တၢ်ပာ်ဖျါအဖုၣ်တဘ့ၣ်အံၤပာ်ဖျါဝဲတၢ်ကဲထီၣ်အသးဖဲတန့ဆါကီၢ်ဆၣ်ဒီးလူၢ်ပျဲၢ်ကီၢ်ဆၣ်, ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ရ့ၣ် ဖဲလါမးရှးဒီးတုၤလီၤ လၢလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၀၂၄ နံၣ်, ပၣ်ဃုာ်ဒီး ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်, တၢ်မူၤတၢ်ဘှီးအတၢ်ဂ့ၢ်ကီ ဒီးတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူအတၢ်တၤတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢသဝီဖိဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါမးရှး ၁၇ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်အနံၤ, ဂီၤခီ ၄း၃၀ အဆၢကတီၢ်, SAC သုးဖိလၢအအိၣ်ဟဲလၢခီၣ်သုးရ့ၣ် (ခလရ) (နီၣ်ဂံၢ်-၂၇၅) သုးကလၢၤသ့ၣ်တဖၣ်ခးလီၤဝဲကျိ ဖးဒိၣ်ဆူအအ--- သဝီ, ဝ့ၢ်ရှါကရူၢ်, တန့ဆါကီၢ်ဆၣ်ဒီးဘၣ်ဟးဂီၤဝဲသဝီဖိဟံၣ်(၁) ဖျၢၣ်, ကျး (၁) ဖျၢၣ်ဒီးသိလ့ၣ်တခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ် ၂၇ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်အနံၤ, ဟါခီ ၃း၀၀ အဆၢကတီၢ်, ပယီၤသုးခးလီၤဝဲကျိဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်ဆူအဘ---သဝီ, ယီၢ်ကုာ်ကရူၢ်, တန့ဆါကီၢ်ဆၣ်ဒီးဘၣ်ဒိဝဲပိာ်မုၣ်လၢအသးနံၣ်အိၣ်ဝဲ (၆၃) နံၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၈ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်အနံၤ, မုၣ်ဃ့ၢ်လီၤအဆၢကတီၢ်, ပယီၤသုးခးလီၤနါစိၤကျိဖးဒိၣ်ဆူအဘ---သဝီအသီတဘျီဒီးဘၣ်ဒိဝဲဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်လၢအသး နံၣ်အိၣ်ဝဲ (၁၂) နံၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. အါန့ၢ်အန့ၣ်တၢ်သူဝဲတၢ်မူၤတၢ်ဘှီးလၢတန့ဆါကီၢ်ဆၣ်အပူၤအိၣ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီးဒီးတၢ်မူၤတၢ်ဘှီး အံၤတမ့ၢ်အမၤဘၣ်ဒိထဲပှၤသူတၢ်ဖိတဖၣ်ဘၣ်မ့မ့ၢ်တခီမၤဘၣ်ဒိစ့ၢ်ကီးအဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီးအဘူးတံၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အါန့ၢ်အန့ၣ်သဝီဖိအါမးလၢအအိၣ်ဖဲလူၢ်ပျဲၢ်ကီၢ်ဆၣ်အပူလၢအမၤအီၣ်စံာ်သ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူအတၢ်တၤတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဖဲလါယူၤလံ ၂၀၂၄ နံၣ်အပူၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ်အလီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဟးဂီၤလီၤဘျၢဝဲလၢ ထံဒိၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအါထီၣ်ဒီးတၢ်ပှ့ၤတၢ်ကလံၤဒိၣ်ထီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မၤဘၣ်ဒိစ့ၢ်ကီးဝဲဒူသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အ တၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူန့ၣ်လီၤ.[1]
လါမးရှးတုၤလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၀၂၄ နံၣ်- SAC ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်ဆူတန့ဆါကီၢ်ဆၣ်
- လါမးရှး ၁၇ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်- တၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်ဆူဝ့ၢ်ရှါကရူၢ်
