တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

ပှၤသဝီဖိသံတဂၤဒီး ဘၣ်ဒိတဂၤ (ခံဂၤလၢာ် မ့ၢ်ဖိသၣ် တဖၣ်) ခီဖျိ မျိာ်သၣ်ချံလီၢ်လံၤ (UXO) ပိၢ်ဖးထီၣ်အဃိ

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါယူၤလံ ၁၄ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီ, ကရူၢ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်)

(ဘူးဒီး) ဝ---သဝီ လီၢ်လံၤလၢတၢ်ဟးသဒၣ်ကွံာ်အီၤ (ပှၤသဝီဖိကိးဂၤ တၢ်နီဃ့ၢ်ထီၣ်န့ၢ် ဆူၣ်ကွံာ်အီၤခီဖျိလၢတၢ်ဒုးကဲထီၣ်အဃိ), ကီၤလူၢ်ဒၢကရူၢ်, လူၤသီကီၢ်ဆၣ်, မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

စီၤရ---

စီၤယ---

သးနံၣ်

၁၇ နံၣ်

၁၆ နံၣ်

မုၣ်/ ခွါ

ခွါ

ခွါ

ကလုာ်

ကညီ

ကညီ

ထီၣ်ပှၢ် / သဘျ့  

သဘျ့

သဘျ့

တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

မၤစံာ်

မၤစံာ်

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ခရံာ်ဖိ

ခရံာ်ဖိ

တၢ်ဟံးမူဒါ/ လီၢ်လၤ

သဝီဖိ

သဝီဖိ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ

ဃ---သဝီ, နီၣ်ယိၤထၣ်ကရူၢ်, လူၤသီကီၢ်ဆၣ်

အ---သဝီ, နီၣ်ယိၤထၣ်ကရူၢ်, လူၤသီကီၢ်ဆၣ်

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ                    

လီၢ်လၤ

သုးကျိၤ/ သုးရ့ၣ် / သုးတြိၤ

အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ /သုးကလၢၤ

အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

ပှၤသဝီဖိတဂၤ လၢ ဟ---သဝီ, ပ့က့ကရူၢ်, လၢအလဲၤပှ့ၤတၢ်အီၣ်တၢ်အီဒီး တၢ်လိၣ်အဂၤတဖၣ် လၢဖ---သဝီ, ကီၤလူၢ်ဒၢကရူၢ်, လူၤသီကီၢ်ဆၣ်န့ၣ်, ထံၣ်ဝဲတၢ်ကဲထီၣ်သး (ကဲထီၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ) ဒီး အဝဲဒုးသ့ၣ်ညါ (KHRG ပှၤဃိထံသ့ၣ်ညါ မၤနီၣ်မၤဃါတၢ်ဖိ တဂၤ) ဘၣ်ဃးတၢ်အိၣ်သးအံၤန့ၣ်လီၤ. KHRG အပှၤတဂၤအံၤ လဲၤဆူ စီၤရ--- (ပှၤသဝီဖိလၢအဘၣ်ဒိတဂၤ) အမိၢ် အမုၢ်ဂၢ် အအိၣ် လၢကမၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်အဂီၢ်လီၤ. ဖဲလါအီကူး ၇သီ, ၂၀၂၄နံၣ်န့ၣ်, KHRG ဝဲၤဒၢးပှၤမၤတၢ်ဖိတဂၤ မၤစ့ၢ်ကီးတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီး နီၢ်ခ---, စီၤရ---အမိၢ်, လၢကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤန့ၣ်လီၤ.

