တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

သွံၣ်ထံးမုၣ်ခွါတၢ်မၤပယွဲထီဒါဖိသၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၄သီ မ့တမ့ၢ် ၂၅သီ ၂ဝ၂ဝနံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီႇ ကရူၢ်ႇ ကီၢ်ဆၣ်ႇ ကီၢ်ရ့ၣ်)

ခ---သဝီႇ မ---ကရူၢ်ႇ နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

စ---

သးနံၣ်

၈ နံၣ်

မုၣ်ခွါ 

မုၣ်

ကလုာ်

ကညီ

ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်

သဘျ့

 တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

ကၠိဖိ

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ဘူးဒး

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ 

ခ---သဝီႇ မ---ကရူၢ်ႇ နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ        

တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ

စီၤဟ---

ထူစံာ်

ခ---သဝီႇ မ---ကရူၢ်ႇ နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

သဝီဖိတဂၤ ဆဲးကျိးဒုးသ့ၣ်ညါ KHRG ပျီပူၤၦၤမၤတၢ်ဖိဘၣ်ဃးတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အံၤ ခီဖျိလီတဲစိန့ၣ်လီၤ. ဝံၤအလီၢ်ခံ KHRG ပျီပူၤၦၤမၤတၢ်ဖိတဂၤအံၤန့ၣ် ဆဲးကျိးဒုးသ့ၣ်ညါက့ၤယၤ (ပျီပူၤၦၤမၤတၢ်ဖိလၢအဂၤတဂၤ) အဃိ ယလဲၤမၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်တၢ်ဒီး သဝီသးၦၢ်ဒီး ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် ဖဲလါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၁၉သီႇ ၂ဝ၂ဝနံၣ်န့ၣ်လီၤ.

ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

သဝီသးၦၢ်အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲပၣ်ဃုာ်ပၣ်ဂီၢ်လၢ တၢ်ဟံးထီၣ်ဂ့ၢ်ဝီတခါအံၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဂံၢ်ထံး အဂၤတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤလၢ ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဘူးအတံၢ်ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

တၢ်ကဲထီၣ်သးဂ့ၢ်ဝီတခါအံၤ ဟဲကဲထီၣ်အသးဖဲ လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၄ သီ မ့တမ့ၢ် ၂၅ သီႇ ၂ဝ၂ဝနံၣ် လၢခ--- သဝီႇ မ---ကရူၢ်ႇ နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ် ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ(KNU) တၢ်ပၢဟီၣ်က ဝီၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအံၤ အသးနံၣ်အိၣ် ၈နံၣ် ဒီးအမံၤမ့ၢ်ဝဲ နီၢ်ဘ--- န့ၣ်လီၤ. ၦၤမၤ ကမၣ်တၢ်တခီမ့ၢ်ဝဲ စီၤဟ---န့ၣ်လီၤ. ၦၤမၤကမၣ်တၢ်တဂၤအံၤ ဟဲက့ၤအိၣ်လၢသဝီပူၤ စးထီၣ်ဖဲတၢ်စူၤခါ အဆၢကတီၢ် (ကဘၣ်ဖဲ လါယူၤတုၤလါအီးကထိဘၢၣ်အပူၤ) ၂ဝ၂ဝနံၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်သးအဆၢ ကတီၢ် အဝဲဟဲအိၣ် မၤအီၣ်စံာ်ဒီး ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိန့ၣ်လီၤ. 

ဖဲလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၄သီ မ့တမ့ၢ် ၂၅သီ ၂ဝ၂ဝနံၣ်န့ၣ် နီၢ်ဘ--- အမိၢ်ဒီးအပၢ်လဲၤလၢၦၤသံအဟံၣ်လၢသဝီ အဂၤတဖျၢၣ် ဖဲဝ---သဝီဒီးပာ်တ့ၢ်ဝဲအဖိနီၢ်ဆံးတဖၣ်လၢဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်ဖိတဂၤအံၤ အပၢ်တဲ ဘၣ် KHRG ဒ်အံၤႇ “အခီၣ်ထံးန့ၣ်စီၤဟ--- လဲၤဒီးၦၤလၢၦၤသံအဟံၣ်စ့ၢ်. ဖဲပလဲၤတုၤလၢၦၤဟံၣ်တဘျီဃီ အဝဲတလဲၤဒီးၦၤလၢၤဘၣ် ဒီးအဝဲဟဲက့ၤ (ဆူခ---သဝီ). ယမါဒီးယၤပဟဲက့ၤတုၤလၢဟံၣ် ဖဲဖးဖီမုၢ် ကဘၣ်ဖဲဂီၤခီ ၂နၣ်ရံၣ် (လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၅ သီႇ ၂ဝ၂ဝ နံၣ်)” န့ၣ်လီၤ. 

