တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ကဲထီၣ်သး ဖဲနိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါနိၣ်ဝ့ ဘၢၣ် ၂သီ, ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ် ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ SAC သုးဖိတဖၣ် ခးလီၤနါစိၤကျိဖးဒိၣ်ဆူ က---သဝီ, နိၣ်တကီက ရူၢ်, နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ကျိဖးဒိၣ်ချံတဖျၢၣ်လီၤတဲာ်ပိၢ်ဖးထီၣ်လၢသဝီဖိတဂၤအဟံၣ်ကပၤ ဒီးဘၣ် ဒိဝဲ စီၤဘ---, လၢအသးနံၣ်အိၣ် ၂၀နံၣ် တဂၤန့ၣ်လီၤ. စီၤဘ---အံၤလဲၤကူဆါယါဘျါဝဲအသးလၢ ဃိၣ်သၢဆံ တၢ်ဆါဟံၣ်, ဃိၣ် သၢဆံကရူၢ်, ကီတရံးကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢတၢ်ဒုးတၢ်ယၤကဲထီၣ်လၢလီၢ်ကဝီပူၤအဃိ, သဝီဖိသ့ၣ်တ ဖၣ်ဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိး ဒီးကၠိဘၣ်တၢ်ကးတံာ်ကွံာ်အီၤန့ၣ်လီၤ.[1]

 

 

(၁) တပတီၢ်- တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

ပယီၤသုးခးလီၤနါစိၤကျိဖးဒိၣ်အဃိ ဘၣ်ဒိၣ်ဝဲသဝီဖိတဂၤ

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂သီ, ၂၀၂၃နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီ, ကရူၢ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်)

က---သဝီ, နိၣ်တကီကရူၢ်, နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

စီၤ ဘ---

သးနံၣ်

၂၀နံၣ်

မုၣ်/ ခွါ

ခွါ

ကလုာ်

ကညီ

ထီၣ်ပှၢ် / သဘျ့  

သဘျ့

တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

မၤအီၣ်ကျီး

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ခရံာ်

တၢ်ဟံးမူဒါ/ လီၢ်လၤ

သဝီဖိ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ

က---သဝီ, နိၣ်တကီကရူၢ်, နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ                    

လီၢ်လၤ

သုးကျိၤ/ သုးရ့ၣ် / သုးတြိၤ

အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ /သုးကလၢၤ

အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

တသ့ၣ်ညါ

သုးရ့ၣ်ခိၣ်

ပယီၤသုး ခီၣ်သုးရ့ၣ် နီၣ်ဂံၢ်-၂၈၃

သၢတၢၣ်

အီၤနဲၤလ့

 

 (၂) တပတီၢ်- တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

ကညီတၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် KNLA သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ်-၁၇ သုးဖိတဂၤ ဒီးဒူသဝီခိၣ်နၢ်တဂၤ ဒုးသ့ၣ်ညါဝဲ KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိ ဘၣ်ဃးတၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဝံၤအလီၢ်ခံ, KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိတဂၤ မၤဝဲတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီးပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ် အပါန့ၣ်လီၤ.

၂. ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

တၢ်မၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီးပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အပါ လၢအမ့ၢ်ဝဲပှၤတဂၤလၢအအိၣ်ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.

 

 (၃) တပတီၢ်- ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်.

 

ဖဲလါ နိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂သီ, ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ်, တၢ်ခးလိာ်သးကဲထီၣ်ဝဲလၢ ကီၢ်သူလ့ၤသုးမုၢ်ဒိၣ် KTLA ဒီး ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကး ကရၢ SAC သုးအဘၢၣ်စၢၤ ဖဲစ့ၣ်ကၠံဝ့ၢ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဝံၤအလီၢ်ခံ, ပယီၤသုး ခီၣ်သုးရ့ၣ် နီၣ်ဂံၢ်- ၂၈၃, အိၣ် ဖဲသၢ တၢၣ်သုးကလၢၤ, လၢဘၣ်တၢ်ပၢဆှၢအီၤလၢ သုးရ့ၣ်ခိၣ် အီၤနဲၤလ့, အသုးဖိတဖၣ်ခးလီၤနါစိၤဝဲကျိဖးဒိၣ် ဆူ က---သဝီ, နိၣ်တ ကီကရူၢ်, နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ကဘၣ်ဖဲမုၢ်ဂီၤခီ ၈နၣ်ရံၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်, ကျိဖးဒိၣ်ချံတဖျၢၣ်လီၤ တဲာ်ပိၢ်ဖးထီၣ်လၢ စီၤ ဘ--- အဟံၣ်ကပၤဒီး အခီၣ်ဘၣ်ဒိဝဲဒီးကျိဖးဒိၣ်က့သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အပါ, စီၤ င---စံးဝဲ “ပှၤအိၣ်ဝဲလွံၢ်ဂၤ ဒ်အမ့ၢ် ယဖိခွါ ၂ဂၤ, ယပုၢ်ခွါတဂၤ, ဒီး ယၤ အိၣ်ဝဲတပူၤဃီ ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယဖိခွါအိၣ် ၂ဂၤ, ဒီး စီၤ ဘ---န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲယဖိခွါဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်ဒိဝဲဒၣ်ဒီးကျိဖးဒိၣ်က့တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အခီၣ်လ့ၢ်ခိၣ်လၢအစ့ၣ်တကပၤ န့ၣ်ဘၣ်ဒိဝဲန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်, ယကဘၣ်မၤတၢ်မနုာ်လဲၣ်န့ၣ်ယတသ့ၣ်ညါဘၣ်. ယလဲၤဃ့ၣ်လီၤဆူသဝီ ပူၤ ဒီးဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢသဝီသးပှၢ်လီၢ်လံၤတဂၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲဆဲးကျိးဝဲ ဒ---တၢ်ဆါဟံၣ်, အိၣ်ဖဲ အ---သဝီ, နိၣ်တကီက ရူၢ်, နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်, ဒီး ရဲၣ်ကျဲၤန့ၢ်သိလ့ၣ်ဒီလဲၤဆှၢဝဲဆူတၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘသဆၣ်သနာ်က့, တၢ်ဆါဟံၣ်ကူဆါဝဲတန့ၢ် ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.” လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ကသံၣ်ပှၤမၤတၢ်ဖိ ဆဲးကျိးဝဲ တၢ်ဆါဟံၣ်တဖျၢၣ်လၢအအိၣ်လၢ [ကညီဆူၣ်ချ့မၤစၢၤဝဲၤကျိၤ KDHW တၢ်ပၢဖီလာ် ] ဖဲ ဖ---သဝီ, ဝၣ်ကးကရူၢ်, ကြုၢ်တု ကီၢ်ဆၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆါဟံၣ်တဖျၢၣ်အံၤစ့ၢ်ကီးကူဆါယါဘျါဝဲတ န့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဝံၤအလီၢ်ခံ, ဖ---တၢ်ဆါဟံၣ် ပှၤမၤတၢ်ဖိတဂၤ ဆဲးကျိးဝဲ ဃိၣ်သၢဆံတၢ်ဆါဟံၣ်, ဃိၣ်သၢဆံကရူၢ်, ကီးတရံး ကီၢ်ဆၣ်, ဒီး စီၤ ဘ---အပါလဲၤဆှၢအီၤဆူ ဃိၣ်သဆံတၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ လၢတၢ်ကူဆါယါဘျါ ဒီးတၢ်လဲၤ တၢ်က့ၤခဲလၢာ် န့ၣ်ကလၢာ်ဝဲ စ့ပယီး ၁၀၀၀၀၀ ကၠၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

စီၤဘ---အတၢ်ပူၤလီၢ်န့ၣ်ကိညၢ်ထီၣ်လံ, ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဘၣ်လဲၤဒံးဆူ ဖ---တၢ်ဆါဟံၣ်, ကြုၢ်တုကီၢ်ဆၣ်, တနွံတဘျီလၢတၢ်ကူ ဆါယါဘျါအတၢ်ပူၤလီၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဒီးအလိၣ်ထဲးစ့ၢ်ကီး ဘၣ်ဟးဂီၤဝဲဒီကျိဖးဒိၣ်က့သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ်, ပယီၤသုးဖိတဖၣ် ခးလီၤနါစိၤဝဲကျိဖးဒိၣ်လၢတၢ်လီၢ်တဘျုးတီၤ ဖဲဟီၣ်ကဝီၤပူၤအံၤန့ၣ်လီၤ. ပယီၤသုးခးလီၤ ဝဲကျိဖးဒိၣ် ၃ ဘျီ လၢ က---သဝီပူၤ, ဒီးတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်ခံဘျီန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးလၢအပူၤကွံာ်န့ၣ်, သဝီ ဖိသ့ၣ်တဖၣ်လဲၤဃ့ၢ်ဝဲဆူတၢ်လီၢ်အဂၤန့ၣ်လီၤ. ညီနုၢ်န့ၣ်, သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဃ့ၢ်ဝဲတစိၢ်တလီၢ် ဆူတၢ်လီၢ်အဘူးဒီးသဝီ ဖဲပယီၤ သုးခးလီၤကျိဖးဒိၣ်လၢသဝီပူၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတဖၣ်ဟဲက့ၤက့ၤဆူအဝဲသ့ၣ်သဝီပူၤ ဖဲတၢ်ဒုးပတုာ်ကွံာ်အဆၢက တီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ကဲထီၣ်သးတဘျီအံၤ [လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂သီ, ၂၀၂၃နံၣ်] ပှၤသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးအနီၢ်ဂံၢ်အါန့ၢ်ဒံး လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢတအိၣ်ဘၣ်အဃိ ကၠိစ့ၢ်ကီးဘၣ်တၢ်ကးတံာ်ကွံာ်အီၤ န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ခိးဝဲလၢတၢ်အိၣ်သးကဂ့ၤထီၣ် ဒ်သိးဒီးတၢ်ကက့ၤအိးထီၣ်ကဒါက့ၤကၠိအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ[လါနိၣ်ဝ့ ဘၢၣ် ၁၇သီ, ၂၀၂၃နံၣ် အဆၢ ကတီၢ်].  

 

(၄) တပတီၢ်- တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါ, ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကသူ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အနီၢ်ကစၢ် ဒီးအပၢ် ဟ့ၣ် KHRG တၢ်ပျဲလၢကသူဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤန့ၣ်လီၤ.

Wed, 28 Feb 2024

Footnotes: 

[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲ လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၀၂၃နံၣ် အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤ ၦၤမၤ သကိးတၢ်တဂၤ ဖဲ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ် အပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ လၢကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG လၢကမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်မၤဘၣ်ဒိၦၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲး ယာ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အမံၤ, တၢ်ဂီၤဒီး အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤလီၤဘၢအီၤလၢအဝဲ နီၢ်ကစၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ တၢ်ကွဲးၡဲပၠးအါထီၣ်အီၤ ဖဲ ပနိကဝီၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် KHRG အတၢ်ကွဲးၡဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ် လီၤ.

Related Readings