ဖဲလါမးရှး ၁၇ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်အနံၤ, ဂီၤခီ ၄း၃၀ အဆၢကတီၢ်, SAC [ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ] သုးဖိလၢအအိၣ် ဟဲလၢခီၣ်သုးရ့ၣ် (ခလရ) (နီၣ်ဂံၢ်-၂၇၅) သုးကလၢၤလၢအအိၣ်ဆီလီၤအသးဖဲမၠးဝံၢ်ဒံၣ်ဝ့ၢ်, ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ် ကီၢ်ရ့ၣ်အံၤခးလီၤဝဲကျိဖးဒိၣ်(၁၂၀ မမ) ဆူအအ---သဝီ, ဝ့ၢ်ရှါကရူၢ်, တန့ဆါကီၢ်ဆၣ်, ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ခးလီၤ ကျိဖးဒိၣ်အံၤအဃိစီၤဆ---အဟံၣ်တဖျၢၣ်, သိလ့ၣ်တခိၣ်ဒီးကျးတဖျၢၣ်အူအီၣ်ဟးဂီၤကွံာ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢအအူ အီၣ်ဒီးဟးဂီၤကွံာ်သ့ၣ်တဖၣ်တၢ်ပှ့ၤတၢ်ကလံၤလီၤလၢစ့ယိၤ ၁၀၀,၀၀၀ ဘး န့ၣ်လီၤ. စီၤဆ--- သးနံၣ်အိၣ်ဝဲ (၄၉) နံၣ်ဒီးအဝဲမ့ၢ်ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ထံဖိကီၢ်ဖိဘၣ်ဆၣ် အသဝီလၢအမ့ၢ် အအ--- သဝီအံၤအိၣ်ဖဲကညီကီၢ်စဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲမၤဂ့ၤ ထီၣ်အဟံၣ်ဒီးအကျးဝံၤလံလၢအဘၣ်ဟးဂီၤလၢ SAC ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
- လါအီးကထိဘၢၣ် ၂၇ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်- တၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်ဆူယီၢ်ကုာ်ကရူၢ်
ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ် ၂၇ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်အနံၤ, ဟါခီ ၃း၀၀ အဆၢကတီၢ်, ပယီၤသုးလၢအအိၣ်ဖဲ SAC တၢ်ပၢအဖီလာ်ဒီးတၢ်တ သ့ၣ်ညါအသုးရ့ၣ်သုးထံးသ့ၣ်တဖၣ်ခးလီၤဝဲကျိဖးဒိၣ်(၁) ဖျၢၣ်ဆူအဘ---သဝီ, ယီၢ်ကုာ်ကရူၢ်, တန့ဆါကီၢ်ဆၣ်န့ၣ်လီၤ. ကျိဖး ဒိၣ်အံၤဘၣ်ဒိဝဲ ဒီၤအ--- လၢအသးနံၣ်အိၣ်ဝဲ(၆၃) နံၣ်တဂၤ ဖဲအပျိၢ်ဃံဖီလာ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲအိၣ်ဒီးအဖိခွါတဂၤ, ဒဲၣ်မုၣ်တဂၤဒီး အလံၤ (၂) ဂၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲလဲၤဃ့ၢ်အိၣ်ကဒုဝဲဖဲသီခါဖၠၢ် ဖဲတၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်အဆၢကတီၢ်ဒ်သိးကပူၤဖျဲးဝဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒီၤအ--- ဆ့ၣ်နီၤဝဲဖဲဃီသွါ(၅) သွါတသွါလၢအအိၣ်ဖဲသီခါဖၠၢ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်လီၢ်ခံ, ဘူးလိာ်သးဒီးတၢ်ဟးလီၢ်ဒီးကျိဖးဒိၣ်လီၤတဲာ်ဖဲဃီ သွါခီၣ်ထံးတသွါအဃိကျိဖးဒိၣ်အက့ဖျိးဘၣ်ဝဲအပျိၢ်ဃံဖီလာ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤဝံအလီၢ်ခံ, ဒီၤအ---ဘၣ်တၢ်ဆှၢအီၤဆူ အဆ--- တၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးလၢအဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၢ်မဲအီၤလၢကညီ ဆူၣ်ချ့မၤစၢၤဝဲၤကျိၤ (KDHW) လၢအအိၣ်ဖဲနိၣ်က့ကရူၢ်, တန့ဆါကီၢ်ဆၣ်, ဒီးအဝဲလဲၤတုၤတၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးဖဲဟါလီၤခီ ၄း၃၀ အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်အဝဲတဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်ကူစါယါဘျါသးဂ့ၤဂ့ၤဖဲတၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးတဖျၢၣ်အံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢခံ အဝဲဘၣ်တၢ်ဆှၢက့ၤအီၤဆူအဒ--- တၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးလၢအအိၣ်ဖဲနိၣ်ခွံကရူၢ်, တၢ်ကြဲၢ်ကီၢ်ဆၣ်, ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလါ နိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၁၀ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်အနံၤ, ကသံၣ်သရၣ်ဖဲ အဒ--- တၢ်ဆါဟံၣ်အံၤဒိကွၢ်ဝဲအတၢ်ပူၤလီၢ်ဒီးဒၣ်မၤ (X-ray) ဒီးထံၣ်န့ၢ်ဝဲ ကျိချံအက့တနီၤ အိၣ်ထီတ့ၢ်ဘူးဒီးအပသိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဆူၣ်ချ့ပှၤမၤတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် ကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်အီၤကသံၣ်ကသီတနီၤ န့ၣ်လီၤ.