၂. ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

စီၤရ---အမိၢ် အမုၢ်ဂၢ် လၢအမံၤမ့ၢ် နီၢ်စ---, ဒီးအမူဒါမ့ၢ်ဝဲ ကညီပိာ်မုၣ်ကရၢ (အပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ) ဖဲ ဖ---သဝီန့ၣ်, ဟ့ၣ်လီၤဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲတိစၢၤမၤစၢၤဝဲ သဝီဖိလၢအသံကွံာ် (စီၤယ---) တၢ်သံတၢ်ပှၢ်အမူး ဒီးရဲၣ်ကျဲၤန့ၢ်စ့ၢ်ကီးဝဲ ချံတ ဘ့ၣ်လၢ ပှၤသဝီဖိ စီၤယ--- (မ့ၢ်အဖိဒိၣ်ခွါ) လၢအဘၣ်ဒိတဂၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စီၤရ--- အမိၢ် (နီၢ်ခ---) စ့ၢ်ကီး ဟ့ၣ်လီၤဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ ဘၣ်ဃးတၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤန့ၣ်လီၤ.

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်.

ဖဲလါယူၤ ၁၄သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်န့ၣ်, ပှၤသဝီဖိခံဂၤလၢအမံၤမ့ၢ် စီၤရ--- (သးနံၣ် ၁၇နံၣ်) ဒီး စီၤယ--- (သးနံၣ် ၁၆နံၣ်), လၢအအိၣ်ဖဲ နီၣ်ယိၤထၣ်ကရူၢ်, လူၤသီကီၢ်ဆၣ်, မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ် လဲၤဃုအီၣ်ဝဲညၣ်လၢ ဃိၣ်လိာ်ကျိ ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်လဲၤလၢကျဲ (စးထီၣ်လၢ ဖ---သဝီ, ကီၤလူၢ်ဒၢကရူၢ်) န့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဝဲ ကျိဖးဒိၣ်ချံလီၢ်လံၤလၢတပိၢ်ဖးထီၣ်ဒံးဘၣ်တဖျၢၣ် လၢကျဲကပၤ (စီၤစုာ်ဝဲ ၁.၆ မံးလာ်) ဒီး ဝ---သဝီ (လီၢ်လံၤလၢတၢ်ဟးသဒၣ်ကွံာ်အီၤတဖျၢၣ်), ကီၤလူၢ်ဒၢကရူၢ်န့ၣ်လီၤ. (အဝဲသ့ၣ်တသ့ၣ် ညါဝဲတၢ်ပီးတၢ်လီလၢအထံၣ်ဝဲတခါအံၤဘၣ်အဃိ), ထၢထီၣ်န့ၢ်ဝဲ ကျိဖးဒိၣ်ချံတဖျၢၣ်အံၤဒီး ပီးကွၢ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ကျိဖးဒိၣ်ချံအံၤ ပိၢ်ဖး ထီၣ်ဝဲ (ဒီးအက့အခီတဖၣ်) ဖျိးဘၣ်အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ပိၢ်ဖးတခါအံၤအဃိ, ပှၤသဝီဖိတဂၤ (စီၤယ---, သးနံၣ် ၁၆နံၣ်) န့ၣ် သံကွံာ်ဝဲတဘျီဃီဖဲ တၢ်ကဲထီၣ်သးအလီၢ် ဒီးအဂၤတဂၤ (စီၤရ---, သးနံၣ် ၁၇နံၣ်) ဘၣ်ဒိဝဲနးနးကလဲာ်န့ၣ်လီၤ. (နီၢ်စ---, လၢအမ့ၢ် စီၤရ---အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဂၤ, ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ) ဒ်အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ဖိသၣ်အသိး တထံၣ်ဘၣ်ဝဲကျိဖးဒိၣ်ချံ နီတဘျီဘၣ်, အဝဲသ့ၣ်တသ့ၣ်ညါ ပာ်သူၣ်ပာ်သးဘၣ်ဃး မျိာ်သၣ်ချံလီၢ်လံၤလၢပိၢ်ဖးသ့တဖၣ် အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်န့ၣ်ဘၣ်.

