တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ကဲထီၣ်သးဖဲ မူကီၢ်ဆၣ်, ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ် ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ် ၂သီ, ၂၀၂၃နံၣ် န့ၣ်လီၤ. ပှၤသဝီဖိခံဂၤလၢအမံၤမ့ၢ် စီၤဘ--- (သးနံၣ် ၄၆နံၣ်) ဒီး နီၢ်ည--- (သးနံၣ် ၉နံၣ်) ဘၣ်ဒိခီဖျိ ထံကီၢ်တၢ်ပၢ တၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ် နီၣ်ဂံၢ်- (ခမရ-၃၀၇) အတၢ်ခးလီၤနါစိၤကျိဖးဒိၣ်ဆူ စ--- သဝီအဃိန့ၣ်လီၤ. ကျိဖးဒိၣ်ပိၢ်ဖးထီၣ်အဃိ စီၤဘ--- ဘၣ် ဒိဖဲအချၢဃံဒီးမ့မ့ၢ်နီၢ်ည---တခီအစုမုၢ်တူာ်ကွံာ်သၢဘိန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤလၢာ်ဒိးကူ ဆါယါဘျါအသးလၢလီၢ်ကဝီၤဆူၣ်ချ့ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်အစုပူၤ ဖဲတၢ်ဆါဟံၣ်လၢအအိၣ်ဖဲသဝီလၢအဘူးတဖျၢၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢ SAC ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်အဃိ ဘၣ်ဒိစ့ၢ်ကီးကျီၢ်ခံဒုန့ၣ်လီၤ.[1]
(၁) တပတီၢ်- တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး
တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ် |
[SAC] ခးလီၤနါစိၤကျိဖးဒိၣ်ဆူသဝီတဖျၢၣ်အပူၤ [ဘၣ်ဒိပှၤသဝီဖိခံဂၤဒီးကျီၢ်ခံဒု] |
တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ |
လါအီးကထိဘၢၣ် ၂သီ, ၂၀၂၃ နံၣ် |
တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီ, ကရူၢ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်) |
စ---သဝီ, တီခိၣ်ကရူၢ်, မူကီၢ်ဆၣ်, ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ် |
ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ |
||
မံၤ |
စီၤဘ--- |
နီၢ်ည--- |
သးနံၣ် |
၄၆ နံၣ် |
၉ နံၣ် |
မုၣ်/ ခွါ |
ခွါ |
မုၣ် |
ကလုာ် |
ကညီ |
ကညီ |
ထီၣ်ပှၢ် / သဘျ့ |
ဖိအိၣ် ၆ဂၤ/ [ထီၣ်ပှၢ်] |
- |
တၢ်ဖံးတၢ်မၤ |
မုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤ |
- |
တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ |
ဘျၢထံခရံာ်ဖိ |
မိၢ်လုၢ်ပၢ်လၢ် |
တၢ်ဟံးမူဒါ/ လီၢ်လၤ |
- |
- |
အိၣ်ဆိးဒူသဝီ |
စ--- သဝီ |
စ--- သဝီ |
ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ |
||||
မံၤ |
လီၢ်လၤ |
သုးကျိၤ/ သုးရ့ၣ်/သုးတြိၤ |
အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ /သုးကလၢၤ |
အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ |
- |
- |
SAC ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ် နီၣ်ဂံၢ်- (ခမရ- ၃၀၇) |
ဂ---သဝီ, တီခိၣ်ကရူၢ်, အိၣ်သူၣ်လီၤသးဖဲ ဒ---သဝီ ဒီး မ--- သဝီဘၢၣ်စၢၤ |
- |
(၂) တပတီၢ်- တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ
၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်. |
KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိတဂၤသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲတၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ ခီဖျိနၢ်ဟူဝဲကျိဖးဒိၣ်သီၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲဆဲးကျိးဒီးလီၢ်ကဝီၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါဒီးအဝဲသ့ၣ်တဲကျၢအီၤလၢ စ--- သဝီဖိဘၣ်ဒိခံဂၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံအဝဲ လဲၤဝဲဆူတၢ်ကဲထီၣ်သးအလီၢ် ဒီးထံၣ်လိာ်အသးဒီးပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖိန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲလဲၤတုၤဆူ အ--- တၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢး ဖဲ အ--- သဝီပူၤ, တီခိၣ်ကရူၢ်အခါ မၤဝဲတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီးပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖိ ဒီးဒိန့ၢ်ဝဲပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖိခံအံၤအဂီၤန့ၣ်လီၤ. |
