တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

(ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်ပိၢ်ဖးထီၣ်) ဖိသၣ်ပိာ်ခွါတဂၤယီၢ်ဘၣ်ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် ဘၣ်ဒိဒီးသံ

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါယူၤလံ ၁၃သီ, ၂၀၂၃နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီ, ကရူၢ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်)

န---သဝီ, ခယွဲကရူၢ်, ကၠဲးထိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

မီၤဟ---

သးနံၣ်

(၁၃)နံၣ်

မုၣ်/ ခွါ

ပိာ်ခွါ

ကလုာ်

ပယီၤ

ထီၣ်ပှၢ် / သဘျ့  

-

တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

ပှၤကွၢ်ကျီၢ်ဖိ

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ဘါသီခါ

တၢ်ဟံးမူဒါ/ လီၢ်လၤ

သဝီဖိ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ

န---သဝီ,ခယွဲကရူၢ်, ကၠဲးထိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ                    

လီၢ်လၤ

သုးကျိၤ/ သုးရ့ၣ် / သုးတြိၤ

အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ /သုးကလၢၤ

အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

ပၠူၤစီထံကရူၢ် အိၣ်လၢ ပယီၤသုးခီၣ် ချ့သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ် (၂၀၇)ဖီလာ်လၢအ ဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲအီၤလၢ ခီၣ်ချ့ သုးတြိၤ (တပ်မ)နီၣ်ဂံၢ် (၄၄)

ပၠူၤစီထံကရူၢ်အံၤ အိၣ်ဆီလီၤ အသးဖဲ န---သဝီ. ပယီၤသုး ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ် (၂၀၇) သုးကလၢၤအိၣ်ဖဲ သ့ၤစယၣ် ဝ့ၢ်, ကၠဲးထိၣ်ကီၢ်ဆၣ်

ပဲသံ (မ့ၢ်ပၠူၤစီထံကရူၢ်အခိၣ်)

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

(KHRG ပျီပူၤပှၤမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်မၤဘၣ်ဒိပှၤဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်) သ့ၣ်ညါဘၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤလၢ ကၠဲးထိၣ်ကီၢ်ဆၣ် ကညီဒီ ကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (KNU) တၢ်ကရၢကရိဝဲၤကျိၤအအိၣ်ဝံၤ အဝဲလဲၤဃုသ့ၣ်ညါမၤနီၣ်မၤဃါ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအါထီၣ် ဒီးဒိးန့ၢ် ဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ ဂ---အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဂ---တဂၤအံၤ မ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢအဘူးဒီး ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ် မီၤဟ---အံၤန့ၣ်လီၤ. (အတၢ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သးအဂ့ၢ်အံၤ တၢ်ပာ်ဘံၣ်ပာ်ဘၢအီၤ လၢတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်)

၂. ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ဂ--- မ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢအဘူးဒီး ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ် မီၤဟ--- (အတၢ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သးအဂ့ၢ်အံၤ တၢ်ပာ်ဘံၣ်ပာ်ဘၢအီၤ လၢတၢ်ဘံၣ် တၢ်ဘၢအဂီၢ်) ဒီးအဝဲပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်အံၤဆူ KHRG အိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲအုၣ်အသးဒီးပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်အမ့ၢ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ မ့ၢ်လၢအမ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢအရဲၣ်ကျဲၤန့ၢ် မီၤဟ---တၢ်သံအမူး စးထီၣ်လၢအခီၣ်ထံးတုၤ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဝံၤတစုန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါယနူၤအါရံၤ ၂၀၂၄နံၣ်န့ၣ် KHRGပျီပူၤပှၤမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်မၤဘၣ်ဒိပှၤဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ထံၣ်လိာ် တဲသကိးဘၣ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဒီး ပှၤလၢအဘူးဒီးပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဂၤတဂၤ (အတၢ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သးအဂ့ၢ်အံၤ တၢ်ပာ်ဘံၣ်ပာ်ဘၢအီၤ လၢတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်) ဘၣ်ဃးဒီးဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ. 

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်.

