တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ကဲထီၣ်သးဖဲ နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်, လါယူၤ, ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ် လီၤ. စးထီၣ်လၢ ၂၀၂၁နံၣ်န့ၣ်, သုးဟံးန့ၢ်ဆူၣ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်, တၢ်ခးလိာ်သးကဲထီၣ်သးခဲအံၤခဲအံၤလၢ ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) သုး, ဒီး ကညီဒီကလုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA) ဒီးကမျၢၢ်တၢ်ဒီသဒၢသုး (PDF) သုး ပာ်ဖှိၣ်အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. SAC သုးဖိတဖၣ် ခးလီၤဝဲကျိဖးဒိၣ်တဖၣ်လၢသဝီပူၤ ခဲအံၤခဲအံၤ ဒီးဘၣ်ဟးဂီၤဝဲဒၣ်သဝီဖိအဟံၣ် တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလါယူၤ ၃၀သီ, ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ်, SAC သုးဖိတဖၣ်ခးလီၤနါစိၤဝဲကျိဖးဒိၣ်တဖၣ်ဆူ က---သဝီပူၤ ဒီးကျိဖးဒိၣ်ချံ တဖျၢၣ်လီၤတဲာ်ပိၢ်ဖးထီၣ်ဝဲလၢ သဝီဖိတဂၤအဒဲကပၤဒီးဘၣ်သံဝဲဒၣ်ဒဲကစၢ်န့ၣ်လီၤ. SAC သုးဖိတဖၣ်စ့ၢ်ကီး မၤပျံၤမၤဖုးဒီးမၤ ဒၢၣ်မၤလီၤဝဲသဝီဖိတဂၤ ခီဖျိအဝဲသ့ၣ်ပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်ဝဲသဝီဖိတဂၤန့ၣ်အတၢ်ဆဲးကျိးအိၣ်ဒီး PDF ဒီး KNLA သုးဖိတဖၣ်န့ၣ် လီၤ.[1]

 

 

(၁) တပတီၢ်- တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

ပယီၤသုးခးလီၤကျိဖးဒိၣ်အဃိ သဝီဖိသံဝဲတဂၤ

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါယူၤ ၃၀သီ, ၂၀၂၃နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီ, ကရူၢ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်)

က---သဝီ, နိၣ်တကီကရူၢ်, နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

စီၤ ခ---

သးနံၣ်

၄၄နံၣ်

မုၣ်/ ခွါ

ခွါ

ကလုာ်

ကညီ

ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်   

တအိၣ်

တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

မၤအီၣ်ကျီး

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ခရံာ်ဖိ

တၢ်ဟံမူဒါ/ လီၢ်လၤ

-

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ

က---သဝီ, နိၣ်တကီကရူၢ်, နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ                    

လီၢ်လၤ

သုးကျိၤ/ သုးရ့ၣ် / သုးတြိၤ

အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ /သုးကလၢၤ

အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

တသ့ၣ်ညါ

 

တသ့ၣ်ညါ

 

ခီၣ်သုးရ့ၣ် နီၣ်ဂံၢ် (ခလရ-၂၈၃)

 

သၢတၢၣ်သုးကလၢၤ, နိၣ်တကီကရူၢ်, နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်

တသ့ၣ်ညါ

 

 

 (၂) တပတီၢ်- တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

 

KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိဒိးန့ၢ်ဘၣ်တဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤလၢ စီၤ ဒ---, လီၢ်ကဝီၤခိၣ်နၢ်တဂၤအအိၣ်, ဒီးဟံးန့ၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢသဝီဖိတဖၣ်လၢအအိၣ်ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးအလီၢ်န့ၣ်လီၤ.

၂. ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

 

KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိမၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒိး စီၤဒ---, လီၢ်ကဝီၤခိၣ်နၢ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤန့ၣ်လီၤ. KHRG ပျီပူၤ ပှၤ မၤတၢ်ဖိတဲသကီးတၢ်ဒီး က---သဝီဖိတဖၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.

 

 (၃) တပတီၢ်- ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်.

 

စးထီၣ်လၢ ၂၀၂၁နံၣ်န့ၣ်, သုးဟံးန့ၢ်ဆူၣ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်, တၢ်ခးလိာ်သးကဲထီၣ်သးခဲအံၤခဲအံၤ လၢ ထံကီၢ်တၢ် ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC)သုး, ဒီးတၢ်ပၢၢ်ဆၢသုးပာ်ဖှိၣ်အဘၢၣ်စၢၤ ဖဲနိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါ ယနူၤအါရံၤ ၄သီ, ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ်, SAC ကဘီယူၤဟဲခးလီၤတၢ် ဒီးခးလီၤနါစိၤကျိဖးဒိၣ်ဖဲ နိၣ်တကီကရူၢ်, နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်သးတဘျီအံၤ, တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဒီးတၢ်သံတၢ်ပှၢ်တအိၣ်နီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂၤတခါဖဲ ၂၀၂၃နံၣ်, SAC ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်တဖၣ်ဆူ က---သဝီအကျဲမုၢ်ပူၤ, နိၣ်တကီကရူၢ်, နိၣ်တကီကီၢ် ဆၣ်, ဒီးသဝီဖိအကျီၢ်သံဝဲဒၣ်တဒုန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ, SAC သုးဖိတဖၣ်ဟဲနုာ်လီၤဆူသဝီပူၤ ဒီးမၤ ပျံၤမၤဖုးဒီးမၤဒၢၣ်မၤလီၤဝဲကျီးကစၢ် စီၤလ---, ခီဖျိအဝဲသ့ၣ်ပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်အီၤလၢအတၢ်ဆဲးကျိးအိၣ်ဒီး PDF ဒီး KNLA သုး ဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. SAC သုးဖိ မၤဟးဂီၤဝဲ စီၤလ---အဟံၣ်ဃီတၢ်ပီးတၢ်လီတနီၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.

 

ဖဲလါယူၤ ၂၉သီ, ၂၀၂၃နံၣ်, မုၢ်ဟါလီၤ ၆နၣ်ရံၣ်, KNLA သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ်-၁၇, သုးဒ့ နီၣ်ဂံၢ်-၂ ဒီး PDF သုးဖိတဖၣ်ထီၣ်ခးဝဲဒၣ် SAC ခီၣ်သုးရ့ၣ် နီၣ်ဂံၢ် (ခလရ-၂၈၃) အသုးကလၢၤ လၢဒြိ ဖဲအဘူးဒီး သၢတၢၣ်သဝီ, နိၣ်တကီကရူၢ်, နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်, ဒူ ပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်က့ၤမၤကၣ်ကဒါက့ၤတၢ်အဂီၢ်, SAC သုးခးလီၤနါစိၤကျိဖးဒိၣ်ဆူ က--- သဝီပူၤန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတနီၤနီၤဃ့ၢ်အိၣ်ကဒုဝဲလၢတပူၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. SAC သုးခးလီၤကျိဖးဒိၣ်တုၤလၢ မုၢ်နၤခီ ၁၁နၣ်ရံၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ခးလီၤ ကျိဖးဒိၣ်တဘျီအံၤ သဝီဖိအဟံၣ်ဟးဂီၤဝဲ ၃ဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ဟံၣ်ဟးဂီၤဝဲဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် ၁ဖျၢၣ် ဒီးဟးဂီၤဝဲတက့တခီ ၂ဖျၢၣ်န့ၣ် လီၤ. စီးဒ---, လီၢ်ကဝီၤခိၣ်နၢ်တဂၤတဲပၠးဝဲ SAC သုးဖိတဖၣ်ခးလီၤနါစီၤကျိဖးဒိၣ်ဆူ က---သဝီပူၤန့ၣ်လီၤ. ကျိဖးဒိၣ်ချံလီၤ တဲာ်ဝဲ ၄ ဖျၢၣ်လၢသဝီပူၤန့ၣ်လီၤ. ကျိဖးဒိၣ်ချံလီၤတဲာ်ဝဲလၢသဝီဖိအဟံၣ်ကပၤတဖျၢၣ် ဘၣ်ဆၣ်ပှၤတဘၣ်ဒိနီတဂၤဘၣ် ခီဖျိ လၢဟံၣ်ကစၢ်တဖၣ်တအိၣ်လၢဟံၣ်ပူၤဘၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ဟံၣ်ကစၢ်မ့ၢ်အိၣ်လၢဟံၣ်ပူၤန့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်ကသံဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ကျိဖး ဒိၣ်ချံလီၤတဲာ်ဝဲလၢသဝီအကျဲပူၤတဖျၢၣ် ဒီးဟံၣ်လၢအအိၣ်ဘူးဒီးကျဲတဖၣ်ဘၣ်ဝဲဒၣ်ဒီးကျိဖးဒိၣ်အက့တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဒိ, ဟံၣ်မဲာ်ထံကလာ်, ဟံၣ်ဒုၣ်ကပၤ, ဒီး ဟံၣ်ခိၣ်ဒုးတဖၣ်ဟးဝဲဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

မၤကဒီးတဘျီ, ဖဲလါယူၤ ၃၀သီ, ၂၀၂၃နံၣ်, မုၢ်ဟါလီၤ ၈နၣ်ရံၣ်န့ၣ်, SAC သုးဖိတဖၣ်ခးလီၤကဒီးကျိဖးဒိၣ်ဆူ ဂ---သဝီ ဒီးသဝီဖိ, စီၤခ---သးနံၣ်အိၣ် ၄၄နံၣ်တဂၤသံဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အခိၣ်သၣ်ဃံ ဒီးအစုဘၣ်ဒိဝဲဒီးကျိဖးဒိၣ်က့နးနးကလဲာ်လၢ ကျိ ဖးဒိၣ်က့ဖဲအဝဲမံလၢစုာ်ပူၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတဖၣ်တသ့ၣ်ညါလၢအဝဲဘၣ်ဒိဖဲဆၢကတီၢ်န့ၣ်ဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ်သဝီဖိ တဂၤထံက့ၤအစိၣ်လၢမုၢ်ဂီၤခီ ဒီးတၢ်အံၤလီၤဂာ်လၢအဝဲသံဝဲဒၣ်တဘျီဃီဖဲအဘၣ်ဒီးကျိဖးဒိၣ်က့တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လီၢ်ကဝီၤခိၣ် နၢ်, စီၤဒ---တဲဝဲ ဖဲလါယူၤ ၃၀သီ, ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ်, SAC သုးဖိတဖၣ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်ဆူ ဂ---သဝီ ဒီး မ---သဝီအဘၢၣ်စၢၤ န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢတၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်အံၤအဃိ, သဝီဖိတဂၤသံဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အခိၣ်သၣ်ဃံ ဒီးအစုဘၣ်ဝဲ ဒီကျိဖးဒိၣ်က့တဖၣ် ဒီးအဝဲသံတဘျီဃီန့ၣ်လီၤ.

 

 

ခီဖျိလၢတၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ် ဒီး SAC သုးတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတဖၣ်အဃိ, သဝီဖိတနီၤနီၤဃ့ၢ်ကွံာ်ဝဲဆူတၢ်လီၢ်အဂၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ် ဆၣ် သဝီဖိတနီၤနီၤ တသ့ၣ်ညါဝဲတၢ်အိၣ်သးဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒံးဒၣ်လၢသဝီပူၤ ဒီးအိၣ်ခိးကွၢ်ဝဲတၢ်အိၣ်သးန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢ SAC မၤဃံးထီၣ်တၢ်လဲၤထီၣ်က့ၤလီၤအဃိ တၢ်အံၤကီဒိၣ်မးလၢသဝီဖိတဖၣ် ကသုးလီၢ်သုးကျဲဆူတၢ်လီၢ်အဂၤန့ၣ် လီၤ. တကးဒံးဘၣ်, တၢ်အံၤကီဒိၣ်မးလၢသဝီဖိတဖၣ်ကမၤအီၣ်တၢ်လၢတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူအဂီၢ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်သုးလီၢ်သုး ကျဲဆူတၢ်လီၢ်အဂၤ မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ကစးထီၣ်မၤတၢ်မၤလၢအသီတဖၣ်တသ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤဒ--- တဲအါထီၣ်ဝဲ SAC သုးတၢ် ဟူးတၢ်ဂဲၤတဖၣ် ကဲထီၣ်ဝဲတၢ်ကိၢ်တၢ်ဂီၤ ဒီးတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးလၢသဝီဖိအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတဖၣ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအါမး ခီဖျိလၢတၢ်သံတၢ်ပှၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ မၤဘၣ်ဒိဝဲသဝီဖိတဖၣ်အနီၢ်ခိဒီးနီၢ်သး ခံကပၤလၢာ် န့ၣ်လီၤ. ထီဘိန့ၣ်ပဆိကမိၣ်လၢတၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်ကကဲထီၣ်သးဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်. ပတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးတဖၣ်အါ ထီၣ်ဝဲဒၣ်ကွ့ၢ် ကွ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်ကမျၢၢ်ဖိအသိး, ပအဲၣ်ဒိးလၢပကအိၣ်ဒီးတၢ်သဘျ့လၢ တၢ်လဲၤထီၣ်က့ၤလီၤ, တၢ်ဖံးတၢ်မၤ ဒီး တၢ်အိၣ်တၢ်ဆိး န့ၣ်လီၤ. ပအဲၣ်ဒိးအိၣ်မူလၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးတအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပအဲၣ်ဒိးလၢပှၤဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်တၢ်ကရၢကရိတဖၣ်, ဒီးဟီၣ်ခိၣ်ဒီ ဖျၢၣ်ခိၣ်နၢ်တဖၣ်ကဆိကမိၣ်န့ၢ်တၢ်လၢပဂီၢ် ဒီးအိၣ်ဒီးတၢ်တိာ်ကျဲၤဂ့ၤကတၢၢ်လၢကမျၢၢ်ဖိအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

 

(၄) တပတီၢ်- တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါ, ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကသူ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

 

လီၢ်ကဝီၤခိၣ်နၢ်လၢတၢ်မၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီအီၤတဂၤအံၤ ဟ့ၣ်အခွဲးလၢတၢ်ကသူဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤန့ၣ်လီၤ.

Tue, 19 Dec 2023

Footnotes: 

[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲ လါယူၤလံ, ၂၀၂၃နံၣ် အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤၦၤမၤ သကိးတၢ်တဂၤ ဖဲဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ လၢကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG လၢကမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်မၤဘၣ်ဒိၦၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲး ယာ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အမံၤ, တၢ်ဂီၤဒီး အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤလီၤဘၢအီၤလၢ အဝဲ နီၢ်ကစၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ တၢ်ကွဲးၡဲပၠးအါထီၣ်အီၤ ဖဲ ပနိကဝီၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် KHRG အတၢ်ကွဲးၡဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ် လီၤ.

Related Readings