မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါ- SAC ဖီၣ်န့ၢ်ဆူၣ်သဝီဖိ, တၢ်မၢဆူၣ်သဝီဖိဒ် ပှၤနဲၣ်ကျဲတဖၣ်ဒီးကတီၤဒီသဒၢအသိး, တၢ်မၤဆူးမၤဆါ, ဒီးတၢ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ် ဖဲဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်အပူၤ (လါအ့ဖြ့ၣ် ၂၀၂၄ နံၣ်)

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ကဲထီၣ်သးလၢဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ် ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ် ၂၀၂၄ နံၣ် အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ် ၂ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်န့ၣ် ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ် (LIB) နီၣ်ဂံၢ်(၄၃၄) အသုးဖိအဂၤ ၂၀၀ ဆူအဖီခိၣ်တဖၣ်လၢအအိၣ်သူၣ်လီၤသးလၢကူဆံးသုးကလၢၤ ဖီၣ်န့ၢ်သဝီဖိ (၁၁) ဂၤလၢအအိၣ် ရှ--- သဝီ, မဲာ်ကျီကရူၢ်, ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. သုးဖိတဖၣ်န့ၣ်ပျၢ်လီၤကွံာ်သဝီဖိနွံဂၤဒီးမၢဆူၣ်သဝီဖိလွံၢ်ဂၤလၢအဝဲသ့ၣ်ဖီၣ်န့ၢ်ဝဲဒီး မၢလဲၤဒုးနဲၣ်ကျဲလၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်ဒီးသူအဝဲသ့ၣ်ဒ်ကတီၤဒီသဒၢအသိး ဖဲအလဲၤလၢ LIB နီၣ်ဂံၢ် (၄၃၄) သုးက လၢၤအဆၢကတီၢ်န့ၢ်လီၤ. ဖဲ SAC သုးဖိတဖၣ်ဘၣ်သဂၢၢ်လိာ်သးဒီး KNLA သုးဖိတဖၣ်လၢ ကျဲတီၤလိၤဝံၤအလီၢ်ခံ SAC သုးဖိတဖၣ်မၤဆါပယွဲဒီးတဲပျံၤတဲဖုးသဝီဖိလၢအဖီၣ်ဃာ်ဝဲအကျါတဂၤန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိလွံၢ်ဂၤန့ၣ်ဘၣ်လဲၤဒုးနဲၣ်ကျဲလၢ SAC သုးဖိ အဂီၢ်တနံၤဒီးပှၤတဟ့ၣ်အီၣ်အဝဲသ့ၣ်တၢ်အီၣ်မ့တမ့ၢ်တအီၣ်ဘၣ်တၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတဖၣ်န့ၢ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးသးန့ၢ်သနာ်က့တၢ် ကဲထီၣ်သးအံၤလီၤသူၣ်အုးသးအုးလၢပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. SAC သုးဖိတဖၣ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ် စ့ၢ်ကီးနၢ်ဒံးလွံၢ်ခိၣ်, ပသံးတဘိ, ဒီးစ့လၢသဝီဖိ ၁၁ ဂၤလၢဘၣ်တၢ်ဖီၣ်န့ၢ်အီၤဖဲပှၢ်ပူၤလၢအဘူးဒီး ရှ--- သဝီန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်နုာ် လီၤဃိစ့ၢ်ကီးသဝီဖိတဂၤအဟံၣ်အိၣ်လၢ ရှ--- သဝီဝံၤမၤဟးဂီၤတလါတဖျၢၣ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢအပူၤ ဒီးဟုၣ်န့ၢ် ဆ့ကၤသၢဘ့ၣ်ဒီး ပကၠီၤတဘိန့ၣ်လီၤ.[1]

(၁) တပတီၢ်- တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်	တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်
ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) ဖီၣ်န့ၢ်ဆူၣ်တၢ်, တၢ်မၢဆူၣ်သဝီဖိဒ်ပှၤနဲၣ်ကျဲတ ဖၣ်ဒီးကတီၤဒီသဒၢအသိး, တၢ်မၤဆါပယွဲနီၢ်ခိၣ်က့ၢ်ဂီၤ	ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) ဖီၣ်န့ၢ်ဆူၣ်တၢ်, တၢ်မၢဆူၣ်သဝီဖိဒ်ပှၤနဲၣ်ကျဲတ ဖၣ်ဒီးကတီၤဒီသဒၢအသိး, တၢ်မၤဆါပယွဲနီၢ်ခိၣ်က့ၢ်ဂီၤ

