တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

တၢ်မၤသံ, မၤဟးဂီၤတၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်,  SAC  သုးခးလီၤနါစိၤကျိဖးဒိၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါယူၤလံ ၇သီ, ၂၀၂၃နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီ, ကရူၢ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်)

တဆံသၢမံးလာ်ဝ့ၢ်, ဒီၣ်ဖးခိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, တီအူကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

စီၤဝ---

စ---

သးနံၣ်

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

မုၣ်/ ခွါ

ခွါ

ခွါ

ကလုာ်

ကညီ

ပယီၤ

ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်   

အိၣ်

သဘျ့

တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ခရံာ်ဖိ

ဘူးဒး

တၢ်ဟံးမူဒါ/ လီၢ်လၤ

သဝီဖိ

သဝီဖိ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ

တဆံသၢမံးလာ်ဝ့ၢ်, ဒီၣ်ဖးခိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, တီအူကီၢ်ရ့ၣ်

တဆံသၢမံးလာ်ဝ့ၢ်, ဒီၣ်ဖးခိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, တီအူကီၢ် ရ့ၣ်

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ                    

လီၢ်လၤ

သုးကျိၤ/ သုးရ့ၣ် / သုးတြိၤ

အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ /သုးကလၢၤ

အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ် (ခမရ-၆၀၃)

တဆံမံးလာ်ဝ့ၢ်

သုးရ့ၣ်ခိၣ် ဟ့စၤထိ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

သဝီဖိလၢတီအူကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ လၢအထီၣ်ဘၣ် ဒူသဝီတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်တၢ်တၢၣ်ပီၣ်သကိး (VAW) တဂၤ ဒုးသ့ၣ်ညါ KHRG ပှၤမၤ တၢ်ဖိတဂၤလၢတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါယူၤလံ ၁၁သီ, ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ်, ပှၤသဝီဖိတဂၤအံၤဟ့ၣ်လီၤဝဲ အသကိးလၢ အအိၣ်ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးအဝ့ၢ်တဂၤ အလီတဲစိနီၣ်ဂံၢ်ဆူ KHRG အအိၣ်အဃိ, တၢ်မၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီးပှၤတဂၤအံၤခီဖျိလီ တဲစိတၢ်ဆဲးကျိးအပူၤန့ၢ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ပှၤသဝီဖိတဂၤအံၤ တဲဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်သ့ဝဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးမ့ၢ်လၢ အတံၤသကိးလၢ အထံၣ်ထွဲတၢ်တဂၤ ဒုးသ့ၣ်ညါတ့ၢ်အီၤတၢ်ဂ့ၢ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤလံအဃိန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါယူၤလံ ၁၃သီန့ၣ်, သဝီဖိ လၢအထီၣ်ဘၣ် VAW တဂၤအံၤ ဟ့ၣ်လီၤစ့ၢ်ကီး ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိအလီတဲစိနီၣ်ဂံၢ်ဆူ KHRG အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. KHRG ပှၤမၤတၢ်ဖိ ဆဲးကျိးက့ၤ ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိ, နီၢ်အ---, လၢအမ့ၢ် စီၤဝ---အမါ, ဒီးသံကွၢ်သံဒိးအီၤလၢ လီတဲစိအပူၤန့ၣ်လီၤ.

၂. ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဟံၣ်ဖိဃီဖိဟ့ၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဒီး ပှၤသဝီဖိလၢအအိၣ်ဖဲ တၢ်ကဲထီၣ်သးအဝ့ၢ်တဂၤန့ၣ် အတံၤသ ကိးထံၣ်ထွဲတၢ်တဂၤဟဲတဲဘၣ်အီၤတၢ်ဂ့ၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ, အဝဲလဲၤကွၢ်ဝဲတၢ်ကဲထီၣ်သးအလီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်.

ဖဲလါယူၤလံ ၇သီ, ၂၀၂၃နံၣ်, မုၢ်ဃ့ၢ်လီၤ ၂နၣ်ရံၣ်န့ၣ်, ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC)  သုးဖိလၢ ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ် (ခမရ--၆၀၃), လၢသုးရ့ၣ်ခိၣ် ဟ့စၤထိတီခိၣ်ရိၤမဲအီၤတဖု, လဲၤထီၣ်ဒုးဝဲ ကမျၢၢ်တၢ်ဒီသဒၢသုး (PDF) ဖဲ တဆံသၢမံးလာ်ဝ့ၢ်, ဒီၣ်ဖးခိၣ်ကီၢ်ဆၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးကဲထီၣ်တံာ်တာ်ဝဲ ၁၅မံးနံးန့ၣ်လီၤ. SAC သုးဖိတဖၣ်အံၤအိၣ်ဆီလီၤသးဖဲ တဆံသၢမံးလာ် ဝ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. PDF သုးစ့ၢ်ကီးအိၣ်ဆီလီၤအသးဖဲ ဝ့ၢ်အံၤအပူၤအဃိ တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ် အဘၢၣ်စၢၤတလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ,  SAC သုးခးသံဝဲပှၤကမျၢၢ်ဖိ (၂)ဂၤဖဲ လီၢ်ကဝီၤအံၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ် (၂)ဂၤအံၤ မ့ၢ်ဝဲ စီၤဝ---ဒီး စ---န့ၣ်လီၤ. စီၤဝ---မ့ၢ်ဝဲပှၤကညီကလုာ်ဒီး စ---မ့ၢ်ဝဲ ပယီၤကလုာ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤလၢာ်န့ၣ် တၢ်ဘၣ်ထွဲဒီး လီၢ်ကဝီၤ သုးဖီၣ်စုကဝဲၤတအိၣ်နီတမံၤဘၣ်.

စီၤဝ---ပာ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်ဝဲ အမါဒီး အဖိမုၣ် (၃)ဂၤ, ဒီးအဖိခွါ (၂) ဂၤန့ၣ်လီၤ. အဖိမုၣ်ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် အသးနံၣ်အိၣ်ဝဲ ၁၄နံၣ် ဒီး အဖိခွါဆံးကတၢၢ်န့ၣ်အိၣ်ဒံးထဲ တလါဖိန့ၣ်လီၤ. အမါနီၢ်အ---, သးနံၣ်အိၣ်ဝဲ ၃၃နံၣ်န့ၣ်လီၤ. စ---မ့ၢ်ပှၤအိၣ်သဘျ့န့ၣ်လီၤ. နီၢ်အ--- တဲဘၣ် KHRG လၢ, “ယဝၤတဲယၤလၢ ကမၤန့ၢ်အဖိခွါအိၣ်ဖျဲၣ်မုၢ်နံၤဖဲ လါယူၤလံ ၈သီ, ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ်လီၤ. သနာ်က့ အဝဲဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤ ဖဲလါယူၤ ၇သီန့ၣ်လီၤ.” နီၢ်အ--- တဲဝဲလၢ တၢ်ကဲထီၣ်သးန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဖဲအဟံၣ်ပူၤ, ဖဲ SAC သုးမၤဒၢၣ်မၤ လိာ်ဝဲအဝၤဆါဆါကလဲာ်ဝံၤဒီးမၤသံကွံာ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ခးဝဲကျိချံဖဲအခိၣ်သၣ်ဃံန့ၣ် (၁) ထံၣ်, ဝံၤသံဝဲတဘျီဃီန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤသံအီၤဝံၤအလီၢ်ခံ SAC သုးဒွဲၣ်အူထီၣ်ကွံာ်အဟံၣ်ဒီး အသိလ့ၣ်ယီၢ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. စ--- ဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤဖဲ အဝဲလဲၤပှ့ၤ တၢ်လၢ ကျးပူၤဝံၤဟဲက့ၤဆူအဟံၣ်ကျဲအခါန့ၣ်လီၤ.

ဖဲအဝဲသ့ၣ် မၤသံကမျၢၢ် (၂) ဂၤအံၤဝံၤန့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်ဒွဲၣ်အူထီၣ်ကွံာ် ပှၤသဝီဖိအသိလ့ၣ်ယီၢ် (၆)ခိၣ် ဒီး ဟံၣ် (၅) ဖျၢၣ်လၢဝ့ၢ်ပူၤ, လၢအကျါပၣ်ဃုာ်ဒီး စီၤဝ---အတၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဒွဲၣ်အူထီၣ်ဝဲဟံၣ် (၃) ဖျၢၣ်ဖဲ ကဝီၤဒ့-၂, ဒီးဟံၣ်အဂၤ (၂) ဖျၢၣ်ဖဲ ကဝီၤ ဒ့-၃ န့ၣ်လီၤ. ဝံၤအလီၢ်ခံ, ဖဲလါယူၤလံ ၇သီ, မုၢ်ဃ့ၢ်လီၤ ၃နၣ်ရံၣ်တခီန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ခးလီၤဝဲကျိဖးဒိၣ် (၄)ဖျၢၣ်, (၅) ဖျၢၣ်ဆူ တဆံသၢမံးလာ်ဝ့ၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါယူၤလံ ၇သီ, ၂၀၂၃နံၣ် ဟါလီၤခီန့ၣ်, SAC သုးက့ၤဆူအသုးကလၢၤပူၤဝံၤ, ပှၤသဝီဖိတဖၣ် လဲၤဟံးန့ၢ်က့ၤဝဲ ပှၤလၢတၢ်မၤသံအီၤ (၂) ဂၤအံၤအစိၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ခူၣ်လီၤက့ၤအဝဲသ့ၣ်ဖဲ လါယူၤလံ ၈သီ, ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤသဝီဖိလၢ တဆံသၢမံးလာ်တဖၣ်တဲဝဲလၢ, SAC သုးမၤသံကမျၢၢ်ဒီးမၤဟးဂီၤဝဲတၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ် မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးမၤ ပျံၤပှၤဒ်သိးပှၤလဲၤနုာ်လၢ PDF သုးကျါသုတဘူၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢတၢ်မၤသံအီၤန့ၣ် အဟံၣ်ဃီတၢ်ဖိ တၢ်လံၤတဖၣ်ဘၣ်တၢ်ဒွဲၣ်အူထီၣ်ကွံာ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. သုးရ့ၣ်ခိၣ် ဟ့စၤထိတဟ့ၣ်လီၤက့ၤ စ့အီၣ်လိးဆူပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်, ဒီးအ ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်အအိၣ်နီတမံၤဘၣ်. SAC သုးသ့ၣ်တဖၣ် တဃ့ကညးသဝီဖိလၢ တၢ်မၤအၢတဖၣ်အံၤအဖီခိၣ်အဃိ နီတဘျီ ဘၣ်. ပှၤသဝီဖိလၢတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်အီၤဖဲ တဆံသၢမံးလာ်တဂၤတဲဝဲလၢ အဝဲအံၤမ့ၢ်အဆိကတၢၢ်တဘျီလၢ SAC သုးမၤသံ ပှၤကမျၢၢ်ဖိဖဲ ဝ့ၢ်အံၤအပူၤ ဒီးမ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဒွဲၣ်အူဟံၣ်ဃီ (၅)ဘျီတဘျီစးထီၣ်ဖဲ လါယနူၤအါရံၤ တုၤလါယူၤလံ ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤသဝီဖိတယာ်ဝဲလၢ ဟံၣ်ခဲလၢာ်လၢ SAC သုးဒွဲၣ်အူထီၣ်ကွံာ်စးထီၣ်လၢ လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤတုၤ လါယူၤလံ ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ် အိၣ်လံဝဲ ၂၃ဖျၢၣ်လံန့ၣ်လီၤ.

နီၢ်အ--- ဒီးပှၤသဝီဖိအါဂၤဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံာ်ဝဲလၢ တဆံသၢမံးလာ်ဝ့ၢ်ပူၤဖဲ လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၂၀၂၃နံၣ်အပူၤ, ဒီးဟဲက့ၤဝဲတစိၢ်တ လီၢ်လၢကကွၢ်က့ၤ အဟံၣ်ဃီတၢ်ဖိတၢ်လံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စီၤဝ---အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် ဟဲက့ၤအိၣ်ဆူအဟံၣ်ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤ တသ့ဒံးဘၣ်မ့ၢ်လၢ တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အိၣ်ဝဲဒီး တၢ်အိၣ်သးတဂၢၢ်တကျၢၤဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သး အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ဘၣ်ဝဲဖဲ စီၤဝ--- ဟဲက့ၤဆူဝ့ၢ်ပူၤတစိၢ်တလီၢ်, ဒီးအဝဲဘၣ်တၢ်မၤသံကွံာ်အီၤန့ၣ်လီၤ. နီၢ်အ--- အဲၣ်ဒိးက့ၤဆူ အဟံၣ်ဆူဝ့ၢ်ပူၤ ဒီးကွၢ်က့ၤတၢ်အိၣ်သးအိၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲတဲဘၣ် KHRG လၢ “ယအဲၣ်ဒိးက့ၤဆူယဟံၣ်ဘၣ်ဆၣ် ယဖိ သ့ၣ်တဖၣ်တအဲၣ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်တဲယၤ လၢဟီၣ်လၢယၢၤ, ‘မိဧၢ...ပပျံၤ ပယီၤသုးဒိၣ်မး. က့ၤလၢဟံၣ်တဂ့ၤ.’ (...) အခဲအံၤဒု ယအဲၣ်ဒိးက့ၤလၢယဟံၣ်ဘၣ်ဆၣ် ယဟံၣ်မးတအိၣ်လၢၤဘၣ်”. ဖဲအဝၤဘၣ်တၢ်မၤသံဝံၤအလီၢ်ခံ, အဝဲဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဝဲ တၢ် ကီတၢ်ခဲဒိၣ်မးလၢ ကကွၢ်ထွဲအဖိယဲၢ်ဂၤဒီး ဟံၣ်ဖိဃီဖိတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. “ဘၣ်ဃးဒီး ဟံၣ်ဖိဃီဖိတၢ်လုၢ် အီၣ်သးသမူန့ၣ် အဒိၣ်ကတၢၢ်ပဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢအီၤလီၤမီၤ. ထဲယၤတဂၤ ယကဘၣ်ကွၢ်ထွဲက့ၤယဖိတဖၣ်အံၤဒု မ့ၢ်တၢ်ကီ တၢ်ခဲဖးဒိၣ်လီၤ. (...) ယဆိကမိၣ်မ့ၢ်ယကဘၣ်လုၢ်အီၣ်ယဖိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤကသ့ဒ်လဲၣ်. (...) ယသးပ့ၤနီၣ်ယဝၤတန့ၢ်ဒံးဘၣ် (...) အဝဲမ့တအိၣ်ဘၤန့ၤ ယကဘၣ်ကွၢ်ထွဲလုၢ်အီၣ်ယဖိထဲတဂၤဒ်လဲၣ်. (...) အခဲအံၤန့ၣ် ယဘၣ်အိၣ်လၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးစ့ၢ်ကီး လီၤ. ယဘၣ်ယိၣ်လၢ ပှၤကတဲယၤလၢ ပှၤတဂၤအံၤမ့ၢ် ပှၤလၢပယီၤသုးခးသံတဂၤန့ၣ်အမါလီၤ.” အခဲအံၤ, အဝဲဒီး အဟံၣ်ဖိဃီ ဖိတဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤလၢ တၢ်ကရၢကရိနီတဖုဘၣ်. အဝဲလိၣ်ဘၣ်ကျိၣ်စ့တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ လၢကဆှၢအဖိဆူကၠိအ ဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

အဝဲတဲဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီး အတၢ်တူၢ်ဘၣ်ဒီး အတၢ်ထံၣ်ဆူ KHRG အအိၣ်လၢ “ပကဲပှၤသဝီဖိဒု, ပတဒိးန့ၢ်တၢ်တီတၢ်တြၢ်နီတဘျီ ဘၣ်. ယတအဲၣ်ဒိးလိာ်ဘၢလိာ်ကွီၢ်ပယီၤသုးစ့ၢ်ကီးဘၣ်. ထဲတမံၤလၢ ယတအဲၣ်ဒိးထံၣ်အဝဲသ့ၣ်နီတစဲးလၢၤဘၣ်လီၤ. ပယီၤ သုးမ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ် ပထံပကီၢ်ကအိၣ်ဒီး တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်လီၤ. (...) ယသးဒိၣ်ထီၣ် ပယီၤသုးတဖၣ်အံၤဒိၣ်မး ဘၣ်ဆၣ် ယမၤ မနုၤကသ့လဲၣ်. ယဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဘၣ်တၢ်မၤသံကွံာ်အီၤသ့ ကိးဆၢကတီၢ်ဒဲးလီၤန့ၤ”

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါ, ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကသူ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမါ, နီၢ်အ---, ဒီးပှၤသဝီဖိလၢ တဆံသၢမံးလာ်တဖၣ် ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် ကသူတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဒီးရၤလီၤအီၤန့ၣ်လီၤ.