ဝ---သဝီ လီၢ်လံၤလၢ တၢ်ဟးသဒၣ်ကွံာ်အီၤတဖျၢၣ် လၢအအိၣ်ဘူးဒီး ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) အသုးကလၢၤ, တယံၤဒီး ဖ---သဝီ လၢပှၤသဝီဖိခံဂၤအံၤဟဲဝဲအလီၢ် ဒ်သိးကဖံးတၢ်မၤတၢ်အဂီၢ် ခီဖျိလၢအဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ်ဒီးတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိ သးသမူတၢ်ကီတၢ်ခဲအဃိန့ၣ်လီၤ. ဖဲပှၤသဝီဖိလၢ ဖ---သဝီတဖၣ် နၢ်ဟူစိဃီၤဝဲ တၢ်ပိၢ်ဖးထီၣ်သီၣ်န့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်လဲၤဆူတၢ်ကဲ ထီၣ်သးအလီၢ်လၢကကွၢ်ဝဲ တၢ်မနုၤမၤအသးလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်, နီၢ်စ--- ဒီးပှၤသဝီဖိအဂၤတဖၣ် ထံၣ်ထွဲဝဲလၢ စီၤယ--- အသးသမူဟးထီၣ်ကွံာ်ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးအလီၢ်လံန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်လၢ စီၤရ---တခီ, အစုစ့ၣ်ထီၣ်တဲာ်ကွံာ်ဒီး အစုထွဲတခီ ဘၣ်ဒိဝဲနးမး (အစုမုၢ်ဒီးအစုနၢထီၣ်တဲာ်ကွံာ်, ဒီးအစုပျၢ်ခၢၣ်သးတဘိ တူာ်ကွံာ် တဝာ်န့ၣ်လီၤ.) အခိၣ်တိသၣ်, အဘိးပၤ, နါဒ့, အကိာ်ပူၤ ဃၢၤဝးဝး, အသးနါပှၢ်, ဒီးအခီၣ်တဖၣ်ဘၣ်ဒိစ့ၢ်ကီးဝဲန့ၣ်လီၤ.

 နီၢ်စ---, လၢအမ့ၢ် ပှၤဘၣ်ဒိတဂၤအမိၢ် အမုၢ်ဂၢ် လၢအမ့ၢ် လီၢ်ကဝီၤ ပိာ်မုၣ်ကရၢပှၤပၢလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤဖဲ ဖ---သဝီ တဂၤ, ထံၣ်ထွဲဝဲ ဖိသၣ်လၢအဘၣ်ဒိတဂၤအံၤအတၢ်အိၣ်သးအဖီခိၣ် “ပဆိကမိၣ်လၢ အဝဲ (စီၤရ---) တအိၣ်လၢၤဘၣ် (သံလံ). မ့ၢ်ပလဲၤဆှၢအီၤ လၢတၢ်ဆါဟံၣ် ချုးဆၢချုးကတီၢ် ကသ့ဧါတသ့ဧါန့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါဘၣ်. အမိၢ်ပှၢ် ဘၣ်ဒိဝဲ ဒီတဂၤညါလီၤ. အစုတကပၤ တူာ် ကွံာ်. အစုအဂၤတကပၤန့ၣ် ဘၣ်ဒိဟးဂီၤ. အခိၣ်တိသၣ်, သးနါပှၢ်, အကံၣ်ဒုၣ်, ဒီးအခီၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်ဒိဝဲ (လၢကျိဖးဒိၣ်ချံပိၢ် ဖးအက့အခီတဖၣ်အဃိ) လီၤ.” အဝဲတဲအါထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ “ပမ့ကွၢ် အတၢ်ပူၤလီၢ်ဘၣ်ဒိတဖၣ်န့ၣ်  အနးဒိၣ်မး.. မ့ၢ်အဖံးတၢ် မၤတၢ်ကသ့ဒံးဧါန့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါဘၣ်. အစုလၢအဂၤတကပၤန့ၣ် မ့တဘၣ်ဒီၣ်တူာ်ကွံာ်ဘၣ်ဒု,  အဝဲကွၢ်ထွဲလီၤကစၢ်သး ကသ့ဒံး. အဝဲမ့ဘၣ်ဒီၣ်တူာ်ကွံာ်အစုခံကပာ်လၢာ်ဒု ကဘၣ်တၢ်ကီဖးဒိၣ်. အဝဲဘၣ်ကွၢ်ထွဲလီၤ အနီၢ်ကစၢ်ဒီး အဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီ တဒူၣ်ညါ. တၢ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီဖးဒိၣ်လီၤ.”

ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးဝံၤန့ၣ်, ပှၤသဝီဖိတဖၣ် ဘၣ်ယိၣ်ဒီး သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတၢ်ဒိၣ်မး ခီဖျိလၢ ပှၤလၢကကူစါယါဘျါ ပှၤသဝီဖိလၢဘၣ် ဒိတဂၤအံၤ လၢအဆိအချ့န့ၣ် တအိၣ်နီတဂၤဘၣ်အဃိလီၤ. (နီၢ်စ---,) လၢအမ့ၢ် စီၤရ--- အမိၢ် အမုၢ်ဂၢ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤ လၢ “နတသံဘၣ်. ပာ်သးဒူဒူ. နကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ကူစါယါဘျါ ဒီးနကထံၣ်ဘၣ် ကသံၣ်သရၣ် လၢအသူၣ်ဂ့ၤသးဝါတဖၣ် ဒီးန တံၤသကိးတဖၣ်စ့ၢ်လီၤ. (အခဲအံၤ) နမ့လဲၤဆိထဲတဂၤဘၣ်ဆၣ်, ခဲဂီၤတနံၤန့ၣ် နမိၢ်နပၢ်ကလဲၤအိၣ်သကိးနၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ် ကလဲၤဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါနၤလီၤ.” အဝဲတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ အသးဂံၢ်ဘါထီၣ်က့ၤ ခီဖျိအမုၢ်ဂၢ်တၢ်ကတိၤအဃိ ဒီးမၢဝဲပှၤလဲၤဆှၢအီၤဆူ တၢ်ဆါဟံၣ်လၢအဆိအချ့လီၤ. အဝဲ ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလီၤစ့ၢ်ကီးအနီၢ်ကစၢ်သးလၢ ကအိၣ်မူဒံးဝဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ခီဖျိလၢ တၢ်ဆါဟံၣ်ဒီး ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်တအိၣ်ဘူးဘၣ်အဃိ, ပှၤသဝီဖိတဖၣ် လဲၤဆှၢကရီအီၤဆူ ဝ---တၢ်ဆါဟံၣ် (အိၣ် သူၣ်လီၤအသးဖဲ ဃိၣ်လိၤကျိထံကၢၢ်နံၤ ဖဲ မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်, ကညီကီၢ်စဲၣ်ကလံၤစိး) န့ၣ်လီၤ. ဖဲဟါလီၤခီ ၅နၣ်ရံၣ်န့ၣ် အမုၢ်ဂၢ်ဒီး ပှၤသဝီဖိအဂၤတဖၣ် ရဲၣ်ကျဲၤန့ၢ်ဝဲ ချံတဘ့ၣ်လၢကလဲၤဆှၢ ဖိသၣ်တဂၤအံၤဆူတၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤသဝီဖိတဂၤ လၢအမံၤမ့ၢ် စီၤသ--- ဒီးပှၤနီချံတဂၤ လဲၤဟံန့ၢ်ဖိသၣ်အံၤဒီးတီၣ်ဆှၢဝဲဆူ ဝ---တၢ်ဆါဟံၣ်, လၢအစီာ်စုာ်ဝဲ ၃ နၣ်ရံၣ်ကျဲန့ၣ်လီၤ. စီၤရ--- ဘၣ် ကူစါအသးလၢ ဝ---တၢ်ဆါဟံၣ် တနၤမုၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်လဲၤထီၣ်က့ၤလီၤအတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤန့ၣ်, ပှၤနီချံ ဃ့ဝဲ စဲး သိ ၃ ကိ [အပှ့ၤကအိၣ်ဝဲဖဲ စ့ယိၤ ၂၇၀ ဘး (၈.၃၉ ဒီလၢ်)] တုၤ ၃, ၅၀၀ ဘး (၁၀၈.၇၇ ဒီလၢ်) န့ၣ်လီၤ.