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်	တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ
ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) ဖီၣ်န့ၢ်ဆူၣ်တၢ်, တၢ်မၢဆူၣ်သဝီဖိဒ်ပှၤနဲၣ်ကျဲတ ဖၣ်ဒီးကတီၤဒီသဒၢအသိး, တၢ်မၤဆါပယွဲနီၢ်ခိၣ်က့ၢ်ဂီၤ	လါအ့ဖြ့ၣ် ၂ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်	တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီ, ကရူၢ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်)
ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) ဖီၣ်န့ၢ်ဆူၣ်တၢ်, တၢ်မၢဆူၣ်သဝီဖိဒ်ပှၤနဲၣ်ကျဲတ ဖၣ်ဒီးကတီၤဒီသဒၢအသိး, တၢ်မၤဆါပယွဲနီၢ်ခိၣ်က့ၢ်ဂီၤ	ရှ--- သဝီ, မဲာ်ကျီကရူၢ်, ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်	ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) ဖီၣ်န့ၢ်ဆူၣ်တၢ်, တၢ်မၢဆူၣ်သဝီဖိဒ်ပှၤနဲၣ်ကျဲတ ဖၣ်ဒီးကတီၤဒီသဒၢအသိး, တၢ်မၤဆါပယွဲနီၢ်ခိၣ်က့ၢ်ဂီၤ
တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ	လါအ့ဖြ့ၣ် ၂ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်
တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီ, ကရူၢ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်)	ရှ--- သဝီ, မဲာ်ကျီကရူၢ်, ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	မံၤ
	စီၤဟ---
	(စီၤဟ--- ) အဒ့ဖိသဒါ (တသ့ၣ်ညါမံၤ)
	(စီၤဟ---) အဖိဒိၣ်ခွါ (တသ့ၣ်ညါမံၤ)
	ဝ---

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	သးနံၣ်
	၄၂ နံၣ်
	တသ့ၣ်ညါ
	တသ့ၣ်ညါ
	တသ့ၣ်ညါ

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	မုၣ်/ ခွါ
	ပိာ်ခွါ
	ပိာ်ခွါ
	ပိာ်ခွါ
	ပိာ်ခွါ

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	ကလုာ်
	ကညီ
	ကညီ
	ကညီ
	ကညီ

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	ထီၣ်ပှၢ်/သဘျ့
	ထီၣ်ပှၢ်
	တသ့ၣ်ညါ
	တသ့ၣ်ညါ
	တသ့ၣ်ညါ

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	တၢ်ဖံးတၢ်မၤ
	ခုးတၢ်မၤ
	တသ့ၣ်ညါ
	တသ့ၣ်ညါ
	တသ့ၣ်ညါ

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ
	မိၢ်လုၢ်ပၢ်လၢ်
	တသ့ၣ်ညါ
	တသ့ၣ်ညါ
	တသ့ၣ်ညါ

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	တၢ်ဟံမူဒါ/ လီၢ်လၤ
	သဝီသးပှၢ်
	သဝီဖိ
	သဝီဖိ
	သဝီဖိ