ပူၤကွံာ်ခံနွံဝံၤအလီၢ်ခံ ဖဲလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၃ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်အနံၤန့ၣ်, ဆူၣ်ချ့ပှၤမၤတၢ်ဖိတဂၤလၢအအိၣ်ဖဲအဒ---တၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ် ဒၢးအံၤဒိကွၢ်ကဒီးန့ၢ်ဝဲအတၢ်ပူၤလီၢ်ဒီးထံၣ်န့ၢ်ဝဲလၢကျိဖးဒိၣ်အက့ ခံက့အိၣ်ထီတ့ၢ်ဃာ်ဘူးဒီးအပသိၣ်ဒီးကီခဲဒိၣ်မးလၢတၢ် ကကွဲးထုးထီၣ်ကွံာ်အီၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်တကွဲးထုးထီၣ်လၢၤဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဆူၣ်ချ့ပှၤမၤတၢ်ဖိတဂၤအံၤတဲအီၤလၢတၢ်ပူၤလီၢ်အံၤ တမ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်တၢ်ပျဲစံၣ်လီၤအီၤလၢတၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢး ဒီးဟ့ၣ်အခွဲးလၢကက့ၤဆူအဟံၣ် န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်အဝဲက့ၤဆူအသဝီတသ့ဒံးဘၣ် ခီဖျိတၢ်ဒုးတၢ်ယၤအိၣ်ဒံးဝဲအဃိ အဝဲလဲၤဃီၤအိၣ်ဆူ အဃ--- သဝီ, ထိၣ်ကီးကိကရူၢ်လၢကလဲၤအိၣ်ဒီးအဒဲၣ်မုၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဆၢကတီၢ်ဖဲအဝဲလဲၤအိၣ်ဖဲ အဒ--- တၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးန့ၣ် တဒိးန့ၢ် ဘၣ်ဝဲတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤနီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးအံၤမ့ၢ်ဝဲပှၤကညီတၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးဒီး ဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၢ်မဲ အီၤလၢ (KDHW) အဃိတၢ်ပှ့ၤတၢ်ကလံၤန့ၣ်တဒိၣ်ထဲန့ၢ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒိကွၢ်တၢ်ပူၤလီၢ်တၢတၢတဘျီန့ၣ် လၢာ်ဝဲ ၇၀,၀၀၀ ကၠး ဒီးခံဘျီတဘျီန့ၣ်လၢာ်ဝဲ ၃၀,၀၀၀ ကၠး န့ၣ်လီၤ.
- လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၈ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်- တၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်ဆူယီၢ်ကုာ်ကရူၢ်
ဖဲလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၈ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်အနံၤ, မုၢ်ဃ့ၢ်လီၤအဆၢကတီၢ်, ပယီၤသုးလၢအအိၣ်ဟဲလၢခီၣ်သုးရ့ၣ် (နီၣ်ဂံၢ်-၉၇) SAC တၢ်ပၢအဖီလာ်ဒီးအိၣ်ဆီလီၤအသးဖဲ လဲၤဝၣ်သုးကလၢၤလၢအဘူးဒီးကီးတရံးဝ့ၢ်, ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်သ့ၣ်တ ဖၣ်ခးလီၤနါစိၤဝဲကျိဖးဒိၣ်ဆူ အဘ--- သဝီအသီတဘျီန့ၣ်လီၤ. ပယီၤသုးစးထီၣ်ခးလီၤနါစိၤကျိဖးဒိၣ်ဖဲဟါလီၤခီ ၂း၀၀, ဖဲတၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဖဲ ကညီဒီးကလုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA) သုးပာ်ဖှိၣ်ဒီးကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုကဝဲၤတဖၣ်ထီၣ်ခး ဝဲပယီၤသုးမီၤစိရိၤ (SAC) ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ.
