တၢ်ဒုးကဲထီၣ်လၢ ကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်သုး သုးခိးကီၢ်ဆၢဒီး ဒံၣ်ခ့ၣ်ဘံၣ်အ့ၣ်ထုးဖးကရူၢ်အဘၢၣ်စၢၤ 

ဖဲလါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၄ သီႇ ၂ဝ၂ဝနံၣ် မုၢ်ဃ့ၢ်လီၤ ၃း၃ဝ နၣ်ရံၣ်န့ၣ်ႇ တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဝဲလၢ ကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်သုး ခီၣ်ချ့သုး ရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ် (ခ.မ.ရ-၂၃ဝ) လၢအဘၣ်တၢ်မၤစၢၤအီၤလၢ သုးခိးကီၢ်ဆၢ (BGF) သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ် - ၁ဝ၁၇ ဒီး ဒံၣ်ခ့ၣ်ဘံၣ် အ့ၣ်ထုးဖးကရူၢ် (DKBA Splinter Group) အဘၢၣ်စၢၤဖဲ ယီၢ်ကုာ်သဝီအကပၤႇ ယီၢ်ကုာ်ကရူၢ်ႇ တန့ဆါကီၢ်ဆၣ်ႇ ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. လီၢ်ကဝီၤသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ယံာ်ဝဲ ၂၅ မံးနံးဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ. 

ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးအနံၤန့ၣ်ႇ သုးခိးကီၢ်ဆၢဒီး ကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်သုးနုာ်လီၤဝဲဆူယီၢ်ကုာ်သဝီပူၤ ဒီးစးထီၣ်ခးဝဲ သုးဖီၣ်စု ကဝဲၤလၢအအိၣ်ဆီလီၤအသးဘူးဖဲန့ၣ်တဖၣ်ဒ်အမ့ၢ် ကညီတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ကရၢ (KNU/KNLA-PC) ဒီး ကညီဒီကလုာ် တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA) သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်မၤကမၣ်ဝဲ ထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ခးအလံာ် တၢ်အၢၣ်လီၤအဆၢဖိ-၅ (က) လၢအတြီဝဲ ကရၢလၢအဆဲးလီၤမံၤတဖၣ် တဘၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဒုးတၢ်ယာ်ဖဲ တၢ်ပတုာ်တၢ်ခးဟီၣ်ကဝီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. 

တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဒ်အံၤ မၤပျံၤမၤဖုးလီၢ်ကဝီၤသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်အိၣ်ခူသူၣ်ဝဲလၢ ဟံၣ်ဖီလာ်တၢ်ပူၤ မ့ၢ်ဂ့ၤ ဒီးအိၣ်သဒၢအသးလၢသ့ၣ်ထူၣ်အလီၢ်ခံမ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. လၢခံကတၢၢ် ကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်/BGF လူၤပိာ်ထွဲဝဲ ဒံၣ်ခ့ၣ်ဘံၣ်အ့ၣ်ထုးဖးကရူၢ် အသုးဖိတဖၣ်အခံအဃိ တၢ်ဒုးကဲထီၣ်အသးစဲးပြဲး တုၤဆူသဝီအဂၤတဖၣ်လၢ ယီၢ်ကုာ်ႇ နိၣ်က့ၣ်ဒီး ထံကျ့ၣ်ကရူၢ်အပူၤ ဖဲန့ၣ်လီၤ. တချုးတၢ်ကဲထီၣ်သးဒံးဘၣ်န့ၣ် BGF သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ်-၁ဝ၁၇ မၢစ့ၢ်ကီးဝဲ လီၢ်ကဝီၤခိၣ်နၢ်တဂၤလၢကကဲန့ၢ်အဝဲသ့ၣ် ၦၤနဲၣ်ကျဲန့ၣ်လီၤ. 

