တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

ကၤမံၤကၤစ့ၤဒြိခးလီၤတၢ်လၢကၠိကရၢၢ်ပူၤ

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၃ သီ, ၂၀၂၅ နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီ, ကရူၢ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်)

ကက--- သဝီ, ပံၢ်တခးကရူၢ်, တၢ်ကြဲၢ်ကီၢ်ဆၣ်, ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

စီၤ က---

နီၢ် ခ---

စီၤ ဂ---

သးနံၣ်

၃၃ နံၣ်

၂၇ နံၣ်

၁၅ နံၣ်

မုၣ်/ ခွါ

ခွါ

မုၣ်

ခွါ

ကလုာ်

ကညီ

ကညီ

ကညီ

ထီၣ်ပှၢ် / သဘျ့  

ထီၣ်ပှၢ်

ထီၣ်ပှၢ်

-

တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

သရၣ်

သရၣ်မုၣ်

ကၠိဖိ

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ဘူးဒး

ခရံာ်ဖိ

ဘူးဒး

တၢ်ဟံးမူဒါ/ လီၢ်လၤ

သဝီဖိ

သဝီဖိ

သဝီဖိ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ

ကခ---သဝီ, ပံၢ်တခးကရူၢ်, တၢ်ကြဲၢ်ကီၢ်ဆၣ်

ကခ---သဝီ, ပံၢ်တခးကရူၢ်, တၢ်ကြဲၢ်ကီၢ်ဆၣ်

ကက---, ပံၢ်တခးကရူၢ်, တၢ်ကြဲၢ်ကီၢ်ဆၣ်

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

ကဘီယူၤအကလုာ်           

သုးဂံၢ်ထံး

အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ

အခိၣ်အမံၤ

ကၤမံၤကၤစ့ၤဒြိ

ပယီၤသုးကလံၤသုး
 

သၤမညၣ်ဝ့ၢ်, တန့ဆါကီၢ်ဆၣ်, ဖၣ်အၣ်ကီၢ် ရ့ၣ်

သုးခိၣ်ဒိၣ်စ့ၤယၤထိအီၤ, ကီၢ်ပယီၤသုးက လံၤသုးအသုးခိၣ်ကျၢၢ်

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိ ဆဲးကျိးဒီး ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (KNU) ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါလၢ တၢ်ကြဲၢ်ကီၢ်ဆၣ်ပူၤတဖၣ် ဒီးကၠိသ ရၣ်တဂၤဝံၤဒီး မၤနီၣ်မၤဃါဝဲတၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤန့ၣ်လီၤ. [KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိ မၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီး ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အ နီၢ်ကစၢ် (၃) ဂၤလၢာ်န့ၣ်လီၤ.]

၂. ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိလဲၤဝဲဆူ ကက--- အကၠိ (ကညီကူၣ်သ့ဆဲးလၤဝဲၤကျိၤ (KECD) ကၠိ) ဒီးဒိန့ၢ်ဝဲကၠိတၢ်ဟးဂူာ်ဟး ဂီၤအဂီၤဒီး ပှၤဘၣ်ဒိသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၤ ဒီးမၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီး ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်.

ဖဲလါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၃ သီ ၂၀၂၅ နံၣ်, ဂီၤခီ ၁၀ နၣ်ရံၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကး ကရၢ (SAC) အသုးခးလီၤဝဲ ကၤမံၤကၤစ့ၤဒြိလၢ KECD တီၤခၢၣ်သးကၠိတဖျၢၣ်အကရၢၢ်ပူၤ ဖဲ ကက--- သဝီ, ပံၢ်တခးကရူၢ်, တၢ်ကြဲၢ်ကီၢ်ဆၣ်, ဖၣ်အၣ်ကီၢ် ရ့ၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲဒြိလီၤတဲာ်ပိၢ်ဖးထီၣ်ဆၢကတီၢ်န့ၣ် တၢ်ဒုးတၢ်ယၤတကဲထီၣ်သးလၢ တၢ်လီၢ်လၢ အဘူးနီတလိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ် ကဲထီၣ်သးဆၢကတီၢ် သဝီဖိတဖၣ်အိၣ်ဝဲလၢသဝီပူၤန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတဖၣ်ထံၣ်ဝဲလၢ ဒြိအံၤ ဟဲထီၣ်ဝဲကျဲလၢ သၤမညၣ် ဝ့ၢ် တကပၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်နာ်ဝဲလၢ ဒြိအံၤကဟဲဝဲလၢသၤမညၣ်ဝ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