ဖဲဟါခီ ၅း၀၀ အဆၢကတီၢ်, နီၢ်ဘ--- အံၤလဲၤဆီတလဲဝဲထံလၢဖီကိအပူၤဒီးဒွဲၣ်ထီၣ်ဝဲပနဲလၢတၢ်လီၢ်လၢအပာ်စီဆှံဝဲအလီၢ်အ ဆၢကတီၢ် ကျိဖးဒိၣ် (၈၁ မမ) တဖျၢၣ်ဟဲလီၤတဲာ်ဖဲအဟံၣ်မဲာ်ညါ စီၤစုၤထဲခံပျၢ် [တမံးလာ်] န့ၣ်လီၤ. ကျိဖးဒိၣ်အက့သ့ၣ်တ ဖၣ်ဘၣ်ဒိဝဲ နီၢ်ဘ--- ဒီးဘၣ်ဟးဂီၤဝဲအဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်ဒိဝဲဖဲအကံၣ်ဒုၣ်လၢအစ့ၣ်တကပၤ, အခီၣ်ဒုၣ်သၣ်လၢအထွဲတက ပၤဒီးအစုဒုၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲမ့ၢ်ကၠိဖိလၢအသးနံၣ်အိၣ် (၁၂) နံၣ်ဒီးမၤလိဝဲ (၅) တီၤန့ၣ်လီၤ.
ဖဲအဝဲဘၣ်ဒိဝံၤတဘျီဃီန့ၣ် ဘၣ်တၢ်လဲၤဆှၢအီၤဆူ အဆ---တၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢး ဖဲထိၣ်ကီးကိကရူၢ်ဒီး အဝဲလဲၤတုၤဖဲတၢ်ဟ့ၣ် ကသံၣ်ဒၢးဖဲဟါခီ ၆း၀၀ အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဆူၣ်ချ့ပှၤမၤတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်မၤကဆှီဒီးမၤကွၢ်န့ၢ်အတၢ်ပူၤလီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဲဝဲလၢကျိဖးဒိၣ်အက့အံၤအိၣ်ထီတ့ၢ်လၢအကံၣ်ဒုၣ်အပူၤယိာ်မးဒီးဘၣ်ကိၣ်ဘၣ်ဂီၤဝဲလၢထုးထီၣ်ကွံာ်ဝဲတသ့ဘၣ်အဃိလၢခံတသီပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖိအံၤဘၣ်တၢ်ဆှၢက့ၤအီၤဆူအဒ---တၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးဒ်သိးကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ကူစါယါဘျါသးန့ၣ် လီၤ. ဆူၣ်ချ့ပှၤမၤတၢ်ဖိဖဲန့ၣ်သ့ၣ်တဖၣ် မၤကွၢ်ဒီးထုးထီၣ်ကွံာ်န့ၢ်အီၤကျိချံအက့န့ၣ်လီၤ. အဒ---တၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးအံၤဘၣ် တၢ်ပၢဆှၢအီၤလၢ KDHW အဃိတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤတအိၣ်အါအါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲနီၢ်ဘ---ဘၣ်ဒိဝံၤအလီၢ်ခံ, အမိၢ်လၢအမံၤမ့ၢ် ဒီၤဘ--- ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဆူ KHRG အအိၣ်ဒီးစံးဝဲလၢအဖိမုၣ်အံၤစံၣ်လီၤလၢတၢ် ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးမ့ၢ်ဝံၤသနာ်က့ က့ၤအိၣ်က့ၤလၢဟံၣ်တဘူၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲလၢအဖိမုၣ်မ့ၢ်ဆီတလဲအိၣ်ကၠိဒၣ်လဲာ်အဝဲ သ့ၣ်တက့ၤအိၣ်ဘၣ်လၢသဝီလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဂ့ၤ, နီၢ်ဘ--- စံးဝဲလၢအဝဲအဲၣ်ဒိးက့ၤဆဲးမၤလိဒီးမၤဝံၤဝဲအကၠိလၢတ နံၣ်အံၤဒီးလၢခံတနံၣ်အဝဲမ့ၢ်ဘၣ်ဆီတလဲအိၣ်ကၠိန့ၣ်, အဝဲကလဲၤမၤလိက့ၤတၢ်လၢသဝီအဂၤတဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ.