၂. ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်. |
ပှၤတၢတဂၤလၢဟ့ၣ်လီၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဆူ KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိအအိၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ စီၤဘ---လီၤ. အဝဲဘၣ်ဒိဒီးကျိဖးဒိၣ်က့ ဖဲအချၢဃံယီၢ်ဒ့ဖီခိၣ်လၢအထွဲတကပၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ခံဂၤတဂၤမ့ၢ်ဝဲ နီၢ်ည--- န့ၣ်လီၤ. KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိ မၤဝဲတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီးနီၢ်ည--- အမိၢ်, ဒ်နီၢ်ည--- အမိၢ်ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤလၢအနီၢ်ကစၢ်ဒီး တူၢ်ဘၣ်ဃုာ်ဝဲဒီး အဖိမုၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. |
(၃) တပတီၢ်- ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်
ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်. |
ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ် ၂ သီ, ၂၀၂၃ နံၣ် ဖဲဂီၤခီ ၉း၃၀ နၣ်ရံၣ်အဆၢကတီၢ် SAC အသုး ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ်- (ခမရ-၃၀၇) အိၣ်ဆီလီၤအသးဖဲ ဂ---သဝီ, တီခိၣ်ကရူၢ်, မူကီၢ်ဆၣ်, ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ် တဖၣ်ခးလီၤနါစိၤကျိဖးဒိၣ်ကအိၣ် ၈ ဖျၢၣ် ဃၣ်ဃၣ်ဆူ စ---သဝီ, တ---သဝီ, ဒီး န---သဝီ တဖၣ်လၢအအိၣ်သူၣ်လီၤအသးဖဲ တီခိၣ်ကရူၢ်, မူကီၢ်ဆၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. စ---သဝီဖိခံဂၤဘၣ်ဒိ ခီဖျိ SAC တၢ်ခးလီၤနါစိၤကျိဖးဒိၣ်အံၤအဃိန့ၣ်လီၤ.ပှၤသဝီဖိခံဂၤအံၤမ့ၢ်ဝဲ စီၤဘ--- ၄၆ နံၣ် ဒီးနီၢ်ည--- ၉ နံၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲကျိဖးဒိၣ်ချံလီၤတဲာ်တီတီလၢ စီၤဘ--- အဟံၣ်မဲာ်ညါအဆၢကတီၢ် ဘၣ်ဖဲနီၢ်ဟ---ဒီးအဖိမုၣ်နီၢ်ည--- လဲၤဟးအိၣ်သ ကိးစီၤဘ--- အဟံၣ်ဖိဃီဖိဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. [ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးအဆၢကတီၢ်] ဘၣ်လၢ စီၤဘ--- ထ့ဘၢအခါန့ၣ်လီၤ. [ကျိဖးဒိၣ် ချံပိၢ်ဖးထီၣ်အက့] ဘၣ်ဝဲ စီၤဘ--- လိၤလိၤန့ၣ်လီၤ. အဖိခံဂၤဘၣ်တပျာ်ဒီးအဖိဒိၣ်မုၣ် [နီၢ်ည---] တခီဘၣ်ဖဲအစုစ့ၣ်တပၤ, အစုဒ့ကိာ်အဃံဖျိးထီၣ် ဒီး အစုမုၢ်တူာ်ကွံာ်သၢဘိန့ၣ်လီၤ.
စီၤဘ--- ဒီး နီၢ်ည--- ဘၣ်တၢ်ဆှၢအဝဲသ့ၣ်ဆူလီၢ်ကဝီၤတၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢး ဖဲအ---သဝီ လၢအဝဲသ့ၣ်လဲၤဒိးကူဆါယါဘျါအသး လၢလီၢ်ကဝီၤဆူၣ်ချ့ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်အအိၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤဘ--- စံးစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ “ယတဲသ့လၢလီၢ်ကဝီၤဆူၣ်ချ့ပှၤမၤ တၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်မၤဝဲအဂ့ၤကတၢၢ် လၢတၢ်ကူဆါယါဘျါပှၤအဂီၢ်လီၤ. ယသံကွၢ်အဝဲသ့ၣ်လၢ မ့ၢ်ကျိဖးဒိၣ်က့အိၣ်တ့ၢ်ထီဖဲယ ယီၢ်ဒ့လိၤစ့ၢ်ဧါ. ဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ်တဲယၤလၢတအိၣ်တ့ၢ်ထီဘၣ်. ယဆိမိၣ်ဒု ကျိဖးဒိၣ်ချံမ့ၢ်အိၣ်ကတာ်ထီဃာ်ဒု ကဆါဖးဒိၣ် ညါ.”
