SAC ပယီၤသုးခးလီၤကျိဖးဒိၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး, တၢ်သံတၢ်ပှၢ် ဒီး တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤ

ဖဲလါမ့ၤ ၁၀ သီ, ၂၀၂၄နံၣ်န့ၣ် တၢ်ဒုးကဲထီၣ်လၢ ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC)ပယီၤသုး ဒီး လီၢ်ကဝီၤ ကညီဒီက လုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA)သုးပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးဒီးတၢ်ဒီသဒၢကမျၢၢ်သုး (PDF)အဘၢၣ်စၢၤ ဒီတနၤကျၢၤ တုၤလၢ လါမ့ၤ ၁၁ သီဂီၤခီ ဖဲတပဲၢ်ခိၣ်တိၤ SACပယီၤသုးကလၢၤ, စွ့ၤယီၤပၠၣ်ကရူၢ်, သထူၣ်ကီၢ်ဆၣ်, ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.  ပယီၤသုးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ပာ်တ့ၢ်ကွံာ်အသုးကလၢၤဖဲ လါမ့ၤ ၁၁ သီဂီၤခီ, ၂၀၂၄ နံၣ်အံၤတဘျီ လီၢ်ကဝီၤ KNLA ဒီး PDF သုးသ့ၣ်တဖၣ် မၤဟးဂီၤကွံာ် တပဲၢ်ခိၣ်တိၤတဘိအံၤ ဒီးစံးဝဲလၢ SACပယီၤသုးသ့ၣ်တဖၣ် သူတိၤတဘိအံၤလၢအသုးတၢ်ဟူး တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤဖဲ ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်ဟီၣ်ကဝီၤပူၤဂီၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ခီၣ်ဆၢက့ၤတၢ်ထီၣ်ဒုးတဘျီအံၤအဖီခိၣ် SACပယီၤသုး စုကဝဲၤဒိၣ် နီၣ်ဂံၢ် (၃၂၄) လၢအအိၣ်ဖဲ ကၠးတရီသုးကလၢၤ, စွ့ၤယီၤပၠၣ်ကရူၢ်ပူၤတဖုအံၤ ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်ဆူသဝီအါဖျၢၣ်ပူၤ လၢစွ့ၤယီၤပၠၢ်ကရူၢ် လၢအအိၣ်ဘူးဒီးတၢ်ကဲသးအလီၢ် ဒ်အမ့ၢ် က---, ခ---, ဂ---, ဃ---, င--- ဒီးသဝီအဂၤသ့ၣ်တဖၣ် န့ၣ်လီၤ.

ပယီၤသုးခးလီၤကျိဖးဒိၣ်တဘျီအံၤ ဘၣ်သံသဝီဖိ (၂)ဂၤ, ဘၣ်ဒိ (၇)ဂၤ ဒီး ဘၣ်ဒိဟးဂီၤဟံၣ် (၁၆)ဖျၢၣ် ဖဲ ဂ--- သဝီပူၤအံၤ န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိလၢသံ (၂) ဂၤမ့ၢ် နီၢ်မၠးသ့ (၂၈) နံၣ် ဒီး စီၤစီမ့ထိ (၄၈) နံၣ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိလၢ အဘၣ်ဒိ (၇) ဂၤမ့ၢ် နီၢ် စ--- (၄၂ နံၣ်) ဘၣ်ဒိတပျာ်ဖဲအကိာ်ဘိ, နီၢ် ဆ--- (၅၂ နံၣ်) ဘၣ်ဒိဖဲအကံၣ်ဒုၣ်ထွဲ, နီၢ် ရှ--- (၅၀ နံၣ်)ဘၣ်ဒိဖဲ အချၢ ဒီး ခံကိၢ်, စီၤ ည--- (၇၃ နံၣ်) ဘၣ်ဒိတပျၤအစုဒုၣ်ထွဲ, နီၢ် တ---(၁၁ နံၣ်) ဘၣ်ဒိတပျၤအစုဒုၣ်ထွဲ, နီၢ် ထ--- (၄ နံၣ်) ဘၣ်ဒိတပျၤ အစုဒုၣ်ထွဲ ဒီး နီၢ် ဒ--- (၅ နံၣ်) ဘၣ်ဒိအစုထွဲန့ၣ်လီၤ. ခ---သဝီဖိပိာ်မုၣ် (၂) ဂၤ စ့ၢ်ကီး ဘၣ်ဒိဒီးကျိဖးဒိၣ် လၢအကျါတဂၤ မ့ၢ်ပှၤမိၢ်ဒၢန့ၣ်လီၤ. (ပှၤဘၣ်ဒိ (၂)အံၤ တသ့ၣ်ညါအမံၤအသၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.)

