တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်လၢအကဲထီၣ်အသးဖဲ ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ် ဖဲလါ အ့ဖြ့ၣ် ၂၀၂၃ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ် ၂၃သီ ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ် ပိာ်ခွါတဂၤလဲၤမၤဆူၣ်မၤစိး ဒီး ဂုာ်ကျဲးစၢးဖီၣ်ဆူၣ်ဝဲ ပိာ်မုၣ် ၁၉နံၣ် တဂၤ ဖဲအမံလၢ အနီၢ်ကစၢ်ဟံၣ်ပူၤလၢမုၢ်နၤခီအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအမံနီၤဖဲအဖိဆံးကပၤဆၢကတီၢ် ပိာ်ခွါလၢ အဟံၣ်ဃၢၤတဂၤဟဲနုာ်လီၤဆူအဒၢးပူၤန့ၣ်လီၤ. ဆၢကတီၢ်ဖဲန့ၣ် ပိာ်မုၣ်အံၤအဝၤတအိၣ်လၢဟံၣ်ဘၣ်. ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တ ဂၤအံၤတီၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤဆူ ကဝီၤဒ့ခိၣ် လၢအအိၣ်ဖဲ ကၠဲးဒိဝ့ၢ်, ကဝီၤဒ့ (၁) အပူၤဘၣ်ဆၣ်အဝဲတတူၢ်လိာ်လၢ ကဟံးထီၣ်တၢ် အမူးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပိာ်မုၣ်အံၤဃ့ကညးအီၤလၢကဆှၢထီၣ်န့ၢ်ဘၣ်အတၢ်မူးတခါအံၤဆူ ကညီဒီကလုာ်စၢ ဖှိၣ်ကရၢ (KNU) အပှၤ စံၣ်ညီၣ်ပီတ့တၢ်အအိၣ်ဘၣ်ဆၣ် ကဝီၤဒ့ခိၣ်ဂ့ၢ်လိာ်အီၤ တကးဒံးဘၣ်အမဲာ်ညါ မၢဆူၣ်အီၤလၢအ ကတီၣ်ထီၣ် အတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူ သုးခိးကီၢ်ဆၢ (BGF) အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မူးအံၤတဘၣ်တၢ်ဘှါရှဲအီၤဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.[1]

 
 

 

(၁) တပတီၢ်- တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

မၤတရီတပါ ဒီး တၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဖီၣ်ဆူၣ်တၢ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါအ့ဖြ့ၣ် ၂၃သီ,  ၂၀၂၂နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီ, ကရူၢ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်)

ကၠဲးဒိဝ့ၢ် (ကဝီၤဒ့ ၁), ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

မၣ်က---

သးနံၣ်

၁၉

မုၣ်/ ခွါ

မုၣ်

ကလုာ်

ကညီ

ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်   

အိၣ်

တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

-

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

-

တၢ်ဟံမူဒါ/ လီၢ်လၤ

ပှၤသဝီဖိ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ

ကၠဲးဒိဝ့ၢ် (ကဝီၤဒ့ ၁), ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ                    

တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

အိၣ်ဆိးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ

မီၤခ---

တသ့ၣ်ညါ

ကၠဲးဒိဝ့ၢ် (ကဝီၤဒ့ ၁), ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

 

 

 (၂) တပတီၢ်- တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် (KHRG) ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိတဂၤမၤဝဲတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီးပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အနီၢ်ကစၢ်ဒီးအမိန့ၣ်လီၤ.

၂. ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်အံၤဘၣ်တၢ်ဒိးန့ၢ်အီၤလၢပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲအအိၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

 

 (၃) တပတီၢ်- ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်.

 

ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ် ၂၃သီ ၂၀၂၃နံၣ် အနၤန့ၣ်, ပိာ်မုၣ် အမံၤလၢ မၣ်က----, သးနံၣ် ၁၉နံၣ် လၢအအိၣ်ဆိးဖဲ ကဝီၤဒ့ ၁, ကၠဲးဒိ ဝ့ၢ်, ကီးတရံး ကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤတဂၤ ဒီးအဖိဆံး (၇) လါတဂၤမံဝဲဖဲအဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဆၢကတီၢ်ဖဲန့ၣ် မၣ်က--- အဝၤတအိၣ်လၢ ဟံၣ်ဘၣ်. ဖဲဂီၤခီ ၁နၣ်ရံၣ် ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်, မီၤခ---, ပှၤလၢအအိၣ်ဖဲမၣ်က---အဟံၣ်ဃၢၤ တဂၤဟဲနုာ်လီၤဆူအဒၢးပူၤ အိၣ်ဒီးတၢ် ပညိၣ်လၢကဖီၣ်ဆူၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ. ပိာ်ခွါအံၤအိးထီၣ်ပ့ၣ်ပီၤလၢ မၣ်က--- ဒီးအ ဖိမံလၢအပူၤတဖျၢၣ်န့ၣ်ဝံၤဖီၣ်တံၢ်ဝဲ မၣ်က---ဃံးဃံး ဒီး ကဲၢ်ဝဲအကိာ်ဘိဃံးဃံး ဒီးတဲအီၤလၢ အမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤပူၤ ဖျဲးအသးန့ၣ်အကဆဲးသံအီၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲမၣ်က--- ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤ ထူၣ်ဖျဲးထီၣ်အသးလၢ မီၤခ---အဆၢကတီၢ် မီၤခ--- အစုလဲၤဘၣ်ဝဲ မၣ်က---အဖိဆံးဒီး ဖိသၣ်ဆံးအံၤဟီၣ်ကိးဖှးထီၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ မီၤခ---ဆိကမိၣ် ဝဲလၢတစိၢ်ဖိပှၤကထံၣ်ချုးအီၤလီၤအဃိ အဝဲဃ့ၢ်ပူၤကွံာ်အသးန့ၣ်လီၤ.

