တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤ ပာ်ဖျါဝဲ  တၢ်ကဲထီၣ်အသးဖဲ ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤ ဖဲ လါယနူၤအါရံၤ ၂၀၂၂နံၣ် န့ၣ်လီၤ. ဖဲ လါယနူၤအါရံၤ ၉သီ, ၂၀၂၂နံၣ် ၂း၅၅ မံးနံး အဆၢကတီၢ် သ၀ီဖိတဂၤလၢအအိၣ်ဖဲမဲၢ်ကျီကရူၢ် ယီၢ်ဘၣ်ဟီၣ်လ၁်မ့ၣ်ပိၢ် လၢ အသ၀ီချၢဒီး မ့ၣ်ပိၢ် ပိၢ်ဖးထီၣ်အဃိအဘၣ်ဒိ၀ဲနးနးကလဲ၁်န့ၣ်လီၤ. လီၢ်က၀ီၤသ၀ီဖိတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ် အ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ် ဃး လၢသ၀ီအခိၣ်အဃၢၤန့ၣ် မ့ၣ်ပိၢ်ဆီလီၤသးအိၣ်ဘၣ်ဆၣ် သ၀ီဖိလၢအဘၣ်ဒိဒီးမ့ၣ်ပိၢ်တဂၤအံၤ လၢကလုၢ်အီၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်လုၢ်အီၣ်နီခိသးသမူအဂီၢ် အ၀ဲလိၣ်ဘၣ်လဲၤဃုအီၣ်ဃၤအီၣ်တၢ်လၢ ပှၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီးအီၤ၀ံၤအလီၢ်ခံ ဘၣ်တၢ် လဲၤဆှၢအီၤဆူ ပယီၤသုးကီၣ်ကးကရၢ (SAC ) သုးဒုးယၤတၢ်ဆါဟံၣ်အိၣ်ဖဲ ဖၣ်ပူၣ်၀့ၢ်ပူၤ လၢအတၢ်ကူစါယါဘျါသးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. သန၁်က့အ၀ဲလဲၤတုၤလၢ တၢ်ဆါဟံၣ်အဆၢကတီၢ် အသးသမူဟးထီၣ်ကွံာ်၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.[1]

 

 

၁) တပတီၢ် - တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

ဟီၣ်လ၁်မ့ၣ်ပိၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သး

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါယနူၤအါရံၤ ၉သီ, ၂၀၂၂နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီႇ ကရူၢ်ႇ ကီၢ်ဆၣ်ႇ ကီၢ်ရ့ၣ်)

မ---သဝီ, မဲၢ်ကျီကရူၢ်, ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

စီၤဟ---

သးနံၣ်

၅၅နံၣ်

မုၣ်ခွါ

ခွါ

ကလုာ်

ကညီ

ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်

အိၣ်

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ဘါသီခါ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ

မ---သဝီ, မဲၢ်ကျီကရူၢ်, ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်


 

(၂)ပတီၢ်တပတီၢ်-တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယ၁်ကရူၢ်ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိ ဆဲးကျိးဒီးသဝီဖိတဂၤလၢ အအိၣ်ဖဲ မ--- သဝီလၢလီတဲစိပူၤ ဒီး မၤနီၣ်မၤဃါဟီၣ်လ၁်မ့ၣ်ပိၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးန့ၣ်လီၤ.

ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ပှၤလၢအဟ့ၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ဂ့ၤတၢ်ကျိၤအံၤ အမ့ၢ်သဝီဖိတဂၤလၢအအိၣ်ဖဲ မ--- သဝီဒီး အမ့ၢ်ပှၤလၢ အလဲၤစိ၁်စၢၤ ပှၤလၢအဘၣ်ဒိးတဂၤအံၤ ဆူတၢ်ဆါဟံၣ်အိၣ်ဖဲဖၣ်ပူၣ်၀့ၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.

 

(၃) ပတီၢ်တပတီၢ် - ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်.

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်.

ဖဲလါယနူၤအါရံၤ ၉သီ, ၂၀၂၂နံၣ်န့ၣ် သ၀ီဖိလၢအသးနံၣ်အိၣ် ၅၅နံၣ်တဂၤ အမံၤမ့ၢ် စီၤဟ--- လၢအအိၣ် ဖဲမ--- သ၀ီ, မဲၢ်ကျီကရူၢ်, ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ် လဲၤဒ့အီၣ်ဒီးကၣ်သၣ်လၢ ပှၢ်ပူၤလၢ အဘူးဒီး အသ၀ီတတီၤလၢကဆါ၀ဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. သ၀ီဖိတဂၤအံၤ စ့လၢအဆါဒီးကၣ်သၣ်န့ၣ် သ့ၣ်တဖၣ် န့ၣ် ကပှ့ၤဟုသးလၢအဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအနံၤ၀ဲန့ၣ် အ၀ဲလဲၤဃုဒ့ဒီးကၣ်သၣ် လၢပှၢ်ပူၤသၢဘျီ န့ၣ်လီၤ. ဖဲအ၀ဲလဲၤသၢဘျီတဘျီ ကဘၣ်ဖဲ ဟါခီ ၂း၅၅ မံးနံးအဆၢကတီၢ်န့ၣ် အယီၢ်ဘၣ်ဟီၣ်လ၁်မ့ၣ်ပိၢ် တဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

ဖဲအ၀ဲယီၢ်ဘၣ်ဟီၣ်လ၁်မ့ၣ်ပိၢ်ဒီး မ့ၣ်ပိၢ် ပိၢ်ဖးထီၣ်တဘျီဃီ အ၀ဲကိးပသူဃ့တၢ်မၤစၢၤန့ၣ်လီၤ. သ၀ီဖိလၢ အအိၣ်ဖဲ မ--- သ၀ီပူၤတဖၣ် နၢ်ဟူပိ၁်ခွါတဂၤအံၤ ကိးပသူထီၣ်ဒီး အ၀ဲသ့ၣ်လဲၤဃုအီၤ လၢတၢ်ကဲထီၣ် သးတၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢမ့ၣ်ပိၢ် ပိၢ်ဖးထီၣ်အဃိ အခီၣ်ခံကပၤလၢၤ ဘၣ်ဒိ၀ဲနးနး ကလဲ၁်န့ၣ်လီၤ. အဆိ ကတၢၢ် သ၀ီဖိတဖၣ်က့ၤဆှၢအီၤလၢ အဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. ၀ံၤအလီၢ်ခံ သ၀ီဖိတဖၣ် လဲၤဆှၢအီၤဒီးသိၣ်လ့ၣ်ဆူ ပယီၤသုးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) သုးဒုးယၤတၢ်ဆါဟံၣ် လၢအအိၣ်ဖဲ ဖၣ်ပူၣ်၀့ၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအလဲၤတုၤလၢ တၢ်ဆါဟံၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံ တချူးတၢ်ကူစါယါဘျါအီၤဒံးဘၣ်န့ၣ် အသးသမူဟးထီၣ် ကွံ၁်၀ဲန့ၣ်လီၤ.  

 

တချူးတၢ်ကဲထီၣ်သးဒံးဘၣ်န့ၣ် ကညီဒီကလု၁်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA) ဒုးသ့ၣ်ညါဆိပ၁် သ၀ီဖိ လၢအအိၣ်ဖဲ မ--- သ၀ီ ဘၣ်ဃးမ့ၣ်ပိၢ်တၢ်ဆီလီၤသး ဖဲဟီၣ်က၀ီၤဖဲန့ၣ်လီၤ. SAC ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ် (LIB) နီၣ်ဂံၢ် (၄၃၄) ဟ့ၣ်ပလီၢ်စ့ၢ်ကီးသ၀ီဖိလၢ အသုတဟးထီၣ်ဟးလီၤလၢသ၀ီချၢတဂ့ၤ မ့ၢ်လၢမ့ၢ်ပိၢ်တဖၣ် အိၣ်ဆီလီၤသးဖဲ ဟီၣ်က၀ီၤဖဲန့ၣ်ပူၤ အဃိန့ၣ်လီၤ. သန၁်က့ ဘၣ်ဃးတၢ်ဆီလီၤမ့ၣ်ပိၢ်အလီၢ်န့ၣ် တၢ်ပနီၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါလီၤတံၢ်လီၤဆဲး တအိၣ်နီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. သ၀ီဖိအိၣ်ဖဲ မ---သ၀ီတဖၣ် န၁်၀ဲ လၢ မ့ၣ်ပိၢ်လၢအပိၢ်ဖးထီၣ်၀ဲအံၤန့ၣ် မ့ၢ်KNLA သုးပာ်လီၤ၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