ဂ---သဝီဖိ (၂) ဂၤလၢအဘၣ်သံဒီး ပယီၤကျိဖးဒိၣ်ချံက့အံၤမ့ၢ် အဒီမါဝၤန့ၣ်လီၤ. အဖိမုၣ်ဆံး (၂) ဂၤ လၢအသးနံၣ်ကအိၣ် ထဲ (၁၀) နံၣ် ဒီး (၃)အံၤ ဘၣ်အိၣ်လီၤတဲာ်ဖိၣ်ဃဲဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်သးအဆၢကတီၢ်ဖဲ ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဒူၣ်အံၤ အိၣ်ဟး ထီၣ်လၢဟံၣ်ပူၤဒီးလဲၤဃ့ၢ်ဃီၤဆူတၢ်ပူၤလၢအဘူးဒီးဟံၣ်တပူၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.  ဖဲအဖိမုၣ်ဖိ (၂) ဂၤအံၤလဲၤတုၤလၢ တၢ်ပူၤဝံၤ ဒီး တချုးဒံးလၢအဝဲသ့ၣ်လဲၤတုၤဒံးဘၣ်အဆၢကတီၢ် ကျိဖးဒိၣ်လီၤတဲာ်ဖဲအဝဲသ့ၣ်ကပၤတဖျၢၣ်အဃိ ကျိဖးဒိၣ် က့ဘၣ်အဝဲဒီးသံကွံာ်ဝဲ (၂)ဂၤလၢၤတဘျီဃီန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်သးဒ်အံၤအဖီခိၣ် နီၢ် န--- လၢအမ့ၢ် ဂ---သဝီဖိအကျါ တဂၤ ပာ်ဖျါထီၣ်အတၢ်တူၢ်ဘၣ်ဆၣ်ဆူ KHRGအိၣ်ဒ်အံၤ, “ဖဲပှၤတဲဘၣ်ယၤတၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤတဘျီဃီ ပကနိးထီၣ် ဒီဂၤညါ. (...) အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်အိၣ်လီၤတဲာ်ဖိၣ်ဃဲက့ၤဒီး အဖံအဖုသးပှၢ်လၢပါထံးတကပၤ. (...) ဖဲယထံၣ်အပု အပုၢ်မုၣ်အခါ လီၤသးကညီၤဒိၣ်မး. ဖဲအဝဲကပုထီၣ်အပုၢ်န့ၣ် တဲအပုၢ်လၢ ‘ပဝဲဒၣ်ဒု ပမိပပါတအိၣ်လၢၤဘၣ်” န့ၣ်လီၤ.

တပဲၢ်ထၣ်တိၤလီၤပှီၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ဘၣ်ဃးတၢ်အိၣ်သးလၢဟီၣ်ကဝီၤပူၤတခီ နီၢ် န--- ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်အံၤ, “SAC ပယီၤသုးက့ၤ တ့ထီၣ်က့ၤတိၤအံၤဝံၤလံ ဒီး ဟးကွံာ်လီၤဒံးကျိဖးဒိၣ်ရုၢ်ရုၢ်လီၤ. (တၢ်ပာ်ဖျါအလီၢ်ခံကတၢၢ်ဖဲ လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၂၀၂၄နံၣ်).” နီၢ် န--- အုၣ်အသးဒီးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်အံၤ, “တဘျီလၢ်လၢ် ဖဲပနၢ်ဟူးကျိဖးဒိၣ်ဟးထီၣ်သီၣ်လံန့ၣ် ပသးကိၢ်တၢ်လံ မ့ၢ်ကလီၤတဲာ် ဖဲလဲၣ်. (...) ပနၢ်ဟူတၢ်သီၣ်ကိးနၤဒဲးလီၤ. ယမ့နၢ်ဟူတၢ်သီၣ်န့ၣ် ယကနိးဒီတဂၤညါ.”န့ၣ်လီၤ.