ခီဖျိလၢ ကသံၣ်ကသီတၢ်ကူစါယါဘျါတလၢပှဲၤလၢ ဖိသၣ်အံၤအဂီၢ်ဘၣ်အဃိ, ဖဲလါယူၤလံ ၁၅သီ, ၂၀၂၄နံၣ်န့ၣ်, ဆူၣ်ချ့ပှၤမၤ တၢ်ဖိ လၢဝ--- တၢ်ဆါဟံၣ်တဖၣ် ဆှၢခီဝဲ စီၤရ--- ဆူ လ--- တၢ်ဆါဟံၣ်လၢ ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်အပူၤ (မဲၢ်ဟီၤစီးကီၢ်ရ့ၣ်) န့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်ဖဲန့ၣ်, အဝဲဘၣ်တၢ်ဆှၢအီၤတဘျီဃီဆူ န---တၢ်ဆါဟံၣ် လၢအအိၣ်စ့ၢ်ကီးဖဲ ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ် (မဲၢ်ဟီၤစီးကီၢ်ရ့ၣ်) အပူၤန့ၣ် လီၤ. ဖဲတၢ်ကူစါအီၤလၢတၢ်ဆါဟံၣ်သီသီအခါ (လၢကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်အပူၤန့ၣ်) ပှၤကွၢ်ထွဲအီၤတအိၣ်နီတဂၤဘၣ် အဃိ ဆူၣ်ချ့ပှၤ ဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် မၢဒိးလဲဝဲပှၤကွၢ်ထွဲပှၤဆါတဂၤ ဒီးဟ့ၣ်ဝဲ တနံၤန့ၣ် စ့ယိၤ ၂၀၀ ဘး (၆.၂၀ဒီလၢ်) န့ၣ်လီၤ. စီၤရ--- အမိၢ်က ဟဲဆူ ဝ---တၢ်ဆါဟံၣ်အဂီၢ် တၢ်ဒ့ၣ်စၢၤကျဲ ယံာ်ဝဲ ခံသီ, ဘၣ်ဆၣ်ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် တၢ်ဆှၢခီအဖိခွါဆူ န---တၢ်ဆါဟံၣ်လံ. လၢခံကတၢၢ် အဝဲလဲၤတုၤဆူ န---တၢ်ဆါဟံၣ်ဖဲ လါယူၤလံ ၁၇သီ, ၂၀၂၄နံၣ်, ဒီးဖဲန့ၣ်အဝဲကွၢ်ထွဲက့ၤအဖိခွါဒီး ဘၣ်ဟ့ၣ်က့ၤဝဲ ပှၤကွၢ်ထွဲန့ၢ်အဖိခွါအဘူးအလဲ ၃,၀၀၀ ဘး (၉၃.၂၃ ဒီလၢ်) န့ၣ်လီၤ.

နီၢ်ခ--- (စီၤရ---အမိၢ်) တဲဝဲလၢ, အဖိခွါဘၣ်ကူစါယါဘျါအသးဖဲ န--- တၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ် ခွံသီန့ၣ်လီၤ. ဆူၣ်ချ့ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢ ကူစါန့ၢ်အတၢ်ပူၤလီၢ်တဖၣ်ဒီး ထံၣ်ဝဲလၢ အမဲာ်ချံသွံၣ်ဒုးဖှိၣ်, ဒီးအခဲအံၤန့ၣ် ဂ့ၤထီၣ်က့ၤလံ (ဖဲလါအီကူး ၉သီ, ၂၀၂၄နံၣ်). အစု ပူၤလီၢ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးဘျါက့ၤဝဲလံ. ဘၣ်ဆၣ် ဆူမဲာ်ညါ ခံနွံန့ၣ် အဝဲကဘၣ်က့ၤဝဲဆူ န--- တၢ်ဆါဟံၣ်လၢကဒုးနဲၣ်အသးအဂီၢ် လီၤ. ဖဲအထံၣ်ဝဲလၢ အဖိခွါတၢ်အိၣ်သးဟဲဂ့ၤထီၣ်အခါ နီၢ်ခ--- တဲဝဲလၢ “ယသးခုဒိၣ်မးလၢယဖိခွါအတၢ်အိၣ်သးဂ့ၤထီၣ်က့ၤ လံအဃိလီၤ.”