နီၢ်ဘ---အံၤအပၢ်တအိၣ်လၢၤဘၣ်စးထီၣ်လၢအနီၢ်ဆံးခါဒီးအဝဲဘၣ်အိၣ်ဒီးအမိၢ်ဒီးဘၣ်တၢ်ကွၢ်ထွဲကဟုကယာ်အီၤလၢအမိၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်မူၤတၢ်ဘှီးအတၢ်မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတၢ်ဖဲတန့ဆါကီၢ်ဆၣ်
ဖဲတန့ဆါကီၢ်ဆၣ်အပူၤ ပှၤအိၣ်ဝဲအါမးလၢအသူဝဲတၢ်မူၤတၢ်ဘှီး လၢအမၤဘၣ်ဒိဆါက့ၤအဝဲသ့ၣ်အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့န့ၣ်လီၤ. အါန့ၢ်အန့ၣ်, မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ကဘၣ်သူဝဲကျိၣ်စ့အါမးလၢ အဖိသ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်ကူစါယါဘျါသးဒီးပှၤတဝၢဖိသ့ၣ်တဖၣ်က ဘၣ်ကွၢ်ထွဲဝဲပှၤလၢအလုၢ်လၢ်သကဲးပဝးတဂ့ၤဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ် လၢအသူဝဲတၢ်မူၤတၢ်ဘှီးန့ၣ်လီၤ.
ညီနုၢ်ပှၤနီၤလီၤဝဲတၢ်မူၤတၢ်ဘှီးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤဆူပှၤလၢအဘၣ်ထွဲဒီးသုးဖီၣ်စုကဝဲၤတၢ်ကရၢကရိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလါယူၤ ၆ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်အနံၤ, ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (KNU) လီၢ်ကဝီၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်ဖီၣ်န့ၢ်ဝဲ စီၤဃ--- လၢအမ့ၢ်ပှၤဆါဝဲ တၢ်မူၤတၢ်ဘှီးတဂၤဒီးဖီၣ်န့ၢ်စ့ၢ်ကီးဝဲပှၤလၢအပှ့ၤဝဲတၢ်မူၤတၢ်ဘှီးဒီးဟံးန့ၢ်ဝဲပှၤသိလ့ၣ် (၉) ခိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤဃ--- အံၤ မ့ၢ်တ့ၢ်ဝဲ (KNU/NKLA-PC) တၢ်မုၣ်တၢ်ခုၣ်သုးဖိတဂၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢတၢ်ဖီၣ်န့ၢ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်တၢ်ဆှၢအီၤဆူ KNLA သုး ကလၢၤလၢအတဘူးဒီးသဝီဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပှၤသူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်အိၣ်ဝဲအါမးလၢတန့ဆါကီၢ်ဆၣ်အပူၤအံၤ အတၢ်အိၣ်မူဟးဂီၤဝဲလၢ တၢ်သူဝဲတၢ်မူၤတၢ်ဘှီးအဃိန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအဟ့ၣ်နီၤလီၤဝဲတၢ်မူၤတၢ်ဘှီးအံၤ မ့ၢ်ပှၤလၢအဘၣ်ထွဲဒီးသုးဖီၣ်စုကဝဲၤကရူၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ဆၣ်ပှၤလၢအတူၢ်ဘၣ်က့ၤ တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပှၤထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ထံဒိၣ်ဒီးတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူအတၢ်တၤတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဖဲလူၢ်ပျဲၢ်ကီၢ်ဆၣ်
ဖဲလူၢ်ပျဲၢ်ကီၢ်ဆၣ်, ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤအံၤ ပှၤအါတက့ၢ်မ့ၢ်ပှၤလၢအမၤအီၣ်စံာ်ဧိၤပှဲၤဧိၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလါယူၤလံ ၂၀၂၄ နံၣ်အပူၤ သဝီဖိအတၢ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ်အလီၢ်အါမးလၢအပၣ်ဃုာ်ဒီး ဘုခ့ကျီးဒီးနွဲၣ်သ့ၣ်ကျီးသ့ၣ်တဖၣ်ဟးဂီၤလီၤဘျၢကွံာ်ဝဲလၢ ထံဒိၣ်ခီဖျိတၢ်စူၤအါဒီး ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူအတၢ်တၤတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