သဝီဖိလၢအဘၣ်ဒိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ အါဒၣ်တၢ်တက့ၢ် လဲၤဒိးကူဆါယါဘျါအသးလၢ လီၢ်ကဝီၤတၢ်ဆါဟံၣ် လၢကညီဒီက လုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (KNU)တၢ်တီခိၣ်ရိၢ်မဲဖီလာ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ကျိဖးဒိၣ်က့ ဘၣ်ဒိဟးဂီၤဟံၣ် (၁၆) ဖျၢၣ် ဖဲဂ--- သဝီပူၤ  ဒီး ဟံၣ်ကစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ် နီၢ် ပ---, နီၢ် ဖ---, နီၢ် ဘ---, စီၤ မ---, နီၢ် ယ---,စီၤ ရ---, နီၢ် လ---, စီၤ ဝ---, နီၢ် သ---, နီၢ် ဟ---, နီၢ် အ---, နီၢ် ဧ---, နီၢ် ကက---, နီၢ် ခခ---, နီၢ် ဂဂ--- ဒီး နီၢ် ဃဃ--- တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

(တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢလံာ်တၢ်ပဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် SAC ပယီၤသုးခးလီၤကျိဖးဒိၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ် ထံး, တၢ်သံတၢ်ပှၢ် ဒီး တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤတဖၣ်ဖဲ သထူၣ်ကီၢ်ဆၣ်ပူၤ ဖဲလါမ့ၤ ၂၀၂၄ နံၣ်အပူၤအံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ထဲတနီၤဧိၤ န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အိၣ်အဃိ KHRG ပျီပူၤ ပှၤမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်မၤပယွဲပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ် တဂၤအံၤ မၤနီၣ်မၤဃါ တၢ်သံတၢ်ပှၢ်, တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ဒီး တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤ လၢသဝီဂၤတန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.)

တၢ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးဒီးတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူတၢ်ဂ့ၢ်ကီ

KHRG မၤနီၣ်မၤဃါဘၣ်ဃး လီၢ်ကဝီၤသဝီဖိတဖၣ်လၢ စွ့ၤယီၤပၠၣ်ကရူၢ်, သထူၣ်ကီၢ်ဆၣ်ဟီၣ်ကဝီၤပူၤ ဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးလၢ SACပယီၤသုးခးလီၤကျိဖးဒိၣ်ဆူသဝီပူၤအဃိ စးထီၣ်လၢ ၂၀၂၃ နံၣ် နံၣ်တဝာ်အဆၢကတီၢ်လံန့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်လၢ ၂၀၂၃ နံၣ် နံၣ်တဝာ် တုၤလီၤလၢ လါယူၤ ၂၀၂၄ နံၣ် အဆၢကတီၢ် သဝီဖိလၢအဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤတနီၤ မုၢ်ဆါခီအဆၢ ကတီၢ် တၢ်မ့တသီၣ်ဘၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် က့ၤကွၢ်က့ၤအဟံၣ်ဃီ ဒီး ဘုၣ်လီၤဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးပူၤဝံၤ ဟဲက့ၤကဒါလၢ တၢ်ဃ့ၢ်အိၣ်ကဒုအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတနီၤ တုၤခဲအံၤ (လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၂၀၂၄ နံၣ်)န့ၣ် တက့ၤဘၣ်ဆူအသဝီ နီတဘျီဒံးဘၣ် န့ၣ်လီၤ.