ဖဲမိၢ်ပၢ်ခံဂၤဟဲက့ၤတုၤဆူဟံၣ်အခါ ထံၣ်ဝဲ နီၢ်ဘ--- အံၤဟီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ် စီၤဟ--- တခီ မံလၢ ဟံၣ်ပူၤအံၤန့ၣ်လီၤ.  တုၤမ့ၢ်မိၢ်ပၢ်ခံဂၤအံၤထံၣ်တၢ်အိၣ်သးတဖၣ် လီၤဆီလၢအဝဲသ့ၣ်ဂီၢ်အဃိ ဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်ဖိအပၢ်သံကွၢ်ဝဲ စီၤဟ---အံၤလၢႇ “ဖိသၣ်တဂၤအံၤအဟီၣ်ဘၣ်လဲၣ်. နမၤအီၤတၢ်တမံၤမံၤခီဧါ.” စီၤ ဟ--- တဲဆၢအီၤလၢ အတမၤဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်အံၤတၢ်နီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပၢ်တဂၤအံၤ သံကွၢ်အဖိမုၣ်ကစုဒုဖိလၢ  တၢ်မနုၤကဲထီၣ်သးဒီးအီၤလဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဖိမုၣ်ဖိအံၤစံးဆၢအီၤလၢႇ “ယပျံၤတၢ်တဂၤန့ၣ်(စီၤဟ---).” အပၢ်သံကွၢ်ကဒီးအီၤလၢ ၦၤတဂၤန့ၣ်အမၤဘၣ်အီၤတၢ်မနုၤလဲၣ်. ပၢ်အံၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အဖိမုၣ်စံးဆၢအီၤလၢႇ “အဝဲမၤယၤ” (မ့ၢ်ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်သူဝဲတၢ်ကတိၤတဖျၢၣ်အံၤဒံးလဲၣ်တခီ ပတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.)  ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အပၢ်တဲအါထီၣ်ဝဲလၢႇ “အဝဲ (ဖိသၣ်မုၣ်ဖိအံၤ) မ့ထံၣ်အီၤ (ၦၤမၤက မၣ်တၢ်အံၤ)န့ၣ် အဝဲပျံၤတၢ်ဒီးဟီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.”

တဘျီဃီန့ၣ် ဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်ဖိအမိၢ်အံၤ ကွၢ်သမံသမိးဝဲ အဖိမုၣ်ဖိက့ၢ်ဂီၤဒီးထံၣ်ဝဲပိာ်ခွါက့ၢ်ဂီၤထံလၢတၢ်ကိပူၤ န့ၣ်လီၤ. ဖိသၣ်မုၣ်ဖိအခံစ့ၢ်ကီးဘၣ်စီၣ်ဒီးဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တုၤမ့ၢ်မုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်ဒီး နီၢ်ဘ--- တဲ ဘၣ်အမိၢ်အပၢ်လၢ အဟၢဖၢဒီးအယီၢ်ဒ့တဖၣ်ဆါႇ ဒီးဖဲအဝဲမ့လဲၤဆံၣ်ဆါအခါန့ၣ် တူၢ်ဘၣ်ဝဲအဆါန့ၣ်လီၤ. 

ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အပၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူ ဒူသဝီသူၣ်က့သးၦၢ်အအိၣ်ဖဲ လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၅သီႇ ၂ဝ၂ဝနံၣ် ဟါလီၤခီအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. စီၤဟ---အံၤ ဃ့ၢ်အိၣ်ခူသူၣ်ဘၣ်ဆၣ် သဝီၦၤန့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤတဖၣ် ဖီၣ်ချုးန့ၢ်အီၤဖဲ လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၃ဝသီႇ ၂ဝ၂ဝနံၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်လဲၤဆှၢခီဃီၤ စီၤဟ--- အံၤ ဆူကရူၢ်ခိၣ်နၢ်တဖၣ်အအိၣ်ႇ ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဃ့ၢ်ထူၣ်ဖျဲးခူသူၣ်ကွံာ်အသးဖဲ လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၃၁သီႇ ၂ဝ၂ဝနံၣ် ကဘၣ်ဖဲ မုၢ်နၤခီ ၁၁နၣ်ရံၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလါယနူၤအါရံၤ ၁၁သီႇ ၂ဝ၂၁နံၣ်န့ၣ်ႇ ၦၤဃုအီၤ တဘၣ်ဒံးဘၣ် ဒီးခ---သဝီသးၦၢ်တဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ အဃုစီၤဟ--- တဘၣ်ဘၣ်ဒီးတနၢ်ဟူ တၢ်ကစီၣ် ဘၣ်ဃးအဂ့ၢ်အကျိၤနီတမံၤလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. 

သဝီသးၦၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဃုာ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ အပျံၤတၢ်မ့ၢ်လၢ တချုးဒံးလၢ စီၤဟ---ဃ့ၢ်ထူၣ်ဖျဲးကွံာ်အသးဘၣ် န့ၣ် တၢ်တဲအီၤလၢႇ “နကဲသဝီသးၦၢ် နမၤတၢ်မ့တဘၣ်ဘၣ်န့ၣ် ကဘၣ်က့ၤလၢနၤလီၤ.” ၦၤဃု စီၤဟ--- တဘၣ်ဒံးဘၣ်အဃိ သဝီသးၦၢ်ဘၣ်ယိၣ်လၢ အကဟဲက့ၤမၤတၢထီၣ်တၢလီၤထီဒါဘၣ်ဖုးအီၤမ့ၢ်ဂ့ၤႇ ၦၤတူၢ် ဘၣ်တၢ်ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိ မ့တမ့ၢ် သဝီဖိတဖၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိစ့ၢ်ကီးပျံၤတၢ် ဒ်သိးဒီးသဝီသးၦၢ်အတၢ်ဘၣ်ယိၣ်အိၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ. 

