English
ကညီကျိာ်
မြန်မာ
Print:တၢ်ပာ်ဖျါအဖုၣ်တဘ့ၣ်အံၤ ပာ်ဖျါဝဲတၢ်ကဲထီၣ်အသး ဖဲဖၣ်အၣ်ကီၢ်ဆၣ်, ဒူသထူၣ် (သထူၣ်) ကီၢ်ရ့ၣ် ဖဲလါယူၤ ၂၁သီ, ၂၀၂၁နံၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးကဲထီၣ်လၢ ကညီဒီကလု၁်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် ( KNLA) ဒီး ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ြပးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) ဒီး သုးခိးကီၢ်ဆၢ (BGF) အသုးတဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤဖဲ လ--- သ၀ီ, တခီးဘိကရူၢ်, ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ဆၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. (SAC) ဒီး (BGF) အသုးတဖၣ် ဂု၁်န့ၢ်ဆူၣ်သ၀ီဖိတဖၣ်အတၢ်ဖိတၢ်လံၤ ဖဲအ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးလၢပှၢ်ပူၤအဆၢ ကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.[1]
တၢ်ဂု၁်န့ၢ်ဆူၣ်ဖဲတၢ်ခးလိ၁်သးကဲထီၣ်အကတီၢ်
ဖဲလါယူၤ ၂၀၂၁နံၣ်အနံၤ (SAC) ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ် (LIB) နီၣ်ဂံၢ် (၄၀၆) အိၣ်လၢ သုးဒုးယၤ၀ဲၤလီၢ်ခိၣ် နီၣ်ဂံၢ် (၈) အဖီလ၁် ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးဒီး (BGF) နီၣ်ဂံၢ် (၁၀၁၄) အိၣ်လၢသုးဒ့ခိၣ်ခံ ဘိၤတ့ၤ၀့အဖီလ၁်တဖၣ် အိၣ်ခိးကျဲတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢလၢ ကဟူးကဂဲၤဖဲ တခီးဘိကရူၢ်, ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ဆၣ်, ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဟီၣ်က၀ီၤ၀ဲအံၤ အအိၣ်လၢကညီဒီကလု၁်စၢဖှိၣ် ကရၢ (KNU) တၢ်ပၢဟီၣ်က၀ီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖဲလါယူၤ ၂၁သီ, ၂၀၂၁နံၣ် အနံၤန့ၣ် ကညီဒီကလု၁်တၢ်ထူၣ်ဖျဲး သုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA) သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ် (၁) ခး၀ဲ (BGF) ဒီး (SAC)[2] သုးတဖၣ် ဖဲနိၣ်ဃ့တၢ်လီၢ်လၢ အဘူးဒီး လ---သ၀ီ, တကီၤ ဘိကရူၢ်, ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ဆၣ်, ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤ ဒ်သိးကက့ၤခီၣ်ဆၢက့ၤ (BGF) ဒီး (SAC) အတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤဒီး အတၢ်ဖံး တၢ်မၤတဖၣ်ဒီး ကဒီသဒၢအတၢ်ပၢဟီၣ်က၀ီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးကဲထီၣ်သးဖဲသ၀ီချၢဒီး တံ၁်တ၁်ထဲဒၣ်စှၤကိးမံးနံးန့ၣ် လီၤ. တၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဒီးတၢ်သံတၢ်ပှၢ်တအိၣ်ဘၣ်သနာ်က့ ခီဖျိလၢတၢ်ခးလိ၁်သးအဃိ လီၢ်က၀ီၤသ၀ီဖိတဖၣ်အိၣ်လၢ လ---သ၀ီပူၤတဖၣ်ခဲလၢ၁် ဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံ၁်လၢသ၀ီပူၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဒုးကဲထီၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံ (SAC) ဒီး (BGF) သုးဖိတဖၣ် လဲၤနု၁်လီၤဆူ လ---သ၀ီဖိလၢ အမ့ၢ် စီၤဟ---ဒီး နီၢ်အ--- အဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. သုးဖိတဖၣ်အံၤ ဂု၁်န့ၢ်ဆူၣ်အ၀ဲသ့ၣ် စိၤလၤတဘ့ၣ်, ဖဲထူတဘိ, နၢ်ဒ့းထူတခိၣ်, ပသံးထူလၢၢ်လါတဘိ ဒီး ဟုသးတဒၢန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢသ၀ီဖိတဖၣ်ဘၣ်ဃ့ၢ်အိၣ်လၢပှၢ်ပူၤအဃိ ဖဲအ၀ဲသ့ၣ်ဟဲအဆၢကတီၢ် ပှၤတအိၣ်လၢသ၀ီၤပူၤ ဘၣ်. ဖဲ (SAC) ဒီး (BGF) သုးဖိတဖၣ်ဟးထီၣ်ကွံ၁်လၢ သ၀ီပူၤ၀ံၤအလီၢ်ခံ သ၀ီဖိခဲလၢ၁်ဟဲက့ၤကဒါက့ၤလၢ သ၀ီပူၤလၢ တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအပူၤန့ၣ်လီၤ. စီၤဟ---ဒီး နီၢ် အ--- က့ၤတုၤလၢအဟံၣ်ဒီး ဃုက့ၤတၢ်ထူးတၢ်တီၤလၢအ၀ဲသ့ၣ် ပ၁်ဖှိၣ်တ့ၢ် ဃးလၢအတၢ်အိၣ်မူတစိၤလၢအဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂီၢ်ဒီး အဖိတဖၣ်အတၢ်အိၣ်မူခါဆူညါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤဟံးန့ၢ်ကွံ၁် အ၀ဲသ့ၣ်အတၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ်ခဲလၢ၁်လံန့ၣ်လီၤ. [တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်မၤဘၣ်ဒိ ထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ပတု၁်တၢ်ခးတၢ်အၢၣ်လီၤအီ လီၤ (NCA)[3] အဆၢ (၉) (ခ) လၢအမ့ၢ် တဘၣ်မၤတၢ် “ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ဂု၁်န့ၢ်ဆူၣ် ဟုၣ်ပှၤတၢ် ဒီး ဟံးပှၤတၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်အခွဲးတ အိၣ်ဘၣ်”. ဖဲ (၁၉၄၉) နံၣ်ကၠၤနံၤဘၤ (Geneva) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လွံၢ်ဘျီတဘျီပူၤ ပ၁်ဖျါထီၣ်ပျီပျီဘၣ်ဃးတၢ်တြီ၀ဲ တၢ်ဟံးန့ၢ် ဆူၣ်ဂု၁်န့ၢ်ဆူၣ်ကမျၢၢ်တၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ် ဖဲသုးဖီစုက၀ဲၤတၢ်သဘံသဘုၣ်အိၣ်ထီၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.] ခဲအံၤမ့ၢ်လၢသုးဟံး န့ၢ်ဆူၣ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤအဃိ တၢ်သိၣ်တၢ်သီသဲစးတၢ်ဘျၢတၢ်ဂံၢ်စၢ်အဃိ နီၢ်ဒီမါ၀ၤခံဂၤအံၤ တီၣ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူ ကွီၢ်ဘျီၣ် ဒီး (KNU) စံၣ်ညီၣ်ပီတ့ တန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲလါယူၤလံ ၆သီ, ၂၀၂၁နံၣ်န့ၣ် (BGF) ဒီး (SAC) သုးဖိတဖၣ်က့ၤကဒါက့ၤဆူအ၀ဲသ့ၣ်သုးအိၣ်သူၣ်လီၤသးတၢ်လီၢ်ဖဲ မဲၢ်လဲးထၣ်ခံတြဲၤ, ကစၢၢ်လီၤကတံ၁်တၢ်လီၢ်, ဘူပရဲၤကရူၢ်, ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ဆၣ်န့ၣ်လီၤ.