သ၀ီဖိလၢအအိၣ် မ--- သ၀ီပူၤတဖၣ် တထီၣ်ဘၣ် မ့ၣ်ပိၢ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ် တၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်နီတဘျီဘၣ်ဒီး လၢသ၀ီပူၤစ့ၢ်ကီး ပှၤတဟဲဟ့ၣ်တၢ်မၤလိနီတဘျီဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢန့ၣ်အမဲ၁်ညါ သ၀ီဖိတဖၣ် အတၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်ဃး မ့ၣ်ပိၢ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ် အိၣ်စှၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤအိၣ်လၢသ၀ီပူၤအါတက့ၢ် ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်လဲၤဃုအီၣ်ဃၤအီၣ်တၢ်လၢပှၢ်ပူၤ လၢအ၀ဲသ့ၣ်တၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးမူအဂီၢ်အဃိ တၢ်ပာ် လီၤမ့ၢ်ပိၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်အဂီၢ်ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ.

 

သ၀ီဖိလၢအဘၣ်ဒိဒီးမ့ၣ်ပိၢ်တဂၤအံၤ စူၢ်ကွံ၁်သး၀ံၤအလီၢ်ခံ အမါဒီး အဖိမုၣ်သးနံၣ်အိၣ် ၁၅နံၣ် အိၣ်တ့ၢ်၀ဲ န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢတၢ်ဟးထီၣ်က့ၤလီၤဒီး တၢ်ဃုဖံးအီၣ်မၤအီၣ်တၢ်ကီခဲအဃိ ဟံဖိဃီဖိအံၤ ဘၣ်သဂၢၢ်ဒီး တၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူတၢ်ဂ့ၢ်ကီန့ၣ်လီၤ. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ သ၀ီဖိလၢအဘၣ်ဒိဒီး အစူၢ်ကွံ၁်သးခီဖျိဟီၣ် လာ်မ့ၣ်ပိၢ်တဖၣ် အဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢအအိၣ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်တဖၣ် တဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆီၣ် ထွဲမၤစၢၤလၢတၢ်ကရၢ ကရိအိၣ်နီတဖုဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

မ--- သ၀ီဖိတဖၣ် ပ၁်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီး၀ဲလၢ ခီဖျိလၢမ့ၣ်ပိၢ် ပိၢ်ဖးထီၣ်အဃိ အ၀ဲသ့ၣ်ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် သံ၀ဲအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤဒီး တၢ်ခးလီၤကျိချံပှၢ်သၣ်လၢ ကျဲဖဲဖၣ်ပူၣ်ဒီးကမးမိၢ်၀့ၢ် အဘၢၣ် စၢၤအဃိ သ၀ီဖိတဖၣ်ကဟးထီၣ်က့ၤလီၤလၢ ဟီၣ်က၀ီၤပူၤအဂီၢ် အ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်ပျံၤဘၣ်ဖုးတၢ် အါထီၣ်၀ဲ န့ၣ်လီၤ.

 

(၄) ပတီၢ်တပတီၢ် - တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါႇ ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲး တၢ်ယာ်လၢ ပကသူတၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ပှၤလၢအဟ့ၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤ ဟ့ၣ် KHRG အခွဲးလၢ ကသူတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ.

Thu, 24 Feb 2022

Footnotes: 

[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲ လါယနူၤအါရံၤ ၂၀၂၂ နံၣ် အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢဟ့ၣ် ထီၣ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤၦၤမၤသကိးတၢ်တဂၤ ဖဲ မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ လၢကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG လၢကမၤနီၣ် မၤဃါတၢ်မၤဘၣ်ဒိၦၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ် ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အမံၤႇ တၢ်ဂီၤဒီး အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤလီၤဘၢအီၤ လၢအဝဲနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ် ကျိၤလၢ တၢ်ကွဲးၡဲပၠးအါထီၣ်အီၤ ဖဲပနိကဝီၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် KHRG အတၢ်ကွဲးၡဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်လီၤ.
 

Related Readings