စီၤရ--- အဟံၣ်ဖိဃီဖိအပူၤန့ၣ် ပှၤအိၣ်ဝဲ လွံၢ်ဂၤ, ဃုာ်ဒီးအနီၢ်ကစၢ်န့ၣ်လီၤ. အပုၢ်ဒ့ခွါ (သးနံၣ် ၁၄နံၣ်) မၤလိတၢ် ၆တီၤ (လၢ တီၤခၢၣ်သး တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အပတီၢ်), အပၢ်န့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ခိၣ်မူၤအဃိ ဖံးတၢ်မၤတၢ်တသ့ထီဘိဘၣ်, အမိၢ်မ့ၢ်ပှၤစိာ်တၢ် သးခုၣ်ကစီၣ် မံးရှၢၣ်နရံၣ်လၢ အ---သဝီ, နီၣ်ယိၤထၣ်ကရူၢ်, လူၤသီကီၢ်ဆၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢ တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤအဃိ, အဟံၣ်ဖိဃီဖိတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူကီခဲထီၣ်ဒိၣ်မး မ့ၢ်လၢ စီၤရ--- မ့ၢ်ပှၤသ့ဖံးသ့မၤတၢ်လၢ စံာ်ပူၤထဲတဂၤဧိၤလၢအဟံၣ်ဖိ ဃီဖိအကျါန့ၣ်လီၤ. ဖဲစီၤရ---အိၣ်လၢတၢ်ဆါဟံၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်, အပုၢ်ဒ့ခွါ သးနံၣ် ၁၄နံၣ်တဂၤ ဘၣ်မၤတၢ်လၢစံာ်ပူၤ ယံာ်ဝဲ ခံနွံ လၢကမၤစၢၤအဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

မ့မ့ၢ်လၢ စီၤယ--- အစိၣ်န့ၣ်, ပှၤသဝီဖိလၢ ဖ---သဝီတဖၣ် ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးဒီး ခူၣ်လီၤကွံာ်အီၤဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးဝံၤ တနံၤဃီန့ၣ် လီၤ. (တၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါအမိၢ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဒီး အမိၢ်ဟဲလၢတၢ်သံတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ်လီၤ). အဝဲသံဝံၤအလီၢ်ခံ, အမိၢ်အိၣ်တ့ၢ် ကွၢ်ထွဲက့ၤဝဲ အဖိမုၣ် ဃုဂၤ, ဒီးအဖိခွါ ခံဂၤ အဃိ ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဝဲတၢ်ကီတၢ်ခဲဒိၣ်မး (လၢတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူအဂီၢ်) န့ၣ်လီၤ. စီၤယ--- အပၢ် စူာ်ကွံာ်တ့ၢ်လံအသးဖဲ အပူၤကွံာ်တနံၣ် ၂၀၂၃နံၣ် ခီဖျိတၢ်ဆူးတၢ်ဆါအဃိ ဒီးစီၤယ--- ဟံးထီၣ်ဝဲမူဒါ လၢတၢ်ကွၢ်ထွဲလုၢ်အီၣ် ဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢ ဖိခွါတဂၤအတၢ်သံအဃိ (စီၤယ---အမိၢ်) ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဝဲ တၢ်ကီ တၢ်ခဲအါမးလၢ ကကွၢ်ထွဲက့ၤအဖိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်လီၢ်လၢ ပှၤသဝီဖိခံဂၤအံၤ ထံၣ်န့ၢ်ဝဲ ကျိဖးဒိၣ်ချံလၢတပိၢ်ဖးဒံးဘၣ်အလီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တ့ၢ်တၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်အဟီၣ်ကဝီၤလီၤ. သုးဖီၣ်စုကဝဲၤအါဖု ဟူးဂဲၤတ့ၢ်ဖဲဟီၣ်ကဝီၤန့ၣ်အဃိ တၢ်တသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်လၢ ပှၤဖဲလဲၣ်တဖု ခးလီၤတ့ၢ် ကျိဖးဒိၣ်ချံတဖျၢၣ် အံၤလဲၣ် န့ၣ်ဘၣ်. ဖဲ မျိာ်သၣ်ချံလီၢ်လံၤတဖျၢၣ်အံၤအိၣ်အဟီၣ်ကဝီၤန့ၣ် ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် ပိၢ်ဖးထီၣ်ဝဲအါစုအါဘျီစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ဟီၣ် လာ်မ့ၣ်ပိၢ်လၢအပိၢ်ဖးတဖၣ်န့ၣ် ညီနုၢ်ကဲထီၣ်အသးခီဖျိ သ့ၣ်ဒ့တဖၣ်လီၤတဲာ်ဘၣ်အီၤ ဒီးတဘျီတခီၣ်ဖဲ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် ယီၢ် ဘၣ်အီၤအခါန့ၣ်လီၤ. မျိာ်သၣ်ချံလီၢ်လံၤလၢတပိၢ်ဖးထီၣ်ဒံးတဖၣ်အံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ပှၤသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် မ့ၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်ပျံၤတၢ်လၢ ကဟးထီၣ်လၢသဝီချၢဒီး လဲၤဖံးလဲၤမၤဆူအစံာ်ပျီပူၤအဃိန့ၣ်လီၤ. (ပှၤဂ့ၢ်ဝီတၢ်မၤစၢၤ)အကရူၢ် မ့တ မ့ၢ် တၢ်ကရၢကရိ တဟဲမၤရှဲမၤပျီကွံာ် စုကဝဲၤလၢတပိၢ်ဖးထီၣ်ဒံးတဖၣ် လၢ ဖ---သဝီ ဟီၣ်ကဝီၤအံၤ နီတဖုဘၣ် ဒီးပှၤသဝီဖိ သ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး တဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါတၢ်မၤလိ လၢ ဖ---သဝီပူၤနီတဘျီစ့ၢ်ကီးဘၣ်.

