တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤ ပာ်ဖျါဝဲ တၢ်ကဲထီၣ်သးဖဲနိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ် ဖဲ၂ဝ၂ဝနံၣ်ႇ (ဘၣ်ဆၣ် ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ်-KHRG) တဒိးနၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်)န့ၣ်လီၤ.  ၦၤပိာ်ခွါလၢအသးနံၣ်အိၣ် (၂၂) နံၣ်တဂၤ ဖီၣ်ဆူၣ်ဝဲဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်လၢအသး နံၣ်အိၣ် (၁၄) နံၣ်တဂၤ ဖဲကၠးအ့ ဆ့းကၠံပဒိၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်အဃၢၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအပၢ် သ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဒီးတီၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်ဆူကညီဒီကလုာ်ပၢၤကီၢ်သုး (KNPF) အအိၣ်ဖဲလါယူၤလံ ၂ဝ သီႇ ၂ဝ၂ဝ နံၣ်နၣ်လီၤ. ၦၤမၤကမၣ်တၢ်တဂၤနၣ် ဘၣ်တၢ်ဖီၣ် န့ၢ်အီၤဒီးဒုးဃာ်အီၤတလါဘျဲၣ် ဒီးတၢ်ပျၢ်လီၤကွံာ် အီၤဖဲအဝဲသ့ၣ်ခံခီခံကပၤလၢာ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်ဝဲ လၢကမၤန့ၢ်ဝဲစ့ အီၣ်လိးန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအံၤ တဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်ကွၢ်ထွဲအဂၤနီတမံၤစ့ၢ်ကီးဘၣ်.[1]

 

(၁)    တပတီၢ် - တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

တၢ်ဖီၣ်ဆူၣ်မၤတရီတပါဖိသၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

(တသ့ၣ်ညါ), ၂ဝ၂ဝနံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီႇ ကရူၢ်ႇ ကီၢ်ဆၣ်ႇ ကီၢ်ရ့ၣ်)

ကၠးအ့ဆ့းကၠံ ကမျၢၢ်တၢ်ဆါဟံၣ်ႇ နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

မးအ---

သးနံၣ်

၁၄ နံၣ်

မုၣ်ခွါ 

မုၣ်

ကလုာ်

ပယီၤ

ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်

တအိၣ်

 တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

မုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤၦၤမၤတၢ်ဖိ

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ဘါသီခါ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ 

စ---သဝီႇ ကၠးအ့ရွ့ၤဒိကရူၢ်ႇ နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ        

လီၢ်လၤ

ဒူသဝီ

ဘ---

သဝီဖိ

စ--- သဝီႇ ကၠးအ့ရွ့ၤဒိကရူၢ်ႇ နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

 

(၂)ပတီၢ်တပတီၢ်-တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

KHRG ပျီပူၤ ၦၤမၤတၢ်ဖိတဂၤနၢ်ဟူဘၣ်ဃးတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အံၤ ဖဲ ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (KNU) ပ့ၢ်ဆှါ တဂၤအအိၣ် ဖဲနိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.   အဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဖဲစ---သဝီသးၦၢ် အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.  KHRG ပျီပူၤၦၤမၤတၢ်ဖိတဂၤအံၤ လဲၤထံၣ်လိာ်သံကွၢ်သံဒိးဝဲ ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖိတဂၤအံၤအမိၢ်အ ပၢ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.

ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ၦၤဟ့ၣ်တၢ်ကစီၣ် တဂၤအံၤ မ့ၢ်ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖိတဂၤအံၤ အဘူးအတံၢ်န့ၣ်လီၤ.

 

(၃) ပတီၢ်တပတီၢ် - ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

တၢ်ဖီၣ်ဆူၣ်မၤတရီတပါဖိသၣ်အံၤ ကဲထီၣ်တ့ၢ်အသး ဖဲကၠးအ့ဆ့းကၠံကမျၢၢ်တၢ်ဆါဟံၣ်အဃၢၤ ဖဲနိၣ်တကီကီၢ် ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ် (ဘၣ်ဆၣ် KHRG တဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်ကဲထီၣ်သး မုၢ်နံၤမုၢ်သီလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်)န့ၣ်လီၤ.  ၦၤမၤကမၣ်တၢ် ဘ---တဂၤနၣ် အသးနံၣ်အိၣ် ၂၂ နံၣ်ဒီးအိၣ်ဒီးအဖိတဂၤဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိန့ၣ်လီၤ. အဝဲမ့ၢ် ၦၤမၤတၢ်ဖိလၢအဟဲသုးလီၢ်သုးကျဲဖဲအီးဖၠၣ်သဝီႇ ဖၠူကီၢ်ဆၣ်ႇ ပကိကီၢ်ခီ (လၢကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်အတၢ်ပၢအဖီလာ်) နၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤလၢအမ့ၢ် မးအ---န့ၣ် အသးနံၣ်အိၣ်၁၄နံၣ်ဒီးမ့ၢ်ပယီၤကလုာ်ဒူၣ်ဖိတဂၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိစ့ၢ်ကီးဟဲသုးလီၢ်သုးကျဲဖဲဖၠူကီၢ်ဆၣ်ႇ ပကိကီၢ်ခီ (လၢကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်အတၢ်ပၢအဖီ လာ်)ဆူနိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်နၣ်လီၤ.    ခဲအံၤအဝဲသ့ၣ်မၤမုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤတၢ်မၤလၢအမ့ၢ်ရီဘၢၣ်တၢ်သူၣ်တၢ်ဖျးလီၢ်န့ၣ်လီၤ. 

