တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်လၢအကဲထီၣ်အသးဖဲ မူ(မုန်း)ကီၢ်ဆၣ်, ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်(ညောင်လေးပင်) ကီၢ်ရ့ၣ် ဖဲ လါအီးကထိဘၢၣ် ၂၀၂၂နံၣ် န့ၣ်လီၤ. ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ် ၂၂သီ ၂၀၂၂နံၣ် ဂီၤခီ ဖဲကီၢ်ပယီၤသုးမီၤစိရိၤ ဒီး ကညီဒီကလုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA) ခးလိာ်သးအဆၢကတီၢ် ပယီၤသုးမီၤစိရိၤ ခးသံဝဲပှၤသဝီဖိပိာ်မုၣ်တဂၤဖဲ ပနၢ်ကူကျဲ, တခီးပှၢ်သဝီ, တခီးပှၢ်ကရူၢ်န့ၣ်လီၤ. ပယီၤသုးမီၤစိရိၤ ဟံးန့ၢ်စ့ၢ်ကီးဝဲပှၤသဝီဖိလၢအသံတဂၤအံၤ အကျိၣ်စ့ ဒီးအတၢ်ထူးတၢ် တီၤ (တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်) တဖၣ် ဒီး ဒွဲၣ်အူထီၣ်ကွံာ်ဝဲ ဒဲလၢအအိၣ်ဘူးခံဖျၢၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.[1]

 

 

(၁) တပတီၢ်- တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

တၢ်မၤသံ

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါအီးကထိဘၢၣ် ၂၂သီ, ၂၀၂၂နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီ, ကရူၢ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်)

ပနၢ်ကူကျဲတၢ်လီၢ်, တခီးပှၢ်သဝီ, တခီးပှၢ်ကရူၢ်, မူကီၢ်ဆၣ်, ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

နီၢ်ဒ့ၣ်ညါ

သးနံၣ်

၄၈နံၣ်

မုၣ်/ ခွါ

မုၣ်

ကလုာ်

ကညီ

ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်   

သဘျ့

တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

ပှထူစံာ်ဖိ

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ခရံာ်ဖိ

တၢ်ဟံမူဒါ/ လီၢ်လၤ

သဝီဖိ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ

တခီးပှၢ်သဝီ

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ                    

လီၢ်လၤ

သုးကျိၤ/ သုးရ့ၣ် / သုးတြိၤ

အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ /သုးကလၢၤ

အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

ပယီၤသုးမီၤစိရိၤအသုးပာ်ဖှိၣ်ခီၣ် ချ့သုးရ့ၣ် နီၣ်ဂံၢ် (ခမရ-၅၉၉) ဒီး အသုးရ့ၣ်ပာ်ဖှိၣ် လၢတၢ်တသ့ၣ် ညါအီၤဘၣ်တဖု

တိတီ, မူဟီၣ်ကဝီၤလီၤဆီ, မူ ကီၢ်ဆၣ်, ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်

တသ့ၣ်ညါ

 

 (၂) တပတီၢ်- တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

 

ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ် ၂၂သီ ဒီး ၂၃သီ, ၂၀၂၂နံၣ်န့ၣ်, KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိတဂၤဆဲးကျိးဝဲ က---သဝီကရူၢ်ခိၣ် ဖဲအနၢ်ဟူ ကျိသီၣ်ဖဲဟီၣ်ကဝီၤပူၤ ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ် ၂၂သီအနံၤဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. ကရူၢ်ခိၣ်တဲဘၣ်အီၤလၢ တၢ်ဒုးကဲထီၣ်လၢပယီၤသုး မီၤစိရိၤဒီး ကညီဒီကလုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA) အဘၢၣ်စၢၤ ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ် ၂၂သီ ဖဲပနၢ်ကူကျဲတၢ်လီၢ်, တခီးပှၢ် သဝီ, တခီးပှၢ်ကရူၢ်, မူကီၢ်ဆၣ် ဒီးပယီၤသုးခးဝဲ တခီးပှၢ်သဝီဖိ နီၢ်ဒ့ၣ်ညါန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ် ၂၃သီအနံၤန့ၣ် KHRG ပျီပူၤ ပှၤမၤတၢ်ဖိ မၤဝဲတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီး နီၢ်ဒ့ၣ်ညါအဖိဒိၣ်ခွါ စီၤ-ဘ--- လၢကမၤနီၣ်မၤဃါဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

 

၂. ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

 

ပှၤအါဒံအါဂၤလၢ တခီးပှၢ်သဝီပူၤ အုၣ်အသးဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤအဂ့ၢ်ဒီး ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူ နီၢ်ဒ့ၣ်ညါ အဖိဒိၣ်ခွါ စီၤ-ဘ--- အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပှၤက့ၤယိး နီၢ်ဒ့ၣ်ညါလၢသဝီပူၤအဆၢကတီၢ် အဝဲပၣ်ဃုာ်လၢပှၤကျါစ့ၢ်ကီးလီၤ.

 

 

 (၃) တပတီၢ်- ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်.

 

ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ် ၂၂သီ, ၂၀၂၂နံၣ် ဂီၤခီ ၇နၣ်ရံၣ် အဆၢကတီၢ် ပယီၤသုးမီၤစိရိၤ (တသ့ၣ်ညါသုးရ့ၣ်) ဟဲနုာ်လီၤအိၣ်ဆိးဖဲ တိတီအသုးကလၢၤ ဖဲပယီၤသုးအခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ် (ခမရ-၅၉၉) လၢအအိၣ်သူၣ်လီၤအသးဖဲ တိတီသဝီမုၢ်ထီၣ်တကပၤ, မူဟီၣ် ကဝီၤလီၤဆီ, မူ(မုန်း)ကီၢ်ဆၣ်, ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ် (ညောင်လေးပင်)ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.

 

သုးပာ်ဖှိၣ်တဖၣ်ဟးထီၣ်ဖဲမုၢ်ထီၣ်တကပၤဆူ ပနၢ်ကူကျဲတၢ်လီၢ် ဖဲတယံၤတဘူးဒီး တိတီသဝီဘၣ်န့ၣ်လီၤ. သုးတဖုအံၤဘၣ် သဂၢၢ်လိာ်အသးဒီး (KNLA) ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဟဲနုာ်လီၤဖဲ ပနၢ်ကူကျဲတၢ်လီၢ် ဖဲပနၢ်ကူကျဲသဝီပူၤ ဒီးတၢ်ဒုးကဲ ထီၣ်ဝဲတကတီၢ်ဃီ ဖဲန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိတၢ်ဒုးကဲထီၣ်အဃိ သဝီဖိလၢအအိၣ်ဆိးဖဲန့ၣ်တဖၣ် ဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ်တၢ်တချုးနီတမံၤ ဒီးဘၣ်ဃ့ၢ်ကရီဝဲလၢ အစုယၢ်ခီန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ဒုးကဲထီၣ်အဆၢကတီၢ်ဘၣ်လၢ နီၢ်ဒ့ၣ်ညါ အိၣ်ဖဲပနၢ်ကူကျဲတၢ်လီၢ် ဘၣ်ဆၣ်မ့ၢ်လၢ အဆိက့အဃိ ဃ့ၢ်ဝဲယံၤယံၤတကဲဘၣ်. ပယီၤသုးထံၣ်အီၤဒီးခးသံအီၤဖဲအဃ့ၢ်စီၤစုၤယံၤဒီးအစံာ်ဒဲတစဲးဖိအခါန့ၣ်လီၤ. ကျိချံဘၣ်ဝဲ နီၢ်ဒ့ၣ်ညါ အနၢ်တကံၤထံးအစ့ၣ်တကပၤန့ၣ်လီၤ. ကျိချံနုာ်ဖျိသဂၢၢ်ဆူအခိၣ်သၣ်ဃံဒီးဖျိးထီၣ်က့ၤဆူအနၢ်ထွဲတကပၤ ဒီးအနၢ်အထွဲ တကပၤလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ကျိချံဘၣ်အစုညါသး (KHRG တဲလီၤတံၢ်တသ့ဘၣ်လၢအဘၣ်အစုဖဲလဲၣ်တပၤလဲၣ်) စ့ၢ်ကီး လီၤ. ဖဲ နီၢ်ဒ့ၣ်ညါ ဘၣ်တၢ်ခးသံအီၤဝံၤအလီၢ်ခံ တကရဲၤဖိန့ၣ် ပယီၤသုးမီၤစိရိၤဟဲဃီၤဆူ နီၢ်ဒ့ၣ်ညါအစိၣ်အိၣ်တၢ်လီၢ် ဒီးဟုၣ် န့ၢ်ကွံာ်ဝဲ စ့ ၃၀၀,၀၀၀ကၠး, ဖဲထူတဘိ, ဒီးနၢ်ဒံးတခိၣ် လၢအထံၣ်န့ၢ်ဝဲဖဲ နီၢ်ဒ့ၣ်ညါအထၢၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ပယီၤသုးမီၤစိရိၤသ့ၣ် တဖၣ်အံၤ ဒွဲၣ်အူထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲစံာ်ဒဲခံဖျၢၣ်, ဟးဂီၤဃုာ်ဝဲဒီးတၢ်ဖိတၢ်လံၤခဲလၢာ်ခဲဆ့လၢအအိၣ်ဖဲဒဲပူၤတဖၣ် န့ၣ်လီၤ.

 

ဖဲမုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်တနံၤန့ၣ် [KNLA] သုးတဖၣ် လဲၤထံၣ်က့ၤဝဲ နီၢ်ဒ့ၣ်ညါ အစိၣ်ဒီး ဟဲက့ၤယိးက့ၤဝဲဆူတခီးပှၢ်သဝီပူၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးပှၤခူၣ်လီၤက့ၤအစိၣ် ဖဲတၢ်လီၢ်လၢအဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤဒ်အမ့ၢ် သီၣ်ကွီၤဒ့ ဖဲ တခီးပှၢ်သဝီပူၤ, တခီးပှၢ်ကရူၢ်, မူကီၢ်ဆၣ်, ချၢၣ်လွံၢ် ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ် အပူၤန့ၣ်လီၤ.

 

ခီဖျိတၢ်ကဲထီၣ်အသးဒ်အံၤအဃိ လီၢ်ကဝီၤသဝီဖိလၢအအိၣ်ဖဲဟီၣ်ကဝီၤပူၤတဖၣ် ဘၣ်ပျံၤဘၣ်ဖုးတၢ်ဒီး ဘၣ်အိၣ်ဝဲလၢ တၢ်ပျံၤ တၢ်ဖုးဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီအပူၤထီဘိန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိအ ဝဲသ့ၣ်သုးလီၢ်သုးကျဲဆူတၢ်လီၢ်လၢအယံၤဒီး အဝဲသ့ၣ်ဒူ သဝီန့ၣ်လီၤ. ဒ်သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးဒီး ဘၣ်ပာ်တ့ၢ်ကွံာ်အဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ (တၢ်ဖိတၢ်လံၤ) ဒီး အတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ် အဃိ ဘၣ်သဂၢၢ်ဝဲဒၣ်ဒီး တၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူအတၢ်တၤတၢ်တဖၣ်အါမးန့ၣ်လီၤ.

 

 

(၄) တပတီၢ်- တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါ, ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကသူ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

 

ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဖိဒိၣ်ခွါဟ့ၣ်ဝဲ KHRG အခွဲးလၢကသူဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤလၢတၢ်ရၤလီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

 

Fri, 03 Feb 2023

Footnotes: 

[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲ လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၀၂၂နံၣ် အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤၦၤ မၤသကိးတၢ်တဂၤ ဖဲချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ လၢကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG လၢကမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်မၤဘၣ်ဒိ ၦၤဟီၣ်ခိၣ် ဖိခွဲးယာ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အမံၤ, တၢ်ဂီၤဒီး အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤလီၤဘၢအီၤလၢ အဝဲနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ တၢ်ကွဲးၡဲပၠးအါထီၣ်အီၤ ဖဲ ပနိကဝီၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် KHRG အတၢ်ကွဲးၡဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ န့ၣ်လီၤ.

Related Readings