နီၢ်ဟ--- အကျီၢ်မိၢ်တဒုဒီးကျီၢ်ဖါတဒု [လၢအစၢလီၤပာ်ဝဲဖဲ စီၤဘ---အဟံၣ်ကရၢၢ်မဲာ်ညါ] ဘၣ်ဒိစ့ၢ်ကီးဝဲန့ၣ်လီၤ.
စီၤဘ--- စံးစ့ၢ်ကီးလၢ တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤ ခီဖျိလၢ ကညီဒီကလုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA) ဒီး တၢ်ဒီသဒၢကမျၢၢ်သုး (PDF) ညီနုၢ်ဟးဝ့ၤဝီၤဝဲလၢလီၢ်ကဝီၤပူၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ စီၤဘ--- စံးဝဲလၢဖဲတၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်ကဲထီၣ်သး အဆၢကတီၢ် တၢ်ဒုးတၢ်ယာ်တအိၣ်ဘၣ် ဒီးသုးဖီၣ်စုကဝဲၤစ့ၢ်ကီးတအိၣ်ဖဲဟီၣ်ကဝီၤအံၤအပူၤနီတဖုဘၣ်. ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖိစံးစ့ၢ် ကီးဝဲလၢ SAC သုးဖိတဖၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ပညိၣ်လိၤလိၤလၢ ကမၤအၢမၤနးပှၤသဝီဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ပိာ်ထွဲထီၣ်ခံလၢတၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်အံၤ, စ---သဝီဖိတဖၣ်ပလီၢ်ပဒီပာ်အသးဒီးကတီၤပာ်ဝဲမဲးတဲၢ် [ပာ်လီၤဝဲဖဲတၢ်ပူၤမဲာ် ညါ] လၢကဒီသဒၢလီၤအသးလၢတၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်အံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စီၤဘ--- တဲဘၣ် KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိလၢ, “ပှၤတနီၤ နီၤမၤပာ်မဲးတဲၢ် လၢကတြီဆၢဒီသဒၢလီၤအဝဲသ့ၣ်သးအဂီၢ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ယၤဒု ကျိဖးဒိၣ်ချံမ့ၢ်လီၤတဲာ် ဖဲယဟံၣ်န့ၣ် ယကပာ်ကဲက့ၤ လၢယတၢ်ဟဲဝံလီၤ. ယတကတီၤပာ်တၢ်လၢယကတြီဆၢလီၤယသးအဂီၢ်နီတမံၤဘၣ်. အခဲအံၤဒ်အ မ့ၢ်တၢ်စူၤကတီၢ်အ သိးမဲးတအိၣ်အါအါဘၣ်.” လၢတၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤအဃိ သဝီဖိတနီၤ ခူၣ်တၢ်ပူၤလၢကတြီဆၢဒီသဒၢလီၤအသးအဂီၢ်, ဘၣ်ဆၣ်သဝီဖိတနီၤနီၤခီ တၢ်ပလီၢ်ပဒီသးဒီးကတီၤဆိပာ်အသးတအိၣ်နီတမံၤဘၣ်. မ့ၢ်လၢတၢ်ကဲထီၣ်သး [တၢ်ခးလီၤနါစိၤ ကျိဖးဒိၣ်]အံၤတကဲထီၣ်သးလၢၤဘၣ်ယံာ်လံအဃိန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤဝံၤအလီၢ်ခံ သဝီဖိတဖၣ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဘံၣ် တၢ်ဘၢတအိၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်ဘၣ် ဒီးဘၣ်အိၣ်မူဝဲလၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအပူၤထီဘိန့ၣ်လီၤ. |
(၄) တပတီၢ်- တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး
မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါ, ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကသူ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်. |
ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ် ဟ့ၣ်ပှၤအခွဲးလၢပကသူ ဒီးရၤလီၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤ ဒီးပာ်လီၤဘၢတၢ်လၢကြၢးပာ်လီၤဘၢအီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. |
Footnotes:
[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲ လါအီးကထိဘၢၣ် ၂၀၂၃ နံၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤ ၦၤမၤသကိးတၢ်တဂၤ ဖဲချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ လၢကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် (KHRG) လၢကမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်မၤဘၣ်ဒိ ၦၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အမံၤ, တၢ်ဂီၤဒီး အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤလီၤ ဘၢအီၤလၢအဝဲနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢတၢ်ကွဲးၡဲပၠးအါထီၣ်အီၤဖဲ ပနိကဝီၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် KHRG အတၢ်ကွဲးၡဲထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်လီၤ.