ဘၣ်ဃးဒီး စုကဝဲၤလၢတပိၢ်ဖးထီၣ်ဒံးတဖၣ် အတၢ်ဘၣ်အၢဘၣ်သီန့ၣ်, စီၤရ--- အမိၢ် အမုၢ်ဂၢ် နီၢ်စ--- တဲဖျါဝဲလၢ “ဒ်ပှၤသဝီဖိအသိး, ပမၤတၢ်တသ့နီတမံၤဘၣ်ဃး စုကဝဲၤလၢတပိၢ်ဖးထီၣ်ဒံးတဖၣ် တၢ်အိၣ်သးန့ၣ်ဘၣ်. ပမၤတသ့ဘၣ်. တၢ်လၢပမၤသ့ထဲတမံၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ပလီၢ်ပဒီသးလီၤ. ပဝဲကိးဂၤ ကျဲးစၢးဟးဆှဲးတၢ်လီၢ်လၢအလီၤဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်. ပတလဲၤ ဖဲန့ၣ်ဘၣ်. ပမၤဒ်န့ၣ်လီၤ. ပမၤအီၤလၢ ကျိၤကျဲအဂၤတသ့နီတမံၤဘၣ်.”

ဖဲလါအီကူး ၇သီ, ၂၀၂၄နံၣ်န့ၣ် (KHRG) ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ် အဟံၣ်ဖိဃီဖိခံဒူၣ်လၢာ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ် ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ်ပှၤဂ့ၢ်ဝီတၢ်မၤဂ့ၤမၤစၢၤ ကရၢသဘျ့လၢ ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ပူၤတဖု လၢအဟ့ၣ်န့ၢ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်ကူစါ ယါဘျါအဘူးအလဲ (ဒီးမၤစၢၤဝဲ ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.)

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါ, ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကသူ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ် အဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးဒီးတၢ်ကမၤစှၤလီၤ မျိာ်သၣ်ချံလီၢ် လံၤ တၢ်ပိၢ်ဖးထီၣ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢခါဆူညါအဂီၢ်, အဝဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ KHRG ကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤန့ၣ်လီၤ.