အါတက့ၢ်ပိာ်ခွါလၢဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ၦဲၤ ဖဲအ---သဝီႇ နိၣ်က့ၣ်ကရူၢ်အပူၤတဖၣ် ဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံာ်လၢသဝီပူၤ မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် နၢ်ဟူဝဲလၢ တၢ်ကမၢန့ၢ်ဆူၣ်ကဲပီၤတၤ လၢကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်သုး/BGF အဂီၢ်ဟဲအိၣ်ထီၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.[2] လီၢ်ကဝီၤ သဝီဖိ တဂၤတဲဝဲလၢ “ၦၤပိာ်ခွါလၢသဝီပူၤတဖၣ် ပျံၤဝဲလၢတၢ်ကမၢန့ၢ်ဆူၣ်အကဲပီၤတၤအဃိ ဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံာ်ဝဲလီၤ. ဖဲသဝီပူၤအံၤ ၦၤပိာ်ခွါ ၂ဝ ဂၤဃၣ်ဃၣ် ဃ့ၢ်ကွံာ်ဒီးလဲၤအိၣ်ခူသူၣ်ဝဲလၢသဝီအချၢ တၢ်ခဲကျါန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်လဲၤတၢ်န့ၣ် အဒ့ၣ်စၢၤကအိၣ် ၁ နၣ်ရံၣ်ဃၣ်ဃၣ်ညါ. အိၣ်ခူသူၣ်ဝဲဖဲန့ၣ် ၃ သီဃၣ်ဃၣ်ဒီး ဟဲက့ၤက့ၤဝဲဆူသဝီပူၤလီၤ. ဖဲတၢ် ကဲထီၣ်သးအဆၢကတီၢ် ယပါဘၣ်ဃ့ၢ်ကွံာ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်မ့တဃ့ၢ်ဘၣ်ဒု တၢ်ကဖီၣ်န့ၢ်အီၤ မၢအကဲပီၤတၤလီၤ.” တၢ်အံၤကဲထီၣ်စ့ၢ်ကီးအသးလၢသဝီအဂၤတဖၣ် လၢကရူၢ်သၢဘ့ၣ်အပူၤ လၢအမ့ၢ် ကီးမူႇ နိာ်ဘိႇ နိၣ် လါႇ ယီၢ်ကုာ်ႇ နီၣ်စွ့ၣ်မ့ၣ်ႇ နိၣ်က့ၣ်ႇ နိၣ်ကၠီဒီး ထံကျ့ၣ်သဝီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. 

တၢ်ကဲထီၣ်သးဝံၤတၢ်ပိာ်ထွဲအလီၢ်ခံ 

တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ BGF သုးဖိလၢ  သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ်-၁ဝ၁၇ တဖၣ်အိၣ်ဆိးဒံးဝဲဖဲ မဲးဖးလဲၢ်သဝီ သီခါဖၠၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. တုၤလၢ လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၈ သီႇ ၂ဝ၂ဝနံၣ် န့ၣ်ဒၣ်လဲာ် အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒံးဝဲဖဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်မၤယွဲဝဲ ထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ခးအလံာ်တၢ်အၢၣ်လီၤ အဆၢဖိ-၅ (ဃ) လၢအတြီဝဲ ကရၢလၢအဆဲးလီၤစုမုၢ်ကျၢၢ်တဖၣ် လၢတဘၣ်စူးကါတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါလီၢ်ဒ်သုးတၢ်အိၣ်ဆိးလီၢ်အသိးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. 

လီၢ်ကဝီၤဖိတဖၣ်တယာ်ဝဲလၢ တၢ်ဒုးအံၤ ဘျးစဲလိာ်အသးဒီး တၢ်မၤသံပယီၤသုးဖိခံဂၤဖဲ အလဲၤဘိၤဒဲတၢၣ် (အလယ်ဘိုတဲဆက်သွယ်ရေးတါဝါတိုင်) တၢ်သူၣ်ထီၣ်အလီၢ်ကပၤ လၢအကဲထီၣ်တ့ၢ်အသး တယံာ်တမီၢ်ဖဲ လါအီကူး ၃ဝသီႇ ၂ဝ၂ဝ နံၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ[3]. တၢ်လီၢ်အံၤအိၣ်သူၣ်လီၢ်အသးဖဲ ကျဲမုၢ်လီၢ်လံၤ လၢရၤမတံဒီး ကီးတရံးဝ့ၢ်အဘၢၣ် စၢၤန့ၣ်လီၤ. စီၤဟ--- လၢအမ့ၢ် လီၢ်ကဝီၤခိၣ်နၢ်တဂၤဖဲ ဘ---သဝီႇ ယီၢ်ကုာ်ကရူၢ် ပာ်ဖျါဝဲလၢ BGF သုးဖိတဖၣ် သမံသမိးအီၤဘၣ်ဃးတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အံၤ- “အဝဲသ့ၣ်သံကွၢ်သံဒိးၦၤ ဖဲလါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၂ သီန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် သံကွၢ်သဝီခိၣ်နၢ်တဘျုးဂၤညါႇ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်ခိၣ်နၢ်လၢတၢ်ဖီခိၣ်ဒ်ကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်တဖၣ် မၢလီၤအီၤလီၤ. ယတဲ အဝဲသ့ၣ် “ပမ့ၢ်ဒူသဝီခိၣ်နၢ် သနာ်က့ ပတသ့ၣ်ညါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်ကိးမံၤဒဲးဘၣ်. ပတကွၢ်စ့ၢ်ကီးၦၤဟဲထီၣ်ဟဲ လီၤကိးဂၤဒဲးစ့ၢ်ဘၣ်”. ဖဲမုၢ်နၤခီန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကိးသံကွၢ်ဒံးယၤလၢလီတဲစိဒံး.”

