စးထီၣ်လၢတၢ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤန့ၣ် ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) သုးလၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်ပယီၤ သုး၀ဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ် (စကခ-၈) အဖီလာ် ဒီး သုးခိးကီၢ်ဆၢ (BGF) သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ်-၁၀၁၁ (လၢအပူၤကွံာ်မ့ၢ်၀ဲ ကညီဘူးဒး တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီသုးမုၢ်ဒိၣ် (DKBA) သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ်-၃၃၃) လၢအအိၣ်ဖဲ နၣ်ကၠံဒီး မဲးပြံးသုးကလၢၤ, ဘံလ့ကီၢ်ဆၣ်, ဒူသထူၣ် ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ် အတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤဟဲအါထီၣ်၀ဲ လၢသုးကလၢၤခံဖျၢၣ်အံၤအဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအ၀ဲသ့ၣ်ဟးဆှၣ်တၢ်အဆၢက တီၢ် SAC သုးဒီး BGF သုးလဲၤခီဂာ်ဘၣ်၀ဲ အံစူၢ်ခံ, ကျူထီလီာ် (ကွံထီလီာ်) ဒီး ၀ၣ်ကတဲးသ၀ီတဖၣ်, ဖဲအံစူၢ်ခံကရူၢ်, ဒီး ၀ၣ်ဃးပှၢ်, ကစၢၢ်ဖိ, မဲးပြံးခံသ၀ီတဖၣ်, ဖဲမဲးပြံးခံကရူၢ်, ဘံလ့ကီၢ်ဆၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. အါန့ၢ်အန့ၣ်, တဘျီတခီၣ်တၢ်ဒုး ကဲထီၣ်၀ဲဖဲသ၀ီအဃၢၤ ဖဲ SAC သုးဒီး BGF သုးတဖၣ်ဘၣ်သဂၢၢ်ဒီး လီၢ်က၀ီၤ ကညီဒီကလုာ်ဂၢၤသးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNDO) အခါန့ၣ်လီၤ. တဘျီဘျီဖဲ လီၢ်က၀ီၤ (KNDO) သုးခးအ၀ဲသ့ၣ်မ့ၢ်လၢ SAC သုးဒီး BGF သုးတဖၣ်ဟးဆှၣ်တၢ်လၢ ကညီဒီ ကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (KNU) အတၢ်ပၢဟီၣ်က၀ီၤအခါန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ဒုးကဲထီၣ်အခါ SAC သုးဒီး BGF သုးတဖၣ်ခးလီၤ နါစိၤ၀ဲစုက၀ဲၤဆူ သ၀ီအခိၣ်အဃၢၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ခးလီၤစုက၀ဲၤအံၤ မ့ၢ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢ သ၀ီဖိတဖၣ်အတၢ်အိၣ်မူအဂီၢ် ဒီး မၤဟးဂီၤစ့ၢ် ကီး အ၀ဲသ့ၣ်အတၢ်ဘုၣ်တၢ်ဖီၣ်, တၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (တၢ်မၤလီၤတံၢ်အါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ ဘၣ်ဃးတၢ်ဒုးလိာ်သးဒီးတၢ်ခးလီၤစုက၀ဲၤတန့ၢ်ဘၣ်.)

စးထီၣ်လၢ လါမ့ၤ တုၤလါယူၤ ၃သီ, ၂၀၂၂ နံၣ်အတီၢ်ပူၤ ခီဖျိလၢတၢ်ဒုးကဲထီၣ်သးမ့ၢ်ဂ့ၤ, ခီဖျိ SAC သုးဒီး BGF သုးအ တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတၢ်အိၣ်သးအဃိ သ၀ီဖိတဖၣ်အိၣ်လၢတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢ ကဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဒီးကျိချံ, ကဘၣ်တၢ်ဖီၣ်အီၤဒ် ပီၤတၤ, ပှၤကညီတၢ်ဒီ သဒၢစုက၀ဲၤ, တၢ်မၤဆါပယွဲဒီးတၢ်မၤသံန့ၣ်လီၤ.