(ဖဲလါယူၤ ၁၄ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်န့ၣ်) နီၢ် န--- လၢအအိၣ်ဖဲ ဂ---သဝီ, စွ့ၤယီၤပၠၣ်ကရူၢ်ပူၤတဂၤ တက့ၤဘၣ်ဒံးဆူအသဝီနီတ ဘျီဘၣ် ဒီး အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်အတၢ်တူၢ်ဘၣ်ဒ်အံၤ, “သဝီဖိတဖၣ် ဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးမ့ၢ်လၢ ပပျံၤပယီၤသုးခးလီၤကျိဖးဒိၣ် ဒီး ခးလီၤဝဲလၢသဝီပူၤ ဒီးသဝီဃၢၤ တလီၢ်လီၢ်အဃိ.  (...) အဝဲသ့ၣ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်တလီၢ်လီၢ် စးထီၣ်လၢယဘၣ်ဒိ (ဖဲ၂၀၂၃ နံၣ်နံၣ်ဝာ်) တုၤခဲအံၤ.  ပနၢ်ဟူတၢ်သီၣ် တဘျီဝံၤတဘျီ. ဝံၤယအိၣ်လၢသဝီပူၤတဘူၣ်လၢၤဘၣ် ဒီး ဟဲအိၣ်က့ၤဖဲအံၤ (တၢ်ဃ့ၢ်အိၣ်ကဒုလီၢ်).  (...) ပပျံၤတၢ်ဒိၣ်မး. ယက့ၤလၢသဝီတဘူၣ်လၢၤဘၣ်. ယကအိၣ်ဒီးယဖိခွါဖဲအံၤလီၤ. (...) ယတ လိၣ်ဘၣ် (စုကဝဲၤတၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်)လၢၤဘၣ်. ယဘၣ်သးက့ၤအိၣ်က့ၤလၢယဟံၣ်လံ. ယဘၣ်သးက့ၤလၢသဝီဖးယံၤလံ ဘၣ်ဆၣ် က့ၤလၢယဟံၣ်တဘူၣ်ဒံးဘၣ်.”

သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဘၢ်ဃ့ၢ်အိၣ်ကမှံလၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးပူၤတုၤဒၣ်လဲာ် ဃ့ၢ်စိာ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီ ဒီး ဟံၣ်ဃီတၢ်ပီးတၢ်လီသ့ၣ်တ ဖၣ်တန့ၢ်ဘၣ်အဃိ တၢ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးအံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူ တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဂီၢ် န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဖံးအီၣ်မၤအီၣ်တၢ်လၢအစံာ်ပျီ မ့တမ့ၢ် ကျီး တၢ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ်လီၢ် လၢအတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသး သမူအဂီၢ် တဘူၣ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.  နီၢ်န--- ပာ်ဖျါထီၣ်အတၢ်တူၢ်ဘၣ်ဒ်အံၤ, “ပဖံးအီၣ်မၤအီၣ်တၢ် (လၢစံာ်ဒီး ကျီးပူၤ) တဘူၣ် ဘၣ်. ပဘၣ်ဃ့ၢ်ကျိဖးဒိၣ်လဲလဲလီၤ. အဝဲသ့ၣ်ခးလီၤကျိးဖးဒိၣ်ကိးနံၤဒဲးအဃိ ပမ့အိၣ်လၢသဝီပူၤ ပလီၤကရဲ လၢာ်လံ.”

ဂ--- သဝီအံၤ အကၠိအိၣ်  ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်ပံးကွံာ်အကၠိ စးထီၣ်လၢ ခိၤဘံၣ် (Covid-19) တၢ်ဆါခါ ဒီး ပယီၤသုးမီၤစိရိၤ ဟံးန့ၢ်ဆူၣ် ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤဖဲ ၂၀၂၁ နံၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်စုကဝဲၤတၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်တုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤသ့ၣ်တဖၣ်အဃိ န့ၣ်လီၤ.  ကၠိဖိတနီၤ လဲၤထီၣ်က့ၤကၠိဆူ သဝီအဂၤ လၢအဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၢ်မဲအီၤလၢ ကညီကူၣ်သ့ဆဲးလၤဝဲၤကျိၤ (KECD) သ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ဆၣ်ဒီး ဖိသၣ်လၢတဒိးန့ၢ်ဘၣ်လၢၤတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အိၣ်အါမးန့ၣ်လီၤ.