စီၤဟ---တဲဖျါအါထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ အဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ BGF သုးဖိတဖၣ်ဟးကွၢ်ဝဲလီၢ်ကဝီၤသဝီဖိတဖၣ် အတၢ်လဲၤ ထီၣ်က့ၤလီၤန့ၣ်လီၤ. “တၢ်န့ၣ်တမ့ၢ်သုးခိးတၢ်အတြဲၤဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်ခိးဒၣ်တၢ်လၢကျဲကပၤဒ်န့ၣ်လီၤ. (...) နီၢ်နီၢ်ဒု ပအဲၣ်ဒိးဟးထီၣ်ဟးလီၤဘျ့ဘျ့ဆှီဆှီလီၤသၢၣ်. (...) ဖဲပဟးထီၣ်ဟးလီၤအခါ အဝဲသ့ၣ်သံကွၢ်သံဒိးၦၤဒ်အံၤ ပတူၢ်ဘၣ်တမုာ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်. ယၤသ့ၣ် ယဘၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါပာ်ဖျါယသးလၢ ယမ့ၢ်ၦၤသဝီဖိဖဲအံၤလီၤ.” လၢတၢ်ကဲထီၣ်သး ဒ်အံၤအဃိ တၢ်တြီဃာ်တၢ်လဲၤထီၣ်က့ၤလီၤသဘျ့အိၣ်ထီၣ်ဝဲ လၢလီၢ်ကဝီၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. “တဘျီဘျီအဝဲသ့ၣ်ပျဲ သဝီဖိလဲၤ ဘၣ်ဆၣ်တဘျီဘျီတပျဲဝဲဘၣ်. မ့ၢ်လၢတၢ်သံကွၢ်သံဒိးအိၣ်ထီၣ်ဒ်အံၤအဃိ ဒူသဝီပူၤ ၦၤသးစၢ်တဖၣ် တအဲၣ်ဒိး ဟးထီၣ်ဟးလီၤလၢမုၢ်နၤခီလၢာ်ဘၣ်. ထဲမုၢ်ဆါခီမး ဟးထီၣ်ဟးလီၤဝဲတမုာ်လၢာ်ဘၣ်. ၦၤတနီၤနီၤလဲၤထီၣ်က့ၤလီၤ ဒံးဝဲ ဖဲတၢ်လိၣ်အရ့ဒိၣ်မ့ၢ်အိၣ်ထီၣ်အဆၢကတီၢ်. အရ့မ့တဒိၣ်ဘၣ်ဒု တလဲၤလၢာ်ဝဲဘၣ်.” တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤ မၤဘၣ်ဒိစ့ၢ်ကီး လီၢ်ကဝီၤတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူအကျဲန့ၣ်လီၤ. “သဝီဖိတဖၣ် ပျံၤတၢ်ဒီးလဲၤဃုအီၣ်ဘီၣ် လဲၤဃုအီၣ်ညၣ် ဒ်သိးလၢညါတဘူၣ်လၢာ်ဘၣ်. ၦၤမၤသ့ၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီး ဟဲက့ၤအိၣ်ဘူးက့ၤဒီးသဝီလံ. အဝဲသ့ၣ်လဲၤ ယံၤယံၤ တဘူၣ်လၢာ်ဘၣ်. ပဟးဖံးဟးမၤတဘူၣ်လၢာ်ဘၣ်အဃိ ခဲအံၤဒု ပတမၤတၢ်နီတမံၤဘၣ်.”

စီၤဟ--- တဲဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲ အတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီ လၢသုးဖီၣ်စုကဝဲၤအါဖုဟူးဂဲၤဖဲလီၢ်ကဝီၤအံၤအပူၤ အဃိန့ၣ်လီၤ. “ပဘၣ်ကိၢ်ဘၣ်ဂီၤတၢ်အါမး... ဖဲပလဲၤဆူသုးတဖုအအိၣ်န့ၣ် သုးအဂၤတဖုတဘၣ်အသးဘၣ်. ပအိၣ်လၢ သုးဖီၣ်စုကဝဲၤအါဖုအဘၢၣ်စၢၤအံၤဒု...ကီကတၢၢ်လီၤ. ပဘၣ်အိၣ်မူညါသ့သ့ဘၣ်ဘၣ်လီၤ.”