 

ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဒီးၦၤမၤကမၣ်တၢ်ခံဂၤအံၤ အထံၣ်လိာ်သးအခီၣ်ထံးဖဲ ကၠးအ့ဆ့းကၠံကမျၢၢ်တၢ်ဆါဟံၣ် ဖဲအဝဲ သ့ၣ်လဲၤအိၣ်ခိးဝဲအဘူးတံၢ်ဘၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်အခါနၣ်လီၤ.  ဒ်ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤမ့ၢ်ၦၤဖှိၣ်ဖိအဃိႇ အဝဲတ မၤလိမၤဒိးဘၣ်တၢ်ဘၣ်. အပၢ်ထံၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ၦၤမၤကမၣ်တၢ်အံၤ ဟံးန့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပိာ်မုၣ်ဖိအလိၤ ခီဖျိအဝဲ မ့ၢ်ၦၤတသ့လံာ်သ့လဲၢ်ဒီးကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်ပိာ်မုၣ်ဖိအံၤလၢ အတၢ်တဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ၦဲၤအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤမၤကမၣ်တၢ် အံၤ ပာ်မၤအသးဒ်အမ့ၢ်ၦၤသဘျ့န့ၣ်လီၤ.  ဒ်ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အပၢ်တဲဝဲအသိးန့ၣ်ႇ အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤန့ၣ် ပာ်အဲၣ်တီလိာ် အ သးဖဲအထံၣ်လိာ်သးဝံၤအလီၢ်ခံ တချုးအၦဲၤထီၣ်တလါဘၣ်န့ၣ်လီၤ. (ဘၣ်ဆၣ် KHRG တသ့ၣ်ညါလၢအဝဲသ့ၣ် ခံဂၤန့ၣ် အိၣ်ဘၣ်ဝဲလၢတၢ်ဆါဟံၣ်ၦဲၤလါဘၣ်န့ၣ်လီၤ).  ဖဲန့ၣ် ဘ---နၣ် လဲၤကိးဝဲပိာ်မုၣ်ဖိအံၤလၢ ပဒိၣ်တၢ်ဟး လီၢ်ဖဲတၢ်ဆါဟံၣ်အဃၢၤဒီးမၤတရီတပါဝဲ ပိာ်မုၣ်ဖိအံၤႇ ဒီးပိာ်မုၣ်ဖိအံၤဂ့ၢ်လိာ်ဝဲဘၣ်ဆၣ် အဝဲတကနၣ်ဃုာ်ဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ. 

 

တၢ်ဖီၣ်ဆူၣ်မၤတရီတပါဝံၤအလီၢ်ခံသနာ်က့ ၦၤမၤကမၣ်တၢ်ဒီးၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ခံဂၤအံၤ အထံၣ်လိာ်ဒံးအသးအါ ဘျီဖဲစ---သဝီႇ ကၠးအ့ရွ့ၤဒိကရူၢ်ႇ နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖိတဂၤအံၤအပၢ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါထွဲဝဲ ဒၣ်လၢ အဖိမုၣ်န့ၣ်အထံၣ်လိာ်သးဒီးဘ--- ဘၣ်ဆၣ်ဒီး လၢခံမးသ့ၣ်ညါက့ၤဝဲလၢအဝဲတမ့ၢ်ၦၤသဘျဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအမိၢ်အပၢ်သံကွၢ် အီၤတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဒီး အဝဲတဲဝဲဒၣ်လၢဘ---ဖီၣ်ဆူၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ.  အပၢ်လဲၤတီၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ် အံၤဆူ KNPF အအိၣ်ဖဲနိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ် ဖဲလါယူၤလံ ၂ဝ သီႇ ၂ဝ၂ဝနံၣ်န့ၣ်လီၤ. 

 

ၦၤမၤကမၣ်တၢ်အံၤၦၤဖီၣ်န့ၢ်အီၤဒီးဒုးဃာ်အီၤတလါဘျဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်သမံသမိးတၢ်ဂ့ၢ်အဆၢကတီၢ်ႇ အဝဲအၢၣ် လီၤဝဲလၢအဝဲတိာ်ပာ်ဝဲလၢ ကဖီၣ်ဆူၣ်ပိာ်မုၣ်ဖိန့ၣ်နွံဘျီ ဃိးဘျီဘၣ်ဆၣ်ႇ အဝဲတန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဂ့ၤဂ့ၤလၢ ကမၤကဲထီၣ်ဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ.  KNPF သံကွၢ်သံဒိးဝဲၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤန့ၣ် အမိၢ်အပၢ်လၢ မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးစိာ် ခီတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူ KNU ကီၢ်ရ့ၣ်ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါအအိၣ်ဒံးဧါန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ်ဂ့ၢ်လိာ်ဝဲ ဒီးဃုထၢဝဲကျဲလၢ ကမၤဘၣ်ဂီၢ်က့ၤတၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢ စ့အီၣ်လိးန့ၣ်လီၤ. 

 

လၢအခီၣ်ထံးန့ၣ် ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဃ့ဝဲစ့အီၣ်လိး၅ႇဝဝဝႇဝဝဝ ကၠး (အကလီၢ်ယဲၢ်ဆံ) န့ၣ်လီၤ. ၦၤမၤ ကမၣ်တၢ်စ့ၢ်ကီးအစ့တအိၣ်လၢၦဲၤလၢကဟ့ၣ်ဝဲဘၣ်ဒီး လၢခံအဝဲသ့ၣ်ခံခီခံကပၤလၢာ် အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်ဝဲဒၣ်လၢ စ့အီၣ်လိး ၉ဝဝႇဝဝဝ ကၠးန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဘၣ်တၢ်မၤဝံၤအီၤဝံၤအလီၢ်ခံဒီးၦၤမၤကမၣ်တၢ်တဂၤစ့ၢ်ကီး တၢ်ပျၢ် ကွံာ်အီၤဖဲအဟ့ၣ်စ့အီၣ်လိးဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. ဝံၤဒီးၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအံၤ တဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤတၢ် ကွၢ်ထွဲနီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. 

 

ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အပၢ်တဲဝဲဒၣ်လၢ “အဝဲ (ၦၤမၤကမၣ်တၢ်တဂၤ)န့ၣ် မ့မ့ၢ်ၦၤသဘျ့န့ၣ် ယကဖျီန့ၢ်အဝဲသ့ၣ်လီၤ. ဘၣ် ဆၣ်ခဲအံၤ အဝဲအမါအိၣ်ဒီးအဖိခွါအိၣ်တဂၤအဃိ ယတမၤဘၣ်. ယဒိသူၣ်ဒိသးလၢအမါဒီးအဖိခွါအဂီၢ်အဃိ လီၤ.” အမိၢ်စ့ၢ်ကီးတဲဝဲလၢ “လၢအဝဲဒၣ်အတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ် ပတပျဲ ဟးအီၤထဲတဂၤ နီတပူၤလၢၤဘၣ်. ပမ့ ဘၣ်လဲၤတၢ်တပူၤပူၤန့ၣ်ႇ အဝဲကလဲၤဝဲဒီးယၤမ့တမ့ၢ်အပါလီၤ. တဘျီတခီၣ်လၢ အဝဲမ့ဘၣ်လဲၤထဲတဂၤန့ၣ်ႇ ယက လဲၤလၢအဂီၢ်လီၤ.” အဝဲတဲအါထီၣ်ဝဲလၢ “ပတအဲၣ်ဒိးလၢ ပဘူးပတံၢ်ဒီးပသကိးလၢ ပသဝီတဖၣ်န့ၣ်နၢ်ဟူဒီး သ့ၣ်ညါဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဘၣ်. ပတအဲၣ်ဒိးလၢပမဲာ်သၣ်ကဟးဂီၤလၢ ၦၤအါအမဲာ်ညါခီဖျိတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဘၣ်. ပဘၣ် ယိၣ်လၢ ၦၤကထံၣ်ဆံးၦၤ ဒီး ပမ့ဘၣ်သုးလီၢ်သုးကျဲလၢတၢ်လီၢ်အဂၤတတီၤန့ၣ် ပဃုတၢ်မၤအသီတဘၣ်ဘၣ် ”

 

(၄) ပတီၢ်တပတီၢ် - တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါႇ ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲး တၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ် အမိၢ်အပၢ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ KHRG ကသူတၢ်ဂ့ၢ်အံၤလီၤ.

Mon, 09 Nov 2020

Footnotes: 

[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲ လါအီးကထိဘၢၣ် ၂ဝ၂ဝနံၣ် အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢဟ့ၣ် ထီၣ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤၦၤမၤသကိးတၢ်တဂၤ ဖဲဒူပျၢ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ လၢကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG လၢကမၤနီၣ် မၤဃါတၢ်မၤဘၣ်ဒိၦၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ် ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အမံၤႇ တၢ်ဂီၤ ဒီး အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤလီၤဘၢအီၤ လၢအဝဲနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢတၢ် ကွဲးၡဲပၠးအါထီၣ်အီၤ ဖဲ ပနိကဝီၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် KHRG အတၢ်ကွဲးၡဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်လီၤ.

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန်