နိဒါန်း

၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်တပ်အာဏာသိမ်းသည့် အချိန်မှစ၍ မြန်မာပြည်အရှေ့တောင်ပိုင်းတွင် လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများ အတွင်းတွင် အရပ်သားများအပေါ်ကျူးလွန်သည့် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ ပိုမိုတိုးမြှင့်လာပြီး နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ(နစက-SAC) သည် ပြစ်ဒဏ်ပေးခံရခြင်းလုံးဝမရှိပဲ ရွာသားများအား စနစ်တကျ တိုက်ခိုက်လျက်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိပြည်သူများ အထူးသဖြင့် ကျေးလက်ဒေသနေရွာသားများသည် အာဏာသိမ်းမှုအားဆန့်ကျင်သူများအဖြစ် စွပ်စွဲခံရပြီး ဖမ်းဆီးခံရခြင်း၊ မေးမြန်းခံရခြင်း၊ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်းနှင့် အစဖျောက်ခံရခြင်းများ နိုင်ငံအဝှမ်းဖြစ်ပွားလျက်ရှိသော်လည်း ထိုအခြေအနေနှင့်ပတ်သက်၍ တာဝန်ယူမှုတာဝန်ခံမှုနှင့် အကာအကွယ်ပေးမှုများမရရှိကြပါ။ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ်ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ အတင်းအဓမ္မပျောက် ဆုံးစေခြင်းများတွင် အကျုံးဝင်သော ဤတိုက်ခိုက်မှုများသည် မြန်မာပြည်အရှေ့တောင်ပိုင်းတွင် သိသိသာသာတိုးမြှင့်ဖြစ်ပွားလျက်ရှိပြီး နိုင်ငံတကာအာရုံစိုက်မှုကို အနည်းငယ်သာရရှိကာ ဒေသတွင်း လူမှုအသိုက်အဝန်းအား ကြောက်ရွံ့စိတ်နှင့် နေရပ်ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ရမှုများအပါအဝင် ဆိုးရွားသည့်သက်ရောက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်စေ သည်။

အစဖျောက်ခံရခြင်းသည် ၎င်းတို့ဆန္ဒနှင့် ဆန့်ကျင်ဖက်ပြုသူများအား ဖမ်းဆီးခြင်း၊ ထိန်းသိမ်းခြင်း သို့မဟုတ် ခေါ်ဆောင်သွားခြင်းများပါဝင်သည့် ရာဇဝတ်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဤသို့လွတ်လပ်ခွင့်အား တားဆီးပိတ်ပင်ခြင်းကို နိုင်ငံတော် သို့မဟုတ် နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုမှ တိုက်ရိုက် သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏အမိန့်၊ ပံ့ပိုးမှု သို့မဟုတ် သဘောတူညီမှုဖြင့် ကျူးလွန်ခြင်းဖြစ်ပြီး ပျောက်ဆုံးသူများ၏အခြေအနေ သို့မဟုတ် တည်နေရာနှင့်ပတ်သက်၍ သတင်းအချက်အလက်ပေးရန် ပျက်ကွက်ခြင်းများပါဝင်သည်။ ဤရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်သူများသည် ၎င်းတို့ကျူး လွန်သည့်ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်းကဲ့သို့သော လုပ်ရပ်များ၏သက်သေများကိုဖုံးကွယ်ရန်အတွက် ၎င်းတို့သည် လွတ် လပ်ခွင့်အား တားဆီးပိတ်ပင်ခြင်း သို့မဟုတ် ကျူးလွန်ခံရသူများအား ၎င်းတို့၏ရှေ့နေများ သို့မဟုတ် မိသားစုဝင်အချင်းချင်းကြား ဆက်သွယ်ခွင့်မပြုခြင်းများအား ပြုလုပ်လျက်ရှိကြောင်းကို ဝန်ခံရန်ငြင်းဆန်လိမ့်မည်။ ဆက်သွယ်ချိတ်ဆက်ခြင်းနှင့် လေ့လာစောင့်ကြည့်ခြင်းကို တားမြစ်ထားသဖြင့် အစဖျောက်ခံရသူအနေနှင့် တရားဥပဒေ၏အကာအကွယ်ပေးမှုမရှိတော့ပဲ အကြမ်းဖက်မှုများကို ခံစားရနိုင်ချေ ပိုမိုမြင့်မားနိုင်သည်။ 
 
ဤရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်ခံရသူများမှာ ပျောက်ဆုံးသူများအပြင် ထိုရာဇဝတ်မှု၏ တိုက်ရိုက်အကျိုးဆက်ကြောင့် ထိခိုက်နာကျင်မှုကို ခံစားရသူတစ်ဦးချင်းစီတိုင်းဖြစ်သည့် မိသားစုဝင်များနှင့် မိတ်ဆွေသူငယ်ချင်းများအနေဖြင့် ပျောက်ဆုံးသူ၏အခြေအနေ၊ တည်နေရာ၊ ကံကြမ္မာနှင့်ပတ်သက်၍ မသေချာမရေရာမှုများနှင့်အတူ မဆုံးနိုင်သော စောင့်ဆိုင်းခြင်းကိုလည်း ကြုံတွေ့ခံစားကြရသည်။ မြန်မာပြည်အရှေ့တောင်ပိုင်းတွင် ရွာသားများအနေဖြင့် ပျောက်ဆုံးမှုများဖြစ်ပေါ်သည့်အခါများတွင် တရားဝင်ကူညီပံ့ပိုးမှုဆိုင်ရာဝန်ဆောင်မှုများကို မရရှိနိုင်ကြပါ။ ၎င်းတို့အနေဖြင့် လူမှုအသိုက်အဝန်းအတွင်း အချင်းချင်းအပြန်အလှန်ကူညီပံ့ပိုးမှုအပေါ်တွင်သာမှီခိုကြရသည်။ ပြစ်မှုကျူးလွန်သူများ၏ ရန်တုံ့ပြန်မှုကို ကြောက်ရွံ့ခြင်းနှင့် ပြည်တွင်းတွင် စစ်တပ်အားတာဝန်ယူ တာဝန်ခံစေရန်အတွက် မစွမ်းဆောင်နိုင်ခြင်းများကြောင့် ဤရာဇဝတ်မှုများနှင့်ပတ်သက်၍ အစီရင်ခံတင်ပြမှုမှာ အားနည်းလျက်ရှိသည်။ ထို့အတွက်ကြောင့် ထိခိုက်ခံစားရသောရွာသားများအားလုံးအတွက် တရားမျှတမှုဆောင်ကျဉ်းနိုင်ရန်နှင့် အသက်ရှင်ကျန်ရစ်သူများနှင့် ၎င်းတို့၏မိသားစုဝင်များအားအကာအကွယ်ပေးနိုင်ရန် နိုင်ငံတကာအသိုင်း အဝိုင်း၏ ပိုမိုအားကောင်းသည့် ပံ့ပိုးကူညီမှုလိုအပ်သည်မှာ ထင်ရှားသည်။ 

ထိုသို့သောရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဤအစီရင်ခံစာတွင် ဒေသတွင်းသတ်မှတ်ထားသည့် ကရင်ပြည်နယ်အတွင်း စစ်ကောင်စီ(SAC)မှ ကျူးလွန်ခဲ့သည့် အတင်းအဓမ္မပျောက်ဆုံးစေမှုဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်မှုများဖြစ်သော ရွာသားများအား နိုင်ငံရေးအရပစ်မှတ်ထားခြင်း၊ အရေးပေါ်လုံခြုံရေးဥပဒေအား ဖောက်ဖျက်မှုအတွက် အရပ်သားများအား အစဖျောက်ခြင်းများအပြင် လူသားဒိုင်းအဖြစ်အသုံးပြုခြင်းခံရသည့် ရွာသားများ၏ပျောက်ဆုံးမှုများအား စုံစမ်းဖော်ထုတ်ထားပါသည်။ ထို့အပြင် ဒေသအတွင်းတည်ရှိနေသော လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များအပါအဝင် အခြားလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များမှကျူးလွန်သည့် အတင်းအဓမ္မပျောက်ဆုံးစေမှုများကိုလည်း ထည့်သွင်းဖော်ပြထားသည်။ ဤအစီရင်ခံစာတွင် ဤရာဇဝတ်မှုကြောင့် ပျောက်ဆုံးခဲ့ရသူများ၊ ၎င်းတို့၏မိသားစုဝင်များနှင့် လူမှုအသိုက်အဝန်းများအပေါ် သက်ရောက်မှုများကို ဆန်းစစ်ထားသည်။ ထို့အပြင် သက်ဆိုင်သူများအနေဖြင့် ပံ့ပိုးကူညီမှုများကို ပြင်ဆင်နိုင်ရန်နှင့် မည်သည့်နည်းလမ်းဖြင့် ပံ့ပိုးပေးနိုင်မည်ကို နားလည်သဘောပေါက်စေရန်အတွက် ဤရာဇဝတ်မှုအားတုံ့ပြန်ရာတွင် ရွာသားများအသုံးပြုခဲ့သည့်နည်းဗျူဟာများကိုလည်း ထည့်သွင်းဖော်ပြထားသည်။ အစီရင်ခံစာတွင် ရွာသားများ၏အမြင်များနှင့် တောင်းဆိုချက်များအပြင် အနာဂတ်အတွက် ၎င်းတို့၏ မျှော်လင့်ချက်များကိုလည်း မီးမောင်းထိုးဖော်ပြထားသည်။

အစီရင်ခံစာရေးသားပြုစုပုံနည်းစနစ် 

ကရင်ပြည်နယ်အတွင်း ဖြစ်ပွားလျှက်ရှိသော အစဖျောက်မှုများနှင့် ပတ်သက်သည့် သတင်းအချက်အလက်များမရှိသဖြင့် ဤရာဇဝတ်မှု၏အခြေအနေ၊ သဘောသဘာဝနှင့် သက်ရောက်မှုများကို သိရှိနိုင်ရန်အတွက် ကရင်လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့(KHRG)မှ သတင်းအချက်အလက်ကောက်ခံရန် စီစဉ်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ KHRG အနေဖြင့် ဤအစီရင်ခံစာအတွက် သီးသန့်တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှု ၃၅ ခု ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ထိုအထဲမှ တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှု ၁၅ ခုမှာ အမျိုးသမီးများအား မေးမြန်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ကာ စုစုပေါင်း အရပ်သား ၆၃ ဦး ပျောက်ဆုံးမှုများပါဝင်သည့် ဖြစ်ရပ် (၂၇) ခုကို လွှမ်းခြုံထားပါသည်။ ဤသက်သေခံချက်များသည် အတင်းအဓမ္မပျောက်ဆုံးစေမှု တွေ့ကြုံခံစားကြရသူများဖြစ်သော၊ ပျောက်ဆုံးရာမှပြန်လည်ရောက်ရှိလာခဲ့သော ရွာသား (၇ ဦး) ၊ မိသားစုဝင် (၁၃ ဦး)၊ ကျေးရွာနှင့် ကျေးရွာ အုပ်စုခေါင်းဆောင် (၈ ဦး)နှင့် အခြားရွာသားများ၊ မိတ်ဆွေများနှင့် ထိခိုက်ခံစားရသည့် လူမှုအသိုက်အဝန်း (၇ ဦး) ထံမှ ကောက်ခံခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုများကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လမှ ဩဂုတ်လအတွင်း KHRG လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်သည့် ခရိုင် (၇) ခုမှ ခရိုင် (၆) ခုဖြစ်သော ဒူးသထူး (သထုံ)၊ တောအူး (တောင်ငူ)၊ ခလယ်လွီထူ (ညောင်လေးပင်)၊ မြိတ်-ထားဝယ်၊ မူတြော် (ဖာပွန်) နှင့် ဒူးပလာယာ ခရိုင်များတွင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ KHRG မှဒေသအတွင်း ဖြစ်ပျက်နေသော လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများအား မှတ်တမ်းတင်ရန်အတွက် သင်တန်း ပေးထားသည့် ဒေသခံသတင်းအချက်အလက်ကောက်ခံသူများနှင့် ဒေသတွင်းအဖွဲ့ဝင်များက ဤတွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုများကို လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ သက်သေခံချက်အားလုံးကို စကောကရင်ဘာသာ၊ ပိုးကရင်ဘာသာနှင့် ဗမာဘာသာစကားများဖြင့် အသံသွင်းရယူခဲ့သည်။ တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုတွင် ပါဝင်သူအားလုံးကို ဤတွေ့ဆုံမေးမြန်းခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်အား ရှင်းပြပြီး KHRG ၏ ဖြန့်ဝေမှုများတွင် ဖော်ပြခွင့်ပေးရန် သဘောတူညီချက်ရယူပြီးဖြစ်သည်။

ဤအစီရင်ခံစာကို အထက်ဖော်ပြပါ တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုများအပါအဝင် ၂၀၂၁ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းသည့် အချိန်မှစ၍ KHRG မှ စုဆောင်းခဲ့သည့် အတင်းအဓမ္မပျောက်ဆုံးစေမှုနှင့်ဆိုင်သော ကွင်းဆင်းအစီရင်ခံစာ ၂၄ ခု (ဖြစ်ရပ်အစီ ရင်ခံစာ၊ နောက်ဆုံးရသတင်းတိုများ၊ တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုများနှင့် နောက်ဆုံးရအခြေအနေတင်ပြမှုများ) အပေါ် အခြေခံထားပြီး ဤအစီရင်ခံစာများအရ နောက်ထပ်ပျောက်ဆုံးသောရွာသား ၉၆ ဦး ရှိခဲ့သည်။ ထို့အပြင် KHRG အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း အတင်းအဓမ္မပျောက်ဆုံးစေမှုနှင့်ပတ်သက်၍ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်နေသော ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပအဖွဲ့အစည်းများဖြစ်သည့် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း (AAPP)၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး (ICJ)၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအသွင်ကူးပြောင်းရေးဆိုင်ရာတရားမျှတမှုဌာန (ICTJ)နှင့် အတင်းအဓမ္မ သို့မဟုတ် အလိုအလျောက်ပျောက်ဆုံးမှုများအပေါ် ကုလသမဂ္ဂအလုပ်အဖွဲ့ (WGEID)၊ ဥပဒေရေးရာအထောက်အကူပြုသည့် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်း (လုံခြုံရေးအရ အမည်ကိုထိန်ချန်ထားသည့်အဖွဲ့) တို့ကိုလည်း တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့သည်။ ဤတွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုများသည် နိုင်ငံတဝှမ်းဖြစ်ပွားလျက်ရှိသည့် ဤရာဇဝတ်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ အခြေအနေသိရှိနိုင်ရန်နှင့် လက်ရှိတွင် ဒေသခံပြည်သူများအတွက် ရရှိနိုင်သည့် ပံ့ပိုးကူညီမှုများနှင့် ပတ်သက်ပြီး ပိုမိုနားလည်နိုင်ရန်အတွက် မေးမြန်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အလားတူပင် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (ကေအဲန်ယူ - KNU) ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတစ်ဦးနှင့်လည်း တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှု ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ 

ဤအစီရင်ခံစာရေးသားရာတွင် ကန့်သတ်ချက်များစွာရှိခဲ့သည်။ ဒေသအတွင်း ပိုမိုတင်းကြပ်သည့် လုံခြုံရေးအခြေအနေများကြောင့် KNU သတ်မှတ်ထားသည့်ခရိုင် (၇) ခုလုံးအတွက် တူညီသည့်မေးခွန်းဖြေကြားသူအရေ အတွက်မရရှိနိုင်ပဲ အများစုမှာ ဒူးပလာယာခရိုင်မှဖြစ်ခဲ့သည်။ ဥပမာအားဖြင့် KHRG ကွင်းဆင်းသုတေသနပြုသူများ၏ တင်ပြချက်အရ မြိတ်-ထားဝယ်ခရိုင်တွင် အစဖျောက်မှုများရှိသော်လည်း ဒေသအတွင်း တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားလျက်ရှိခြင်း၊ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ ဖြန့်ကျက်ထားခြင်းနှင့် ဒေသတွင်းလူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများနှင့်ပတ်သက်၍ သတင်းအချက်အလက်ကောက်ခံရာတွင် အန္တရာယ်ရှိသည့်အတွက် ဒေသခံနှစ်ဦးကိုသာ မေးမြန်းနိုင်ခဲ့သည်။ တောင်ငူခရိုင်တွင်လည်း မိသားစုဝင်တစ်ဦးနှင့်သာ တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှု ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ဤအစီရင်ခံစာပါ အချက်အလက်များသည် ခရိုင် ၇ ခုလုံးမှ ရရှိထားသော ကွင်းဆင်းအစီရင်ခံစာများကို ပြီးပြည့်စုံစွာဖော်ပြထားသည်။ ဘားအံခရိုင်အတွင်း သတင်းအချက်အလက် ကောက်ခံရာတွင် လုံခြုံရေးအတွက် စိုးရိမ်ပူပန်မှုများရှိသဖြင့် အတင်းအဓမ္မပျောက်ဆုံးစေမှုနှင့်ပတ်သက်သောသတင်းအချက်အလက်များကို ကောက်ခံရရှိနိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပါ။ 

မေးခွန်းဖြေကြားသူများနှင့် ထိခိုက်ခံစားရသောရွာသားများ၏လုံခြုံရေးကို စိတ်ချနိုင်စေရန် ၎င်းတို့၏အမည်များ၊ နေရာဒေသများအား အက္ခရာတစ်လုံး (သို့မဟုတ်) နှစ်လုံးတွဲစသည့် ကုဒ်နံပါတ်များဖြင့် သင့်လျော်သလိုဖော်ပြ ထားသည်။ ထိုကုဒ်နံပါတ်များသည် ဤအစီရင်ခံစာအတွက်သာဖြစ်ပြီး ရွာသားများ၏အမည်ရင်းများနှင့် သော်လည်းကောင်း KHRG ၏ယခင်အစီရင်ခံစာများနှင့်သော်လည်းကောင်း ဆက်နွယ်ခြင်းမရှိပါ။ KHRG မှ မူရင်းအမည်များနှင့် နေရာဒေသများအားလုံးကို ဆင်ဆာဖြတ်ထားပါသည်။ 

အဓိကရှာဖွေတွေ့ရှိချက်များ

လူသားမျိုးနွယ်အပေါ်ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာအဓမ္မပျောက်ဆုံးစေမှုအား မြန်မာပြည်အရှေ့ တောင်ပိုင်းတွင်နေထိုင်သော ရွာသားများအပေါ် စနစ်တကျကျူးလွန်လျက်ရှိသည်။ ကျူးလွန်သူများသည် ပြစ်ဒဏ်ပေးခံရခြင်းလုံးဝမရှိပဲ ဤရာဇဝတ်မှုအား အရပ်သားများအပေါ်ကျူးလွန်လျက်ရှိသည်။ 

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ(စစ်ကောင်စီ-SAC)သည် အဓိကကျူးလွန်သူဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် ဒေသတွင်း သတ်မှတ်ထားသည့် ကရင်ပြည်နယ်တဝှမ်းလုံးတွင် ရွာသားများအား အစဖျောက်ခြင်း၊ အခြားတိုက်ခိုက်မှုပေါင်းများစွာနှင့် အကြမ်းဖက်မှုများအပြင် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများအား ကျူးလွန်လျက်ရှိပြီး နိုင်ငံတကာဥပဒေများအားချိုးဖောက်လျက်ရှိသည်။ 

ဆက်လက်ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသော ပြည်တွင်းစစ်ပွဲများတွင် အစဖျောက်မှုများဖြစ်လေ့ရှိသည်။ SAC သည် ၎င်းတို့၏ ဒီမိုကရေစီနည်းလမ်းမကျသော အုပ်ချုပ်မှုစနစ်အား ကျင့်သုံးနိုင်ရန်အတွက် အရပ်သားများအား အင်အားသုံးပစ်မှတ်ထားလေ့ရှိပြီး ထိုအုပ်ချုပ်ရေးစနစ်ကို ဒေသခံရွာသားများမှ တရားဝင်မှုမရှိကြောင်း အစဉ်တစိုက်ကြေညာခဲ့သည်။ အဓမ္မပျောက်ဆုံးစေမှုပုံစံအများစုမှာ SAC မှ ရွာသားများအား အာဏာဖီဆန်‌ရေးလှုပ်ရှားမှုတွင်ပါဝင်သူ သို့မဟုတ် လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များနှင့် ဆက်နွယ်မှုရှိသူဟူ၍ တော်လှန်ပုန်ကန်သူများအဖြစ် စွပ်စွဲသည့်ဖြစ်ရပ်မျိုးက အများဆုံးဖြစ်သည်။ 
အသက် ၁၅ မှ ၂၅ နှစ်အရွယ် အမျိုးသားငယ်များသည် အဓိကအားဖြင့် ပစ်မှတ်ထားခံရလေ့ရှိပြီး မကြာခဏဆိုသလို လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များနှင့် ဆက်နွယ်မှုရှိသည်ဟု သံသယဝင်ခံရလေ့ရှိသည်။ ရွာသားများသည် ၎င်းတို့၏ နေအိမ်များ၊ ကျေးရွာများမှ လမ်းမကြီးပေါ်တွင် ခရီးသွားလာနေသည့်အချိန် သို့မဟုတ် တောင်ယာစိုက်ခင်းများနှင့် လယ်ကွင်းများထဲတွင် SAC ကြောင့်ပျောက်ဆုံးသွားတတ်သည်။ ၎င်းတို့အနေနှင့် စစ်ဆေးရေးဂိတ်များတွင် သို့မဟုတ် ညမထွက်ရသတ်မှတ်ချိန်ကျော်လွန်သည့် အခါများတွင်လည်းပျောက်ဆုံးနိုင်သည်။ ရွာ သားများသည် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခြင်းခံရပြီး လူသားဒိုင်းအဖြစ်အဓမ္မခိုင်းစေခြင်းခံရကာ SAC တပ်သားများနှင့် အတူ သွားလာရသည့်အချိန်များတွင်လည်း ပျောက်ဆုံးလေ့ရှိသည်။ 

လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များကလည်း အမျိုးသားများ အထူးသဖြင့် ရွာသူကြီးများကို SAC ၏ သတင်းပေးနှင့် သူလျှိုများအဖြစ်စွပ်စွဲကာ ပစ်မှတ်ထားအစဖျောက်ပစ်ကြသည်။ ထိုပြည်သူများသည် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်းနှင့် အသက်သေဆုံးခြင်းကို ကြုံတွေ့ခံစားကြရသည်။ ရှုပ်ထွေးသည့် ပြည်တွင်းပဋိပက္ခထဲတွင် SAC နှင့်ဆက်နွယ်မှုမရှိသကဲ့သို့ အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်သည့်တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များနှင့်လည်း ဆက်နွယ်မှုမရှိသော သီးခြားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များလည်း ဒေသတွင်းတွင်လှုပ်ရှားကာ အရပ်သားများအား အစဖျောက်ပစ်ခဲ့ကြသည်။ 

မြန်မာပြည်အရှေ့တောင်ပိုင်းဒေသတွင် ကျူးလွန်လျက်ရှိသော အဓမ္မဖမ်းဆီးခြင်းနှင့် တရားလက်လွတ် သတ်ဖြတ်ခြင်းများသည်လည်း အတင်းအဓ္ဓမပျောက်ဆုံးစေမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် အကြောင်းရင်းများဖြစ်သည်။ အတင်းအဓမ္မပျောက်ဆုံးစေမှုဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်မှုများသည် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံရသူများ၏ တည်နေရာ၊ အနေအထား သို့မဟုတ် အခြေအနေနှင့်ပတ်သက်သည့် သတင်းအချက်အလက်များအားပေးရန် ငြင်းဆန်သည့်အခါတွင် သော်လည်းကောင်း ရှေ့နေများ သို့မဟုတ် မိသားစုဝင်များ၏ လာရောက်တွေ့ဆုံခြင်းကိုငြင်းဆန်ပြီး သက်သေဖျောက်ဖျက်မှုများပြု လုပ်သည့်ကာလအတွင်းတွင်ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်။ ကျူးလွန်ခံရသူ၏အခြေအနေနှင့်ပတ်သက်၍ လုံလောက်သည့်အချက်အလက်များရရှိသည့်အခါ၊ ပျောက်ဆုံးသူပြန်လည်ရောက်ရှိလာသည့်အခါ သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏ ကျန် ရစ်သည့်သက်မဲ့ခန္ဓာအား မိသားစုထံပြန်လည်ပို့ဆောင်ပေးသည့်အချိန်ကာလအထိ ထိုရာဇဝတ်မှုများသည် ဆက် လက်ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသည်။

အစဖျောက်မှုများနှင့်ပတ်သက်၍ သတင်းအချက်အလက်တင်ပြမှုမှာ အလွန်နည်းပါးသည်။ ထိုသို့ ဖြစ်စေသည့် အတားအဆီးများထဲတွင် ရွာသားများမှ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ဝင်များ၏ လက်တုံ့ပြန်မှုကို ကြောက်ရွံ့ခြင်းနှင့် ကျူးလွန်သူများအားအရေးယူရန် သို့မဟုတ် တရားမျှတမှုရှာဖွေရန်အတွက် ယန္တယားမရှိခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ ရွာသားတစ်ဦးဦးပျောက်ဆုံးပါက ၎င်း၏ဆွေမျိုးသားချင်းများနှင့် အသိုက်အဝန်းများမှာ ထွက်ပြေးရသဖြင့် ထိုဖြစ်ရပ်များနှင့်ပတ်သက်ပြီး နောက်ဆက်တွဲလေ့လာမှုများပြုလုပ်ရန် ခက်ခဲသည်။ ၎င်းတို့ချစ်ခင်ရသူများအား ရှာဖွေရာတွင် မိသားစုဝင်များ အထူးသဖြင့်မိခင်များအနေဖြင့် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ဝင်များ၏ လက်တုံ့ပြန်မှုအန္တရာယ်ကို ကြီးကြီးမားမားရင်ဆိုင်ရပြီး ပျောက်ဆုံးသူ၏ သတင်းအချက်အလက်များအား လိုက်လံစုံစမ်းရာတွင် အကုန်အကျများသည့်အတွက် ငွေကြေးအခက်အခဲများကိုလည်းကြုံတွေ့ရသည်။ 

အတင်းအဓမ္မပျောက်ဆုံးစေမှု ရာဇဝတ်မှုမှ အသက်ရှင်သန်ကျန်ရစ်သူများအပြင် ၎င်း၏မိသားစုဝင်များနှင့် အသိုက်အဝန်းတစ်ခုလုံးအနေဖြင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှုများကို ကြီးမားစွာခံစားကြရသည်။ အစဖျောက်ခြင်းခံခဲ့ရသည့် ရွာသားများအနေနှင့် ပြန်လည်ရောက်ရှိလာချိန်တွင် လုံခြုံမှုနှင့် စိတ်ပိုင်းလူမှုရေးပိုင်းဆိုင်ရာ အားပေးကူညီမှုများလိုအပ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ထိုရာဇဝတ်မှုအား ပြစ်ဒဏ်ပေးအရေးယူခြင်း မရှိသည့်အတွက် ပျောက် ဆုံးသူများ၏ မိသားစုဝင်များအနေဖြင့် ၎င်းတို့ ချစ်ခင်ရသူများ၏တည်နေရာနှင့်ပတ်သက်၍ သတင်းအချက်အလက် ရရှိရန်နှင့် ၎င်းတို့ပြန်လည်လွတ်မြောက်ရန်အတွက် ညှိနှိုင်းမှုများပြုလုပ်ရာတွင် ကူညီထောက်ပံ့မှုများလိုအပ်သ ကဲ့သို့ ၎င်းတို့၏အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာပြဿနာများအား ဖြေရှင်းရန်အတွက် လက်တွေ့ကျသော ပံ့ပိုးကူညီမှုများနှင့် ငွေကြေးအထောက်အပံ့များလိုအပ်သည်။ ထို့ကြောင့် ပျောက်ဆုံးမှုဖြစ်ပြီးနောက်ပိုင်း လူ့အသိုက်အဝန်းတစ်ခုလုံးအနေဖြင့် မလုံခြုံမှုကို ကြီးမားစွာခံစားရပြီး ပြည်တွင်းနှင့် နယ်စပ်ကိုဖြတ်ကျော်ကာ နေရပ်ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ 

အိမ်နီးချင်းများနှင့် ဒေသခံရွာသားများမှ ပျောက်ဆုံးသူမိသားစုဝင်များ၏ လက်တလောလိုအပ်ချက်များကို တုံ့ပြန်ကူညီပေးကြသဖြင့် ရွာသားများအနေနှင့် ၎င်းတို့လူမှုအသိုက်အဝန်း၏ အပြန်အလှန်ကူညီပံ့ပိုးမှုများအပေါ် အဓိက မှီခိုအားထားကြသည်။ ၎င်းတို့အနေနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှစ်သိမ့်မှုများပေးခြင်း၊ ပျောက်ဆုံးသူ၏ တည်နေရာအားရှာဖွေရန် သို့မဟုတ် သတင်းအချက်အလက်ရရှိရန်ကူညီပေးခြင်း၊ ကျူးလွန်ခံရသူအတွက် ဆုတောင်းပေးခြင်းနှင့် လိုအပ်သလိုကူညီပံ့ပိုးမှုများ ဖြည့်ဆည်းပေးခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်ပေးကြသည်။ မြန်မာပြည်အရှေ့တောင်ပိုင်းရှိ ကျေးလက်ဒေသရွာသားများအတွက် တရားဝင်ကူညီထောက်ပံ့မှုများ မရှိပါ။ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများမှပေးအပ်သော ကူညီပေးမှုယန္တယားများသည်လည်း မြန်မာပြည် အရှေ့တောင်ပိုင်းတွင် ကြုံတွေ့ ခံစားရသူများအတွက် လုံလုံလောက်လောက် ရောက်ရှိနိုင်ခြင်းမရှိပါ။ 

မြန်မာပြည်အရှေ့တောင်ပိုင်းတွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် စနစ်တကျဖြစ်ပွားလျက်ရှိသော ပျောက်ဆုံးမှုများသည် ပြစ်ဒဏ်ပေးခံရခြင်းမရှိသည့်အပြင် ဖြစ်ပွားမှုနှုန်း ဆက်လက်မြင့်တက်နေသည့်အတွက် ဤသို့ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသည့် လူသားမျိုးနွယ်အပေါ်ချိုးဖောက်သည့် ရာဇဝတ်မှုအား အရေးပေါ်စုံစမ်းစစ်ဆေးရန်လိုအပ်သည်။ မြန်မာ နိုင်ငံအရှေ့တောင်ပိုင်းတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ဤရာဇဝတ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ အသေးစိတ်အခြေအနေအပေါ် ပြည့်စုံတိကျသော အချက်အလက်များနှင့် လက်ရှိရွာသားများကျင့်သုံးနေသည့် နည်းဗျူဟာများကိုပါ ထည့်သွင်းစဉ်းစားပြီး လုံလောက်သည့်ပံ့ပိုးကူညီမှုဆိုင်ရာ ဝန်ဆောင်မှုများပေးနိုင်ရန်အတွက် လုပ်ဆောင်ရန်လိုအပ်သည်။ 

အကြံပြုချက်များ

နိုင်ငံခြားအစိုးရများနှင့် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများထံသို့

• နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ (နစက) မြန်မာစစ်တပ်သည် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုနှင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကြပ်အတည်းများကိုဖြစ်စေသည့် အဓိကတရားခံဖြစ်သည်ကို လက်ခံအသိ အမှတ်ပြုပြီး ၎င်းတို့အား နိုင်ငံရေး၊ သံတမန်ရေး၊ စီးပွားရေးအပါအဝင် မည်သည့်တရားဝင်အခွင့်အာဏာကိုမျှမပေးရန်။ 
• မြန်မာပြည်အရှေ့တောင်ပိုင်း၏ ကျေးလက်ဒေသများတွင် ဖြစ်ပွားနေသောအဓမ္မပျောက်ဆုံးစေမှုဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်မှုများကို နိုင်ငံတကာမှ ပိုမိုသိရှိလာအောင်လုပ်ဆောင်ရန်နှင့် ဤရာဇဝတ်မှုဖြစ်ရပ်များကို ဟန့်တားရန်အပြင်၊ အရေးယူကိုင်တွယ် ဖြေရှင်းပေးနိုင်မည့် စီမံဆောင်ရွက်မှုနည်းလမ်းများ စူးစမ်းရှာဖွေပေးရန်။
• ဤအဓမ္မပျောက်ဆုံးစေခြင်းရာဇဝတ်မှုအတွက် မြန်မာပြည်တွင်း၏လက်ရှိတရားစီရင်ရေးစနစ်တွင် တရားမျှတမှုမရရှိနိုင်သေးကြောင်း အသိအမှတ်ပြုပြီး အတင်းအဓမ္မပျောက်ဆုံးစေသည့် ရာဇဝတ်မှုများကို စုံစမ်းစစ်ဆေးနိုင်ရန်အတွက် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းသစ်များတည်ဆောက်ပြီး လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ဆန့်ကျင် သည့် ရာဇဝတ်မှုများကိုကျူးလွန်နေသော SAC အဖွဲ့ဝင်များအား တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှုရှိစေရန်အတွက် အရေးယူဆောင်ရွက်နိုင်သော ဥပဒေရေးရာလုပ်ထုံးလုပ်နည်းအသစ်များဖြစ်သည့် အခြားသောနိုင်ငံတစ်ခု၏ ပြည်တွင်းတရားရုံး (ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာတရားစီရင်ပိုင်ခွင့်ရှိသောတရားရုံး)နှင့် နိုင်ငံတကာတရားရုံး (အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး) များမှတဆင့် တရားစွဲဆိုနိုင်ရန် စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ပေးရန်။
• မြန်မာပြည်အရှေ့တောင်ပိုင်းတွင် ဤရာဇဝတ်မှုနှင့် အခြားရာဇဝတ်မှုများကို ကျူးလွန်လျက်ရှိသော စစ်အာဏာရှင်အရာရှိများအား ၎င်းတို့၏ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအပေါ် ပိတ်ဆို့ခြင်းအပါအဝင် ပိုင်ဆိုင်မှုများကို ချိတ်ပိတ်ခြင်းနှင့် နိုင်ငံတကာခရီးသွားလာခွင့်ပိတ်ပင်ခြင်းများ စသည့်ပစ်မှတ်ထားပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ပေးရန်။
• မြန်မာပြည်အရှေ့တောင်ပိုင်းအတွင်း အဓမ္မပျောက်ဆုံးစေမှုများကို မှတ်တမ်းပြုနိုင်ရန် ဒေသခံလူမှုအဖွဲ့အစည်းများ၏ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများကို အရေးစိုက်ပေးရန်နှင့် ၎င်းတို့အား ထောက်ပံ့ပေးရန်၊ ထို့နည်းအတူ ကျူးလွန်ခံရသူများ၏အခွင့်အရေးအတွက် စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ပေးရန်။ အဓမ္မပျောက်ဆုံးစေမှုများနှင့်ပတ်သက်၍ သက်သေထွက်ဆိုရန်ရောက်ရှိလာသော သက်သေခံများအတွက် ဘေးကင်းရေးနှင့် အကာ အကွယ်ရရှိရေးအတွက် ထိရောက်စွာ ပံ့ပိုးကူညီဆောင်ရွက်ပေးရန်။ ဤပံ့ပိုးကူညီမှုတွင် နေရာရွှေ့ပြောင်းချထားခြင်း၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာပံ့ပိုးကူညီမှု၊ ဥပဒေအကူအညီနှင့် ငွေကြေးအကူအညီများ ပါဝင်သင့်သည်။
• လူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်စောင့်ရှောက်သူများအား တိုက်ခိုက်မှုများနှင့် အထူးသဖြင့် အဓမ္မပျောက်ဆုံးစေမှုများ မှကာကွယ်ပေးနိုင်ရန် သံတမန်ရေးရာ၊ နိုင်ငံရေးနှင့် နည်းပညာဆိုင်ရာ ကူညီပံ့ပိုးမှုများ လုပ်ဆောင်ပေးရန်။ ၎င်းတို့၏ လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ်မြှင့်တင်ရေးလုပ်ငန်းကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နိုင်စေရန် နှင့် မတရားဖမ်းဆီးခံရခြင်း (သို့မဟုတ်) ပျောက်ဆုံးသွားသူများအား ခြွင်းချက်မရှိ အမြန်ဆုံးပြန်လွှတ်ပေးရန်အတွက် စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ပေးရန်။

ပြည်တွင်းရှိ နိုင်ငံတကာအစိုးရမဟုတ်သောအဖွဲ့အစည်းများထံသို့

• ကျေးလက်ဒေသရှိ အဓမ္မပျောက်ဆုံးခံရသူများနှင့် ၎င်းတို့၏မိသားစုဝင်များအတွက် ဝန်ဆောင်မှုများကို လက်လှမ်းမီနိုင်စေရန် ဒေသခံအရပ်ဘက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ရပ်ရွာအခြေပြုအဖွဲ့အစည်းများ (CSO/CBOs)နှင့်အတူ ညှိနှိုင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပေးရန်။ အထူးသဖြင့် ကျူးလွန်ခံရသူ(ဖမ်းဆီးခံရသူ) များအား ပြန်လွှတ်ပေးရေးအတွက် ကျူးလွန်သူများနှင့် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးပေးရန်။
• အဓမ္မပျောက်ဆုံးသွားသောရွာသားများ၊ ၎င်းတို့၏မိသားစုဝင်များနှင့် ရပ်ရွာလူထုများ၏ ကြောက်ရွံ့မှု၊ မသေချာ မရေရာမှုများနှင့် ဆုံးရှုံးခြင်းတို့ကို ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းနိုင်ရန်အတွက် ဒေသခံအရပ်ဘက်လူမှုအဖွဲ့အ စည်းများနှင့် ရပ်ရွာအခြေပြုအဖွဲ့အစည်းများ (CSO/CBOs)မှ စီစဉ်ဆောင်ရွက်နေသော စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာပံ့ပိုးကူညီမှုအစီအစဉ်များတွင် အရှိန်အဟုန်ဖြင့်လုပ်ဆောင်နိုင်ရန် ၎င်းတို့ကို ပံ့ပိုးကူညီပေးရန်။
• တိုင်းရင်းသားဒေသများနှင့် ကျေးလက်ဒေသများတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသော ဤရာဇဝတ်မှု၏ သဘောသဘာဝကို စုံစမ်းစစ်ဆေးပြီး လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များမှ မြန်မာပြည်အရှေ့တောင်ပိုင်းရှိ ရွာသားများအား နိုင်ငံရေးအရ ပစ်မှတ်ထားနေသည်ကို အသိအမှတ်ပြုပြီး မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝှမ်းလုံးတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသော ဤရာဇဝတ်မှုအား ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန်အတွက် လက်ရှိဝန်ဆောင်မှုများကို ချဲ့ထွင်ပေးရန်။
• ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်တလျှောက်ရှိ အတင်းအဓမ္မပျောက်ဆုံးမှုဒဏ်မှ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်လာသူများအ ပါအဝင် စစ်ဘေးရှောင်စခန်းများနှင့် ဒုက္ခသည်စခန်းများတွင် ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသော CSO/CBO များအတွက် ငွေကြေးနှင့်နည်းပညာဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးမှုများ တိုးမြှင့်ပေးပါရန်။
• မြန်မာပြည်အရှေ့တောင်ပိုင်းရှိ လူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်စောင့်ရှောက်သူများနှင့် ၎င်းတို့၏မိသားစုဝင်များအတွက် အရေးပေါ်ပံ့ပိုးကူညီမှုအပါအဝင် ၎င်းတို့ကြုံတွေ့နေရသော အကြပ်အတည်းများအတွက် ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ရန် စီမံချက်များကို ချမှတ်ပေးရန်။ 

ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU) ထံသို့

• နိုင်ငံတကာလူ့အခွင့်အရေးနှင့် နိုင်ငံတကာလူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ဥပဒေစံနှုန်းများကို လိုက်နာကျင့်သုံးရန်၊ အရပ်သားများအား သူလျှို(သတင်းပေး)များဟု သံသယဖြစ်မှုနှင့် အရပ်သားများအပေါ် အခြားရန်လိုမှုများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်မှု၊ တရားလက်လွတ်သတ်ဖြတ်မှုကို တားမြစ်ရန်နှင့် မျှတသော တရားစီရင်ပိုင်ခွင့်အား ကျင့်သုံးဆောင်ရွက်ရန်။
• အရပ်သားများအား အတင်းအဓမ္မပျောက်ဆုံးစေမှု၊ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုနှင့် အခြားနည်းမျိုးစုံဖြင့် နှိပ်စက် ညှဉ်းပန်းမှုများအား တားမြစ်နေသော ဂျီနီဗာကွန်ဗင်းရှင်းများအပါအဝင် နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေးနှင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာဥပဒေများကို KNU လက်အောက်ရှိ ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက် ရေးတပ်မတော်(KNLA)မှ စစ်သားများနှင့် သက်ဆိုင်သူများ သိရှိနားလည်စေရန်နှင့် လေးစားလိုက်နာလာစေရန် ဆောင်ရွက်ပေးပါရန်။
• ရာဇဝတ်မှုများမဖြစ်ပွားစေရန်အတွက် KNU လက်အောက်ရှိပုဂ္ဂိုလ်များမှ အရပ်သားများအပေါ် အတင်း အဓမ္မပျောက်ဆုံးစေမှု ကျူးလွန်ခဲ့ပါက ထိရောက်စွာအရေးယူပေးပါရန်။
• မိသားစုဝင်များအပါအဝင် အတင်းအဓမ္မပျောက်ဆုံးစေမှုကို ခံရသူများအတွက် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ငွေကြေးဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်များဖြည့်ဆည်းပေးရန်နှင့် ပျောက်ဆုံးခြင်းအမှုကိုစုံစမ်းရှာဖွေခြင်းအစီအစဉ်များ ဖော်ဆောင်ပေးပါရန်။ 
• အဓမ္မပျောက်ဆုံးစေမှုဒဏ်ခံရသောဒေသများသို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ရရှိစေရေးနှင့် ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ အထောက် အထားများ မှတ်တမ်းစုဆောင်းခြင်းများလုပ်ဆောင်နေသော ဒေသခံအရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများအား ကူညီပံ့ပိုးပေးရန်။
• KNU ဗဟိုဌာနချုပ်အနေဖြင့် ၎င်း၏အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေအတွင်း ဖြစ်ပွားနေသော ပျောက်ဆုံးမှုကိစ္စများကို ကောင်းစွာသိရှိနားလည်ပြီး နည်းဗျူဟာကျသော အရေးယူဆောင်ရွက်မှုများ လုပ်ဆောင်နိုင်ရန်အတွက် မြို့နယ်အဆင့်နှင့် ခရိုင်အဆင့်နှစ်ခုလုံးတွင် ဆက်သွယ်ရေးနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုများ ပိုမိုအားကောင်းအောင် တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်ပေးရန်။
• KNU လူ့အခွင့်အရေးကော်မတီ (KNU-HRC) အား မြန်မာပြည်အရှေ့တောင်ပိုင်းရှိ အရပ်သားများ၏ လူ့အခွင့်အရေးစံနှုန်းများကို စောင့်ကြည့်လေ့လာရာတွင် ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိစေရန်နှင့် အတင်းအဓမ္မပျောက် ဆုံးမှုဒဏ်ခံရသူများ တရားမျှတမှုရှိစေရန်အတွက် လွတ်လပ်စွာ စီမံဆောင်ရွက်ခွင့်ပြုပေးရန်။

အမျိုးသားညီညွှတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ထံသို့

• NUG ၏ကွပ်ကဲမှုအောက်ရှိ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (PDF) အဖွဲ့ဝင်များအား နိုင်ငံတကာလူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာနှင့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာဥပဒေများကို အသိပညာများပေးပြီး ထိုဥပဒေများကို လိုက်နာစေရန် သေချာစွာဆောင်ရွက်ပေးရန်။ 
• NUG ကွပ်ကဲမှုအောက်ရှိ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (PDF) အဖွဲ့ဝင်များနှင့် တစ်ဦးချင်းစီအား အတင်းအဓမ္မ ပျောက်ဆုံးစေမှုများအပါအဝင် အရပ်သားများအပေါ်ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုများကိုကျူးလွန်သည့်မည် သူမဆို ထိရောက်သော အရေးယူဆောင်ရွက်မှုများကို အကောင်အထည်ဖော်ပေးရန်။