တီၤခၢၣ်သးကၠိတဖျၢၣ်အံၤ တၢ်သူၣ်ထီၣ်အိၣ်ဝဲသၢဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သူၣ်ထီၣ်တၢတဖျၢၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ - ၁ တီၤ တုၤလၢ ၅ တီၤ, တၢ် သူၣ်ထီၣ်ခံဖျၢတဖျၢန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ - ၆ တီၤ တုၤလၢ ၉ တီၤ, ဒီး သၢဖျၢၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ကၠိအရူဒီးတၢ်ပာ်ဃာ် လံာ်လဲၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် လီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်သးဆၢကတီၢ်န့ၣ် ဘၣ်ဝဲဖဲကၠိဖိဒီး ကၠိသရၣ်,သရၣ်မုၣ်တဖၣ်သးဝံၣ်လိဝဲ တၢ်သးဝံၣ်လၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်အဂၤခံ ဖျၢၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ကၤမံၤကၤစ့ၤဒြိအံၤ လီၤတဲာ်ဝဲလၢကၠိသရၣ်သရၣ်မုၣ်အရူဖီခိၣ်ဒီး ရူဟးဂီၤဝဲ ဒီးတၢ်ပီးတၢ်လီအိၣ်လၢရူပူၤတ ဖၣ် အူထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဒြိလီၤတဲာ်ပိၢ်ဖးထီၣ်အက့တဖၣ် ဘၣ်ဒိဝဲသရၣ်မုၣ်တဂၤ, သရၣ်တဂၤ ဒီး ကၠိဖိတဂၤန့ၣ်လီၤ.   

 ကၠိသရၣ် (၃၃ နံၣ်) တဂၤလၢ အမ့ၢ် စီၤ က--- အိၣ်ဖဲ ကခ--- သဝီ, ပံၢ်တခးကရူၢ်တဂၤအံၤ အခိၣ်သၣ်ဃံ ဒီး အယီၢ်ဒ့ဘၣ်ဒိ ဝဲန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဘၣ် KHRG လၢ “ယသိၣ်လိတၢ်လၢတီၤဒၢးအပူၤ. ယတပလီၢ်သူၣ်ပပလီၢ်သးဘၣ်. ယသိၣ်လိတၢ်ဒ်ညီနုၢ် အသိးလီၤ. ဖဲယဆ့ၣ်နီၤသိၣ်လိတၢ်အဆၢကတီၢ် ကျိချံဟဲသီၣ် စွံၣ်... ဒီးလီၤတဲာ်သီၣ် ကြၤ... တၢ်မနုၤကဲထီၣ်သးလဲၣ်န့ၣ် ယ တသ့ၣ်ညါဘၣ်. ဘၣ်ဝဲ ယခိသၣ်ဃံ. တၢတၢန့ၣ် ယတတူၢ်ဘၣ်လၢ အဆါဘၣ်. အဘၣ်စ့ၢ်ကီးဒီး ယယီၢ်ဒ့. ယဆိမိၣ်လၢလၢၢ် ဖိဆံးတဖျၢၣ်ဖျိးဘၣ်ယၤဒၣ်လီၤ. ဖဲယဖီၣ်လီၤယခိၣ်အဆၢကတီၢ် အသွံၣ်ဟဲလီၤ. ယယီၢ်ဒ့သနာ်က့အသွံၣ်လီၤ. ဒြိအံၤလီၤတဲာ် ဝဲလၢ  တၢ်သူၣ်ထီၣ်အိၣ်လၢ တၢ်ခၢၣ်သးတဖျၢၣ်. တၢ်ဘူၣ်ဂ့ၤလၢ ပှၤတအိၣ်လၢတၢ်သူၣ်ထီၣ်န့ၣ်အပူၤနီတဂၤဘၣ်. ပှၤမ့ၢ်အိၣ် လၢတၢ်သူၣ်ထီၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ်အပူၤဒု ပှၤကသံတဘျုးဂၤ. ဖိသၣ်တဖၣ်ဃ့ၢ်, ဟီၣ် ဒီး ကိးပသူၣ်. အဝဲသ့ၣ်ဃ့ၢ်စိာ်ဝဲအခီၣ်ဖံးဒီး အ ထၢၣ်တဖၣ်တချုးဘၣ်.”