တၢ်မၤသံ

ကဘၣ်ဖဲလါမ့ၤ ၁၀သီ, ၂၀၂၂နံၣ်န့ၣ် (မၤလီၤတံၢ်မုၢ်နံၤတန့ၢ်ဘၣ်), SAC သုး (တသ့ၣ်ညါသုးရ့ၣ်သုးထံး) လၢအအိၣ်လၢ (စကခ-၈) အဖီလာ်ဒီး BGF သုးရ့ၣ် -၁၀၁၁ လၢအဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၤမဲအီၤလၢ သုးရ့ၣ်ခိၣ်ခံ ဟဲနရံၤန့ၣ် ဆှၢလီၤ၀ဲအသုး ဖိဘၣ်ဒိတဂၤလၢ မဲးပြံးသုးကလၢၤဆူ နၣ်ကၠံသုးကလၢၤ လၢကကူစါအသးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အ၀ဲသ့ၣ်အိၣ်ပတုာ်၀ဲဖဲ နၣ်ကၠံ သုးကလၢၤ ယံာ်တနွံဃၣ်ဃၣ်ဒီး က့ၤက့ၤ၀ဲဆူ မဲးပြံးသုးကလၢၤဖဲ လါမ့ၤ ၁၈သီ, ၂၀၂၂နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအ၀ဲသ့ၣ်က့ၤကဒါ တုၤဖဲ ၀---သ၀ီ, အံစူၢ်ခံကရူၢ်န့ၣ်, အ၀ဲသ့ၣ်ခး၀ဲသ၀ီဖိတဂၤဒီး KNDO သုးဖိတဂၤဖဲသ၀ီအကပၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤခံဂၤအံၤသံ၀ဲ တဘျီဃီန့ၣ်လီၤ.

