တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါ တဘ့ၣ်အံၤ ပာ်ဖျါဝဲ  တၢ်ကဲထီၣ်အသးဖဲ အ---သဝီႇ ဘ---ကရူၢ်ႇ ကြုၢ်တုကီၢ် ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်ဖဲ လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၁၅သီႇ ၂ဝ၂ဝနံၣ်န့ၣ်လီၤ. ကညီဒီကလုာ်တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီသုးမုၢ် ဒိၣ် (DKBA) အသုးဖိတဂၤ ခးသံဝဲလီၢ်ကဝီၤသဝီဖိတဂၤလၢအတအိၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤနီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒံၣ်ခ့ၣ်ဘံၣ်အ့ၣ်သုးဖိအဂၤတဖၣ် ဖီၣ်န့ၢ်ဝဲၦၤမၤပယွဲတၢ်တဂၤအံၤဒီးဒိတီၢ်အီၤႇ ဝံၤဒီးတၢ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤဆူ ကီၢ်ပယီၤပၢၤကီၢ်သုးအစုပူၤန့ၣ်လီၤ. အခဲအံၤ ၦၤမၤပယွဲတၢ်တဂၤအိၣ်လၢတၢ်ဆါဟံၣ် ဒီးကူဆါယါဘျါဝဲ အတၢ် ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလီၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒံၣ်ခ့ၣ်ဘံၣ်အ့ၣ်သုးခိၣ်နၢ်တဖၣ် ထံၣ်လိာ်အသးဒီးၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဖိ ဃီဖိတဘျီ ဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ်တတၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးဘၣ်ဃး တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤက့ၤဟံၣ်ဖိဃီဖိ လၢအိၣ်လီၤတဲာ် တဖၣ်အဂီၢ်နီတမံၤဘၣ်လီၤ. တၢ်တဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ ၦၤရဲၣ်ကျဲၤဘျါၡဲတၢ်ဂ့ၢ် လၢအမ့ၢ်ကီၢ်ပယီၤပၢၤ ကီၢ်သုးအအိၣ်နီတမံၤဘၣ်. တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ မ့ၢ်တၢ်မၤပယွဲဝဲ ထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ပတုာ်တၢ်ခးအတၢ်အၢၣ် လီၤအီလီၤအလံာ်ဃံးဃာ် (NCA) အဆၢဖိ ၉ (ခ) ဒီး အတၢ်ဘျၢခိၣ်သ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ် ၇ (ခ) လၢအတြီဝဲ ၦၤဆဲး လီၤစုမုၢ်ကျၢၢ်တဖၣ် တဘၣ်မၤသံမၤဝီလီၢ်ကဝီၤကမျၢၢ် လၢတၢ်ပတုာ်တၢ်ခး အဟီၣ်ကဝီၤတဖၣ်အပူၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.[1]

 

(၁)    တပတီၢ် - တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

တၢ်မၤသံ

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါဒ့ၣ်စ့ဘၢၣ် ၁၅သီႇ ၂ဝ၂ဝနံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီႇ ကရူၢ်ႇ ကီၢ်ဆၣ်ႇ ကီၢ်ရ့ၣ်)

အ---သဝီႇ ဘ---ကရူၢ်ႇ ကြုၢ်တုကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

စ---

သးနံၣ်

၂၄

မုၣ်ခွါ 

ခွါ

ကလုာ်

တလၢၤ

ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်

အိၣ်

 တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

ၦၤမၤဒိးလဲတၢ်တနံၤမုၢ်

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ဘူးဒး

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ 

အ---သဝီႇ ဘ---ကရူၢ်ႇ ကြုၢ်တုကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ        

လီၢ်လၤ

သုးကျိၤ / သုးရ့ၣ် /  သုးတြိၤ

အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ / သုးကလၢၤ 

အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

ဝ့သူ

သုးဖိ

DKBA  သုးဝဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့

တိၤဖွ့လဲၢ်ကျိတၢ်လီၢ်

သုးခိၣ်ကျၢၢ်စီၤမိၤရှ့

 

(၂) ပတီၢ်တပတီၢ်-တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

ဘ---ကရူၢ်ခိၣ်ဆဲးကျိးယၤ (KHRG ၦၤမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်ကစီၣ်) လၢကဒုးသ့ၣ်ညါယၤတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အံၤ ဒီးဆဲးကျိးန့ၢ်ယၤဒီး ၦၤထံၣ်ထွဲတၢ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. လၢခံယမၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤ လၢာ်န့ၣ်လီၤ.

ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ဘ---ကရူၢ်ခိၣ်ဒိန့ၢ်ဝဲတၢ်ဂီၤဖဲ တၢ်ကဲထီၣ်သးအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤထံၣ်ထွဲတၢ်တဂၤ လဲၤခီဖျိဘၣ်တၢ်ကဲထီၣ် သးလၢအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ (ဖဲတၢ်ခးသံၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဆၢကတီၢ် အဝဲအိၣ်ဖဲန့ၣ်လီၤ).