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	အိၣ်ဆိးဒူသဝီ
	ရှ--- သဝီ, မဲာ်ကျီကရူၢ်
	ရှ--- သဝီ, မဲာ်ကျီကရူၢ်
	ရှ--- သဝီ, မဲာ်ကျီကရူၢ်
	ရှ--- သဝီ, မဲာ်ကျီကရူၢ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ
မံၤ	စီၤဟ---	(စီၤဟ--- ) အဒ့ဖိသဒါ (တသ့ၣ်ညါမံၤ)	(စီၤဟ---) အဖိဒိၣ်ခွါ (တသ့ၣ်ညါမံၤ)	ဝ---
သးနံၣ်	၄၂ နံၣ်	တသ့ၣ်ညါ	တသ့ၣ်ညါ	တသ့ၣ်ညါ
မုၣ်/ ခွါ	ပိာ်ခွါ	ပိာ်ခွါ	ပိာ်ခွါ	ပိာ်ခွါ
ကလုာ်	ကညီ	ကညီ	ကညီ	ကညီ
ထီၣ်ပှၢ်/သဘျ့	ထီၣ်ပှၢ်	တသ့ၣ်ညါ	တသ့ၣ်ညါ	တသ့ၣ်ညါ
တၢ်ဖံးတၢ်မၤ	ခုးတၢ်မၤ	တသ့ၣ်ညါ	တသ့ၣ်ညါ	တသ့ၣ်ညါ
တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ	မိၢ်လုၢ်ပၢ်လၢ်	တသ့ၣ်ညါ	တသ့ၣ်ညါ	တသ့ၣ်ညါ
တၢ်ဟံမူဒါ/ လီၢ်လၤ	သဝီသးပှၢ်	သဝီဖိ	သဝီဖိ	သဝီဖိ
အိၣ်ဆိးဒူသဝီ	ရှ--- သဝီ, မဲာ်ကျီကရူၢ်	ရှ--- သဝီ, မဲာ်ကျီကရူၢ်	ရှ--- သဝီ, မဲာ်ကျီကရူၢ်	ရှ--- သဝီ, မဲာ်ကျီကရူၢ်

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	မံၤ
	လီၢ်လၤ
	သုးကျိၤ/ သုးရ့ၣ် / သုးတြိၤ
	အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ /သုးကလၢၤ
	အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	ဘးလ့
	သုးခိၣ်
	SAC ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ် (LIB) နီၣ်ဂံၢ် (၄၃၄)
	ကူဆံးသုးကလၢၤ, မာ်ထီကရူၢ်, ဒွဲၣ်လိကီၢ်ဆၣ်
	တသ့ၣ်ညါ

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ
မံၤ	လီၢ်လၤ	သုးကျိၤ/ သုးရ့ၣ် / သုးတြိၤ	အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ /သုးကလၢၤ	အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ
ဘးလ့	သုးခိၣ်	SAC ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ် (LIB) နီၣ်ဂံၢ် (၄၃၄)	ကူဆံးသုးကလၢၤ, မာ်ထီကရူၢ်, ဒွဲၣ်လိကီၢ်ဆၣ်	တသ့ၣ်ညါ

(၂) တပတီၢ်- တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (KNU) လူၤသီကီၢ်ဆၣ်, မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်ဝဲၤဒၢးပှၤမၤတၢ်ဖိတဂၤတဲဘၣ် KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိတဂၤ ဘၣ်ဃးတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အံၤခီဖျိလၢလီပျံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်သးဖဲလါအ့ဖြ့ၣ် ၂ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိလဲၤထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီးလီၢ်ကဝီၤခိၣ်နၢ်တဂၤ (လီၢ်လၤန့ၣ်ဘၣ်တၢ်မၤလီၤမၢ်အီၤလၢတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်) ဒီး ပှၤလၢဘၣ်တၢ်က့ၤဖီၣ်န့ၢ်ဆူၣ်အီၤအကျါတဂၤ (လၢအမ့ၢ်စ့ၢ်ကီး ရှ--- သဝီသးပှၢ်) န့ၣ်လီၤ.

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

၂. ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

စီၤဟ--- (ပှၤလၢဘၣ်တၢ်က့ၤဖီၣ်န့ၢ်ဆူၣ်အီၤအကျါတဂၤဒီး ရှ--- သဝီသးပှၢ်) ဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဘၣ်ဃးဒီးအတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ်လီၤ.

(၃) တပတီၢ်- ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်.

ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ် ၂ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်န့ၣ် ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ် (LIB) နီၣ်ဂံၢ် (၄၃၄) အသုးဖိအဂၤ ၂၀၀ ဆူအဖီခိၣ်တဖၣ်လၢအအိၣ်သူၣ်လီၤသးလၢကူဆံးသုးကလၢၤ (မာ်ထီကရူၢ်, ဒွဲၣ်လိကီၢ်ဆၣ်) ထိသုးကျိၤလၢ နါကူနါသဝီ, မဲာ်ကျီကရူၢ်, ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ဒီး လဲၤလၢဝ့ၤစၤသဝီ, မဲာ်ကျီကရူၢ်န့ၣ်လီၤ. တုၤလၢအဝဲၤသ့ၣ်လဲၤဒီး လဲၤတုၤလၢ ရှ--- သဝီ, မဲာ်ကျီကရူၢ်န့ၣ် သုးဖိတဖၣ်ဖီၣ်န့ၢ်သဝီဖိ (၁၁) ဂၤလၢအဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဖဲကျဲတီၤလိၤလၢ အဘူးဒီးရှ--- သဝီန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢဘၣ်တၢ်ဖီၣ်န့ၢ်အီၤတဖၣ်အကျါ ပာ်ဃုာ်ဝဲဒၣ် သဝီသးပှၢ် စီၤဟ--- အိၣ်လၢ ရှ--- သဝီန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိလၢဘၣ်တၢ်ဖီၣ်န့ၣ်အီၤတဖၣ်န့ၣ်ပၣ်ဃုာ်ဝဲဒၣ် စီၤဟ---, အဖိသၢဂၤ (တသ့ၣ်ညါအဝဲသ့ၣ်သးနံၣ်လီၤတံၢ်ဘၣ်, သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်သးနံၣ်တပှဲၤဒံးဘၣ်), အဖါတံၢ်ဒီး အမုၢ်ဂါ, အမံၤပှၢ်ပိာ်မုၣ်ဒီး အမံၤပှၢ်ပိာ်ခွါ, အဖိဒိၣ်ခွါ, အဒ့ဖိသဒါ, ဒီး ဝ--- (သဝီဖိအဂၤတဂၤလၢအအိၣ်သဝီ တဖျၢၣ်ဃီဒီးအဝဲသ့ၣ်) န့ၣ်လီၤ. (ခီဖျိလၢ SAC သုးအတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ ဒ်သိးဒီး တၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်ချံဒီး ကဘီယူၤဟဲခးလီၤတၢ် လၢဟီၣ်ကဝီၤပူၤဝဲန့ၣ်အဃိသဝီဖိတဖၣ်အံၤဘၣ်ဟးဃ့ၢ်အိၣ်လၢပှၢ်ပူၤယံာ်တနံၣ်လံန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဟးထီၣ်က့ၤလီၤလၢပှၢ် ပူၤဒီးအဟံၣ်အဃီဒ်သိးကက့ၤကွၢ်အတၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. SAC သုးဖိတဖၣ်ဖီၣ်န့ၢ်အဝဲသ့ၣ်ဖဲအလဲၤတၢ်အဆၢကတီၢ် န့ၣ် လီၤ). ပှၤဖီၣ်အဝဲသ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်တဘၣ်တၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါအဝဲသ့ၣ်နီတဂၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးတနံၤဃီအတီၢ်ပူၤသဝီသးပှၢ် စီၤဟ---, အဒ့ခွါသဒါ, အဖိဒိၣ်ခွါ ဒီး သဝီဖိအဂၤတဂၤလၢ အမံၤမ့ၢ် ဝ--- တဖၣ်န့ၣ် (ဘၣ်တၢ်ထုးဖးအီၤဒီး သဝီဖိအဂၤတဖၣ်ဝံၤ) SAC သုးဖိတဖၣ် မၢဆူၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကလဲၤဒုးနဲအီၤကျဲလဲၤဆူ LIB နီၣ်ဂံၢ် (၄၃၄) သုးကလၢၤန့ၣ်လီၤ. (ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ်သဝီဖိအဂၤနွံဂၤန့ၣ်ဘၣ်တၢ်ပျၢ်လီၤကွံာ်အီၤန့ၣ်လီၤ.) တၢ်ပညိၣ် (လၢတၢ်မၢဆူၣ်လဲၤဒုးနဲၣ်ကျဲ) န့ၣ်, ဒ်သိးကဟးဆှဲးတၢ်ဘၣ်သဂၢၢ်လိာ်သးဒီး ကညီဒီကလုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA) သုးပာ်ဖှိၣ်တဖၣ်လၢတၢ်လဲၤကျဲ (ဒီးသူသဝီဖိတဖၣ်ဒ်ကတီၤဒီသဒၢတၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ). SAC သုးဖိတဖၣ်တလဲၤကိးဝဲ (စီၤဟ---) အဖိသၢဂၤ, အဖါတံၢ်ဒီး အမုၢ်ဂါ, အမံၤပှၢ်ပိာ်မုၣ်ဒီး အမံၤပှၢ်ပိာ်ခွါဒီး အဝဲသ့ၣ် (ဒ်သိးဒီးကတီၤဒီသဒၢအသိး) ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤဟ--- တဲဝဲလၢ “အဝဲသ့ၣ် (SAC သုးဖိတဖၣ်) မၢန့ၢ်ဆူၣ်ယၤလၢကလဲၤနဲၣ်ကျဲလၢပှၤ (လီၤကဝီၤသုးဖီၣ်စုကဝဲၤ) တအိၣ်နီတဂၤဘၣ်လီၤ. SAC သုးဖိတဖၣ်တဲဝဲလၢ ‘နလဲၤဆှၢပှၤလၢပှၢ်ကျဲ (လၢကလဲၤလၢကူဆံးသုးကလၢၤ) ဒီးပလဲၤသ့လီၤ. ပလဲၤလၢပလီၢ်မ့ၢ်တုၤ (မ့ၢ်တဘၣ်သဂၢၢ်လိာ်သးဒီးသုးဖီၣ်စုကဝဲၤနီတဖုဘၣ်) န့ၣ်ဘၣ်လံ. ဝံၤအလီၢ်ခံယလဲၤဒုးနဲၣ်ကျဲလၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၤလီၤ.”

ဖဲအဝဲသ့ၣ် (SAC သုးဖိတဖၣ်ဒီးသဝီဖိလွံၢ်ဂၤလၢတၢ်သူအီၤဒ်ကတီၤဒီသဒၢအသိးဒီးတၢ်မၢဆူၣ်လဲၤဒုးနဲၣ်ကျဲတဖၣ်) လဲၤတုၤလၢထံဘိကျိၤလၢအအိၣ်ဖဲစံာ်တဘ့ၣ်အဃၢၤ (တသ့ၣ်ညါတၢ်လီၢ်လီၤတံၢ်) အဆၢကတီၢ်တၢ်ဒုးစဲးပြဲးကဲထီၣ်သးလၢ SAC ဒီး KNLA သုးဖိတဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးလီၤကယာ်ဝံၤအလီၢ်ခံ SAC သုးခိၣ်လၢအမံၤဘးလ့တဂၤလၢ LIB နီၣ်ဂံၢ် (၄၃၄) န့ၣ်မၤပျံၤမၤဖုးအီၤ (စီၤဟ---) လၢလၢတၢ်လဲၤကျဲတၢ်ဒုးမ့ၢ်ကဲထီၣ်အသီတဘျီကဒီးန့ၣ်တဘၣ်လိၣ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးသးဘၣ်ဒီးတၢ်ကမၤသံအီၤတဘျီဃီန့ၣ်လီၤ. ဝံၤအလီၤခံသုးခိၣ်ဝဲန့ၣ်ထူတံၢ် စီၤဟ--- တထံၣ်ဒီးထိအမဲာ်သၣ်တထံၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢပှၤထူအီၤဒီးထိအီၤအဃိစီၤဟ--- လီၤဃံၢ်ဒီးအခီၣ်လ့ၢ်ခိၣ်ဘၣ်ဒိန့ၣ်လီၤ.

SAC သုးဖိတဖၣ်မၢန့ၢ်ဆူၣ် စီၤဟ--- ဒီး သဝီဖိအဂၤသၢဂၤန့ၣ်ကလဲၤယုၤ (ဒီး လဲၤဒုးနဲၣ်ကျဲ) လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်တံာ်တာ်တသီကျဲန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်လဲၤဒုးနဲၣ်ကျဲလၢပှၤသုးဖိတဖၣ်အဂီၢ်အဆၢကတီၢ်တၢ်တဒုးအီၣ်အဝဲသ့ၣ်တၢ်အီၣ်နီတမံၤဘၣ်မ့တမ့ၢ်တအိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢကအီၣ်တၢ်အဂီၢ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤဟ--- တဲက့ၤဝဲလၢ “ယအီၣ်မ့ၤလၢဂီၤခီတချုးလၢ ပှၤဖီၣ်ယၤဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဖီၣ်ယၤဝံၤအလီၢ်ခံဒီတနံၤကျၢၤယတအီၣ်ဘၣ်တၢ်လၢၤဘၣ်. ဒီတနၤကျၢၤဒီးတုၤလၢမုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ် ဒီတဂီၤကျၢၤ (လၢအသီတနံၤ) န့ၣ်ယတအီၣ်ဘၣ်တၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”

ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ် ၃ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်န့ၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ် (သဝီဖိလွံၢ်ဂၤလၢဘၣ်တၢ်သူအီၤဒ်ကတီၤဒီသဒၢဒီးမၢန့ၢ်ဆူၣ်အီၤဒ်ပှၤနဲၣ်ကျဲ တဖၣ်အသိး) န့ၣ်လဲၤတုၤလၢတၢ်လီၢ်လၢပှၤမၤသ့ၣ်တတီၤလၢအဘူးဒီး LIB နီၣ်ဂံၢ် (၄၃၄) အဆၢကတီၢ် စီၤဟ---, အဒ့ဖိသဒါဒီးအဖိဒိၣ်ခွါဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးအသးန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲအသးန့ၢ်သနာ်က့ (သဝီဖိအဂၤ) ဝ--- (လၢအတဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးအသးဘၣ်တဂၤ) န့ၣ် SAC လဲၤကီးအီၤလၢ (ကလဲၤဒုးနဲၣ်ကျဲလၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်) LIB နီၣ်ဂံၢ် (၄၃၄) အိၣ်သူၣ်လီၤသးတၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ SAC သုးဖိတဖၣ်လဲၤတုၤလၢအဝဲသ့ၣ်သုးကလၢၤအဆၢကတီၢ်အပျၢ်လီၤကွံာ် ဝ--- ဒီးတမၤဆူးမၤဆါအီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲအ (စီၤဟ---) က့ၤတုၤလၢဟံၣ်အဆၢကတီၢ်အမါတဲဘၣ်အီၤလၢ (ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်တၢ်ထုးဖးအီၤဝံၤအလီၢ်ခံ) SAC သုးဖိတဖၣ် (လၢ LIB နီၣ်ဂံၢ် - ၄၃၄) န့ၣ်ဂုာ်န့ၢ်ဆူၣ်နၢ်ဒံးလွံၢ်ခိၣ်, ပသံးတဘိ, ဒီးစ့ယိၤ ၁၀,၀၀၀ ဘး ဒီး စ့ပယီၤ ၅၀,၀၀၀ ကၠးလၢအဝဲသ့ၣ် (စီၤဟ--- အမါဒီး အဖိတဖၣ်) အအိၣ်လၢပှၢ်ပူၤလၢအဘူးဒီး ရှ--- သဝီန့ၣ်လီၤ. SAC သုးဖိ (တနီၤ) လၢအအိၣ်သုးရ့ၣ်တဖုဃီန့ၣ် (လဲၤနုာ်လီၤလၢ ရှ--- သဝီဒီး) နုာ်လီၤလၢစီၤဟ--- (အဟံၣ်ဖိဃီဖိ) အဟံၣ်လၢအအိၣ်ဖဲ ရှ--- သဝီန့ၣ်လီၤ. (SAC သုးဖိတဖၣ်) မၤဟးဂီၤတလါတဖျၢၣ်လၢအဝဲသ့ၣ် (စီၤဟ--- ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိ) ပာ်ဃာ်အတၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢအပူၤဝံၤ ဟုၣ်န့ၢ်ဝဲဆ့ကၤသၢဘ့ၣ်ဒီးပကၠီၤတဘိ (လၢအဟ့ၣ်တၢ်ဒီသဒၢဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်တီၢ်လၢအဂ့ၤ) န့ၣ်လီၤ. စီၤဟ--- ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးသးဝံၤ က့ၤတုၤလၢအဟံၣ်ဖိဃီဖိအအိၣ်ဆၢကတီၢ်အတဲဝဲလၢ “ယမါတဲယၤ ‘နဖိအိၣ်သၢဂၤဒီးယပှ့ၤန့ၢ်အဝဲသ့ၣ်နၢ်ဒံးခံခိၣ် (ဘၣ်တၢ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်အီၤ)ဒီးနၢ်ဒံးခံခိၣ်ဒီးပသံးတဘိလၢအဝဲသ့ၣ်အဖံဟ့ၣ်လီၤယၤ (ဘၣ်တၢ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်အီၤ) လီၤ. အဝဲသ့ၣ် (SAC သုးဖိတဖၣ်) ဟံးဆူၣ်စ့ၢ်ကီးစ့ယိၤ ၁၀,၀၀၀ ဘးလၢပပာ်ကီၤဃာ်အီၤ. ယဆိကမိၣ်လၢစ့ဝဲန့ၣ်ယကလဲၤဆှၢနဖိလၢအကဘၣ်ထီၣ်ဃီးတီၤတဂၤဒီးကဘၣ်လဲၤအိၣ်လၢဟံၣ်ဒွဲအဂီၢ်.’” စီၤဟ--- တဲအါထီၣ်ဝဲလၢ “ယမါသံကွၢ်ဝဲ ‘ပဆှၢပဖိလၢကၠိကန့ၢ်ဒ် လဲၣ်.’”