နီၢ် ခ--- ကၠိသရၣ်မုၣ် (၂၇ နံၣ်) တဂၤလၢအမ့ၢ် နီၢ် ခ---  အိၣ်ဖဲ ကခ--- သဝီ, ပံၢ်တခးကရူၢ်တဂၤအံၤ အနုၢ်ဒီးအဆံၣ်ဒၢခိၣ် ဘၣ်ဒိဝဲန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဘၣ် KHRG လၢ “အခဲအံၤန့ၣ် ယဟိးထီၣ်ဟိးလီၤတညီဘၣ်. မ့ၢ်လၢ ယနုၢ်ဘၣ်ဒိ, ဒီးယဘၣ်အီက သံၣ်အဃိ ယကဒုးအီယဖိအနုၢ်န့ၣ် တအါယးဘၣ်. ယဖိအိၣ်ဒၣ်ထဲလွံၢ်လါဒံးလီၤ. ယကစၢ် အကါတအိၣ်ဘၣ် အဃိယမ့ၢ် လဲၤလၢတၢ်ဆါဟံၣ်အသီတဘျီန့ၣ် ယကဘၣ်ငါဝဲပှၤကါလီၤ. ကၠိန့ၣ်ပှၤပံးကွံာ်အီၤဘၣ်ဆၣ် ယတသ့ၣ်ညါ လီၤတံၢ်လၢပှၤကပံး အီၤအဆၢကတီၢ်တုၤဖဲလဲၣ်ဘၣ်. ”

 ကၠိဖိ(၁၅ နံၣ်) တဂၤလၢအမ့ၢ်  စီၤ ဂ--- အိၣ်ဖဲ ကက--- သဝီ, ပံၢ်တခးကရူၢ်တဂၤအံၤ အစုစ့ၣ်တကပၤန့ၣ် ဘၣ်ဒိဝဲန့ၣ်လီၤ. ပှၤဘၣ်ဒိသၢဂၤလၢာ် ဒိးကူစါယါဘျါအသးဖဲ ကက--- တၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢး လၢတၢ်ပၢဆှၢအီၤလၢ ကညီဆူၣ်ချ့မၤစၢၤဝဲၤကျိၤ (KDHW) န့ၣ်လီၤ.

ဘၣ်မနုၤအဃိလၢ တၢ်ဟဲခးလီၤဝဲ ကက--- အကၠိအံၤလဲၣ်န့ၣ် တၢ်တသ့ၣ်ညါအီၤဘၣ်. တၢ်ကဲထီၣ်သးဝံၤအလီၤခံ ကၠိသရၣ်, သရၣ်မုၣ်တဖၣ်, ကၠိဖိတဖၣ် ဒီးမိၢ်ပၢ်တဖၣ်ပျံၤတၢ်ဖုးတၢ်အဃိ တၢ်ပာ်ပတုာ်ကွံာ်ဝဲ ကၠိတၢ်သိၣ်လိန့ၣ်လီၤ.

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါ, ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကသူ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အနီၢ်ကစၢ်သၢဂၤလၢာ် ဟ့ၣ် KHRG တၢ်ပျဲလၢ ကသူဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဒီး တၢ်ဂီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.