၁. တၢ်ကတိၤလၢညါ

“အဝဲသ့ၣ်ဖီၣ်ပှၤ (ဒီးမၢဆူၣ်) ပဟးလၢအဝဲသ့ၣ်ကဆူး. အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်အံၤန့ၣ် လၢတၢ်ဒီသဒၢလီၤသး (ဒ်သိး KNLA သုးသ့ၣ်တဖၣ်သုတခးအဝဲသ့ၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်) ခီဖျိလၢ တၢ်ဒုးမ့ကဲထီၣ်န့ၣ် ပှၤခးကဘၣ်စ့ၢ်ကီးပှၤဒၣ်ဝဲ. အဝဲသ့ၣ်တမၢပဟးလၢအမဲာ်ညါဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ်ပဘၣ်ဟးလၢအဝဲသ့ၣ်ကဆူးတခီ.”

သဝီဖိစီၤလ---လၢအအိၣ်ဖဲဘံလ့ကီၢ်ဆၣ်, ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤတဂၤအံၤ အုၣ်အသးပာ်ဖျါထီၣ်ဘၣ်ဃး ပယီၤသုးမၢဆူၣ် သူအီၤဒ်ကတီၤသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအသိးဖဲလါယူၤ ၃၀ သီ, ၂၀၂၂ နံၣ်ပူၤအခါ

စးထီၣ်လၢ ၂၀၂၁ နံၣ် သုးမီၤစိရိၤဟံဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢကီၢ်ပယီၤပူၤကဲထီၣ်သးဝံၤအလီၢ်ခံ စုကဝဲၤတၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်လၢ လီၢ်ကဝီၤပှၤကညီကလုာ်ပာ်ပနီၣ် ကညီကီၢ်စဲၣ်ဟီၣ်ကဝီၤသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤစးထီၣ်ကဒါသး, ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ် ဒီးဟီၣ်ကဝီၤတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢ တၢ်အိၣ်သးသ့ၣ်တဖၣ်နးထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤဟဲကဲထီၣ်အသးခီဖျိလၢ SAC သုးသ့ၣ်တဖၣ် မၤပယွဲပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ်သ့ၣ်တဖၣ် အါထီၣ် ဃုာ်ဒီး တၢ်ဟဲခးလီၤတၢ်ဒီးကဘီယူၤ, တၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်, တၢ်မၤဟးဂီၤသဝီဖိတၢ်စုလီၢ် ခီၣ်ခိၣ်, တၢ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိး, တၢ်မၤသံမၤဝီ, တၢ်ဖီၣ်ဒုးဃာ်ဆူၣ်သဝီဖိဒီးတၢ်မၤဆါပယွဲကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သူပှၤကညီ ဒ်ကတီၤလၢတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအသိးအံၤန့ၣ် မ့ၢ်စ့ၢ်ကီးဂ့ၢ်ဝီတခါလၢ ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် (KHRG) ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါလၢ ကညီကီၢ်စဲၣ် ကီၢ်ရ့ၣ်နွံဘ့ၣ်လၢၤအပူၤတပယူာ်ဃီန့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်လၢ လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၂၀၂၁ နံၣ်န့ၣ် KHRGဒိးန့ၢ်ဘၣ် လံာ် တၢ်ပာ်ဖျါ (၂၂) ဘ့ၣ် လၢအမ့ၢ်တၢ်အုၣ်သးဘၣ်ဃး SAC သုးဖိသ့ၣ်တဖၣ် သူပှၤကညီဒ်ကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢ လီၤသးဂီၢ်အ သိး, လီၤဆီဒၣ်တၢ် တၢ်ကဲထီၣ်သးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တၢ်ပာ်အီၤဒ်အမ့ၢ် တၢ်မၢဆူၣ်ကဲပီၤတၤ ဒီးပှၤနဲၣ်ကျဲဘၣ်ဆၣ်တၢ်အနီၢ်နီၢ်န့ၣ်  မ့ၢ်တၢ်သူဃုာ်ဝဲကမျၢၢ်တဖၣ်အံၤဒ်ကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ် ဒ်သိးကလုာ်ဒူၣ်သုးဖီၣ်စုကဝဲၤသ့ၣ်တဖၣ် သုတခး အဝဲသ့ၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. 

တၢ်ဂ့ၢ်ဂံၢ်ထံးလံာ်တၢ်ပာ်ဖျါဝဲအံၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲSACသုးတၢ်သူကမျၢၢ်လၢကီၢ်ပယီၤမုၢ်ထီၣ်ကလံၤထံးဒ်ကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသ ဒၢလီၤသးအသိးတၢ်ကဲထီၣ်သးသ့ၣ်တဖၣ် ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်ဃုာ်စ့ၢ်ကီး တၢ်မၤပယွဲအၢသီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မၤဘၣ်ဒိပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ် အနီၢ်ကစၢ်ဒီးပှၤတ၀ၢဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢတကူာ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဘၣ်ဃး မုၢ်ထီၣ်ကလံၤထံးတၢ်အိၣ်သးစး ထီၣ်လၢ ၂၀၂၁ နံၣ် သုးမီၤစိရိၤဟံဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤဝံၤအလီၢ်ခံဖုၣ်ကိာ်ဖိအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်ခံကူာ်တကူာ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်အုၣ်သးတဖၣ်ဘၣ်ဃး တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်လၢလီၢ်ကဝီၤသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် တူၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်သူပှၤ ကညီဒ်ကတီၤလၢသုး တၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ်, ဃုာ်ဒီးတၢ်သံတၢ်ပှၢ် ဒီးတၢ်မၤအၢမၤသီအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်နးနးကလဲာ်ဖဲတၢ်ဒုးဃာ်အဝဲသ့ၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်သၢကူာ်တကူာ်မ့ၢ်တၢ်ပဲာ်ထံနီၤဖးဝဲကွီၢ်မ့ၣ်လၢ SAC သုးမၤကမၣ်ဝဲသ့ၣ်တဖၣ် ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤလၢ အမၤကမၣ်တၢ်ဘျၢသဲစးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢခံကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတနီၤလၢ ခိၣ်နၢ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါဘၣ်ထွဲသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. 

၂. တၢ်ပာ်ဖျါဆိဘၣ်ဃးတၢ်ပဲာ်ထံနီၤဖးအဂ့ၢ်အကျိၤ

ခီဖျိလၢသုးမီၤစိရိၤဟံဆူၣ် ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤ ဖဲလါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၂၀၂၁ နံၣ်အံၤအဃိ တၢ်မၤကယွဲအၢအၢသီသီသ့ၣ်တဖၣ် ဟဲကဲထီၣ်အသးလၢကီၢ်ပယီၤဒီတဘ့ၣ်ညါအပူၤ ဒ်သိးဒီးကဆီၣ်တံၢ်မၤနၢၤကွံာ်ပှၤလၢ အတၢ်ထံၣ်တလီၤပလိာ်ဒီးအီၤသ့ၣ်တဖၣ် ဒီးကသူၣ်ထီၣ်ဆီလီၤဝဲ SAC သုးတၢ်ပၢတၢ်ပြးတၢ်သိၣ်တၢ်သီသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်ဖဲန့ၣ်လံၤလံၤန့ၣ် SAC သုးဃုာ်ဒီး ပၢၤကီၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဖီၣ်, ဒုးဃာ် ဒီးမၤသံဝဲ ကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဃုာ်ဒီးပှၤလၢအပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဘၣ်သးလၢတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အပူၤသ့ၣ်တဖၣ်, NLD ကရၢဖိ ဒီးပှၤလၢအမၤတၢ်လၢကမျၢၢ်အဂီၢ်နုာ်လီၤပၣ်ဃုာ်လၢ ကမျၢၢ်တၢ်တဒိကနၣ်တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ (CDM) အပူၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤပယွဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ သလၣ်လီၤအသး ဒီးမၤဆူၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်ဖ့ၣ်ဆၢလၢ SAC သုးဒီးလီၢ်ကဝီၤသုးဖီၣ် စုကဝဲၤကရူၢ်ကရၢအဘၢၣ်စၢၤ လီၤဆီဒၣ်တၢ်လၢကလုာ်ဒူၣ်ဟီၣ်ကဝီၤတဖၣ်အပူၤ ဖဲဒူဖိသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်အတၢ်ဘၣ်သးထီဒါဝဲ ကီၢ်ပယီၤသုးမီၤစိရိၤတၢ်ဟံန့ၢ်ဆူၣ် ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်ဖဲလါမးရှး ၂၀၂၁ နံၣ်န့ၣ် SAC သုး တဖၣ်စးထီၣ် သူစူးကါဝဲကလံၤကဘီယူၤဒုးသုး ဃုာ်ဒီးခိသုးလၢတၢ်ထီၣ်ဒုးမၤလီၤပှီၢ်ကွံာ်ပှၤလၢ အထီဒါအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်လၢ ထံကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ်ဘၣ်လဲၤဃ့ၢ်အိၣ်ကဒုဆူဝ့ၢ်ပူၤ ဖဲတၢ်လီၢ်လၢအဘံၣ်အဘၢဟီၣ်ကဝီၤတဖၣ်အ ပူၤဃုာ်ဒီးတၢ်လီၢ်လၢ ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (KNU) ဟီၣ်ကဝီၤလၢကီၢ်ပယီၤ မုၢ်ထီၣ်ကလံၤထံးသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.[1] လီၢ်ကဝီၤသုးလၢ အဒုးထီဒါဝဲသုးမီၤစိရိၤသ့ၣ်တဖၣ်နီၤဖးလီၤအသးလၢကလုာ်ဒူၣ်ဟီၣ်ကဝီၤသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤ ဃုာ်ဒီးတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်ဒီသဒၢကမျၢၢ်သုး (PDF) တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. 

တၢ်မၤအၢမၤသီလၢ အကဲထီၣ်သးလၢကီၢ်ပယီၤမုၢ်ထီၣ်ကလံၤထံးအပူၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တမ့ၢ်တၢ်အသီဘၣ်. လၢအပူၤကွံာ်အနံၣ် (၇၀) ဘျဲၣ်အခါန့ၣ် သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်တ့ၢ်လံဝဲ ကီၢ်ပယီၤသုးတၢ်မၤကမၣ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ်သ့ၣ်တဖၣ် ဃုာ်ဒီးတၢ်ထီၣ်ဒုးမၤလီၤပှီၢ်ကွံာ် အတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူ, တၢ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိး, တၢ်ဖီၣ်တံၢ်ဆူၣ်, တၢ်မၤသံ, တၢ်မၤပျံၤမၤဖုး, တၢ်မၢဆူၣ်ဝံပီၤတၤ, တၢ်မၤဆါပယွဲ ဒီးသွံၣ်ထံးမုၣ်ခွါတၢ်မၤဆါပယွဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအၢမၤသီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တၢ်တဒုးသ့ၣ်ညါ ထုးထီၣ်ရၤလီၤဘၣ်အီၤဘၣ်. ဖဲတၢ်မၤတၢ်ပတုၤတၢ်ခးအဆၢကတီၢ် အါဒၣ်တၢ်တက့ၢ်တၢ်မၤပယွဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ စှၤလီၤကွံာ်ဝဲ လၢကီၢ်ပယီၤမုၢ်ထီၣ်ကလံၤထံးအပူၤဘၣ်ဆၣ် တၢ်မၤပယွဲထီဒါအဂၤသ့ၣ်တဖၣ် လၢအမၤထီဒါဝဲ ကညီဖိဟဲကဲထီၣ်အသး ကွ့ၢ်ကွ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.[2] စးထီၣ်လၢ လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၂၀၂၁ နံၣ်န့ၣ် SAC သုးတဖၣ်မၤဆူၣ်ထီၣ်အတၢ်မၤပယွဲပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ် ဒီးကီၢ်ပယီၤသုးတၢ်သူသဝီဖိဒ်ကတီၤလၢ သုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးတဖၣ်အံၤ ဟဲကဲထီၣ်ကဒါန့ၣ်လီၤ. SAC သုးတဖၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဟူးဂဲၤဟးဝ့ၤဝီၤလၢ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်တၢ်ပၢဟီၣ်ကဝီၤပူၤအဆၢကတီၢ် ဖီၣ်တံၢ်သဝီဖိ ဃုာ်ဒီး ပိာ်မုၣ်, ပိာ်ခွါ, ဖိသၣ်, သူၣ်က့သးပှၢ် ဒီးပှၤဖၢစၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်ဒီးမၢဆူၣ်အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ လၢကဟးပိာ်အဝဲသ့ၣ်ခံ ဒ်ကတီၤအသိးလၢ သုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်အံၤမ့ၢ်ဒ်သိးဒီး ကညီဒီကလုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA), ကညီဒီကလုာ်ဂၢၤသးကရၢ (KNDO) မ့တမ့ၢ် PDF သုးသ့ၣ်တဖၣ်သုတခးအဝဲသ့ၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလၢသဝီဖိတဖၣ်အံၤ SAC သုးတဖၣ်သူအီၤဒ် ကတီၤလၢ သုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဆၢကတီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်မၤသံမၤဝီ, တၢ်မၤဆါပယွဲ, တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဒီးတၢ်မၤ ပျံၤမၤဖုးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. 

