တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢအကဲထီၣ်ဖဲ ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ် ဖဲလါအီးက ထိဘၢၣ် ၂၀၂၂နံၣ် န့ၣ်လီၤ. ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ် ၂၀သီ, ၂၀၂၂နံၣ် န့ၣ် သ၀ီဖိတဂၤလၢ အ---သ၀ီ, မီခံကရူၢ်, ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ် ထွဲဘၣ်၀ဲမ့ၣ်ပိၢ်ထုးပျံၤတဖျၢၣ် လၢတၢ်တယး၀ဲလၢ အမ့ၢ် ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) အသုးလၢအအိၣ်ဆီလီၤသးဖဲ အီၤမ့ၤကလၤသုးကလၢၤတဖုန့ၣ် ဒိးလီၤဃာ်အီၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤကဲထီၣ်သးဖဲ ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ် တဂၤ လဲၤကုၢ်သွဲၣ်လးလၢအဘူးဒီး အီၤမ့ၤကလၤသုးကလၢၤအခါန့ၣ်လီၤ. အ၀ဲဘၣ်ဒိ၀ဲဖဲ အခီၣ်စ့ၣ်တကပၤ, အနၢ်ကုစ့ၣ် တကပၤ ဒီး အချၢဃံန့ၣ်လီၤ. အ၀ဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ကူစါယါဘျါလၢ တၢ်ဆါဟံၣ်အဃိဒီး ဘျါက့ၤ၀ဲဂ့ၤဂ့ၤလံန့ၣ်လီၤ.[1]

 

 

(၁) တပတီၢ်- တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်တၢ်ပိၢ်ဖး

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါအီးကထိဘၢၣ် ၂၀သီ, ၂၀၂၂နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီ, ကရူၢ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်)

အ---သ၀ီ, မီခံကရူၢ်, ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

ဘ---

သးနံၣ်

၄၆နံၣ်

မုၣ်/ ခွါ

ခွါ

ကလုာ်

ကညီဒီးပယီၤ

ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်   

တအိၣ်

တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

တၢ်မၤဒိးလဲ

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ဘူးဒး

တၢ်ဟံမူဒါ/ လီၢ်လၤ

သ၀ီဖိ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ

အ---သ၀ီ

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ                   

လီၢ်လၤ

သုးကျိၤ/ သုးရ့ၣ် / သုးတြိၤ

အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ §သုးကလၢၤ

အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

SAC သုးလၢတသ့ၣ်ညါ သုးရ့ၣ်သုးထံး

အီၤမ့ၤကလၤသုးကလၢၤ

တသ့ၣ်ညါ

 

 (၂) တပတီၢ်- တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

KHRG ၀ဲၤဒၢးပှၤမၤတၢ်ဖိ မၤလီတဲစိတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီး လီၢ်က၀ီၤခိၣ်နၢ်တဂၤဖဲ လါအီးကထိဘၢၣ် ၂၆သီ, ၂၀၂၂နံၣ် ဒီး ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အနီၢ်ကစၢ်ဖဲ လါနိၣ်၀့ဘၢၣ် ၃သီ, ၂၀၂၂နံၣ်န့ၣ်လီၤ.

၂. ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

လီၢ်က၀ီၤခိၣ်နၢ်တဂၤလၢ အဟ့ၣ်လီၤ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ သ့ၣ်ညါဘၣ်ဃး မ့ၣ်ပိၢ်ထုးပျံၤတၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤ ခီဖျိပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အနီၢ်ကစၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါအီၤန့ၣ်လီၤ.

 

 (၃) တပတီၢ်- ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ် ၂၀သီ, ၂၀၂၂နံၣ်န့ၣ်, လၢတၢ်သတူၢ်ကလာ်အပူၤ သ၀ီဖိတဂၤလၢအမံၤမ့ၢ် ဘ---, အိၣ်လၢအ---သ၀ီ, မီခံကရူၢ်, ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ် ယီၢ်ဘၣ်၀ဲမ့ၣ်ပိၢ်ထုးပျံၤတဖျၢၣ် လၢသ၀ီဖိတယး၀ဲလၢ ထံကီၢ်တၢ်ပၢ တၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) သုးလၢ အအိၣ်ဖဲ အီၤမ့ၤကလၤသုးကလၢၤ လၢတၢ်တသ့ၣ်ညါအသုးထံးတဖု ဆီလီၤဃာ်၀ဲ (မ့ၢ်လၢအအိၣ်ဘူးဖဲန့ၣ်) န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤကဲထီၣ်အသးဖဲ ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအံၤ လဲၤကုၢ်သွဲၣ်လးဖဲ သုးကလၢၤအဃၢၤ အခါ (ဖဲအ၀ဲလဲၤထၢဖှိၣ်န့ၢ်သ့ၣ် လၢပှၢ်ပူၤ၀ံၤ ဟဲက့ၤစိာ်၀ဲဆူတၢ်ကုၢ်သွဲၣ်လး အလီၢ်လၢအဘူးဒီး သုးကလၢၤ) န့ၣ်လီၤ. ဘ---တဲ၀ဲလၢ “ယမၤတၢ်ဒ် ပှၤကုၢ်သွဲၣ်လးဖိတဂၤလီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်သးန့ၣ် မ့ၢ်၀ဲဖဲ ယလဲၤထၢဖှိၣ်သ့ၣ်၀ံၤဒီး ယဟဲက့ၤလၢကျဲ ဘူးဒီး SAC သုးကလၢၤအခါန့ၣ်လီၤ. အခီၣ်ထံးန့ၣ်, ယဆိမိၣ်လၢ တၢ်ဒုးကဲထီၣ်တခီ. ယတသ့ၣ်ညါလၢ ယဘၣ်ဒီးမ့ၣ်ပိၢ် ထုးပျံၤဒံးဘၣ်. ယဘၣ်ဒိ၀ံၤန့ၣ် ယက့ၤဃ့ၢ်ဆူသ၀ီပူၤဒံးလီၤ. ယဘၣ်ဒိဖဲ ယခီၣ်ဒုၣ်သၣ်အစ့ၣ်တကပၤ, ယနၢ်ကုအစ့ၣ်တ ကပၤ ဒီးယချၢဃံန့ၣ်လီၤ. ယချၢဃံန့ၣ် ဘၣ်ဒိလီၢ်အိၣ်တဘျုးခါညါလီၤ.” ဖဲ ဘ--- ယီၢ်ဘၣ်မ့ၣ်ပိၢ်ထုးပျံၤအကတီၢ် ပှၤလဲၤ ဃုာ်ဒီး အီၤတအိၣ်နီတဂၤဘၣ်.

 

ဖဲအ၀ဲဘၣ်ဒိဒီး က့ၤဆူသ၀ီပူၤန့ၣ်, ပှၤဟံၣ်ခိၣ်ဟံၣ်ဃၢၤတဖၣ် လဲၤစိာ်ဆှၢအီၤဒီးသိလ့ၣ် ဆူဂီၤလ့ၤတၢ်ဆါဟံၣ်လၢ အအိၣ် ဖဲဂီၤလ့ၤ၀့ၢ်, ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆါဟံၣ်တဖျၢၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ပၢဆှၢအီၤလၢ ကညီဘူးဒး တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီသုးမုၢ်ဒိၣ် (DKBA) (ဒီးအိၣ်စီၤစုာ်၀ဲဒီး အီၤမ့ၤကလၤသ၀ီ လၢသိလ့ၣ်ယီၢ်ကျဲ ၁၅မံးနံးဃၣ်ဃၣ်) န့ၣ်လီၤ. ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အံၤ ဘၣ်ကူစါယါဘျါအသးဖဲတၢ်ဆါဟံၣ် လွံၢ်သီန့ၣ်လီၤ. အ၀ဲတဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဘူးတၢ်လဲ လၢတၢ် ကူစါယါဘျါသးအဂီၢ်ဘၣ်. အ၀ဲဘၣ်ဟ့ၣ်ဒၣ်ထဲအနီၢ်ကစၢ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီအပှ့ၤန့ၣ်လီၤ. ဘ---တဲ၀ဲလၢ “ဖဲတၢ်ကူစါယါ ဘျါအကတီၢ်န့ၣ်, ယတံၤသကိးတဖၣ်ဟ့ၣ်မၤစၢၤယၤ စ့တနီၤလၢယကပှ့ၤတၢ်အီၣ်တၢ်အီဒီးကိၣ်ဖိနီဖိအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.”

 

လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ်, တၢ်ကဲထီၣ်သးဟီၣ်က၀ီၤအံၤအပူၤ (ဘူးဒီးအ---သ၀ီ) န့ၣ် ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်တအိၣ်ဘၣ် ဒီး တၢ်တဟ့ၣ် တၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်ဃး ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အဂ့ၢ် ဖဲသ၀ီပူၤနီတဘျီဘၣ်. လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ် ထွံၣ်ယီၢ်ဘၣ် ဟီၣ် လာ်မ့ၣ်ပိၢ် အိၣ်တဘျီ, ဘၣ်ဆၣ်အခဲအံၤ မ့ၢ်အဆိကတၢၢ်တဘျီ လၢပှၤကညီယီၢ်ဘၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၣ်ပိၢ်ထုးပျံၤတဖျၢၣ် အံၤန့ၣ် တၢ်တယး၀ဲလၢ အမ့ၢ် SAC သုးလၢအအိၣ်ဖဲ အီၤမ့ၤကလၤသုးကလၢၤတဖု ဆီလီၤဃာ်အီၤ မ့ၢ်လၢအအိၣ်ဘူး ဒီးသုးကလၢၤဖဲန့ၣ်အဃိ ဒီးသုးဖီၣ်စုက၀ဲၤအဂၤတလဲၤဖဲလီၢ်က၀ီၤန့ၣ်နီတဘျီဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤ အံၤ အဟံၣ်ဖိဃီဖိတအိၣ်ဘၣ်, အဃိပှၤအိၣ်ခိၣ်ဃၢၤတဖၣ် ဒီးသ၀ီဖိအဂၤတဖၣ် ကွၢ်ထွဲအီၤဒီးမၤစၢၤအီၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်က ရၢကရိ လၢကမၤစၢၤအီၤလၢ ကျိၣ်စ့တကပၤတအိၣ်နီတဖုဘၣ် (ဖဲလါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၂၀၂၂နံၣ်အခါ) န့ၣ်လီၤ. ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ် စံၣ်လီၤ ဘၣ်လၢတၢ်ဆါဟံၣ်ဒီး အတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတဖၣ် ဘျါက့ၤ၀ဲလံန့ၣ်လီၤ.

 

(၄) တပတီၢ်- တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါ, ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပက သူတၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ကမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်ကစီၣ်အံၤဒီး ရၤလီၤအီၤန့ၣ်လီၤ.

Fri, 27 Jan 2023

Footnotes: 

[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲ လါအီးကထိဘၢၣ် ၂၀၂၂နံၣ် အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤၦၤမၤသကိးတၢ်တဂၤ ဖဲဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ လၢကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG လၢကမၤနီၣ်မၤဃါတၢ် မၤဘၣ် ဒိၦၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အမံၤ, တၢ်ဂီၤဒီး အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤ လီၤဘၢအီၤလၢအဝဲနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ တၢ်ကွဲးၡဲပၠးအါထီၣ်အီၤ ဖဲ ပနိကဝီၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် KHRG အတၢ်ကွဲး ၡဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်လီၤ.

Related Readings