တၢ်အံၤကဲထီၣ်အသးဖဲ သ၀ီဖိတဂၤန့ၣ်လဲၤပှ့ၤတၢ်အီၣ်အခါန့ၣ်လီၤ. KNDO သုးဖိတဂၤမၤလိာ်အီၤလၢကပှ့ၤန့ၢ်တၢ်အီၣ်လၢ လီၢ်က၀ီၤ KNDO သုးဖိတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. သ၀ီဖိတဂၤအံၤဒီး KNDO သုးဖိတဂၤ တိာ်ပာ်၀ဲလၢကလဲၤထံၣ်ဖှိၣ်လိာ်အသး ဖဲကျဲတဘိလၢသ၀ီအကပၤ လၢဟ့ၣ်ခီလိာ်သးတၢ်အီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအ၀ဲသ့ၣ်လဲၤတုၤဖှိၣ်လၢတၢ်လီၢ်၀ဲန့ၣ် တဘျီဃီ SAC ဒီး BGF သုးတဖၣ်ခးသံအ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, သ၀ီဖိတဖၣ်တယာ်၀ဲလၢ BGF ဒီး SAC သုးတဖၣ် အိၣ်ခိးကွၢ် ခူသူၣ်ပာ်စၢၤတၢ်လၢကျဲကပၤ လၢကခး၀ဲ သ၀ီဖိတဂၤအံၤ ဒီး KNDO သုးဖိတဂၤအံၤ တချုးလၢအ၀ဲသ့ၣ်ဟဲတုၤဒံးဘၣ်အ ခါန့ၣ်လီၤ. တၢ်န့ၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံ SAC သုးဒီး BGF သုးတဖၣ် က့ၤကဒါက့ၤ၀ဲဆူ မဲးပြံးသုးကလၢၤန့ၣ်လီၤ. လၢမုၢ်နၤခီန့ၣ်, SAC သုးဒီး BGF သုးရ့ၣ်တဖၣ် (တၢ်တသ့ၣ်ညါသုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ်) လဲၤခီဖျိ၀ဲ ကွံထီလီာ်သ၀ီ ဖဲအလ့ၢ်လိၤလၢ အံစူၢ်ခံသုးက လၢၤဒီးက့ၤဆူ နၣ်ကၠံသုးကလၢၤအခါန့ၣ်အဃိ ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်လၢ ကမျၢၢ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢခံတနံၤ ဖဲ လါမ့ၤ ၁၉သီ, ၂၀၂၂ နံၣ်န့ၣ် လီၢ်က၀ီၤ KNDO သုးဖိတဖၣ် သမံသမိးတၢ်ကဲထီၣ်သးအလီၢ်ဒီး မၤလီၤတံၢ်၀ဲလၢ မ့ၣ်ပိၢ်တအိၣ်ဖဲန့ၣ်ဘၣ် ၀ံၤမးဒီး ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် လဲၤမၤန့ၢ်က့ၤ ပှၤအစိၣ်လၢ ကခူၣ် လီၤက့ၤ၀ဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ် အမံၤမ့ၢ်၀ဲ စီၤဟ---န့ၣ်လီၤ. အ၀ဲသးနံၣ်အိၣ် ၃၄ နံၣ်ဒီး ပာ်လီၤတဲာ်၀ဲအဖိဆံးယဲၢ်ဂၤဒီးအမါန့ၣ်လီၤ. စီၤဟ--- အဖိခွါအိၣ်၀ဲသၢဂၤဒီး အဖိမုၣ်အိၣ်ခံဂၤ, ဒီးအဖိဆံးကတၢၢ်တဂၤန့ၣ်အိၣ်၀ဲတနံၣ်ဘျဲၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤဟ---မ့ၢ်ဟံၣ်ခိၣ်ဃီခိၣ် ထဲတဂၤဧိၤလၢအလုၢ်အီၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိအဃိ, ကဲထီၣ်၀ဲတၢ်လီၤမၢ်ဖးဒိၣ်လၢဟံၣ်ဖိဃီဖိအတၢ်အိၣ်မုာ်ဆိးပၢၤဒီးတၢ်လုၢ် အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အမါလၢဘၣ်အိၣ်လီၤတဲာ်အံၤ အိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်လၢ ခါဆူညါအဖိယဲၢ်ဂၤ တၢ်မၤလိမၤ ဒိးအဂီၢ်, တၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်အိၣ်ဆိးအီၣ်အီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အပူၤကွံာ်တနံၣ် အဖိအဒိၣ်လွံၢ်ဂၤလၢာ် ထီၣ်ဘၣ်ကၠိဘၣ်ဆၣ် နံၣ်လၢကဟဲဒီးလၢခါဆူညါတၢ်မၤလိအဂီၢ် တၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတအိၣ်၀ဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဟံၣ်ဖိဃီဖိ တဂၤတဲဖျါ၀ဲဒ်အံၤ “အဟံၣ်ခိၣ်ဃီခိၣ်တအိၣ်လၢၤဘၤအဃိ အ၀ဲဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်တၢ်ကီတၢ်ခဲကိးကပၤဒဲးလီၤ. အ၀ဲကကွၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အဖိယဲၢ်ဂၤ ထဲအနီၢ်ကစၢ်ကသ့ဒ်လဲၣ်. (...) ခဲအံၤ ပှၤတဂၤန့ၣ်အမါဒီးအဖိတဖၣ်န့ၣ်ဟီၣ်ညါ သနာ်က့ပမၤတၢ်တဘၣ်နီတမံၤဘၣ်.” ပှၤသ၀ီဖိ ဒီးသ၀ီခိၣ်နၢ်လၢ အံစူၢ်ခံကရူၢ်တဖၣ် ဟ့ၣ်မၤစၢၤ၀ဲ ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ် ဖိဃီဖိလၢစ့ပယီၤ ၁၀၀,၀၀၀ ကၠး ဘၣ်ဆၣ် အ၀ဲသ့ၣ်တဒိးန့ၢ်တၢ်မၤစၢၤ မ့တမ့ၢ်စ့အီၣ်လိးလၢ ပှၤန့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤဒီး သုးဖီၣ်စုက၀ဲၤတဖၣ်အအိၣ်နီတမံၤဘၣ်.

တၢ်သူပှၤကညီဒ်တၢ်ဒီသဒၢစုက၀ဲၤအသိး

ဖဲ SAC သုးဒီး BGF သုးလၢအအိၣ်ဖဲ နၣ်ကၠံဒီးမဲးပြံးသုးကလၢၤတဖၣ်ဟး၀့ၤ၀ီၤဆှၣ်တၢ်လၢသုးကလၢၤခံဖျၢၣ်အဘၢၣ်စၢၤ လီၢ်က၀ီၤတဘျီလၢ်လၢ်န့ၣ် အ၀ဲသ့ၣ်ဖီၣ်န့ၢ်၀ဲသ၀ီဖိလၢအထံၣ်၀ဲလၢကျဲတဖၣ် ဒီးမၢဆူၣ်အကဲပှၤဒုးနဲၣ်ကျဲဒီး သူ၀ဲဒ်ပှၤကညီ တၢ်ဒီသဒၢစုက၀ဲၤအသိးန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါမ့ၤ ၃သီ, ၂၀၂၂နံၣ်န့ၣ်, SAC ခီၣ်သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ် (ခလရ-၄၀၃[2]) ဒီး BGF သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ် -၁၀၁၁ တဖၣ် ဖီၣ်န့ၢ်၀ဲသ၀ီဖိတဖၣ် (မၤလီၤတံၢ်နီၣ်ဂံၢ်ခဲလၢာ်တန့ၢ်ဘၣ်) ဒီးသူ၀ဲဒ် ပှၤကညီတၢ်ဒီသဒၢစုက၀ဲၤ အသိး, လၢအကျါပၣ်ဃုာ်ဒီး သ၀ီဖိလွံၢ်ဂၤလၢ အံစူၢ်ခံသ၀ီဒီး လွံၢ်ဂၤလၢ ၀ၣ်ကတဲးသ၀ီန့ၣ်လီၤ. သ၀ီဖိတဖၣ်အံၤ တၢ်ပျၢ် က့ၤအီၤဖဲအ၀ဲသ့ၣ်လဲၤတုၤဆူတၢ်လီၢ်အဂၤတတီၤ (မၤလီၤတံၢ်တၢ်လီၢ်အမံၤတန့ၢ်ဘၣ်) န့ၣ်လီၤ.

တၢ်မၤဆါပယွဲနီၢ်ခိ

တကးဒံးဘၣ်, သ၀ီဖိတဂၤလၢအမံၤမ့ၢ် စီၤလ--- အိၣ်လၢ ဘ---သ၀ီန့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤဆါပယွဲအနီၢ်ခိ ခီဖျိ တၢ်ဒဲအမဲာ် လၢတအိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်နီတမံၤ ဖဲအ၀ဲအိၣ်ဆၢထၢၣ်လၢအဟံၣ်ကပၤအခါန့ၣ်လီၤ. စီၤလ--- အမဲာ်သၣ်ညိးကဖုးထီၣ်၀ဲဒီး ဆါ၀ဲ ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤကဲထီၣ်အသးဖဲ လါမ့ၤ ၃သီ မုၢ်ဃ့ၢ်လီၤ, ဒီးပှၤမၤပယွဲတၢ်မ့ၢ်၀ဲ SAC သုးဖိလၢ (ခလရ-၄၀၃) လၢအအိၣ်လၢ (စကခ-၈) အဖီလာ် ဒီး BGF အသုးရ့ၣ် -၁၀၁၁ လၢအအိၣ်လၢ ဘိၤဟဲနရံၤအဖီလာ်, ဖဲအ၀ဲသ့ၣ် ဟးဆှၣ်တၢ်လၢ မဲးပြံးသုးကလၢၤဒီးနၣ်ကၠံသုးကလၢၤအခါဒီး လဲၤတုၤ၀ဲဖဲ လၢ ဘ---သ၀ီအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် တၢ်ပိၢ်ဖး