၃. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအတံၢ်အနီၢ်တၢ်ကွဲးဖုၣ် - တၢ်သူပှၤကညီဒ်ကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ်တၢ်မၤအၢမၤသီ အက့ၢ်ဂီၤကျိၤကျဲတဖၣ် 

လံာ်အကူာ်ဝဲအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်အုၣ်သးဘၣ်ဃး SAC သုးတဖၣ်မၢဆူၣ်သဝီဖိကဲန့ၢ်အဝဲသ့ၣ်ကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသး ဂီၢ်လၢအကဲထီၣ်သးစးထီၣ်လၢ ၂၀၂၁ နံၣ် သုးမီၤစိရိၤဟံဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤဝံၤအလီၢ်ခံအခါန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤဖဲ SAC သုးတဖၣ်ဒုးဃာ်အဝဲသ့ၣ်အဆၢကတီၢ် အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်အိၣ်လၢသးသမူတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်အပူၤဒီးတၢ်မၤကမၣ် မၤအၢမၤနးအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်နးဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. ဖဲအကတီၢ်ဝဲအံၤန့ၣ် KHRG ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲလံာ်တၢ်ပာ်ဖျါအနီၣ်ဂံၢ်လၢအဆံတဖၣ်အဆံဘၣ်ဃး တၢ်သူပှၤကညီဒ်ကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ် ဒီးအတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးသ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအၢမၤသီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဟဲကဲထီၣ်အသးဖဲလၢ SAC သုးတဖၣ် မၤဂ့ၤထီၣ်အသုးကလၢၤ, သူၣ်ထီၣ်ဆီလီၤသုးကလၢၤအသီ, ဆှၢအါထီၣ်သုးတၢ်အီၣ်တၢ်အီဒီး စုကဝဲၤတၢ်ပီးတၢ်လီသ့ၣ်တဖၣ်ဆူ တၢ်မဲာ်ညါအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်လၢသုးဟံ ဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤဝံၤန့ၣ် လံာ်တၢ်ပာ်ဖျါတဖၣ်အနီၣ်ဂံၢ်အါထီၣ်ဝဲဒီးတၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဘၣ်ဃးတၢ်ဒုးဃာ်ပှၤကညီတၢ်အိၣ် သးသ့ၣ်တဖၣ်နးထီၣ်ဝဲဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးဃာ်အဆၢကတီၢ်စ့ၢ်ကီး အဆၢကတီၢ်ယံာ်ထီၣ်ဝဲ ဒ်အမ့ၢ် ဖဲသုးဟံဆူၣ်တၢ်စိတၢ် ကမီၤသီသီအခါ တၢ်ဒုးဃာ်ယံာ်ဝဲတဘျုးနၣ်ရံၣ်တုၤတသီ ဒီးလၢခံတၢ်ဒုးဃာ်ယံာ်ထီၣ်တုၤလၢအနွံတဖၣ်အနွံန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးဃာ်တဖၣ်ယံာ်ထီၣ်အ ဃိတၢ်မၤအၢမၤနးဒီးတၢ်မၤဆါပယွဲသ့ၣ်တဖၣ် ဟဲကဲထီၣ်အသးသ့အါထီၣ် ဒီးတၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီ, ထံ, တၢ်အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲဒီးတၢ်ကဆှဲကဆှီတၢ်လိၣ်ဘၣ် တလၢလီၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ကဲထီၣ်သးသ့အါထီၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်နီၢ်နီၢ်န့ၣ် တၢ်ပာ်ဖျါအကူာ်ဝဲအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်အုၣ်သးလၢအဟဲလၢလံာ်တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါတၢ်ပာ်ဖျါ (၁၇) ခါအပူၤလၢအဘၣ်ဃး ဒီး တၢ်သူပှၤကညီဒ်ကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ် လၢအကဲထီၣ်အသးဖဲ သုးဟံဆူၣ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤဝံၤတၢ်ဂ့ၢ် (၁၀) ခါ န့ၣ်လီၤ. လံာ်တၢ်ပာ်ဖျါတဖၣ်မ့ၢ်ဝဲတၢ်မၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်တၢ်လိၤလိၤဒီး ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်လၢအအိၣ်မူဒံးသ့ၣ်တဖၣ်မ့တမ့ၢ် ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိ, လံာ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါ, တၢ်ပာ်ဖျါဖုၣ် ဒီးတၢ်ဂီၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. 

(၁) သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဖဲတၢ်သူအဝဲသ့ၣ်ဒ်ကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအခါ အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်အိၣ်လၢသးသမူတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အပူၤ 

SAC သုးတဖၣ်ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဟူးဂဲၤ ဟးဝ့ၤဝီၤလၢ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်တၢ်ပၢဟီၣ်ကဝီၤပူၤ လၢတၢ်ထီၣ်ဒုး, တၢ်ဆီတလဲသုးကျိၤ, သုးတၢ် ဟူးဂဲၤဟးဝ့ၤဝီၤဒီး တၢ်တီဆှၢတၢ်အီၣ်တၢ်အီသ့ၣ်တဖၣ်အခါ သူဝဲသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဒ်ကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ်န့ၣ် လီၤ. တဘျီတခီၣ်န့ၣ် SAC သုးတဖၣ်သူဝဲသဝီဖိတဖၣ်ဒ်ပီၤတၤ ဒီးပှၤနဲၣ်ကျဲတဘျီဃီအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါဖဲ လါမ့ၤ ၂၀၂၂ နံၣ်န့ၣ် SAC ဒီးသုးခိးကီၢ်ဆၢ (BGF) သုးဒ့ (၂) ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးသုးဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဖီၣ်သဝီဖိလၢ တကီၤဖိ ဒီးဝဲပၠၣ် ကရူၢ်, ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ဆၣ်ပှၤနီၣ်ဂံၢ်အါန့ၢ်ဒံး (၁၀၀) ဂၤန့ၣ်လီၤ. SAC ဒီး BGF သုးဖိတဖၣ် သူဝဲသဝီဖိလၢအဖီၣ်န့ၢ်ဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဒ်ကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသး ဒီးပီၤတၤအသိးလၢအတၢ်လဲၤကျဲဒီတဘိဆူ လ့က့ၣ် ဒီးတၤပီသုးကလၢၤ, ဘံလ့ကီၢ်ဆၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတနီၤဟ့ၣ်စ့အါန့ၢ်ဒံး ၁၀၀,၀၀၀ ကၠး ဒီးတနီၤအဟံၣ်ဖိဃီဖိဟ့ၣ်စ့အါန့ၢ်ဒံး ၂၀၀,၀၀၀ ကၠး ဒီးထူၣ်ဖျဲး ထီၣ်ကွံာ်ဝဲအိၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ပျၢ်လီၤကွံာ်ပှၤကညီတနီၤအံၤဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်ဖီၣ်တံၢ်ဃာ်ဒံးပှၤအါန့ၢ်ဒံး (၄၀) ဂၤန့ၣ်လီၤ. အါ ဒၣ်တၢ်တက့ၢ်န့ၣ် SAC ဒီး BGF သုးဖိတဖၣ် တတူၢ်လိာ်စ့အီၣ်လိးဘၣ်. အဝဲသ့စံးဝဲလၢအလိၣ်ဘၣ်သဝီဖိလၢ ‘တၢ်ဒီသဒၢ’ လီၤသးဂီၢ် အဃိန့ၣ်လီၤ. သုးဖိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တချုးလၢအလဲၤဆူညါ လၢတၢ်လီၢ်ယံာ်ဒံးဘၣ်အခါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ပျၢ်လီၤကွံာ် ပိာ်မုၣ်ဒီး ဖိသၣ်လၢအသးနံၣ်ဘီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်န့ၣ်လီၤ.  ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်ကိးတီၢ် ကက---သဝီဖိပိာ်ခွါ (၂၂) ဂၤအကျါ ပၣ်ဃုာ်ဝဲဒီး ဖိသၣ်လၢအသးနံၣ်တပှဲၤဘၣ်လွံၢ်ဂၤ ဒီးသူဝဲသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဒ်ကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ်ဒီး မၢဝံ ပီၤတၤလၢတၢ် လဲၤကျဲဆူလ့က့ၣ်သုးကလၢၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတနီၤ သုးမၢဆူၣ်အသိးထီၣ် BGF သုးဆ့ကူဆ့ကၤ မ့ၢ်ဒ်သိး ဒီးလီၢ်ကဝီၤသုးသ့ၣ်တဖၣ် မ့ထီၣ်ဒုးဘၣ်ဖုး SACဒီBGFသုးကျိၤအံၤန့ၣ် ကခးဘၣ်ဒၣ်ဝဲသဝီဖိအံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. SAC ဒီး BGF သုးဒီး သဝီဖိ (၂၂) ဂၤအံၤ လဲၤတုၤဝဲလၢလ့က့ၣ်သုးကလၢၤပူၤ ကဘၣ်ဖဲ လါမ့ၤ ၈ သီ မ့တမ့ၢ် ၉ သီ, ၂၀၂၂ နံၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်လဲၤတုလၢသုးကလၢၤဝံၤအလီၢ်ခံ သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤတၢ်ဒုးဃာ်အီၤလၢ သုးကလၢၤပူၤန့ၣ်လီၤ. တချုးလၢ SAC သုးတဖၣ် ပျၢ်လီၤကွံာ်အဝဲသ့ၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် တၢ်ဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ်စ့တဂၤ ၅,၀၀၀ ကၠးန့ၣ်လီၤ.[3]

SAC သုးတဖၣ်မၢဆူၣ်စ့ၢ်ကီးသဝီဖိတဖၣ်အံၤလၢ ကဝံန့ၢ်အဝဲသ့ၣ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီဒီး ကျိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိလၢတၢ်ဖီၣ် အီၤအကျါတဂၤတဲဖျါထီၣ်က့ၤဝဲဒ်အံၤ, “အဝဲသ့ၣ်ဖီၣ်ပှၤ (ဒီးမၢဆူၣ်)ပဟးလၢအဝဲသ့ၣ်ကဆူး. အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်အံၤန့ၣ် လၢတၢ်ဒီ သဒၢလီၤသး (ဒ်သိး KNLAသုးသ့ၣ်တဖၣ်သုတခးအဝဲသ့ၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်) ခီဖျိလၢ တၢ်ဒုးမ့ကဲထီၣ်န့ၣ် ပှၤခးကဘၣ်စ့ၢ်ကီး ပှၤဒၣ် ဝဲ. အဝဲ သ့ၣ်တမၢပဟးလၢအမဲာ်ညါဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ် ပဘၣ်ဟးလၢအဝဲသ့ၣ်ကဆူးတခီ.” အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိအဂၤ လၢမံၤမ့ၢ် စီၤအ---ပာ်ဖျါအါထီၣ်ဝဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ,

“ပယီၤသုးတဖၣ် မၢပဆီကလဲသိးဆ့ကၤဒီးအဝဲသ့ၣ်. အမၢပသိးထီၣ် BGF သုးဖိကူကၤဒီး BGF သုးဖိတဖၣ် ကၤထီၣ်သဝီဖိကူကၤ. တၢ်မၤဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ခၤပၤ (တၢ်သူပှၤကညီဒ်ကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ်) လီၤ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဒု အဝဲသ့ၣ်တမၢသဝီဖိသိးထီၣ်သုးကူသုးကၤဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်အံၤန့ၣ် ဒ်သိးဒီး KNLA သုး တဖၣ်နီၤဖးဝဲ သဝီဖိ ဒီး (SAC/BGF) သုး သုတဘၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.” 