အါန့ၢ်အန့ၣ်, ကျိၣ်စ့တၢ်ဆီတလဲဒီးတၢ်ပှ့ၤတၢ်ကလံၤသ့ၣ်တဖၣ်ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲအဃိမ့ၢ်တၢ်လၢအမၤဘၣ်ဒိက့ၤဒူသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢပှၤပှ့ၤတၢ်ဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ ပှၤဆါတၢ်ဖိမ့ၢ်ဂ့ၤခံကပၤလၢာ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဆါအီၣ်ညၣ်လၢအအိၣ် ဖဲထံကၠါရၤကရူၢ်, လူၢ်ပျဲၢ်ကီၢ်ဆၣ်တဂၤဒုးသ့ၣ်ညါ KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိလၢ, ပှၤပှ့ၤတၢ်ဖိတဂၤတဲဘၣ်အီၤလၢခီဖျိအဝဲမၤ ဒိၣ်ထီၣ်တၢ်ပှ့ၤအဃိခဲအံၤတၢ်ဖိတၢ်လံၤအပှ့ၤဒိၣ်ထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဂ့ၤ, ပှၤတသ့ၣ်ညါဝဲပှၤဆါတၢ်ဖိအတၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢအအိၣ် ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢတၢ်ဝံစိာ်တီဆှၢမ့ၢ်ဂ့ၤတၢ်ဆါတၢ်ဖိတၢ်လံၤမ့ၢ်ဂ့ၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဆါတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤဒ်သိးကအိၣ်မုာ်အိၣ် ခုၣ်ဘၣ်လၢတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူအပူၤ ကျိၣ်စ့တၢ်ဟဲနုာ်မ့ၢ်စှၤသနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်ကျဲးစၢးမၤဝဲဖဲ တၢ်စူၤအဆၢကတီၢ် မ့ၢ်ဂ့ၤတၢ်ကိၢ်အဆၢကတီၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ န့ၣ်လီၤ.
ပှၤတနီၤနီၤ မၤတၢ်လၢတၢ်နီဒိးလဲအီၣ်သိလ့ၣ်လၢကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်အတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလၢပှၤမ့ၢ်ဆှၢတၢ် ဖိတၢ်လံၤသ့ၣ်တဖၣ်အဆၢကတီၢ်ကျဲလၢကဘၣ်လဲၤဒၣ်ထဲတနံၤဧိၤန့ၣ်ဘၣ်လဲၤက့ၤယံာ်တလါကျဲဒီးမ့တမ့ၢ်အစှၤကတၢၢ်ယံာ်ဝဲအါန့ၢ်ဒံးအသီတဆံကျဲ, ခီဖျိကျဲမုၢ်ကျဲဘိလၢညီနုၢ်တၢ်သူတ့ၢ်ဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအိၣ်အဃိ လဲၤတၢ်က့ၤတၢ်တသ့ လၢၤဘၣ် ဒီးကျဲလၢအဂၤသ့ၣ်တဖၣ်တဂ့ၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်မံတီၢ်လၢသိလ့ၣ်အပူၤဖဲလဲၤလၢကျဲအဆၢကတီၢ်န့ၣ် လီၤ. အါန့ၢ်အန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်ဟ့ၣ်ဝဲတၢ်အဘူးအလဲလၢ PC, SAC ဒီးသုးခိးကီၢ်ဆၢ (BGF) တၢ်သမံသမိးလီၢ်သ့ၣ်တဖၣ် အဃိ ပှၤနီသိလ့ၣ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်အဘူးအလဲစှၤဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲထဲလဲၣ် ဘၣ်ဆၣ် လၢတၢ်လုၢ်အီၣ်ဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်မၤဝဲန့ၣ်လီၤ.
Footnotes:
[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲ လါယူၤ ၂၀၂၄ နံၣ် အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤလၢလီၢ်ကဝီၤၦၤမၤ သကိးတၢ်တဂၤ ဖဲ ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ရ့ၣ် အပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ လၢကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် (KHRG) လၢကမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်မၤဘၣ်ဒိၦၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ခွဲးယာ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အမံၤ, တၢ်ဂီၤဒီး အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤလီၤဘၢအီၤလၢ အဝဲနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ တၢ်ကွဲးၡဲပၠးအါထီၣ်အီၤ ဖဲပနိကဝီၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် KHRG အတၢ်ကွဲးၡဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ န့ၣ်လီၤ.
