခီဖျိ တၢ်ဟ့ၣ်လီၤစ့အီၣ်လိးဆူ ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အအိၣ် ဘၣ်ဆၣ် ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ် အမိၢ်ပၢ် တခီအဲၣ်ဒိးဘှါၡဲတၢ်ဂ့ၢ်ဒ် ကွီၢ်ဘျီၣ်အကျိၤအကျဲအသိးအဃိ အဝဲသ့ၣ်တီၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ဆူ လၢၢ်ဒိၣ် ဝ့ၢ်ပၢၤကီၢ်ဝဲၤဒၢးန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမိၢ်စံးလၢ “ယတီၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူ ပၢၤကီၢ်ဝဲၤဒၢးလၢ ယဖိမုၣ် အဂီၢ်လီၤ. အဝဲန့ၣ်အသးစၢ်ဒီး အမ့ၢ်ဒံးဒၣ်ၦၤကၠိဖိတဂၤလီၤ. ၦၤလၢအဖီၣ်ဆူၣ်အီၤတဂၤန့ၣ် မ့ၢ်ၦၤဒိၣ်တုာ် ခိၣ်ၦဲၤဒီး သ့ၣ်ညါဝဲလၢအကြၢးပာ်ကဲဒီးပိာ်ထွဲ တၢ်သိၣ်တၢ်သီအဃိ ယအဲၣ်ဒိးလၢ တၢ်ကဟံးထီၣ်အီၤဂ့ၢ်ဝီ တုၤလီၤတီၤလီၤလီၤ.” ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ် ၁၈ သီႇ ၂ဝ၁၉ နံၣ်အနံၤန့ၣ် ၦၤမၤကမၣ်တၢ်အံၤ အၢၣ်လီၤဝဲ ပၢၤကီၢ်ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်လၢအဝဲဖီၣ်ဆူၣ်မၤတရီတပါဘၣ် နီၢ်ဝ--- အံၤန့ၣ်လီၤ.
ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ် အၦၤထၢတၢ်ကစီၣ်စံးဝဲလၢ တၢ်ကွဲးတၢ်ကစီၣ်အံၤအဆၢကတီၢ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဘၣ်ဃး တၢ်စံၣ်ညီၣ်ဆၢတဲာ်တဖၣ် တၢ်တတဲဖျါထီၣ်အီၤနီတမံၤဒံးဘၣ်. ၦၤမၤကမၣ်တၢ်တဂၤအံၤ တၢ်ဖီၣ်ဒုးဃာ်အီၤ အိၣ်တအိၣ်န့ၣ် ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမိၢ်တဂၤစ့ၢ်ကီး တသ့ၣ်ညါထွဲဝဲဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်ပာ်လီၤသး လၢကတီၣ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူ ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ အၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါအိၣ်န့ၣ်လီၤ. |
(၄) ပတီၢ်တပတီၢ် - တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး
မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါႇ ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲး တၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ် ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်. |
ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမိၢ် ဟ့ၣ်အခွဲးဆူ ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် လၢတၢ်ကရၤလီၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤန့ၣ်လီၤ. |
Footnotes:
[1] လံာ်တၢ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤဘၣ်တၢ်ကွဲးအီၤခီဖျိ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ တၢ်ဒိးန့ၢ်အီၤ ဖဲလါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၂ဝ၁၉ နံၣ် အခါန့ၣ်လီၤ. လံာ်တၢ်ပာ်ဖျါအံၤ ဘၣ်တၢ်ဒိးန့ၢ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤဖိတဂၤဖဲ ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ် လၢ KHRG သိၣ်လိမၤယုၤအီၤ ဒ်သိးကကွၢ်စူၣ် ကယာ်တၢ်အိၣ်သးလၢ အအိၣ်လၢပျီပူၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမံၤႇ အတၢ်ဂီၤဒီးအတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲး တဖၣ် ဘၣ်တၢ်မၤဘံၣ်မၤဘၢအီၤလၢ တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်လၢအဘၣ်တၢ်ကွဲးအီၤလၢ တၢ်တိၤကွီၤအပူၤတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ကွဲးဖျါအါထီၣ်အီၤလၢ KHRG အၦၤမၤတၢ်ဖိန့ၣ်လီၤ.