ဒ်န့ၣ်အသိး တၢ်ကဲထီၣ်သးအဒိအဂၤတခါ လၢကဲထီၣ်အသးဖဲလါမးရှး ၂၀ သီ, ၂၀၂၃ နံၣ်န့ၣ် SACသုးလၢအမံလၢတၢ်သူၣ် ထီၣ်ပူၤအဆၢကတီၢ် မၤလီၤဆီပျိာ်လဲအတၢ်မံၤအလီၢ် ခီဖျိတၢ်သူဝဲသဝီဖိတဖုလၢအအိၣ်ဖဲ ၀---သဝီ, နၣ်သၤကွ့ကရူၢ်, မူကီၢ်ဆၣ်, ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. SAC သုးဒုးဃာ်ဝဲသဝီဖိတဖုအံၤဖဲ အိပ့ၤဆူၣ်သဝီကၠိတီၤဒၢးပူၤ, နၣ်သၤကွ့ကရူၢ် ဒီးမၢဆူၣ်ဝဲသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကဲကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. SAC သုးဖိတဖၣ် ဘျးလီၤဝဲအသုးဆ့ကူဆ့ ကၤသ့ၣ်တဖၣ်ခဲလၢာ် လၢဒၢးတဖျၢၣ်လၢအပာ်ဃာ်သဝီဖိတဖျၢၣ်အံၤအမဲာ်ညါန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတဂၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်အံၤ တၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်သူအဝဲသ့ၣ်ဒ်ကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီးသဒၢလီၤသးအဂီၢ် မ့ၢ်ဒ်သိးဒီး လီၢ်ကဝီၤသုးသ့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ်ခးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ် ကပညိၣ်ခး ဆိဒၣ်ဝဲသဝီဖိအိၣ်ဒၢးတဖျၢၣ်အံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.[4]

သဝီဖိလၢတၢ်ကိးအဝဲသ့ၣ်လၢ ကကဲကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢအဂီၢ်အခါန့ၣ် တဘျီတခီၣ် တၢ်သူစ့ၢ်ကီးအဝဲသ့ၣ်ဒ်တၢ်မၤပျီမၤရှဲ ကွံာ်ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်အဂီၢ်အိၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. လၢကီၢ်ပယီၤမုၢ်ထီၣ်ကလံၤထံးအပူၤ သုးဖီၣ်စုကဝဲၤကိးဖုဒဲးဒိးလီၤဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်အိၣ်ဝဲအဃိ မ့ၢ်တၢ်လၢအဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် ဖဲပမ့ဟးထီၣ်က့ၤလီၤလၢဟီၣ်ကဝီၤပူၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. SAC သုးဖိတဖၣ် လၢတၢ်ဟးဆှဲးမ့ၣ်ပိၢ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးလီၤအီၤလၢ ကလုာ်ဒူၣ်သုးဖီၣ်စုကဝဲၤသ့ၣ် တဖၣ်အဂီၢ် ညီနုၢ်မၢသဝီဖိတဖၣ် ဟးလၢအဝဲသ့ၣ် အမဲာ်ညါန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဒီးတၢ်သံတၢ်ပှၢ်လၢအကဲထီၣ်သးဖဲတၢ် မၢဆူၣ်သဝီဖိဝံပီၤတၤအခါန့ၣ် ကဲထီၣ်သးအါဖဲလၢအဝဲသ့ၣ်လဲၤခီဂာ်ဝဲ ဟီၣ်ကဝီၤလၢဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်အါဝဲဒိၣ်မး အလီၢ်အခါန့ၣ်လီၤ.  အဒိ ဖဲလါမ့ၤ ၂၀၂၁ နံၣ်န့ၣ် SAC သုးလၢအအိၣ်ဖဲ ကူစ့ၣ်သုးကလၢၤသ့ၣ်တဖၣ် ဖီၣ်န့ၢ်ဝဲ သဝီဖိလၢ မးထီ ကရူၢ်, ဒွဲၣ်လိကီၢ်ဆၣ်, မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်တဂၤလၢအမံၤမ့ၢ် စီၤမ--- အံၤဖဲအလဲၤဆါတူၢ်ရ့ၣ်သၣ်အခါန့ၣ်လီၤ. လီၢ်ကဝီၤသဝီဖိ တဂၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်အံၤ ပယီၤသုးတဖၣ် စၢတံၢ်ဃာ်စီၤမ--- အစု ဒီးမၢဆူၣ်အဟးဝ့ၤဝီၤလၢဟီၣ်ကဝီၤအပူၤ “လၢတၢ်မၤပျီကွံာ် ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်” အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အပူၤကွံာ်တလါဝံၤအလီၢ်ခံ SACသုးဖိတဂၤဒုးသ့ၣ်ညါဘၣ်က့ၤသဝီဖိတဖၣ်လၢ သဝီဖိလၢ အဝဲ သ့ၣ်ဖီၣ်ဒုးဃာ်ဝဲတဂၤအံၤန့ၣ် အဘၣ်သံကွံာ်ဝဲဒၣ်ဒီးဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်လံအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. SAC သုးတဖၣ် ဖီၣ်စီၤမ---ဝံၤအလီၢ်ခံ လီၢ်ကဝီၤသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးကွံာ်ဝဲဒၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်ပျံၤတၢ်ဒိၣ်မးအဃိ လဲၤဟံက့ၤစီၤမ---အစိၣ်တဘူၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.[5] 

တၢ်မၢဆူၣ်သဝီဖိဃုာ်ဒီးဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဘူးကအိၣ်လၢ ၃၀၀ဂၤဃၣ်ဃၣ် ဝံပီၤတၤဒီးကဲကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤ သးအဂီၢ်

ဖဲလါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၂၀ သီ, ၂၀၂၁ နံၣ်ဂီၤခီအဆၢကတီၢ်န့ၣ် BGFသုးဖိတဖၣ် ဟ့ၣ်လီၤတၢ်ကလုၢ်လၢ အဟ---, အက--- ဒီး အခ---သဝီ, ထံဖးဒိၣ်ထၣ်ကရူၢ်, ဘံလ့ကီၢ်ဆၣ်, ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအအိၣ်လၢ ကဘၣ်ဝံစိာ်တီဆှၢန့ၢ် အဝဲသ့ၣ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီ ဒီးသုးစုကဝဲၤပီးတၢ်လီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. သုးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကလဲၤဝဲဆူယိၤကျါသုး ကလၢၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိခဲလၢၤကအိၣ်လၢ ၃၀၀ ဂၤဃၣ်ဃၣ် (အဟ---သဝီဖိကအိၣ် ၁၈၀ ဂၤ ဒီးအက---သဝီဖိ ကအိၣ် ၁၀၀ ဂၤ) ဃုာ်ဒီးပိာ်ခွါ, ပိာ်မုၣ်, ဖိသၣ်, သူၣ်က့သးပှၢ်ဒီးပှၤအိၣ်တဆူၣ်တချ့သ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ဝံစိာ်တီဆှၢန့ၢ်သုး သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအတၢ် အီၣ်တၢ်အီဒီးသုးစုကဝဲၤပီးလီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

သဝီဖိလၢအဘၣ်ဝံပီၤတၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ အါဒၣ်တၢ်တက့ၢ်မ့ၢ်ပိာ်မုၣ် ဒီး ပှၤဖိသၣ်လၢအသးနံၣ်တပှဲၤအိၣ် (၁၂) ဂၤ (ဖိသၣ် ပိာ်မုၣ်ဖိ (၉) ဂၤ ဒီးပိာ်ခွါဖိ (၃) ဂၤ) န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်စးထီၣ်ဟးထီၣ်ဝဲဖဲ အဟ---သဝီဖဲဂီၤခီ ၁၀း၃၀ နၣ်ရံၣ် ဒီးလဲတုၤ ဝဲလၢ ယိၤကျါသုးကလၢၤဖဲ မုၢ်ထူၣ် ၁၂း၃၀အဆၢကတီၢ် (ကအိၣ်ခံနၣ်ရံၣ်ကျဲ) ဒီးသဝီဖိတဖၣ် ဘၣ်ဟးဝဲလၢတၢ်ကိၢ်ပှံၢ်ကျါ တဒိးန့ၢ်အီၣ်ဘၣ် တၢ်အီၣ်ဒီးထံနိနီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတနီၤ ဘၣ်ဝံဝဲတၢ်အီၣ်တၢ်အီဒ်အမ့ၢ် ဘုသးဒီးညၣ်ဒၢ သ့ၣ်တဖၣ်, ဒီးသဝီဖိတနီၤဘၣ်ဝံဝဲစုကဝဲၤပီးလီဒ်မ့ၢ် မီထးကျိဖးဒိၣ်ချံသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. SAC ဒီး BGF သုးသ့ၣ်တဖၣ် ဟးဝဲလၢ သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤ လၢကျဲဒီတဘိညါ တုၤအလဲၤတုၤဆူ ယိၤကျါသုးကလၢၤတစုန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ် လဲၤကျဲဒီတကတီၢ် KNLA သုးသ့ၣ်တဖၣ် တခး SAC ဒီး BGF သုးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤလၢကျဲနီတတီၤဘၣ်အဃိ သဝီဖိသ့ၣ် တဖၣ် ဟဲက့ၤဘၣ်လၢအ ဟံၣ်ဃီဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. ဘံလ့ကီၢ်ဆၣ်ဟီၣ်ကဝီၤခိၣ်နၢ်တဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ SAC သုးလၢအ ဟူးဂဲၤဖဲဘံလ့ကီၢ်ဆၣ်ပူၤ သ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်ဝဲ BGF သုးရ့ၣ် (၁၀၁၃) အဖီလာ် သုးဒ့ (၃) သုးဖိတဖၣ်လၢအဘၣ် တၢ်တီခိၣ်ရိၣ် မဲအီၤလၢ သုးဒ့ခိၣ်ခံ ဘိၤကဒိ ဒီး SAC သုးဟူးဂဲၤဝဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ် (စကခ) နီၣ်ဂံၢ် (၈) အဖီလာ် သုးရ့ၣ် (၄၀၆) သုးဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.[10]

က. SAC သုးဖိမၤသံသဝီဖိတဖၣ်ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဖီၣ်ဒုးဃာ်သဝီဖိ သူဝဲဒ်ကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအခါ

SAC သုး ဒုးဃာ်ဝဲသဝီဖိတဖၣ် ဒီးမၢဆူၣ်သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်ကဲကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ်အခါ သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်ဝဲထဲ တၢ်ကမၤသံအဝဲသ့ၣ်လိၤလိၤတခါဧိၤတကးဒံးဘၣ်အမဲာ်ညါ ဖဲလၢတၢ်ဒုးမ့ကဲထီၣ်ဒီးလီၢ်ကဝီၤသုးဖီၣ်စုကဝဲၤအခါ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် SAC သုးတဖၣ်မၤသံကွံာ်သဝီဖိလၢအဝဲသ့ၣ်ဒုးဃာ်ဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤသ့စ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလါ မးရှး ၃၀ သီ, ၂၀၂၂ နံၣ်န့ၣ် SACသုးခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ် (ခမရ) (၄၀၄) ဒီး (၄၀၅) ဖီၣ်န့ၢ်ဝဲသဝီဖိ (၃၀) ဂၤ လၢ အမ--- ဒီးအန---သဝီ, တီၤပၠီၣ်ဟီၣ်ကဝီၤ, သယဲၣ်ခၠီကီၢ်ဆၣ်, တနီသရံၣ်ကီၢ်ခီအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးအနံၤဝဲအံၤန့ၣ် SAC သုးဖိလၢ အဟူးဂဲၤ ဖဲဟီၣ်ကဝီၤအံၤအပူၤသ့ၣ်တဖၣ် ကအိၣ်အါန့ၢ်ဒံး ၁၅၀ ဂၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဖီၣ်ကွံာ်သဝီဖိ တဂၤလၢ်လၢ်လၢ အဖံးမၤ တၢ်လၢအတၢ်သူၣ်တၢ်ဖျးကရၢၢ်ပူၤ မ့တမ့ၢ် ဟးလၢကျဲမုၢ်ခိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိလၢအအိၣ်လၢအကျီးပူၤ ဒီးဟးလၢကျဲမုၢ်ခိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်ပှၤဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးဖိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. SAC သုးသ့ၣ်တဖၣ် ဖီၣ်န့ၢ်ဝဲသဝီဖိပိာ်မုၣ်, ပိာ်ခွါ ဒီးဖိသၣ်သ့ၣ် တဖၣ်အံၤ မၢဆူၣ်အကဲကတီၤလၢအသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ် ဒီးတဲပျံၤတဲဖုးဝဲလၢ လီၢ်ကဝီၤသုးမ့ခးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကမၤသံကွံာ်သဝီဖိတဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. SAC သုးခိၣ်အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်ခီဂာ် အန---သဝီအဆၢကတီၢ် စိာ်ဃာ်ဖိသၣ်လၢအမဲာ်ညါ လၢတၢ်ဒီသဒၢလီၤအနီၢ်ကစၢ်သးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. SAC သုးတဖၣ် မၢစ့ၢ်ကီးသဝီဖိလၢအဖီၣ်ဃာ်ဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဝံစိာ်န့ၢ်အသုးဖိ တၢ်ဖိတၢ်လံၤ, ကျိ ဒီးမၢအဟးဘူးဒီးအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မီၤစိရိၤသုးသ့ၣ်တဖၣ် ဟူးဂဲၤဖဲဟီၣ်ကဝီၤပူၤ ယဲၢ်သီဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်ပျၢ်လီၤကွံာ်ဖိသၣ်ဒီးပိာ်မုၣ်တနီၤန့ၣ်လီၤ. ပူၤကွံာ်တသီခံသီအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်ပျၢ်လီၤကွံာ်စ့ၢ်ကီး ဖိသၣ်ဒီးပိာ်မုၣ်လၢ အဖီၣ်တံၢ်ဃာ်ပာ်ဝဲအဂၤတဖၣ် ဘၣ်ဆၣ် ဖီၣ်တံၢ်ဃာ်ဒံးဝဲ ပိာ်ခွါ (၁၆) ဂၤအကျါ ပၣ်ဃုာ်ဝဲဒီးဖိသၣ်ဒိၣ်ထီၣ်သီဖိခံဂၤန့ၣ်လီၤ.[6] 

ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ် ၂ သီ ဒီး ၃ သီ, ၂၀၂၃ နံၣ်န့ၣ် SAC သုးနုာ်လီၤလၢ အဘ---, အဆ--- ဒီးအဒ---သဝီသၢဖျၢၣ်အံၤအပူၤ ဖဲတီၤပၠီၣ် ဟီၣ်ကဝီၤ, သယဲၣ်ခၠီကီၢ်ဆၣ်, တနီသရံၣ်ကီၢ်ခီၣ်အပူၤဒီး ဒွဲၣ်အူထီၣ်ကွံာ်သဝီဖိအဟံၣ် (၁၄) ဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. လီၢ်ကဝီၤသဝီဖိ တဂၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ SAC သုးဖိတဖၣ် ဒွဲၣ်အူထီၣ်ကွံာ်သဝီဖိလၢအဆိကမိၣ်ဝဲလၢအဘၣ်ထွဲဘၣ်ဃးဒီး PDF သုးသ့ၣ်တဖၣ်အ ဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီၤဖ--- လၢအမ့ၢ်လီၢ်ကဝီၤပှၤလၢအဟူးဂဲၤလၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိၣ်ခွဲးယာ်အဂီၢ်တဂၤအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအတၢ်ထံၣ်ဘၣ် ဃးတၢ်သူပှၤကညီဒ်ကတီၤလၢတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ်ဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ, 

“တချုးလၢ SAC သုးတဖၣ် ဒွဲၣ်အူထီၣ်ကွံာ်ဟံၣ်တဖၣ်အံၤဒံးဘၣ် န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဖီၣ်ဆိသဝီဖိတဖၣ်လၢညါ. အဝဲသ့ၣ်နုာ်လီၤလၢသဝီပူၤကန့ၢ်ထဲလၢသဝီဖိမ့ပၣ်ဃုာ်လၢအဝဲသ့ၣ်အကျါဧိၤန့ၣ်လီၤ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် PDF သုးတဖၣ်ကခးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. အဃိဖဲအဝဲသ့ၣ်သူဝဲသဝီဖိတဖၣ်အံၤ ဒ်ကတီၤလၢတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးဂီၢ်အခါန့ၣ် PDF သုးသ့ၣ်တဖၣ် သူမ့ၣ်ပိၢ်လၢကမၤအၢ SAC သုးတဖၣ်အံၤတန့ၢ်ဘၣ်.” 

ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ် ၃ သီ, ၂၀၂၃ နံၣ်န့ၣ် SAC သုးဖိခးသံဝဲသဝီဖိလၢအသူဝဲဒ် ကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ်တဂၤန့ၣ်လီၤ.  သဝီဖိတဂၤအံၤမ့ၢ်ကသံၣ်သရၣ်လၢအမၤသကိးတၢ်ဒီး PDF သုးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လီၢ်ကဝီၤသဝီဖိတဂၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်အံၤ သဝီဖိတဂၤအံၤ ဖဲအသံအခါန့ၣ် ထးကျီၤလၢ SAC သုးခးတံၢ်ဃာ်အစုအံၤအိၣ်ထီတံၢ်ဃာ်ဒံးဒၣ်လၢအစုလိၤန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတဖၣ်ပာ် ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပယီၤသုးခးသံအီၤဖဲအဝဲကဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးထီၣ်ကွံာ်အသးအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. တုၤမ့ၢ်ပယီၤသုးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဟူးဂဲၤဟးဝ့ၤဝီၤ ဝံၤဒီးက့ၤတုၤဆူအသုးကလၢၤတဘျီ ပျၢ်လီၤကွံာ်ဝဲသဝီဖိလၢအအိၣ်တ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ.

သဝီဖိလၢကညီကီၢ်စဲၣ်ပူၤသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်အိၣ်လၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအပူၤ တဘိယူာ်ဃီ ပျံၤဝဲလၢတၢ်ကဖီၣ်ဒုးဃာ်သူအဝဲသ့ၣ်ဒ်က တီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ်ဘၣ်ဖုးန့ၣ်လီၤ. တဘျီလၢ်လၢ်ဖဲ SAC သုးဖိတဖၣ်နုာ်လီၤလၢသဝီပူၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဖီၣ်ကွံာ်ဝဲ ပှၤလၢအအိၣ်လၢသဝီပူၤတဂၤလၢ်လၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်မၢဆူၣ်သဝီဖိကဲကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် သဝီဖိတဖၣ်အသးသမူ ဘၣ်အိၣ်လၢတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အပူၤ, ဒီးဖဲလၢတၢ်ဒုးမ့ကဲထီၣ်န့ၣ် သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး မ့တမ့ၢ် သံကွံာ်ဝဲသ့, ယီၢ်ဘၣ်မ့ၣ်ပိၢ်သ့ မ့တမ့ၢ် ပယီၤသုးသ့ၣ်တဖၣ်မၤအၢမၤသီအဝဲသ့ၣ်သ့န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိစီၤဆ--- လၢ အအိၣ်လၢသယဲၣ်ခၠီကီၢ်ဆၣ်, တနီသရံၣ်ကီၢ်ခီတဂၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ,

“ယဘၣ်သးဃ့ထီၣ်ထံဂၤကီၢ်ဂၤ မ့တမ့ၢ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ခွဲးယာ်တၢ်ကရၢကရိသ့ၣ်တဖၣ်လၢ ကတီၣ်ဖျါထီၣ်တၢ်မၤပယွဲပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ်ဂ့ၢ်ဝီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤလၢပဂီၢ် ဒီးဃုထံၣ်န့ၢ်တၢ် တီတၢ်တြၢ်လၢပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဒီးပှၤလၢအလဲၤခီဖျိဘၣ်ပယီၤသုးတၢ်မၤပယွဲပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ်လၢအအိၣ်မူဒံးသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

(၂) တၢ်မၤအၢမၤသီသဝီဖိတဖၣ်အၢအၢသီသီဖဲတၢ်ဒုးဃာ်အဝဲသ့ၣ်အဆၢကတီၢ်

အါဒၣ်တၢ်တက့ၢ်သဝီဖိလၢပယီၤသုးသူအီၤဒ်ကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ဖဲတၢ်ဒုးဃာ် အဝဲသ့ၣ်အဆၢကတီၢ် တၢ်မၤအၢမၤသီအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်နးနးကျံၤကျံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအၢမၤနးသ့ၣ်တဖၣ် ပၣ်ဃုာ်ဝဲဒၣ်ဒီး တၢ်ခး တံၢ်အစုဒီးထးကျီၤနးနးကလဲာ်, တၢ်မၤဆါပယွဲနီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤ, တၢ်တဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီဒီးတၢ်မၤကဆှဲကဆှီသးဘၣ်သ့ၣ် တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တဘျီတခီၣ်န့ၣ် တၢ်မၤအၢမၤသီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ်ဝဲတၢ်တဆူၣ်တချ့လၢအနးသ့ၣ်တဖၣ် ဒီးတၢ်ဘံၣ်တၢ် ဘၢတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအၢမၤနးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်ဒ်သိးဒီးတၢ်မၤပယွဲပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ်လၢအတလီၤ ပှၤကူပှၤကညီဘၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ. 

က. တၢ်တကူစါယါဘျါန့ၢ်သဝီဖိလၢအဘၣ်ဒိသ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်

သဝီဖိလၢပယီၤသုးသူစူးကါအီၤဒ် ကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်သဂၢၢ်ဘၣ်ဝဲသးသမူတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လိၤလိၤ ဒီးတပယူာ်ဃီ မ့ၢ်လၢပယီၤသုးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ  မၢအဝဲသ့ၣ်ဟးလၢအဝဲသ့ၣ်အကျါ ဒီးဟးလၢအဝဲသ့ၣ်မဲာ်ညါ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်သုတသံဒီး ဘၣ်ဒိတဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.  အါန့ၢ်အန့ၣ် လၢတၢ်ကဲထီၣ်သးတဘျုးဘျီအကျါ ဖဲသဝီဖိတဖၣ်ဘၣ်ဒိဖဲတၢ်ဒုး ကဲထီၣ်အခါန့ၣ် SAC သုးသ့ၣ်တဖၣ် တပျဲသဝီဖိလဲၤဒိးကူးဆါယါဘျါအသးတဘျီဃီဘၣ် ဒီးတဆဲးန့ၢ်စ့ၢ်ကီးသဝီဖိကသံၣ် ကသီလၢတၢ်ဒုးပျီအံၤအပူၤနီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်အိၣ်သးဒ်အံၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် သဝီဖိလၢအတၢ်ကမၣ်တအိၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အသးသမူဘၣ်လီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲဒၣ်အိၣ်န့ၣ်လီၤ. 

တၢ်ကဲထီၣ်သးအဒိဖဲ လါမးရှး ၂၁ သီ, ၂၀၂၃ နံၣ်န့ၣ် SAC သုးဖိကအိၣ် (၃၀) ဂၤလၢအလဲၤဟူးဂဲၤဝဲဆူ ကးလံၣ်ခံသဝီ, နိၣ်တီၤ ပျၢ်ကရူၢ်, နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဖီၣ်န့ၢ်ဝဲ အအ---သဝီဖိ (၁၁) ဂၤလၢကျဲ ဒီးမၢဆူၣ်ဝဲသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် အံၤကဲန့ၢ်အဝဲသ့ၣ်ကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ် သဝီဖိနီၢ်ပ---လၢအသးနံၣ်အိၣ် ၁၈နံၣ်တဂၤအံၤန့ၣ် ပယီၤသုးဖီၣ်န့ၢ်အီၤလၢအစံာ်ဒဲပူၤန့ၣ်လီၤ. ပယီသုးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဖီၣ်ဃုာ်ဝဲသဝီဖိပိာ်ခွါဖိလၢအသးနံၣ်အိၣ်ထဲ ၁၁ နံၣ်တဂၤစ့ၢ် ကီးန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဃ့ကညးဝဲ SAC သုးတဖၣ်လၢ ကပျၢ်လီၤကွံာ် ပိာ်မုၣ်ဒီးဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်ဆၣ် တၢ်တဒိ ကနၣ်အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဖီၣ်ပှၤသဝီဖိလၢအထံၣ်ဝဲလၢကျဲကိးဂၤဒဲးန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိလၢအဟးလၢကျဲခိၣ် မ့တမ့ၢ် အိၣ်လၢစံာ်ဒဲပူၤ မ့တမ့ၢ်ဃုအီၣ်ညၣ်လၢထံဖိကျိပူၤသ့ၣ်တဖၣ်မ့ထံၣ်ဝဲန့ၣ် ဖီၣ်ဝဲခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ. ဖိသၣ်ပိာ်ခွါဖိတဂၤန့ၣ် ဘၣ်ဟး ဝဲလၢတပှီာ်ပှၢ်လၢ်ကျါကျဲအဃိတၢ်ဘှံးအသးဒီး ဟီၣ်ဝဲဒၣ်နးမးန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိလၢပယီၤသုးဖီၣ်န့ၢ်အီၤအကျါတဂၤလၢအမံၤမ့ၢ် စီၤ၀---တဂၤအံၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ, 

“အ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်သ့ၣ်ညါကျဲဂ့ၤဂ့ၤလီၤ ဘၣ်ဆၣ်မၢဆူၣ်ပပိာ်အခံကဲန့ၢ်အဝဲသ့ၣ်‘ကၤပၤ’ (ကတီၤလၢသုးတၢ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၢ်)လီၤ. KNLA သုးသ့ၣ်တဖၣ်ကခးအဝဲသ့ၣ်ဖဲလဲၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါဝဲအဃိ အဝဲသ့ၣ် ဟးဆှဲပှၤတဖၣ်အံၤ. ဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ်ဟးဆှဲးဝဲ KNLA တဖၣ်အံၤတန့ၢ်လၢၤဘၣ်တဘျီန့ၣ် တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.”

လၢခံတနံၤ ကဘၣ်ဖဲဟါလီၤခီၤ ၂း၀၀ နၣ်ရံၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်, တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဝဲလၢ SAC သုး ဒီး KNLA သုးတဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤဖဲ လိၣ်ခံတၢ်လီၢ်, ဖဲနိၣ်လၢၢ်ခိၣ်ထံဖိကျိ ဒီးစဲၣ်ကိမဲၤသဝီအဘၢၣ်စၢၤ, နိၣ်တီၤပျၢ်ကရူၢ်, နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးကဲထီၣ် သးအံၤ ဘၣ်ဖဲ SACသုးတဖၣ်ဖီၣ်တံၢ်ဃာ်ဝဲသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဒီးမၢအဝဲသ့ၣ်ဟးလၢသုးဖိတဖၣ်အကျါအဆၢကတီၢ်အဃိ သဝီဖိ ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးထီၣ်ကွံာ်ဝဲအသးန့ၢ် (၈) ဂၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နီၢ်ပ---တခီအိၣ်တ့ၢ် ဒီးအဟၢဖၢဘၣ်ဒိဝဲဒီးကျိ န့ၣ်လီၤ.[7]

အဝဲဘၣ်ဒိဝံၤ SAC သုးတဖၣ် ဆဲးန့ၢ်အီၤကသံၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, SAC တဟ့ၣ်အခွဲးလၢ သဝီဖိတဖၣ် ကလဲၤဆှၢအီၤဆူ တၢ်ဆါဟံၣ်ဘၣ်. ဖဲလါမးရှး ၂၃ သီ, ၂၀၂၃ နံၣ် ဂီၤခီန့ၣ် သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်လဲၤဆှၢအီၤဆူ တၢ်ဆါဟံၣ်တဖျၢၣ် လၢကီၢ်ကၠီၣ် န့ၣ်လီၤ. အဝဲဒိးကူစါအသးဖဲ တၢ်ဆါဟံၣ်ဝံၤစှၤသီဒီး စံၣ်လီၤဘၣ်က့ၤလၢတၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်ကူစါဝဲ အပသိၣ်လၢ အဘၣ်ဒိန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ကသံၣ်သရၣ် ထုးထီၣ်န့ၢ်အီၤကျိချံလၢအဟၢဖၢပူၤတန့ၢ်တဘျီဃီဘၣ် မ့ၢ်လၢကျိချံအိၣ်ကတာ်ထီ အသးဘူးဒီး အသးအဃိန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢတၢ်ထုးထီၣ်န့ၢ်အီၤကျိချံတန့ၢ်ဘၣ်အဃိ အဝဲဘၣ်တူၢ်ဝဲကျိချံအစုၣ်အပျၢ်တဖၣ်ထီၣ် အီၤနးနးကလဲာ်ဒီး တဘျီတခီၣ် အဝဲသးပ့ၤနီၣ်အသးဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤ. အခဲအံၤ, အဝဲဘၣ်လဲၤဒုးနဲၣ်အသးတၢ်ဆါဟံၣ်ဖဲ ကီၢ် ကၠီၣ်တဲၣ်အပူၤထီဘိ ဒ်ကသံၣ်သရၣ် သ့ၣ်ဆၢဖးကတီၢ်အိၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ မၤဘၣ်ဒိအနီၢ်ခိတၢ်အိၣ် ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဖးယံာ်ဖးထၢတကးဒံးဘၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီးအနီၢ်သးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ပျံၤတီၢ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ တဲဝဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ,

“တၢ်ကဲထီၣ်သးဝံၤ တယံာ်တမီၢ်ဘၣ်န့ၣ် ယဘၣ်ယိၣ်သးပျံၤတၢ်ဆူၣ်မး. ဖဲယဟးထီၣ်ဟးလီၤတဘျီလၢ်လၢ်န့ၣ်, ယဘၣ်ယိၣ် မ့ၢ်တၢ်ဒုးကကဲထီၣ်ဖဲအံၤဧါ, ဖဲန့ၣ်ဧါထီဘိလီၤ. (...) ယဘၣ်ယိၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ယမၤအီၣ်တၢ်တကဲလၢၤဘၣ်. ယကအိၣ်မူဒံးဆံး ယံာ်ဆံးယံာ်န့ၣ် ယတသ့ၣ်ညါဘၣ်. ဘၣ်တဘျီဘျီန့ၣ် လၢတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတခါအံၤအဃိ ယဘၣ်ကီၤ တၢ်ဆါယၤနးညါ[8]” 

တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂၤတခါ ဖဲလါယနူၤအါရံၤ ၃၀ သီ, ၂၀၂၂ နံၣ်န့ၣ်, SAC သုးသ့ၣ်တဖၣ်ဖီၣ်န့ၢ်ဝဲ သဝီဖိလၢ အဖ---သဝီ, ကၠဲး ထိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်, လၢအအိၣ်ဖဲ ဒူသထူၣ်ဒီး ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်အဆၢ, ဒီးဖီၣ်ဒုးဃာ်ဝဲသဝီဖိတဖၣ်အံၤဖဲ သုးကလၢၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. လၢခံတနံၤဖဲ ဂီၤခီ ၁၁နၣ်ရံၣ်န့ၣ်, SAC သုးဖိသ့ၣ်တဖၣ် မၢဝဲသဝီဖိပိာ်ခွါ လၢအဖီၣ်န့ၢ်ဝဲ သၢဂၤ လၢက လဲၤပိာ်အခံလၢတၢ်မဲာ်ညါန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်လဲၤတၢ်ကအိၣ် ၂ မံးလာ်ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်, တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဝဲလၢ SAC သုးဒီး KNLA သုးဒ့-၁, PDF သုးပာ်ဖှိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ဒုးကဲထီၣ်န့ၣ်, သဝီဖိလၢတၢ်ဖီၣ်န့ၢ်အီၤအကျါတဂၤလၢ အမ့ၢ် စီၤဂ---န့ၣ်, ဘၣ်ဒိဝဲဒီးကျိချံဖဲအဟၢဖၢဒီး သဝီဖိအဂၤတဂၤဘၣ်ဒိဖဲအခီၣ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိအဂၤတဂၤလၢအမ့ၢ် ရ--- န့ၣ်, တဘၣ်ဒိနီတမံၤဘၣ်. အဝဲဃ့အခွဲးလၢ SAC သုးခိၣ်အအိၣ် ဒ်သိးကပျဲအီၤလၢကက့ၤဟံးန့ၢ်သိလ့ၣ်လၢသဝီပူၤဒီး လဲၤဆှၢအတံၤသကိးဘၣ်ဒိခံဂၤအံၤဆူ တၢ်ဆါဟံၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပယီၤသုးခိၣ်တဟ့ၣ်အီၤအခွဲးဘၣ်ဒီး တဲအီၤလၢကမၢ်လိာ်န့ၢ်အီၤသိ လ့ၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်ဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စီၤဂ---အသးသမူဟးထီၣ်ကွံာ်ဝဲခီဖျိလၢအဘၣ်ဒိနးအဃိန့ၣ်လီၤ. SAC သုးပျၢ်က့ၤအဝဲသ့ၣ်ဖဲ ဖဲမုၢ်ဃ့ၢ်လီၤ ၁ နၣ်ရံၣ် ဖဲစီၤဂ---အသးသမူဟးထီၣ်ကွံာ်ဝံၤမးန့ၣ်လီၤ ဖဲတၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဝံၤန့ၣ်, SAC သုးက့ၤကဒါက့ၤဆူ အသုးက လၢၤန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိကဒဲကဒဲ ဘၣ်ကွၢ်ထွဲမၤစၢၤက့ၤ ပှၤလၢအဘၣ်ဒိဒီး သံတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤဝ---, လၢအမ့ၢ်သဝီဖိလၢအသံ စီၤဂ--- အပၢ်န့ၣ်, အသးဘၣ်ဒိဒိၣ်မးလၢတၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲထံၣ်လၢ သုးဖီၣ်စုကဝဲၤတဖၣ် အတၢ်သူသဝီဖိဒ်တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤအံၤ ဖဲတၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်တီတၢ်တြၢ်ဘၣ်. အဝဲအဲၣ်ဒိး တၢ်တီတၢ်တြၢ်လၢ အနီၢ်ကစၢ်ဂီၢ် ဒီးလၢပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂၤအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ, ကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်ဘၣ်ပျံၤတၢ်ဒီး ဟံးထီၣ်ဂ့ၢ်ဝီလၢတၢ်တတြီတတြၢ်အဖီတဘူၣ်ဘၣ် မ့ၢ်လၢအအိၣ်လၢ သုးမီၤစိရိၤတၢ်ပၢဖီလာ်အဃိန့ၣ်လီၤ.[9] 

ခ. တၢ်မၤပျံၤမၤဖုးဒီး တၢ်မၤတရီတပါ 

သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်စ့ၢ်ကီးတၢ်မၤပယွဲအဂၤ ဖဲတၢ်ဖီၣ်ဒုးဃာ်အဝဲသ့ၣ်အဆၢကတီၢ်, ဒ်အမ့ၢ် တၢ်ကတိၤမၤပျံၤမၤ ဖုး, တၢ်မၤတရီတပါ ဒီးတၢ်အိၣ်သးလၢပှဲၤဒီးသးသမူတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိလၢတၢ်ဒုးဃာ်အီၤတဖၣ်န့ၣ် တၢ်ဒုးအိၣ်အီၤလၢတၢ်လီၢ်နါစိၤ, ဘၣ်အၢဘၣ်သီဒီးတၢ်အီၣ်တလၢတလီၣ် ဒီးဖဲအဘၣ်ဆူးဘၣ်ဆါန့ၣ် တၢ်တဟ့ၣ်အီၤတၢ်ကူစါယါဘျါနီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. 

ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးအကျါတခါမ့ၢ်ဝဲ ဖဲလါမးရှး ၂၀ သီ, ၂၀၂၃ နံၣ်န့ၣ်, SAC သုးတြိၤနီၣ်ဂံၢ်-၇၇ ဒီး အသုးပာ်ဖှိၣ်တဖၣ် ဖီၣ်န့ၢ်ဝဲ သဝီဖိ ၂၂ ဂၤလၢ ယ---သဝီ, နၣ်သၤကွ့ကရူၢ်, မူကီၢ်ဆၣ်, ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်, ပၣ်ဃုာ်ဝဲဒီး ပိာ်မုၣ်ဒီး ဖိသၣ်ပိာ်ခွါသးနံၣ်တ ပှဲၤဒံးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တချုးတၢ်ကဲထီၣ်သးဒံးဘၣ်န့ၣ် SAC ခးလီၤဝဲမီထးချံတဖၣ် ဒီးတ့ၢ်လီၤဝဲမ့ၣ်ပိၢ် ၆ဖျၢၣ်လၢလီၢ်ကဝီၤသဝီ တဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤဝံၤတနံၤဃီန့ၣ်, SAC သုးပျၢ်လီၤကွံာ်ဝဲသဝီဖိလၢအဖီၣ်န့ၢ်ဝဲအကျါ ခံဂၤ, လၢအမ့ၢ်ပှၤသးပှၢ်တဂၤ ဒီးပှၤက့ၢ်ဂီၤဖၢစၢ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါမးရှး ၂၁ သီန့ၣ်, SAC သုးပျၢ်ကွံာ်ကဒီးသဝီဖိအဂၤတနီၤလၢအဖီၣ်န့ၢ်ဝဲဖဲ ယ---သဝီပူၤ, ဒီးပာ်တ့ၢ်က့ၤဝဲ ၁၄ ဂၤ, လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီးပိာ်ခွါဖိသၣ်သးနံၣ်တပှဲၤဘၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တချုးအဝဲသ့ၣ်လဲၤတၢ်ဆူညါဒံးဘၣ်န့ၣ် စၢထီၣ်ဝဲသဝီဖိတဖၣ်အံၤလၢပျံၤ ဃိးဂၤန့ၣ်ပျံၤတဘိစုာ်စုာ်ဒီး မၢဆူၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကဟးလၢတၢ်မဲာ်ညါန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတဖၣ် အံၤဘၣ်တဲဝဲ SAC အပှၤသုးဖိတဖၣ် တဘျီလၢ်လၢ်ဖဲအအဲၣ်ဒိး အ့ၣ်ဆါဆံၣ်ဆါအခါ ဒီးတၢ်အိၣ်ခိးကွၢ်အဝဲသ့ၣ်ဖဲအအ့ၣ်ဆါ ဆံၣ်ဆါခါန့ၣ်လီၤ. သုးဖိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တဲပျံၤတဲဖုးစ့ၢ်ကီးသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတဂၤတဲဖျါဝဲဒ်အံၤ, “တဘၣ်ဃ့ၢ်ဖျိး နီတစဲးတဂ့ၤ, သုဃ့ၢ်ဖျိးမ့ၢ်ဘူၣ်ဒု ပကခးသံကွံာ်သုလီၤ”. SAC သုးဖိတဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ လီၢ်ကဝီၤသုးတဖၣ်မ့ခးအဝဲသ့ၣ် လၢကျဲန့ၣ် SAC သုး ကမၤသံကွံာ်သဝီဖိတဖၣ်အံၤခဲလၢာ်လီၤ. သဝီဖိလၢတၢ်ဖီၣ်န့ၢ်အီၤတဖၣ်အံၤန့ၣ် တၢ်တဟ့ၣ်ဒုးအီၣ်ဒုးအီ အီၤနီတမံၤဘၣ် လၢတနံၤဒီးတနၤ တၢ်လဲၤကျဲအတီၢ်ပူၤ ဖဲတၢ်သူအဝဲသ့ၣ်ဒ်ပီၤတၤဒီး တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤအခါန့ၣ်လီၤ. 

“အဝဲသ့ၣ် (SAC သုး) တဖၣ်န့ၣ်တဟးပိာ်ကျဲဘၣ်, ဟးဝဲလၢပှၢ်ပူၤ လၢသ့ၣ်ကျါဝၣ်ကျါန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဖီၣ်ဃာ်ပျံၤလၢအစၢဃာ်ပှၤ ဒီး ဟးတွံၢ်ပှၤဒ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပလဲၤတုၤလၢ သဝီတဖျၢၣ်အခိၣ်ထီးန့ၣ်, တၢ်ဒုးကဲထီၣ်တဘျီဃီဒီး အဝဲသ့ၣ် တွံၢ်နုာ်လီၤပှၤလၢ ပှၤဟံၣ်ဖီလာ်န့ၣ်လီၤ. (...) အဝဲသ့ၣ်သူပှၤဒ်သိးတၢ်ဒီသဒၢန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ဒုးကဲထီၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဟးဃ့ၢ်လၢပကဆူး, ပကပိာ်ကပၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲပလဲၤတၢ်တဘျီန့ၣ်, အပှၤသုးဖိတဂၤတၢ်ခးဘၣ်ဒိအီၤဖဲအခီၣ် န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ် SAC သုးတဖၣ်မၢဝဲသဝီဖိခံဂၤ ယိးပှၤသုးဖိဘၣ်ဒိတဂၤအံၤန့ၣ်လီၤ.” 

ဖဲအဝဲသ့ၣ်လဲၤတုၤလၢ အိပ့ၤစူၣ်သဝီန့ၣ်, ပျိးတံၢ်ဃာ်ဝဲသဝီဖိ ၁၄ ဂၤလၢ ကၠိအတီၤဒၢးတဖျၢၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. SAC သုးဃ့ၣ်လီၤ န့ၢ်ကွံာ်အဝဲသ့ၣ်ပျံၤတဖၣ် တချုးလၢ ပျိးတံၢ်အဝဲသ့ၣ်လၢတီၤဒၢးပူၤအခါန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်အ့ၣ်ဆါဆံၣ်ဆါဖဲ ဒၢး လၢအဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဝဲတဖျၢၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. သုးဖိသ့ၣ်တဖၣ် ထုးထီၣ်အီၤလၢ တီၤဒၢးအချၢ တနံၤတဘျီ ထဲတစိၢ်ဖိ ဒ်သိးကလုၢ်ထံ လုၢ်နိအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်တၢ်ပာ်ဖျါလၢထးအသိး, SAC သုးဖိတဖၣ်ဘျးလီၤစ့ၢ်ကီးအသုးတၢ်ကူတၢ်ကၤတဖၣ်ဖဲ တီၤဒၢးလၢ သဝီ ဖိအိၣ်တဖျၢၣ်အံၤ အကပၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်အိၣ်ဝဲဒ်အံၤ လၢယဲၢ်နံၤအတီၢ်ပူၤ ဖဲ SAC သုးအိၣ်လၢသဝီပူၤအခါန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ တၢ်အီၣ်တၢ်အီတကဆှဲကဆှီဒီး တၢ်ဘၣ်အၢဘၣ်သီအဃိ, သဝီဖိ ပိာ်ခွါသးနံၣ်တပှဲၤတဂၤအဟုဖၢဆါတဲနးနးကလဲာ် ဒီးဘၣ်ကီးဝဲဒ်န့ၣ်လီၤ. SAC သုးတဟ့ၣ်အခွဲးလၢ သဝီဖိအဂၤကလဲၤဆှၢအီၤဆူသဝီပူၤဒ်သိးကကူစါအသးအဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတဲဖျါဒ်အံၤ, 

“တုၤလီၤလၢတၢ်အီၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်, ပှၤသုးဖိတဖၣ်အီၣ်တၢ်, မ့မ့ၢ်ပဝဲသဝီဖိတဖၣ်န့ၣ် တၢ်သၣ်ဝံၤပသးဒိၣ်မးဘၣ်ဆၣ် တၢ်တဟ့ၣ်ဒုးအီၣ်ပှၤတၢ်နီတမံၤဘၣ်. ပူၤကွံာ်တနံၤဒီး တနၤန့ၣ်, ဖိသၣ်ပိာ်ခွါတဖၣ် တၢ်သၣ်ဝံၤအသးဒိၣ်မးလံ. အဃိယဃ့ ပှၤသုးဖိသ့ၣ်တဖၣ်လၢ ကဟ့ၣ်ဒုးအီၣ်ပှၤမ့ၤဒီး ထံတနီၤန့ၣ်လီၤ. ပဒိးန့ၢ်အီၣ်ဘၣ်မ့ၤတစဲးဖိ ဒီးပဂံၢ်ဟဲက့ၤအိၣ်ထီၣ်တစဲး. သနါက့, ပအီၣ်တဘျဲအီၣ်ဘၣ်. အိၣ်ဒၣ်ပအီၣ်မူသး တစဲးဖိန့ၣ်လီၤ.”

၅ သီ ပူၤကွံာ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ဖဲလါမးရှး ၂၄ သီ, ၂၀၂၃ နံၣ်န့ၣ်, SAC သုးဖိတဖၣ် လဲၤကိးထီၣ်သဝီဖိလၢအဖီၣ်န့ၢ်ဝဲတဖၣ်အံၤ ဆူသဝီအချၢ ဒီးတဲအဝဲသ့ၣ်လၢ သုက့ၤသ့လံ. ဝံၤဒီးအဝဲသ့ၣ်လဲၤတၢ်ဆူညါန့ၣ်လီၤ. ပာ်တ့ၢ်ဝဲသဝီဖိတဖၣ်အံၤဒီး ပျံၤစၢဃာ်အသးလၢပှၢ်လၢ်ကျါ, ဒ်သိးအမၤထီဒါက့ၤအဝဲသ့ၣ်သုတသ့တဘျီဃီတဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတဖၣ်အံၤ ဘၣ်ဃ့ၣ်လီၤကွံာ် ပျံၤ လၢတၢ်စၢဃာ်အဝဲသ့ၣ် တချုးလၢအက့ၤဆူအဟံၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. SAC သုးဖိတဖၣ်ဟံးဃာ် သဝီဖိတဖၣ်အံၤအ လီတဲစိဒီတကတီၢ်ညါ ဖဲတၢ်ဖီၣ်ဃာ်အီၤအခါ, ဒီးဟ့ၣ်လီၤက့ၤအဝဲသ့ၣ်ဖဲ တချုးပျၢ်က့ၤအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိလၢတၢ်ဖီၣ်န့ၢ်အီၤအ ကျါတဂၤတဲဝဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ, 

“တၢ်လၢယအဲၣ်ဒိတဲန့ၣ်, SAC သုး ပညိၣ်ထီဒါအဝဲသ့ၣ်အဒုၣ်အဒါဒၣ်ဝဲသ့ ဒီးဒုးအဝဲသ့ၣ်ဖဲအသး အိၣ်အ သိးသ့. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်တကြၢးမၤတံာ်တာ်ကမျၢၢ်ဖိဒ်အံၤဘၣ်. ပနၢ်ဟူဘၣ်တ့ၢ်အဝဲသ့ၣ် အတၢ်မၤအၢမၤသီတဖၣ်အဃိ ပမ့ထံၣ်အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် ပပျံၤတၢ်ဒိၣ်မး.” 