ခီဖျိလၢတၢ်ကဲထီၣ်သးဒီးအီၤဒီး (သူၣ်ကိသးဂီၤဘၣ်ဃး) တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး (ကအိၣ်ထီၣ်လၢ) အဖိတဖၣ်ဒီးအဖိတဖၣ်အ တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ခါဆူညါအဂီၢ်အဃိ စီၤဟ--- ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်သူၣ်အုးသးအုးဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. အတူၢ်ဘၣ်လၢ ပှၤမၤဘၣ်ဒိအတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်န့ၣ်လီၤ. အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢအအဲၣ်ဒိးလၢ SAC သုးဖိတဖၣ်ကသုးကွံာ်သးလၢအဝဲသ့ၣ်တၢ်လီၢ်ဒီး ကတူၢ်လိာ်ဝဲတၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်မၤတၢ်တဖၣ်န့ၣ်တတီတတြၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အတဲအါထီၣ်ဝဲလၢ “ယဆၢထံၣ်တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်လၢ ခါဆူညါန့ၣ်လီၤ.”

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်.

(၄) တပတီၢ်- တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါ, ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကသူ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

စီၤဟ--- ဟ့ၣ် KHRG အခွဲးလၢကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အတဲဝဲလၢထံဂုၤကီၢ်ဂၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်ကြၢးသ့ၣ်
ညါတၢ်ကဲထီၣ်သးဒ်အံၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

Fri, 24 Jan 2025

Footnotes:

[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲ လါမ့ၤ ၂၀၂၄ နံၣ် အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤၦၤ မၤသကိးတၢ်တဂၤ ဖဲမုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ လၢကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် (KHRG) လၢကမၤနီၣ်မၤဃါ တၢ်မၤဘၣ်ဒိၦၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲး ယာ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အမံၤ, တၢ်ဂီၤဒီး အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤလီၤဘၢအီၤလၢ အဝဲနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ တၢ်ကွဲးၡဲပၠးအါထီၣ်အီၤ ဖဲပနိကဝီၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် (KHRG) အတၢ်ကွဲးၡဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ် ကျိၤန့ၣ်လီၤ.

Print:

Air strikes
Arbitrary arrest and detention
Arbitrary taxation and demands
Attacks on villagers
Attacks on villages
Ceasefire
Compensation for abuse
Concealment of abuse
Coup
Covid-19
Denial of humanitarian access
Destruction of property
Development project
Development project/extractive industry
Disappearance
Displacement
Drug production, sale or use
Economic hardship
Ethnic discrimination
Explicit threats
Food Security/Right to livelihood
Food shortage
Forced Labour
Forced marriage
Forced prostitution
Forced recruitment
Forced relocation
Freedom of expression, assembly, religion, culture
Gambling
House burning
Human shields
IDPs
Indiscriminate firing of mortars / small arms
Injury
Internally Displaced Persons
Killing
Land Confiscation
Landmines
Migration
Militarisation
Military Activity
Nationwide Ceasefire Agreement (NCA)
Natural environment issues
Preliminary ceasefire
Rape or other sexual violence
Refugees
Religious discrimination
Repeated or prolonged displacement
Restriction on freedom of movement
Right to education
Right to health
Shoot-on-sight
Strategic Displacement
Theft and looting
Torture
Village agency response
Village life and livelihood
Violations of children's rights
Violent abuse

1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025

Search form

Footnotes:

Subscribe to KHRG Newsletter

Subscribe to KHRG Newsletter

Related Readings

Contact Us