လူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်မြှင့်တင်သူ၊ဒေသခံလူထု ခေါင်းဆောင်၊ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက်စည်းရှုံး လှုံ့ဆော်ရေးတွင် စွမ်းစွမ်းတမံလုပ်ဆောင်သူဖြစ်သည့် စောအိုမူး၏ အဖြစ်ဆိုးအတွက် ကရင့်လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့ (KHRG) မှ အလွန်ကြေကွဲဝမ် နည်းရပါသည်။ ၂၀၁၈ခုနှစ် ဧပြီလ ၅ ရက်နေ့တွင် မူတြော် (ဖါပွန်) ခရိုင်၊ လယ်မူပလေ ဒေသတွင်ဖစ်ပွားနေသောတိုက်ပွဲမှ ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ရ သောရွာသားများအား လူသားချင်းဆိုင်ရာကူညီထောက် ပံ့ခြင်းကိစ္စရပ်များ အားဆောင်ရွက်ရန်အစည်းဝေးပွဲတ ရပ်ပြုလုပ်ကျင်းပပြီးနောက် ၎င်း၏အိမ်သို့ ပြန်လာချိန်တွင် စောအိုမူးသည် တပ်မတော်မှ ပစ်သတ်ခြင်းကိုခံခဲ့ရ သည်။ တိုက်ပွဲများစတင်ဖြစ် ပွားချိန်မတ်လ ၄ ရက်မှစ၍ ၂၄၀၀ကျော်သောရွာသားများသည် ၎င်းတို့အိုးအိမ်များကို စွန့်ပစ်ထွက်ပြေးရန်ဖိအားပေးခံခဲ့ရသည်။

မတ်လ ၄ ရက်၊ လယ်မူပလောတွင် ဗမာစစ်တပ်မှ စတင်တိုက်ခိုက်ခြင်းများကြောင့် ထွက်ပြေးခဲ့ရသော စောအိုမူးနှင့်ဇနီးသည် နော်ဖောသနှင့် ၎င်းတို့၏ကလေးငယ် ၇ ဦး တို့သည် အသက်ရှင်ခဲ့သည်။ တောထဲတွင်ပုန်းနေရန် သူ၏ ဇနီးနှင့်သားသမီး     နောက်သို့လိုက်သွားနိုင်သော်လည်း စောအိုမူးသည် ဗမာစစ်သားများ၏တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဒုက္ခခံ စားနေရသော ၎င်း၏ဒေသခံပြည်သူများအတွက် အကာအကွယ်ပေးရန် လယ်မူပလောရှိ သူ၏အိမ်တွင်ကျန်ရှိနေရန် ရွှေးချယ်  ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

“စောအိုမူး” သေဆုံးသွားသဖြင့် မုဆိုးမအဖြစ်ကျန်ရှိခဲ့သော ဇနီးသည် သားသမီး ၇ ဦးကိုထောက်ပံ့ရန်အသက်မွေးဝမ်းေ  ကြာင်း ဆိုင်ရာ အခက်အခဲများကို ရင်ဆိုင်နေရသည်။ လက်ရှိအင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် စောအိုမူး၏ဇနီးမှ ကရင်လူ့ အခွင့်အရေးအဖွဲ့ (KHRG)ကို  ဤကဲ့သို့ပြောခဲ့သည်။ “အခုချိန်မှာ ကျွန်မဘဝဟာ ဘက်ပေါင်းစုံက ပြဿနာများစွာကို ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ ကျွန်မရဲ့မိသားစုအသက်ရှင်နေထိုင်ဖို့အတွက် အလုပ်တွေလုပ်နေရပြီး ကျွန်မရဲ့ကလေးခုနှစ်ယာက်ကို ကြည့်ရှုစောင့်ရှောက်နေ ပါတယ်။ တပ်မတော်ရဲ့လှုပ်ရှားမှုတွေကြောင့် ကျွန်မဟာ လက်ရှိမှာတောထဲကို ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်နေရတဲ့အတွက် အစားအစာနှင့် ကျန်းမာရေးပြဿနာအများကြီးကြုံတွေ့နေရပါတယ်။”  

ဗမာစစ်သားများသည် ထိုဧရိယာသို့ချဉ်းကပ်လာသူမှန်သမျှ ပစ်ခတ်သောကြောင့် ယနေ့အချိန်ထိ စောအိုမူး၏မိသားစု သည် ၎င်း၏ခန္ဓာကိုယ်ကို ပြန်လည်ရယူနိုင်ခြင်းမရှိပါ။ ထို့ကြောင့် စောအိုမူး၏မိသားစုသည် ရိုးရာထုံးတမ်းအစဉ်အလာဈာပနကိုကျင်း ပနိုင်ခြင်းမရှိပါ။ စောအိုမူး၏အမျိုးသမီးဖြစ်သူက ကရင်လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့(KHRG) ကို ယခုကဲ့ သို့ပြောခဲ့ပါသည်။

“ဗမာ (တပ်မတော်) က ဖွက်ထားတဲ့အတွက် ကျွန်မခင်ပွန်းရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ကိုမမြင်ရလို့ အရမ်းစိတ် ပျက်နေပါတယ်။ ကျွန်မတို့ကရင့်ရိုးရာ နတ်စားယုံကြည်မှုအရ လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်တွေအတိုင်း သူ့ရဲ့ဈာပနကို ကျင်းပချင်ပါ တယ်။”

ဗမာစစ်တပ်နှင့် ကရင့်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်တို့အကြား တိုက်ပွဲများဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသော်လည်း ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်ရေးနှင့် သူ့လူမျိုး၏ဘိုးဘေးတို့မြေများကို ကာကွယ်ပေးချင်သည့် စောအိုမူး၏ကတိသစ္စာပြုလုပ် ဆောင်ချက်များကိုမူ ကျွနု်ပ်တို့ ဘယ်သောအခါမျှ မေ့နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ ၎င်းနှင့်အတူတကွ ရပ်တည်ခဲ့ကြသူများနှင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ကရင်လူမျိုးများအားလုံး၏အခွင့်အရေးအတွက် ဆက်လက်တိုက်ပွဲဝင်နေကြဦးမည့်သူများအားလုံး ၏စိတ်နှလုံးသားထဲတွင် စောအိုမူး မည်ကဲ့သို့ကာကွယ်မှုပေးခဲ့သည်ဆိုသည့် လက်ဆင့်ကမ်းအမွေသည် ဆက်လက် ရှင်သန်နေမည်ဖြစ်ပါသည်။

ကျွနု်ပ်တို့ ကရင်လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ (KHRG) မှ မူတြော် (ဖာပွန်)ခရိုင်အတွင်း ရွာသားများ၏ အသံကိုထုတ်ဖော်ခြင်း ဖြင့် စောအိုမူးထားရှိခဲ့သောအမွေကို ဂုဏ်ပြုရန်ရည်ရွယ်ထားပြီး၊ မြန်မာအစိုးရမှ မူတြော်(ဖာပွန်)ခရိုင်အတွင်းဖြစ်ပွား နေသောထိုးစစ် ဆင်ခြင်းကို ရပ်တန့်စေရေး၊ လက်ငင်းအရေးယူခြင်းပြုလုပ်ရန် နှင့် ကရင်ဒုက္ခသည်များ၊ IDPs များကို ၎င်းတို့နေရပ်ဒေသများသို့ လုံခြုံစွာပြန်နိုင်ရေးကိုအာမခံရန် တောင်းဆိုလိုက်သည်။ ကျွနု်ပ်တို့မှ မြန်မာအစိုးရအား ဗမာ စစ်တပ်ကို အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးသဘောတူစာချုပ် (NCA)တွင်ပါသော စစ်စည်းမျဉ်းစဉ်းကမ်းများအရဗမာတပ်မတော် မှ လိုက်နာလုပ်ဆောင်ရန် သေချာအောင် ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ပြီး စောအိုမူးသေဆုံးခြင်းအတွက် ကျူးလွန်သူမှလည်း တာဝန်ယူမှုတာဝန်ခံမှုရှိရန် နှင့် ၎င်းတို့အတွက် တရားမျှတမှုရရှိအောင် ဆောင်ရွက်ပေးရန် တောင်းဆိုလိုက်သည်။