 

မၣ်က--- မံဖဲအဖိဃၢၤဒီး ဒွဲၣ်ကပီၤဃာ်ဝဲပနဲထီဘိဖဲအက့ၤနုာ်မံဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢအဒၢးပူၤကပီၤဂ့ၤဂ့ၤအဃိ မၣ်က--- ထံၣ်ဝဲပှၤလၢအမၤတရီတပါအီၤတဂၤအံၤအမဲာ်ဖျါရှဲဂ့ၤဂ့ၤ ဒီးသ့ၣ်ညါဝဲလၢအမ့ၢ် မီၤခ---န့ၣ်လီၤ. တုၤမ့ၢ်မုၢ်ဂီၤ ခီဂီၤဂီၤဖဲ လါအ့ဖြ့ၣ် ၂၄သီ ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ် မၣ်က---လဲၤဝဲဆူကဝီၤဒ့ (၁) ခိၣ်အဟံၣ် ဒီးတီၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢအကဲ ထီၣ်တ့ၢ်အသးန့ၣ်လီၤ. ဖဲသံကွၢ်ဝဲ မီၤခ---တၢ်ကဲထီၣ်သးဂ့ၢ်ကျိၤအမ့ၢ်အတီဝံၤအလီၢ်ခံ, ကဝီၤဒ့ခိၣ် ဂ့ၢ်လိာ်ဝဲလၢကဟံး ထီၣ်တၢ်မူး, ခီဖျိလၢ မီၤခ---ဂ့ၢ်လိာ်ဝဲလၢအမ့ၢ် ပှၤမၤကမၣ်တၢ်တဂၤန့ၣ်လီၤ.

 

ဖဲလါမ့ၤ ၂သီ ၂၀၂၃နံၣ်, ကဝီၤဒ့ခိၣ်ကိးထံၣ် မၣ်က---ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီးတဲအဝဲသ့ၣ်လၢကပာ်ဘၢက့ၤအတၢ်မူးန့ၣ် လီၤ. မၣ်က---တအဲၣ်ဒိးပာ်လီၤဘၢအတၢ်မူးအံၤဘၣ် အဃိအဝဲဃ့ထီၣ်ဝဲလံာ်ဟ့ၣ်ခွဲး လၢကဝီၤဒ့ခိၣ်အအိၣ်ဒ်သိး ကစိာ် ခီတၢ်မူးအံၤဆူ ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (KNU) အပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါအအိၣ် [ဒ်အကီၢ်ဆၣ်အိၣ်လၢ (KNU) တၢ်ပၢဟီၣ် ကဝီၤချၢအဃိ လိၣ်ဘၣ်ဝဲ ကဝီၤဒ့ခိၣ် လံာ်တၢ်တၢ်အုၣ်ကီၤလၢကဆှၢထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အဂီၢ်] န့ၣ်လီၤ. သနာ်က့, ကဝီၤဒ့ခိၣ်တ ဟ့ၣ်လီၤအီၤလံာ်အုၣ်ကီၤဘၣ်, လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ အဲၣ်ဒိးဝဲ လၢအကဆှၢအတၢ်မူးအံၤဆူ လီၢ်ကဝီၤ သုးခိးကီၢ်ဆၢ (BGF) အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲ [ကဝီၤဒ့ခိၣ်] မၤပျံၤမၤဖုးအီၤ, တဲအီၤ [ဃု ထံၣ်န့ၢ်တၢ်ကမၣ်လၢတတီတလိၤဘၣ်] လၢအမ့ၢ်တဆဲး လီၤအမံၤလၢလံာ်စိာ်ခီဆူ BGF အိၣ်ဘၣ်န့ၣ်, တၢ်ကပတုာ်ကွံာ်တၢ်မူးအံၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲဆဲးလီၤအမံၤ လၢတၢ်တသးလီၤပလိာ်ဘၣ်အပူၤ ဒီးလံာ်တၢ်ကွဲးနီၣ်တဘ့ၣ်န့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဆှၢထီၣ်အီၤဆူ BGF အိၣ်ဖဲလါမ့ၤ ၂၀၂၃နံၣ် အနံၤန့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်လၢန့ၣ်လံၤလံၤ [ခဲအံၤဒ်အမ့ၢ် လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၂၀၂၃နံၣ် အသိး], BGF တဟူးဂဲၤဝဲ လၢတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ တခါအံၤအဖီခိၣ်နီတမံၤဘၣ် ဒီးတၢ်အမူးတခါအံၤတၢ်တဘှါရှဲအီၤဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

(၄) တပတီၢ်- တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါ, ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကသူ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ KHRG ကသူဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤန့ၣ်လီၤ.

Tue, 19 Dec 2023

Footnotes: 

[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲ လါအ့ဖြ့ၣ် ၂၀၂၃နံၣ် အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤ ၦၤမၤသကိးတၢ်တဂၤ ဖဲဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ လၢကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG လၢကမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်မၤဘၣ်ဒိ ၦၤဟီၣ် ခိၣ်ဖိခွဲးယာ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အမံၤ, တၢ်ဂီၤဒီး အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤလီၤ ဘၢအီၤလၢအဝဲနီၢ် ကစၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ တၢ်ကွဲးၡဲပၠးအါထီၣ်အီၤ ဖဲပနိကဝီၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် KHRG အတၢ် ကွဲးၡဲ ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်လီၤ.

Related Readings