ဂ. တၢ်မၤပယွဲနီၢ်ခိ

သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်တၢ်မၤပယွဲအနီၢ်ခိ ဖဲ SAC သုးဖိတဖၣ်သူအီၤဒ်တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤအခါန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါအီကူး ၁၉ သီ, ၂၀၂၁ နံၣ်, မုၢ်ဃ့ၢ်လီၤ ၁ နၣ်ရံၣ်န့ၣ်, SAC ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ် နီၣ်ဂံၢ်-၃၄၁ လၢအအိၣ်ဆီလီၤအသးဖဲ လၢၢ်တိသုးကလၢၤ, ခီပူၤကရူၢ်, ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်, လဲၤဆှၣ်တၢ်ဖဲကျဲဆူခီပူၤသုးကလၢၤ, တဃ့ၣ်ခိၣ်သဝီန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဝဲသဝီဖိပိာ်မုၣ်သၢဂၤလၢကျဲဒီး ဖီၣ်န့ၢ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ပိာ်မုၣ်သၢဂၤအံၤမ့ၢ်ဝဲ နီၢ်စ--- (သးနံၣ် ၆၅ နံၣ်), နီၢ်တ--- (သးနံၣ် ၅၆ နံၣ်) ဒီးနီၢ်ဟ--- (သးနံၣ် ၄၂ နံၣ်) န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အိၣ်လၢ အဂ---သဝီ, ခီပူၤကရူၢ်, ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲ သ့ၣ်တဲဘၣ် KHRG လၢ SAC သုးဖီၣ်န့ၢ်အဝဲသ့ၣ်တဘျီဃီ, ထူတံၢ်အဝဲသ့ၣ်ဒီးထီၣ်ယီၢ်အဝဲသ့ၣ် လၢတအိၣ်ဒီးတၢ်သံကွၢ်သံဒိး နီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်အနီၢ်ခိ ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဝဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤဝံၤအလီၢ်ခံ, SAC သုးမၢအဝဲသ့ၣ်ဝံတၢ် ဒီးမၢအဝဲသ့ၣ်စးလၢသုးဖိတဖၣ်အကျါ ဒ်သိး တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤအသိးန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်လဲၤဃုာ်ဒီး သုးတဖၣ်တုၤဆူ ကၠီ ကၠၢ်လိာ်ကျိ ဒ်သိးကဒီသဒၢန့ၢ် SAC သုးဖိလၢ KNLA သုတခးအဝဲသ့ၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂၤတခါ ဖဲလါမ့ၤ ၂ သီ (မ့) ၃သီ, ၂၀၂၂ နံၣ် ဖဲမုၢ်ဃ့ၢ်လီၤ ၃ နၣ်ရံၣ်န့ၣ်, SAC ခီချ့သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ်-၄၀၃, လၢ အ အိၣ်လၢ (စကခ-၈) အဖီလာ်, ဃုာ်ဒီးအသုးပာ်ဖှိၣ်လၢ သုးတြိၤနီၣ်ဂံၢ် - ၄၄ ဒီး သုးခိးကီၢ်ဆၢ သုးရ့ၣ် -၁၀၁၁, လၢအအိၣ်လၢ မဲာ်ပြံးခံသဝီ (မဲာ်ပြံးသုးကလၢၤ) တဖၣ် ဟဲက့ၤလီၤဝဲဆူ နၣ်ကၠံသုးကလၢၤ, လၢဘံလ့ကီၢ်ဆၣ်, ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအလဲၤလၢကျဲန့ၣ်, တချုးဒံးလၢအဝဲသ့ၣ်တုၤဆူ အံစူၣ်ခံသဝီ, အံစူၣ်ခံကရူၢ်န့ၣ်, အပှၤသုးဖိခံဂၤယီၢ်ဘၣ်ဝဲ ဟီၣ်လာ်မ့ၣ် ပိၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဘူးကတုၤလၢ အံစူၣ်ခံသဝီန့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်ဖီၣ်န့ၢ်ဝဲ သဝီဖိခံဂၤလၢအထံၣ်တိနိၣ်ဝဲဝံၤဒီး စၢထီၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒီးမၢဝဲတၢ်ဟးပိာ်အခံဒ် တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤအသိးန့ၣ်လီၤ. ဖဲ SAC သုးလဲၤနုာ်လီၤဆူ အံစူၣ်ခံသဝီန့ၣ်လူၤဃု ဖီၣ်ဝဲသဝီဖိပိာ်ခွါ ဒ်သိးကသူဝဲလၢ တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်န့ၢ်ဝဲထဲ စီၤထ---တဂၤဧိၤ မ့ၢ်လၢ ပှၤသဝီဖိ ပိာ်ခွါ အါတက့ၢ် ဘၣ်ယိၣ်လၢတၢ်ကဖီၣ်န့ၢ်အဝဲသ့ၣ်အဃိ ဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံာ်လၢသဝီချၢတချုးလၢ SAC သုးဟဲနုာ်လီၤသဝီပူၤဒံးဘၣ်လံ အဃိန့ၣ် လီၤ. စီၤထ--- တခီ ဃ့ၢ်ဆိဝဲတချုးဘၣ် ဒီး SAC သုးဖိကိးဃါအီၤဝံၤ ဒဲအမဲာ်သၣ်ဆူၣ်ဆူၣ်ကလဲာ်, ဒီးမၢအဝဲဟးပိာ်သုးဖိ တဖၣ်အခံ ဒ်တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤအသိး, စးထီၣ်လၢ အံစူၣ်ခံသဝီ တုၤလၢတရ့လူၢ်ခိၣ် န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်ဝံၤ တၢ်ပျၢ်ကွံာ်အီၤန့ၣ်လီၤ. SAC သုးပျၢ်လီၤကွံာ်စ့ၢ်ကီး သဝီဖိအဂၤခံဂၤလၢအဖီၣ်န့ၢ်ဝဲဖဲ နၣ်ကၠံသုးကလၢၤကျဲအခါန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ကဲထီၣ်သးလၢအဖီခိတဖၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ သဝီဖိလၢတၢ်သူအီၤဒ်တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤတဖၣ် ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဝဲ သးသမူတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်ဒီး တၢ်မၤပယွဲက့ၢ်ဂီၤကလုာ်ကလုာ် လၢ SAC သုးမၤဝဲန့ၣ်လီၤ. ဒ်တၢ်ပာ်တ့ၢ်အသိး, သဝီဖိတဖၣ်ကျဲးစၢးသူဝဲ တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်ကျိၤကျဲတဖၣ် ဒ်အမ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်ခိၣ်ဖးလာ်ဆှိး, တၢ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးသး (မ့) တၢ်ဃ့ၢ်ဟးဆှဲးသး ဒ်သိးကဒီသဒၢအဝဲသ့ၣ်လၢ SAC သုးတၢ်မၤပယွဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သူသဝီဖိဒ်သိး တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤ, ဒီးတၢ်မၤပယွဲတဖၣ်လၢ SAC မၤသဝီဖိ ဖဲအဖီၣ်ဃာ်ဝဲအကတီၢ်န့ၣ်, မ့ၢ်တၢ်မၤပယွဲပှၤဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ် ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်န့ၣ်လီၤ. 

၄. တၢ်ပဲာ်ထံနီၤဖး- တၢ်မၤဘၣ်ဒိသဝီဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်မၤပယွဲပှၤဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်တၢ်ဘျၢတဖၣ်

သဝီဖိလၢတၢ်ဖီၣ်န့ၢ်အီၤဒီးမၢဆူၣ်အီၤလၢ ကကဲပှၤကညီတၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဝဲ တၢ်မၤပယွဲလၢ နီၢ်ခိဒီး နီၢ်သး တုၤဒၣ်လဲာ်ကဲထီၣ် တၢ်သံတၢ်ပှၢ်, တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး, တၢ်သးပျံၤတီၢ်တၢ်ဒီး တၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူတၢ်ဂ့ၢ်ကီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတနီၤ တၢ်စၢတံၢ်ဃာ်အစုအါဂၤ လၢပျံၤတဘိဃီ ဖဲအလဲၤတၢ်ဒီကတီၢ်ညါန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိသံၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ကွၢ် ဃာ်အီၤဆၢပံၢ်ကလာ်လၢ SAC သုးဖိတဖၣ်, ဃုာ်ဒီးဆၢကတီၢ်လၢ အ့ၣ်ဆါဆံၣ်ဆါဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတၢ်သူအီၤဒ်တၢ်ဒီသ ဒၢစုကဝဲၤတဖၣ် ဘၣ်တၢ်မၤတရီတပါအခွဲးယာ်လၢ တၢ်အီၣ်တၢ်အီ ဒီးတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့, သးသမူတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢ, တၢ်ပူၤဖျဲး ဒီးတၢ်မၢကဲကုၢ်, တၢ်ပူၤဖျဲးဒီးတၢ်မၤဆါပယွဲ, တၢ်ဖီၣ်န့ၢ်အီၤလၢအဂ့ၢ်ကျိၤတအိၣ်, တၢ်လဲၤထီၣ်က့ၤလီၤသဘျ့ဒီး ပှၤကညီအသူး သ့ၣ်လၤကပီၤအခွဲးယာ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် တၢ်ပျိးတံၢ်ဃာ်အီၤလၢဒၢးပူၤ လၢအဘၣ်အၢဘၣ်သီ, ဒီးတၢ်တဟ့ၣ်ဒုးအီၣ်ဒုးအီအီၤနီတမံၤဘၣ်. အဝဲသ့ၣ် မ့ဘၣ်ဆူးဘၣ်ဆါဖဲ တၢ်ဖီၣ်ဒုးဃာ်အီၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ် တဒိးန့ၢ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး ဆူၣ်ချ့တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲနီတမံၤဘၣ်. တချုးလၢ တၢ်ပျၢ်ကွံာ်အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်န့ၣ် တၢ်တဟ့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အခွဲးလၢကဆဲးကျိးဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီး ပှၤဂုၤပှၤဂၤနီတဂၤဘၣ် ဒီးတၢ်ဟံးဃာ်အဝဲသ့ၣ် အလီတဲစိခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲကွီၢ်မ့ၣ်ဘၣ်ဃး တၢ်မၤလီၤမၢ်ဆူၣ်ပှၤကညီ, မ့ၢ်လၢတၢ်တဟ့ၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါ အဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိဘၣ်ဃး  အဝဲသ့ၣ်အတၢ်အိၣ်သးဖဲ တၢ်ဖီၣ်န့ၢ်အီၤဒီး သူအီၤဒ်တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤအခါဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. 

လၢတၢ်ကဲထီၣ်သးအါခါအပူၤ, SAC သုးဖိတဖၣ်သူဝဲ သဝီဖိဒ်သိးတၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤ တဘျီဃီဃုာ်သူစ့ၢ်ကီးဝဲဒ် ပီၤတၤ မ့တမ့ၢ် ပှၤနဲၣ်ကျဲန့ၣ်လီၤ. ဒ်သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး, SAC သုးဖိတဖၣ်မ့သ့ၣ်ညါဟီၣ်ကဝီၤအဂ့ၢ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤသနာ်က့, အတဲသ့ၣ်မၢသဝီဖိလဲၤပိာ်အခံဒီး ဝံစိာ်န့ၢ်အတၢ်အီၣ်တၢ်အီ, တၢ်စုကဝဲၤပီးလီတကးဒံးဘၣ်, မၢဝဲသဝီဖိဟးလၢအမဲာ်ညါ, မ့ၢ်တမ့ၢ်လၢ SAC သုးဖိတဖၣ်အကဆူး, ဒီးဒုးသိးဝဲ SAC သုးအကူအသိးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဟးလၢ SAC သုးဖိ အမဲာ်ညါ အခါန့ၣ်, တၢ်သူအဝဲသ့ၣ်ဒ်သိးဒီး ပှၤမၤရှဲပှၤပျီဟီၣ်မ့ၣ်ပိၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိအါတက့ၢ်ဃ့ၢ်ကွံာ်ဆူ တၢ်အိၣ်ခူသူၣ်အလီၢ်ဖဲ အနၢ်ဟူဝဲလၢ SAC သုးဟဲဆူသဝီပူၤ ဒ်သိးတၢ်သုတဖီၣ်န့ၢ်အီၤ ဒီးသူအီၤဒ်တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤဘၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတနီၤ, လီၤဆီဒၣ်တၢပှၤသးပှၢ် ဒီးပှၤလၢအိၣ်ဒီးနီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤတၢ်ဂ့ၢ်ကီတဖၣ်န့ၣ် ညီနုၢ်အိၣ်တ့ၢ်လၢအဟံၣ် ဒီးကွၢ်ထွဲအဟံၣ်ဃီ, ဆၣ်ဖိကီၢ် ဖိဒ်သိး SAC သုးဖိတဖၣ် သုတဂုာ်ဆူၣ်ပျိဆူၣ်ဒီး မၤဟးဂီၤအီၤတဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်အိၣ်သးဒ်အံၤန့ၣ်, SAC သုးဖီၣ်န့ၢ်ဝဲ ကယဲၢ်သဝီဖိလၢအထံၣ်ဝဲသ့ၣ်တဖၣ် ဃုာ်ဒီးပှၤဖိသၣ်သးနံၣ်တပှဲၤ, ပှၤသူၣ်က့သးပှၢ်ဒီးပှၤဖၢစၢ်တဖၣ် ဒီးမၢဆူၣ်အဝဲသ့ၣ်ကဲ ပီၤတၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤမ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်ထီဒါ SAC သုးတဘူၣ်ဘၣ် မ့ၢ်လၢအကဲထီၣ်က့ၤ တၢ်မၤပယွဲ အီၤသ့တုၤလၢ တၢ်မၤဆါပယွဲနီၢ်ခိဒီး တၢ်မၤသံအီၤဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤ. SAC သုးဖိသ့ၣ်တဖၣ်မၤပျံၤမၤဖုးဒီးတဲပျံၤတဲဖုးစ့ၢ်ကီး သဝီဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. 

တၢ်ပာ်ဖျါတနီၤ လၢ KHRG ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဖဲ တၢ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် စံးဝဲဒၣ်လၢ SAC သုးပျၢ်ကွံာ်သဝီဖိပိာ်မုၣ်တဖၣ်, ပှၤသးပှၢ် ဒီးဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ် တချုးလၢအလဲၤဆူ တၢ်ဒ့ၣ်စၢၤယံၤ လၢကဖီၣ်ဃာ်သဝီဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ သူအီၤဒ် ပီၤတၤ, ပှၤနဲၣ်ကျဲ ဒီး တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤအခါန့ၣ်လီၤ. ပိာ်ခွါသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အါတက့ၢ်တၢ်ဖီၣ်န့ၢ်အီၤလၢကဝံပီၤတာ်, ဝံတၢ်စိာ် တၢ်ဃၢလၢတၢ်ဒ့ၣ်စၢၤဖးယံာ်အတီၢ်ပူၤ လၢပှၢ်ကျါန့ၣ်လီၤ, မ့မ့ၢ်တၢ်သူပှၤကညီဒ်တၢ်သဒီစုကဝဲၤအဂီၢ်န့ၣ် ပိာ်မုၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤပိာ်ခွါမ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်မၢ ဆူၣ်အီၤဒ်သိးသိးလီၤ. တချုးလၢတၢ်ပတုာ်တၢ်ခးဒံးဘၣ်န့ၣ်, ပိာ်ခွါသ့ၣ်တဖၣ်ညီနုၢ်ဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံာ်လၢသဝီပူၤ မ့ၢ်လၢ ပယီၤသုး မ့ဖီၣ်န့ၢ်အီၤတဘျီလၢ်လၢ် အါတက့ၢ်ကမၤပယွဲဝဲဒီး မၤသံဝဲအဃိန့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်, သဝီဖိပိာ်မုၣ်တဖၣ် ညီနုၢ်အိၣ်တ့ၢ်လၢသဝီပူၤ လၢကကွၢ်ထွဲအဖိ, တၢ်ဘုၣ်တၢ်ဖီၣ်, ဒီးတၢ်မ့ၢ်ဖီၣ်န့ၢ်အီၤလၢကကဲပီၤတၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤမ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်, ညီနုၢ်တၢ်ပညိၣ်အီၤ လၢသွံၣ်ထံးတၢ်မၤပယွဲ, တၢ်ဖီၣ်ဆူၣ်မၤတရီတပါခီဖျိ ပှၤသုးဖိဒီးအသုးခိၣ် သုးနၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိကီၢ်ပယီၤသုးမုၢ်အတၢ် မၤပယွဲအၢအၢသီသီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တအိၣ်ဒီးတၢ်စံၣ်ညီၣ်နီတမံၤဘၣ်အဃိ, စးထီၣ်ဖဲ ၂၀၂၁ နံၣ် တၢ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိ ကမီၤဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် သဝီဖိတနီၤဆှၢဖျိးကွံာ်ဆိ အဖိမုၣ်သးစၢ်တဖၣ်ဆူ တၢ်အိၣ်ကဒုအလီၢ်ဒ်သိးကဒီသဒၢအဝဲသ့ၣ်လၢသွံၣ် ထံးတၢ်မၤပယွဲဒီး မၤတရီတပါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

လီၢ်ကဝီၤတၢ်ပၢၢ်ဆၢသုးတဖၣ်ထီၣ်ဒုး SAC မ့ၢ်ဝံၤတဘျီလၢ်လၢ်န့ၣ် SAC သုးတဖၣ်ညီနုၢ် မၤဆါပယွဲဝဲသဝီဖိ လၢတအိၣ်ဒီးတၢ် သံကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤနီတမံၤ ခီဖျိပာ်ဝဲဒ်တၢ်မၤထီဒါဆၢက့ၤတၢ်တခါ, ဒီးမၢဆူၣ်စ့ၢ်ကီးအဝဲသ့ၣ်လၢ ကပိာ်အခံဒ် တၢ်ဒီသဒၢစု ကဝဲၤအသိးန့ၣ်လီၤ. လီၢ်ကဝီၤတၢ်ပၢၢ်ဆၢကရူၢ်တဖၣ် ညီနုၢ်ဖဲအထံၣ်သဝီဖိဘၣ်တၢ်သူအီၤဒ်တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤအခါ ပဒ့ၣ်ဟး ဆှဲးဝဲတၢ်ဒုးဒီး SAC သုးန့ၣ်လီၤ. ဖဲဆၢကတီၢ်လၢတၢ်ဒုးကဲထီၣ်လၢ SAC သုး ဒီး KNLA သုးအဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်, ညီနုၢ်သဝီဖိလၢတၢ် သူအီၤဒ်တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးမ့တမ့ၢ် ဘၣ်သံဝဲန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိအတၢ်အိၣ်မူလၢ တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤအဆၢ ကတီၢ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲလၢ တၢ်သံဒီးတၢ်မူပှဲၤသိး ခီဖျိလၢအသးသမူလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲသ့ ဖဲတဖျးမဲာ်အတီၢ်ပူၤအဃိန့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ခိး ကွၢ်အဝဲသ့ၣ်ဆၢပံၢ်ကလာ်, ဒီးဘၣ်တၢ်မၤပျံၤမၤဖုးအဝဲသ့ၣ်ဖဲလၢ အဟးပိာ်ပှၤသုးဖိသ့ၣ်တဖၣ်အခံအခါ, ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ကဲ တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤအခါ ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး, မ့တမ့ၢ် သံဝဲလၢတဖျးမဲာ်အတီၢ်ပူၤသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. 

တၢ်သူပှၤကညီဒ်တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မၤထီဒါဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤပှၤဂ့ၢ်ဝီသဲစး ဒီးဘၣ်တၢ်တြီဃာ်စ့ၢ်ကီး အီၤလၢ လုၢ်လၢ်ထူသနူဘၣ်ဃး ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤပှၤဂ့ၢ်ဝီသဲစး (IHL) အတၢ်ဘျၢ နီၣ်ဂံၢ် ၉၇ န့ၣ်လီၤ. လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ် တၢ်သူပှၤကညီဒ်တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤန့ၣ် တၢ်ပာ်ပနီၣ်စ့ၢ်ကီးအီၤဒ်အမ့ၢ် ကွီၢ်မ့ၣ်လၢဘၣ်ဃး တၢ်မၤပယွဲပှၤကညီအသူးအ သ့ၣ်လၤကပီၤ (CAH) ဖဲတၢ်မၤအီၤအိၣ်ဒီးကျိၤကျဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲး ဒီးတၢ်မၤအီၤလၢတၢ်လီၢ်သကုၤဆးဒးအခါန့ၣ်လီၤ.

တကးဒံးဘၣ်, တၢ်သူကမျၢၢ်ဖျိဖျိဖျါဖျါ လၢကဒီသဒၢသုးအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မၤထီဒါဝဲ တၢ်သိၣ်တၢ်သီဖးဒိၣ် လၢအမ့ၢ် လုၢ်လၢ်ထူသနူဘၣ်ဃး ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤပှၤဂ့ၢ်ဝီသဲစး အတၢ်ဘျၢအခီၣ်ထံးတထံၣ်, ဒီးမၤပယွဲစ့ၢ်ကီး တၢ်ဘျၢနီၣ်ဂံၢ် ၇ လၢအမ့ၢ် တၢ်ကဘၣ်ပလီၢ်သးဒီးပဲာ်ဖးနီၤဖး သုးဒီးကမျၢၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သူဖိသၣ်ဒ်တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤစ့ၢ်ကီး မ့ၢ်တၢ်မၤပယွဲဖိသၣ်အခွဲးအယာ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သူပှၤကညီဒ်တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤဒီး ကျိၤကျဲလၢ SAC သုးသူပှၤကညီဒ်တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤန့ၣ်ဘၣ်တၢ်ပာ်ပနီၣ် အီၤဒ်အမ့ၢ်တၢ်မၤဆါပယွဲ, တၢ်မၤဘၣ်ဒိပှၤကညီသူးသ့ၣ်, ဒီးတၢ်အံၤ Rome Statute တၢ်ဘျၢနီၣ်ဂံၢ် ၇(၁)(စ) ပာ်နီၣ်ဝဲဒ်အမ့ၢ် ကွီၢ်မ့ၣ်ထီဒါပှၤကညီအသူးသ့ၣ်လၤကပီၤန့ၣ်လီၤ.

၅. တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတဖၣ်

ဆူဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ပှၤဘၣ်ထွဲဘၣ်ဃး, ဒီးထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤ, ထံဂုၤကီၢ်ဂၤပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ်အအိၣ်

• သ့ၣ်ညါပာ်ပနီၣ်သုးမီၤစိရိၤအတၢ်မၤထီဒါကွီၢ်မ့ၣ်အၢအၢသီသီတဖၣ်အံၤ, ဒီးပတုာ်ကွံာ်တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲး အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဃးတၢ်ဖိးမံဒီးသဲစးအဂ့ၢ်တဖၣ်, ဒ်အမ့ၢ်တၢ်ဆဲးလီၤဃုာ်စုမုၢ်ကျၢၢ်လၢတၢ်သးလီၤပလိာ်အဂီၢ်, တၢ်ပာ်ပနီၣ်အတၢ်မ့ၢ်တၢ်, ဒီးကွဲမုာ်အခိၣ်နၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢကထီၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ကတိၤသကိးမ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်ဟူးဂဲၤဖံးမၤသကိးအဂီၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်တက့ၢ်.
• ဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်တီတၢ်တြၢ်ဒီး ဖီၣ်ဃာ် SAC လၢကတူၢ်မူတူၢ်ဒါလၢအတၢ်မၤဘၣ်ဃး တၢ်သူပှၤကညီဒ်တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤအဖီခိၣ်, ခီဖျိတၢ်သမံသမိး SAC ခိၣ်နၢ်တဖၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ကွီၢ်ဘျီၣ်အပူၤ, ဒ်အမ့ၢ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ကွီၢ်ဘျီၣ် (ICC), ဒ်ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်တီတၢ်တြၢ်သဲစးအိၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ. 
• မၤလဲၢ်ထီၣ်တၢ်မၤသကွီၣ် ဘၣ်ဃး ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါဂ့ၢ်၀ီအကရူၢ်တဖၣ် အတၢ်တူၢ်မူတူၢ်ဒါလၢ ကဒုးပၣ်ဃုာ်ဝဲ ပှၤကညီကလုာ်ဒူၣ်အတၢ်တူၢ်ဘၣ် တၢ်မၤပယွဲလၢ တၢ်သူပှၤကညီဒ်တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤအဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. 
• ဆီၣ်ထွဲလီၢ်က၀ီၤပှၤတဝၢတဖၣ်, ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ကရၢကရိတဖၣ်, ဒီးကရၢလၢအမၤစၢၤကလုာ်ဒူၣ်ဖိလၢအမၤစၢၤ ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဒီး အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် ဒ်သိးကအိၣ်မုာ်ထီၣ်က့ၤ ဒီးကကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢပိာ်ထွဲထီၣ်ခီဖျိ တၢ်တူၢ်ဘၣ် SAC အတၢ်မၤတရီတပါဒီး တၢ်သူပှၤကညီဒ်တၢ်ဒီသဒၢစုကဝဲၤတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. 
• မၤကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ကျိၤကျဲဘၣ်ဃး တၢ်ပတုာ်ကွံာ်တၢ်ဆီၣ်ထွဲ SAC ဒီးသုးမီၤစိရိၤခိၣ်နၢ်တဖၣ် ဒ်သိးအကျိၣ်စ့အဂံၢ်ဘါကစၢ်လီၤကွံာ် လၢကဟူးဂဲၤဒီး ဒုးထီဒါကမျၢၢ်အဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.