ဖဲလါမ့ၤ ၂၀၂၂နံၣ် (တသ့ၣ်ညါမုၢ်နံၤမုၢ်သီလီၤတံၢ်) န့ၣ်, ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် တၢ်ပိၢ်ဖးကဲထီၣ်၀ဲခံဘျီ ဖဲကွံထီလီာ်သ၀ီ, အံစူၢ်ခံ ကရူၢ်, ဘံလ့ကီၢ်ဆၣ်န့ၣ်လီၤ. ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်လၢအပိၢ်ဖးထီၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ဆီလီၤအီၤလၢ လီၢ်က၀ီၤ KNDO သုးရ့ၣ်တဖု လၢတၢ်ဒီသဒၢလီၤ အဟီၣ်က၀ီၤဒၣ်၀ဲအဂီၢ် ဖဲတၢ်ဒုးကဲထီၣ်လၢ အ၀ဲသ့ၣ်ဒီး SAC, BGFသုးတဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤ၀ံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် လီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်သးအကျါတခါ မ့ၢ်၀ဲဖဲ ကွံထီလီာ်သ၀ီအချၢ ဒီးတၢ်ပိၢ်ဖးအံၤ မၤသံ၀ဲ မဲးတဲးလဲးသၢဒုန့ၣ်လီၤ. ဟီၣ်လာ်မ့ၣ် ပိၢ်အဂၤတဖျၢၣ် ပိၢ်ဖးထီၣ်၀ဲဖဲ ခၠီကလံထၣ် ဟီၣ်က၀ီၤ, ဘုလီၤကျိကပၤဒီး ဘၣ်သံ၀ဲမဲးတဲးလဲး နွံဒုန့ၣ်လီၤ. မဲးတဲးလဲးခဲလၢာ် ၁၀ဒု လၢအဘၣ်သံအံၤ မ့ၢ်၀ဲ ကွံထီလီာ်သ၀ီဖိတဂၤအတၢ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်, ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်အိၣ်၀ဲလၢ လီၢ်က၀ီၤဖိတဖၣ်အစံာ်ကပၤ (အိၣ်လၢသ၀ီအချၢ) အဃိ ဒုးကဲထီၣ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ဖးဒိၣ်လၢ သ၀ီဖိအိၣ်ဘူးတဖၣ်အဂီၢ် (လၢအလဲၤထီၣ်က့ၤလီၤဒီး လဲၤဖံးလဲၤမၤတဖၣ်) န့ၣ်လီၤ.

စးထီၣ်လၢလါယူၤ ၂၀၂၂နံၣ်န့ၣ် SAC ဒီး BGF သုးတဖၣ် တဟးဆှၣ်တၢ်လၢ အသုးကလၢၤအဘၢၣ်စၢၤလၢၤဘၣ်အဃိ, အံစူၢ်ခံသ၀ီပူၤ တၢ်အိၣ်သးအိၣ်က့ၤ၀ဲဒံးအလီၢ်လီၢ် ဒီး သ၀ီဖိတဖၣ်တဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်လၢၤ စုက၀ဲၤတၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်, တၢ်ဖီၣ်န့ၢ်, တၢ်မၤဆါပယွဲဒီးတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးဘၣ်ဃး သုးဖီၣ်စုက၀ဲၤတဖၣ်အတၢ်မၤဘၣ်ဒိပှၤဂ့ၢ်၀ီခွဲးယာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, အခဲအံၤ သ၀ီဖိတဖၣ် စးထီၣ်ကတဲာ်ကတီၤသးလၢကထူစံာ်ဒီးသူၣ်ဘု လၢတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူအဂီၢ် န့ၣ်လီၤ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ, SAC ဒီး BGF သုးတဖၣ် မ့ဟဲဟူးဂဲၤကဒီးန့ၣ် တၢ်ဒုးကဲထီၣ်၀ဲသ့န့ၣ်လီၤ. ဖဲတယံာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်, သ၀ီဖိတ ဖၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ကစီၣ်လၢ SAC ဒီး BGF သုးတဖၣ်စးထီၣ်ကဒီးအတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤလံန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အ၀ဲသ့ၣ် ဘၣ်အိၣ်ကဒီးလၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးဘၣ် စုက၀ဲၤတၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်ဒီးတၢ်မၤပယွဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.