တၢ်ကဲထီၣ်သးတနွံဝံၤအလီၢ်ခံ နီၢ်ဘ---အပၢ်လဲၤဆှၢအီၤဆူ ကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်ကၠဲးဒိတၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆါဟံၣ်ကသံၣ်သရၣ်ဒီကထၢၣ် ကွၢ်ထံသမံသမိးအတၢ်ပူၤလီၢ်ဒီး ဟ့ၣ်အီၤကသံၣ်အီၣ် ၅သီအဂီၢ်ဝံၤ မၤနီၣ်မၤဃါမုၢ်နံၤမုၢ်သီလၢ ကဘၣ်ဟဲဒိးကွၢ်ကဒီးအသးအသီတဘျီန့ၣ်လီၤ.  ဘၣ်ဆၣ် ကသံၣ်သရၣ်ဒီကထၢၣ်ဖးဒိၣ်အံၤ တဒုးသ့ၣ်ညါ ဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်အပၢ်ဘၣ်ဃးဒီးအဖိမုၣ်ဖိတၢ်အိၣ်သးနီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်အံၤ တဒိးန့ၢ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ်နီၢ်သးဂံၢ်ဘါ လၢတၢ်ကကူဆါယါဘျါ အနီၢ်သးအတၢ် တူၢ်ဘၣ်သးခီၣ်မ့ၣ်လီၢ်တဖၣ်အံၤအဂီၢ်နီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. 

KHRG ပျီပူၤၦၤမၤတၢ်ဖိ ထံၣ်လိာ်တဲသကိးတၢ်ဒီးၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမိၢ်အပၢ်ဖဲလါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၁၉သီႇ ၂ဝ၂ဝနံၣ် အခါႇ ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အံၤတူၢ်ဘၣ်ဒံးဝဲ ခိၣ်နူာ်ဒီးနီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတဖၣ်လၢအကဲထီၣ်သးခီဖျိ တၢ်ဖီၣ်ဆူၣ်မၤတရီတပါအီၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်ဖိအတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဆီတလဲ ဒီးစံးဝဲလၢ အဟၢဖၢဆါဒံးန့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်လၢတၢ်ကဲထီၣ်သးဒီးအီၤဝံၤအလီၢ်ခံ အဖံးဘ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤဘီလီၤဝါဝဲ ဒီးညီနုၢ်န့ၣ် ဖဲအမိၢ်အပၢ်သံကွၢ်အီၤတၢ်အခါ တအဲၣ်ဒိးစံးဆၢတၢ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲမ့ၢ်စံးဆၢဒၣ်ကယၢၤ အတၢ်ကတိၤတဖၣ် အဆၢတစဲဘူးဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲပျံၤတီၢ်တၢ်အဃိ ဟးထီၣ်က့ၤလီၤဝဲ လၢသဝီပူၤတဘူၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

လီၢ်ကဝီၤကရူၢ်ဘံၣ်ဘၢဟးလူၤဃုစီၤဟ---ဘၣ်ဆၣ် ဃုဝဲတဘၣ်ဒံးဘၣ်. မ့မ့ၢ်နီၢ်ဘ---အပၢ်တခီ ပာ်ဖျါထီၣ်အတၢ်ဘၣ်သးလၢ လီၢ်ကဝီၤၦၤန့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤတဖၣ် ကဖီၣ်ကွံာ်ၦၤမၤကမၣ်တၢ်တဂၤအံၤဒီးဟံးထီၣ်အီၤ ဂ့ၢ်ဝီလၢအဖီၣ်ဆူၣ်ဖိသၣ်အံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.  အဝဲလိၣ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီးခိၣ်နၢ်တဖၣ်လၢ ကဃုန့ၢ်အဖိမုၣ်ကျဲတဘိဘိ ဒ်သိးကဒိးန့ၢ်ဘၣ်က့ၤ နီၢ်ခိဒီးခိၣ်နူာ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ လၢအ ဘၣ်ဘျီးဘၣ်ဒါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. 

(ဂ့ၢ်ဝီတခါအံၤ တၢ်တတီၣ်ဖျါထီၣ်အီၤဆူ ကညီဒီကလုာ်ပၢၤကီၢ်သုးအိၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ခဲအံၤ KHRG ပျီပူၤ ၦၤမၤတၢ်ဖိ ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးဝဲ ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီးလီၢ်ကဝီၤၦၤန့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤတဖၣ်လၢ ကတီၣ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်ၦၤန့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤတဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.)

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါႇ ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲး တၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ် ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီးသဝီသးၦၢ်တဖၣ်ဟ့ၣ် KHRG တၢ်ပျဲလၢကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.