 

(၃) ပတီၢ်တပတီၢ် - ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်မ့ၢ်ဝဲ စ--- န့ၣ်လီၤ. ပိာ်ခွါအံၤအသးနံၣ်အိၣ်ဝဲ ၂၄နံၣ်ႇ အဝဲမ့ၢ်တလၢၤသဝီဖိတဂၤလၢ အ---သဝီႇ ဘ---ကရူၢ်ႇ ကြုၢ်တုကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၁၅သီႇ ၂ဝ၂ဝနံၣ်ႇ ဂီၤခီ ၁ဝနၣ်ရံၣ်န့ၣ်ႇ အဝဲဒီးအတံၤသကိး စီၤဒ--- လဲၤဆူ ဒံၣ်ခ့ၣ်ဘံၣ်အ့ၣ်သုးဖိ ဝ့သူၤလၢအမ့ၢ် ၦၤတ လၢၤဖိတဂၤလၢ အအိၣ်ခိးတၢ်သမံသမိးအတြဲၤဖဲ အ---သဝီကပၤန့ၣ် ဒီးဒုးသ့ၣ်ညါအီၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးကူာ်သ့ၣ်တခိၣ်လီၤ. ဖဲသဝီဖိခံဂၤအံၤလဲၤတုၤဆူ တၢ်သမံသမိးအတြဲၤန့ၣ်ဒီး လဲၤနုာ်ဆ့ၣ်နီၤဝဲဖဲ ဒဲဖိလၢအ အိၣ် ဖဲတၢ်ကပၤတဖျၢၣ်န့ၣ်အပူၤလီၤ. ဖဲန့ၣ် စ--- တဲဘၣ်ဝ့သူၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ကူာ်သ့ၣ်တခိၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

(လၢတၢ်တသ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဘၣ်အပူၤ), ဝ့သူၤ သူၣ်ဒိၣ်သးဖျိးထီၣ်ဒီး ဒူအဝဲသ့ၣ်အလိၤ “သုလံၣ်မၣ်ဒိၣ် မး (အဝဲထံၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဃ့ထီၣ်အံၤတမ့ၢ်တၢ်လၢအကြၢးအဘၣ်ဘၣ်ႇ မ့ၢ်ဒၣ်အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးလံၣ်မၣ်လၢ အဝဲ ဖီခိၣ်လီၤ)”. ဖဲန့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲက့ၤနုာ်လီၤဆူအဒၢးပူၤဒီး ဟံးထီၣ်ကျိဖုၣ်( ၉ mm) တခိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲ ထိးဝဲအကျိခိၣ်လၢ စ--- အခိၣ်တိသၣ်ဒီး ခးအီၤတထံၣ်လီၤ. ကျိချံဖျိသဂၢၢ်ဝဲဆူ စ---အခိၣ်သၣ်ဃံန့ၣ် ဒီးသံဝဲဖဲန့ၣ်တထံၣ်ဃီလီၤ. စီၤဒ---လၢအထံၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤႇ တဲဘၣ် KHRG လၢ “ပမၣ်တဆ့ၣ် နီၤဒီးတဲဘၣ်ဃးတၢ်ကူာ်သ့ၣ်အဂ့ၢ်မူာ်မူာ်နီၢ်နီၢ်ဒံးဘၣ်. အဝဲမ့ခးဝဲခံထံၣ်ဒုႇ ယကသံစ့ၢ်လီၤ. ဖဲယထံၣ်တၢ်အံၤ ယသးဘူးကပတုာ်ညါ”. 

 

ၦၤမၤကမၣ်တၢ်အံၤ အသးနံၣ်အိၣ် ၄၅နံၣ်ဒီး တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤလၢအမ့ၢ်ၦၤသးချ့တဂၤန့ၣ်လီၤ. လီၢ်ကဝီၤဖိ သ့ၣ်ညါအီၤလၢအမ့ၢ်သုးဖိတဂၤ (လၢတအိၣ်ဒီး လီၢ်လၤထီဘၣ်) လၢအဘၣ်ဃးဒီး ဒံၣ်ခ့ၣ်ဘံၣ်အ့ၣ်သုးဝဲၤ လီၢ်ခိၣ်သ့ၣ်ဖဲ တိၤဖွ့လဲၢ်ကျိတၢ်လီၢ်ႇ ထံဂုၢ်သီကရူၢ်ႇ ကြုၢ်တုကီၢ်ဆၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်သးဝံၤ အဝဲ ဘၣ်တၢ်ဖီၣ်န့ၢ်အီၤ ဒီးဒိတီၢ်အီၤလၢ အသုးကရူၢ် (DKBA) ဒၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. လၢခံ DKBA  ကိးဝဲကီၢ်ပယီၤပၢၤ ကီၢ်သုးလၢအအိၣ်လၢ ကီးတရံးဝ့ၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ပၢၤကီၢ်သုးဟဲတုၤလၢတၢ်ကဲထီၣ်သးအလီၢ် ဖဲတၢ်ကဲထီၣ် သးတနံၤန့ၣ်ႇ ဒီးက့ၤဖီၣ်ဝဲၦၤမၤပယွဲတၢ်တဂၤအံၤဒီး က့ၤစိာ်စ့ၢ်ကီးၦၤသံတဂၤအစိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဆှၢ က့ၤၦၤအစိၣ်အံၤဆူအဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်အအိၣ်ဖဲ လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၁၆သီန့ၣ်လီၤ. 