ဖဲလါယူၤလံ ၁၃သီ, ၂၀၂၃နံၣ် ဟါခီအဆၢကတီၢ်န့ၣ် ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် ပိၢ်ဖးထီၣ်ဖဲတၢ်လီၢ်တတီၤလၢအဘူးဒီး သ့စယၣ် ဝ့ၢ်, ကၠဲးထိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲဟါခီ ၂း၅၀နၣ်ရံၣ်အဆၢကတီၢ် မီၤဟ--- လၢအမ့ၢ် အူယ---အဖိခွါ အိၣ်ဖဲ န---သဝီ, ခယွဲကရူၢ်, ကၠဲးထိၣ်ကီၢ်ဆၣ်တဂၤအံၤ ဟးထီၣ်လၢအဟံၣ်လၢကလဲၤကွၢ်ကျီၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲလဲၤလၢကျဲအဆၢ ကတီၢ် ယီၢ်ဘၣ်ဝဲဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် ဒီးအသးသမူဘၣ်ဟးထီၣ်ကွံာ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ် မီၤဟ---အံၤ အသးနံၣ်အိၣ်ဒၣ်ထဲ (၁၃)နံၣ်န့ၣ်လီၤ. အဟံၣ်ဖိဃီဖိမၤတသ့အီၣ်တအိၣ်ဘၣ်အဃိ ဘၣ်ဂုာ် ကျဲးစၢးသပှၢ်ပှၢ်လၢအဟံၣ်ဖိဃီဖိတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူအဂီၢ် ဒီးမၤဒိးလဲတၢ်မၤလၢပှၤကမၢအဝဲသ့ၣ်တမံၤလၢ်လၢ် လၢတ နံၤဘၣ်တနံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ မီၤဟ---အံၤ ဒိးလဲအသးကွၢ်န့ၢ်ပှၤကျီၢ်အဃိ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်အဘူးအလဲ ဒီး မၤစၢၤအဟံၣ်ဖိဃီဖိတၢ်ဟဲနုာ်န့ၣ်လီၤ. တချုးတၢ်ကဲထီၣ်သးဒံးဘၣ် လၢဂီၤခီအဆၢကတီၢ်န့ၣ် မီၤဟ--- ဟးထီၣ်လၢဟံၣ် ဒီးလဲၤကွၢ်ဝဲကျီၢ်န့ၣ်လီၤ. မုၢ်ထူၣ်ထီၣ်အဆၢကတီၢ် ဟဲက့ၤအီၣ်မ့ၤ ဒီးဒိးထီၣ်လ့ၣ်ယီၢ် လဲၤကွၢ်ကဒါအကျီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲဟး ထီၣ်လၢဟံၣ်ဝံၤ တယံၤတမီၢ်ဘၣ်န့ၣ် သဝီဖိနၢ်ဟူတၢ်ပိၢ်ဖးထီၣ်ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်တဆိကမိၣ်ဝဲလၢအမ့ၢ် ဟီၣ်လာ်မ့ၢ်ပိၢ် ပိၢ်ဖးထီၣ်ဘၣ် မီၤဟ---ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် နၢ်ဟူတၢ်ပိၢ်ဖးထီၣ်ဘၣ်ဆၣ် တၢ်သီၣ်အံၤ မ့ၢ်အမ့ၢ်ကျိဖဲလဲၣ်တက လုာ်လဲၣ်န့ၣ် ပဲာ်ထံနီၤဖးဝဲတဘၣ်ဘၣ် မ့ၢ်လၢ ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC)ပယီၤသုး စုကဝဲၤဒိၣ်/ကျိဖးဒိၣ်သုး (အမြောက်တပ်) နီၣ်ဂံၢ် (၃၁၀) ဒီး ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ် (၂၀၇) လၢအအိၣ်ဖဲ သ့ၤစယၣ်ဝ့ၢ်, ကၠဲးထိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ပူၤ သုးကလၢၤ လၢအဘူး ဒီးသဝီ (၂)ဖျၢၣ်အံၤ ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်လၢအသုးကလၢၤကပၤဝးဝးတလီၢ်လီၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ. SAC ပယီၤသုး တဖၣ်အံၤ ခးလီၤကျိဖးဒိၣ် ဖဲအသုးဖိလၢတၢ်မဲာ်ညါသံ, ဖဲအသုးဖိလၢတၢ်မဲာ်ညါတဖၣ်မၤနၢၤတၢ်ဒုး မ့တမ့ၢ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်မူၤထီၣ် သံးအခါန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် နၢ်ဟူတၢ်ပိၢ်ဖးထီၣ်သီၣ်တလီၢ်လီၢ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်တသ့ၣ်ညါဝဲလၢတၢ်ပိၢ်ဖးထီၣ်တဘျီ အံၤမ့ၢ် ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် ပိၢ်ဖးထီၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲဟါလီၤခီတၢ်ခံးလီၤအဆၢကတီၢ် မီၤဟ---အံၤ တဟဲက့ၤလၢဟံၣ်လၢၤဘၣ်အဃိ အဟံၣ်ဖိဃီဖိဟးလူၤဃုအီၤလၢသဝီပူၤ ဘၣ်ဆၣ် တထံၣ်အီၤဘၣ်. သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် လူၤဃုအီၤလၢမုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်ဂီၤခီအဆၢကတီၢ် ထံၣ်က့ၤအစိၣ်လၢအလ့ၣ်ယီၢ် ကပၤ ဖဲတၢ်လီၢ်လၢ အဘူးဒီး န--- သဝီတတီၤန့ၣ်လီၤ. မီၤဟ--- ဘၣ်ဒိဒီးမ့ၣ်ပိၢ်အဃိ အသးသမူဘၣ်ဟးထီၣ်ကွံာ်ဝဲဒၣ် န့ၣ်လီၤ.

ပၠူၤစီထံသုးဖီၣ်စုကဝဲၤကရူၢ်အံၤ မ့ၢ်လီၢ်ကဝီၤဂၢၤကီၢ်သုးလၢဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲအီၤလၢ ပဲသံ သုးတဖုအံၤ အိၣ်လၢSAC ပယီၤသုး ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ် (၂၀၇)အဖီလာ် လၢအမ့ၢ် ခီၣ်ချ့သုးတြိၤ (တပ်မ) နီၣ်ဂံၢ် (၄၄)တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤအဖီလာ် န့ၣ်လီၤ. ပၠူၤစီထံကရူၢ်အံၤ အိၣ်ဆီလီၤအသးဖဲ  န---သဝီပူၤ ဒီးအကရူၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ်မတဂၤလဲၣ်န့ၣ် ပှၤတသ့ၣ်ညါအီၤ ညီညီဘၣ် မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ကူကၤဒ်သိးကမျၢၢ်ဒီး အိၣ်လၢကမျၢၢ်ကျါအဃိန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်ကျိအိၣ်, ဟ့ၣ်SAC ပယီၤသုး တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ် ဒီးတဘျီတခီၣ်လဲၤပိာ်SACပယီၤသုးတဖၣ်အခံဆူတၢ်မဲာ်ညါန့ၣ်လီၤ. ပၠူၤစီထံကရူၢ်အံၤ ဒိးလီၤဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်ဘူးဒီးသဝီ ဒီးစံးဝဲလၢအမ့ၢ်ဒူသဝီတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လီၢ်ကဝီၤသုးဖီၣ်စုကဝဲၤလၢအဘူးဒီး တၢ်ကဲထီၣ်သးဟီၣ်ကဝီၤအံၤတအိၣ်နီတဖုဘၣ်အဃိ သဝီဖိတဖၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲ ပှၤလၢအဒိးလီၤပာ်ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်တဖျၢၣ် အံၤမ့ၢ် ပၠူၤစီထံကရူၢ်န့ၣ်လီၤ. ပၠူၤစီထံကရူၢ်သုးဖိတဖၣ် အိၣ်လၢသဝီပူၤ စိာ်စုကဝဲၤ, သူတၢ်မူၤတၢ်ဘှီး ဒီးခးကြီကျိအိၣ်န့ၣ် လီၤ. ပၠူၤစီ ထံကရူၢ်အံၤ အိၣ်ဆီလီၤအသး, အိၣ်ဆိးဒီး ဟူးဂဲၤဝဲလၢသဝီပူၤ ဒီး လၢသဝီဟီၣ်ကဝီၤပူၤဝးဝးန့ၣ်လီၤ.

မီၤဟ---အဟံၣ်ဖိဃီဖိကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်ဝဲဒီး တၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူကီခဲယံာ်တ့ၢ်မးလံ ဒီးအဝဲတအိၣ်လၢၤဘၣ်အဃိ ဟံၣ်ဖိဃီ ဖိတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူကီခဲဒိၣ်ထီၣ် ဘၣ်ဆၣ် SACပယီၤသုးတဖၣ် တဟံးမူဒါတိစၢၤမၤစၢၤဟံၣ်ဖိဃီဖိတၢ်နီတမံၤဘၣ်န့ၣ် လီၤ. ခီဖျိလၢတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အိၣ်အဃိ ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီး ဒူဖိသဝီဖိတဖၣ်တီၣ်ဖျါထီၣ် တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အံၤဆူ SACပယီၤသုး ဒီးသဝီပူၤပၠူၤစီထံကရူၢ်တဖၣ်အအိၣ်တဘူၣ်နီတဂၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီးဒူဖိ သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ရဲၣ်ကျဲၤမၤဘူၣ်မၤဘါန့ၢ်က့ၤတၢ်လၢ မီၤဟ---အဂီၢ်ကစုဒုလၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးပူၤဒီး ဘၣ်ဒိန့ၢ်မီၤဟ---အစိၣ်တၢ်ဂီၤလၢတၢ်ခူသူၣ်အပူၤ မ့ၢ်လၢ ပၠူၤစီထံကရူၢ်ဖိဟဲလၢတၢ်သံမူးဝဲအံၤအပူၤအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢ အဘူးဒီးမီၤဟ---တဂၤ (အတၢ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သးအဂ့ၢ်အံၤ တၢ်ပာ်ဘံၣ်ပာ်ဘၢအီၤ လၢတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်) ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ မီၤဟ---တအိၣ်လၢၤဘၣ် အဃိ အသးတမုာ်ဘၣ်ဒီး ခါဆူညါအဝဲတအဲၣ်ဒိးထံၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးဒ်အံၤလၢသဝီပူၤလၢၤဘၣ် န့ၣ်လီၤ.

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါ, ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ပှၤလၢ KHRG မၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်တၢ်ဒီးအီၤတဂၤအံၤ ဟ့ၣ်တၢ်ပျဲလၢကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.