Footnotes:
[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲ လါမ့ၤ ၂၀၂၁နံၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤ ၦၤမၤသကိးတၢ်တဂၤ ဖဲဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ လၢကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG လၢကမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်မၤ ဘၣ်ဒိၦၤဟီၣ် ခိၣ်ဖိခွဲးယာ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အမံၤ, တၢ်ဂီၤဒီး အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤလီၤဘၢ အီၤလၢအဝဲနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢတၢ်ကွဲးၡဲပၠးအါထီၣ်အီၤ ဖဲပနိကဝီၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် KHRG အတၢ်ကွဲးၡဲထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်လီၤ.
[2] ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲၦၤပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤထံကီၢ်တဖုလၢ တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤဖဲ လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၁သီ, ၂ဝ၂၁နံၣ် ဖဲသုးဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ကွံာ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. ကီၣ်စံၣ်တဖုအံၤဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤလၢ သုးခိၣ်ကျၢၢ်စိရိၣ်မ့အီၤလဲၤ ဖဲလါဖ့ၤဘြူၤ အါရံၤ ၂သီ, ၂ဝ၂၁နံၣ်, ဒီးအၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါလၢတၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤတဖၣ်မ့ၢ်ဝဲ သုးမုၢ်ဒိၣ်အခိၣ်အနၢ် (၈)ဂၤဒီး ကမျၢၢ် (၈)ဂၤန့ၣ်လီၤ. အၦၤပၢၤလီၢ် ဆ့ၣ်နီၤ ဟံးန့ၢ်ဝဲလီၢ်လၤဒ်ကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်အခိၣ်တဂၤအသိး, ဒီးတီခိၣ်ရိၤမဲဝဲ ကီၢ်ပယီၤသုးမုၢ်ဒိၣ် လၢအမ့ၢ်ပဒိၣ်အဒ့တဖုန့ၣ်လီၤ. သုးဟံးန့ၢ်ဆူၣ်တၢ်စိ တၢ်ကမီၤဝံၤအလီၢ်ခံ မ့အီၤလဲၤဟံးန့ၢ်ဝဲလီၢ်လၤဒ်အမ့ၢ် SAC အၦၤပၢၤလီၤဆ့ၣ်နီၤ တဂၤအသိးန့ၣ်လီၤ.
[3] ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ် ၁၅သီ, ၂ဝ၁၅နံၣ် အနံၤန့ၣ် ကီၢ်ပယီၤပဒိၣ် ဒီး ကလုာ်ဒူၣ်သုးဖီၣ်စုကဝဲၤတၢ်ကရၢကရိတဖၣ်လၢတၢ်ကွဲမုာ်အီၤဆူ တၢ်တၢၣ်ပီၣ် တဲကျဲၤသကိးတၢ်အစီၢ်နီၤခိၣ် (၁၅) ဖုအကျါ (၈) ဖု ဆဲးလီၤဝဲစုမုၢ်ကျၢၢ်ဆူ ထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ခးလံာ်တၢ် အၢၣ်လီၤအီလီၤ (NCA) အပူၤ, လၢအကျါပၣ်ဃုာ်ဝဲဒၣ်ဒီး ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (KNU- ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်), ဖဲတၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်အိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်ပၣ်ဃုာ်လၢကလုာ်ဒူၣ်သုးဖီၣ်စု ကဝဲၤတၢ်ကရၢကရိခဲလၢာ်တအိၣ်ဘၣ်အဖီခိၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. ဒီးဖဲလါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၂ဝ၁၈နံၣ်အပူၤ, ကလုာ်ဒူၣ်အဂၤခံဖုဆဲးလီၤကဒီးစုမုၢ်ကျၢၢ် ဆူ NCA ဒီးပယီၤပဒိၣ် ခီဖျိလၢပယီၤပဒိၣ်ဟ့ၣ်၀ဲတၢ်ဆီၣ်သနံးအဖီခိၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