 

ကီၢ်ပယီၤပၢၤကီၢ်သုးလဲၤဆှၢဝဲၦၤမၤပယွဲတၢ်အံၤဆူ တၢ်ဆါဟံၣ်လၢကကူစါယါဘျါက့ၤ တၢ်ဒိအီၤတီၢ်အီၤအ ပူၤလီၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ကွဲးတၢ်ကစီၣ်အံၤအကတီၢ်ႇ တၢ်တ့သၣ်ညါလီၤတံၢ်ဘၣ်ဃး တၢ်ကဟံးထီၣ်သဲစး ဂ့ၢ်ဝီလၢအဖီခိၣ်ဒ်လဲၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်ခဲအံၤ တၢ်မူးတၢ်ရၢ်အိၣ်ဝဲလၢကီၢ်ပယီၤပၢၤကီၢ်သုးအစုပူၤန့ၣ်လီၤ. 

 

စ--- အမါ နီၢ်သ---ႇ ဒီးအဖိခံဂၤအိၣ်လီၤတဲာ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဒံၣ်ခ့ၣ်ဘံၣ်အ့ၣ်သုးခိၣ်နၢ်တဖၣ်ကိးထံၣ်ဝဲ ၦၤ တူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဘျီလံဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်တဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ (မ့တမ့ၢ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ ဘၣ်ဃးတၢ်ဟ့ၣ်စ့အီၣ်လိး) နီတမံၤဒံးဘၣ်. ဒံၣ်ခ့ၣ်ဘံၣ်အ့ၣ်ခိၣ်နၢ်တဖၣ်တဲအီၤလၢ အခဲအံၤအဝဲသ့ၣ်တချုး ဒံးဘၣ်လီၤ. တၢ်ဘှါၡဲ တၢ်မူးဂ့ၢ်ဝီအံၤတဝံၤဝဲဒံးဘၣ်. ကရူၢ်ခိၣ်တဲဘၣ် KHRG လၢ အဝဲထံၣ်လိာ်အသးဒီး DKBA တဘျီစ့ၢ်ကီးလံ ဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ်တဟ့ၣ်တၢ်စံးဆၢဘၣ်ဃး တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအဂ့ၢ်နီတမံၤဘၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိႇ တဲဝဲလၢ အဝဲကထံၣ်လိာ်ကတိၤသကိးတၢ်ဒီး DKBA ခိၣ်နၢ်ဘၣ်ဃးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဘျီကဒီး န့ၣ်လီၤ. တၢ်တဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအဂၤလၢ ကီၢ်ပယီၤပၢၤကီၢ်သုး လၢအဟံးထီၣ်တၢ်မူးဂ့ၢ်ဝီတဖၣ် အ အိၣ်နီတမံၤဒံးဘၣ်. 

 

ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိအိၣ်ခိးဝဲ တၢ်ကဘှါၡဲဝဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မ့ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤ စၢၤ (စ့အီၣ်လိး) လၢ DKBA  အအိၣ်မ့ၢ်ဝံၤ ဒီးတၢ်ဘှါၡဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤမ့ၢ်ဝံၤန့ၣ်ႇ အဝဲသ့ၣ်တိာ်ပာ်ဝဲ လၢကက့ၤဆူ အမါအဒူသဝီ မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢအတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်ဖဲ အ---သဝီအံၤန့ၣ်လီၤ.

 

(၄) ပတီၢ်တပတီၢ် - တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါႇ ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲး တၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ် ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ၦၤဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ခံဂၤ ဟ့ၣ်အခွဲးလၢတၢ်ကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤန့ၣ်လီၤ.

Fri, 08 Jan 2021

Footnotes: 

[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲလါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၂ဝ၂ဝ နံၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤၦၤမၤသကိးတၢ်တဂၤ ဖဲဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ လၢကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG လၢကမၤနီၣ် မၤဃါတၢ်မၤဘၣ်ဒိၦၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ် ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အမံၤႇ တၢ်ဂီၤဒီး အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤလီၤဘၢအီၤ လၢအဝဲနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ တၢ်ကွဲးၡဲပၠးအါထီၣ်အီၤ ဖဲ ပနိကဝီၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် KHRG အတၢ်ကွဲးၡဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်လီၤ.

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန်