တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါဖုၣ်တဘ့ၣ်အံၤ ဘၣ်ဃး တၢ်ကဲထီၣ်တ့ၢ်အသးဖဲ မူကီၢ်ဆၣ်, ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ် ဖဲလါ ယူၤလံ ၁၂သီ, ဒီးလါယူၤလံ ၁၆သီ, ၂၀၂၁ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. လီၢ်က၀ီၤသ၀ီဖိတဂၤအံၤ ခီဖျိအဆှၢ၀ဲ ပှၤလၢအပၣ်ဃုာ် ပၣ်ဂီၢ်လၢ ကမျၢၢ်တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤထီဒါသုးမီၤစိရိၤ CDM တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတဖၣ် ဒ်သိးကလဲၤထီၣ်၀ဲ ဂံၢ်ခီၣ်ထံးသုးတၢ် မၤလိလၢ ကညီဒီကလုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် KNLA အသုးကလၢၤဟီၣ်က၀ီၤဒီး ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးက ရၢ SAC တဖၣ်ဆိကမိၣ်တယာ်၀ဲလၢ အမၤပိၢ်ထီၣ်တၢ် မ့တမ့ၢ် အသူတၢ်လၢအပိၢ်ထီၣ်သ့သ့ၣ်တဖၣ်အဃိ SAC ဟဲ ဖီၣ်ကွံာ်အီၤန့ၣ်လီၤ. ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ KNU ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် မၣ်လိာ်၀ဲ SAC သ၀ီသးပှၢ်လၢကဟဲ ထံၣ်လိာ်သးဒီးအ၀ဲသ့ၣ် ဒ်သိးကသံကွၢ်သံဒိးအီၤဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဖီၣ်သ၀ီဖိအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် KNU ပှၤဘၣ်မူ ဘၣ်ဒါတဖၣ် တဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်စံးဆၢ (တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢ SAC သ၀ီသးပှၢ်အအိၣ်နီတမံၤဘၣ်အဃိဒီး) လီၢ်က၀ီၤ KNU ကရူၢ်ခိၣ်ဒီး KNLA သုးခိၣ်ခံဂၤ လဲၤဖီၣ်၀ဲ SAC သ၀ီသးပှၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဖဲအ၀ဲသ့ၣ်ဟဲက့ၤဆူ KNLA အ သုးကလၢၤအခါ SAC သုးတဖၣ် ခိးခးအ၀ဲသ့ၣ်လၢကျဲန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ခိးခးအကတီၢ် SAC ခးဘၣ်သ၀ီဖိလၢ အလဲၤ ပိာ်အ၀ဲသ့ၣ်အခံအကျါတဂၤ ဘၣ်ဒီးကျိအဃိသံကွံာ်၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.[1]

 

ဖဲလါယူၤလံ ၁၂ သီ, ၂၀၂၁ နံၣ်န့ၣ် SAC  ခီၣ်သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ်(၆၀) အသုး လၢအအိၣ်ဆီလီၤအသးဖဲ သၣ် ဘိၣ်သုးကလၢၤဖဲလၢၢ်ဒိၣ်၀့ၢ်တဖၣ် ဟဲဖီၣ်၀ဲလီၢ်က၀ီၤသ၀ီဖိ စီၤစ--- လၢအသးနံၣ်အိၣ် ၄၀ တဂၤအံၤ ဖဲ အ---သ၀ီ, ထံလီၤဃံၤကရူၢ်, မူကီၢ်ဆၣ်, ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. အ၀ဲဘၣ်တၢ်ဖီၣ်န့ၢ်အီၤ ခီဖျိအဆှၢ ၀ဲပှၤလၢအပၣ်ဃုာ်ပၣ်ဂီၢ်လၢ CDM တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတဖၣ်ဆူ KNLA အသုးကလၢၤဒီး SAC ဆိကမိၣ်တ ယာ်၀ဲလၢ အမၤပိၢ်ထီၣ်တၢ် မ့တမ့ၢ် အသူတၢ်မၤပိၢ်ထီၣ်တၢ်အဃိလီၤ. စးထီၣ်လၢ သုးဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ထံကီၢ် တၢ်စိတၢ်ကမီၤ၀ံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် အ၀ဲဆှၢ၀ဲပှၤသးစၢ်လၢသ၀ီပူၤ ဖဲ KNU တၢ်ပၢအပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ လၢဟီၣ်က၀ီၤ လၢတၢ်ပၢသဃဲၤခံဖုအပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ ဆူ KNLA အသုးကလၢၤဟီၣ်က၀ီၤ ဒ်သိးကထီၣ်၀ဲအသီ (၁၀) ဂံၢ်ခီၣ် ထံးသုးတၢ်မၤလိ လၢတၢ်ဒီသဒၢလီၤနီၢ်ကစၢ်သးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.  ဖဲန့ၣ်အကျါ ပၣ်ဃုာ်ဒီးပှၤလၢအပၣ်ဃုာ် ပၣ်ဂီၢ်လၢ CDM တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤစ--- အကၠီစံး၀ဲဒၣ်လၢ စီၤစ--- ပၣ်ဃုာ်ပၣ်ဂီၢ်လၢ တၢ် မၤပိၢ်ထီၣ်တၢ်အကျါန့ၣ် အ၀ဲတနာ်၀ဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးအ၀ဲတဲအါထီၣ်၀ဲလၢ ယဆိမိၣ်လၢအ၀ဲဘၣ်တၢ်ပာ် တၢ်ကမၣ်လၢအလိၤ ခီဖျိအ၀ဲထီၣ်ဘၣ်၀ဲဂံၢ်ခီၣ်ထံးသုးတၢ်မၤလိလၢအပူၤကွံာ်အဃိန့ၣ်လီၤ. လၢအခီၣ် ထံးဖဲတၢ်ဖီၣ် စီၤစ--- ၀ံၤအလီၢ်ခံ အဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီးအသကိးတဖၣ် ဆဲးကျိးအီၤန့ၢ်ဘၣ်ဆၣ် စးထီၣ်ဖဲလါ ယူၤလံ ၁၇သီ, ၂၀၂၁ နံၣ်န့ၣ် ပှၤဆဲးကျိးအီၤတန့ၢ်နီတဂၤလၢၤဘၣ်အဃိဒီး အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် ဘၣ်ယိၣ် န့ၢ်တၢ်လၢ အ၀ဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ်တၢ်ပာ်ဖျါလၢ လါအီကူး ၇သီ, ၂၀၂၁ နံၣ်အသိးန့ၣ် စီၤစ--- အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် လဲၤဆှၢန့ၢ်အီၤတၢ် အီၣ်တၢ်အီဒီးကသံၣ်ကသီတဖၣ်လၢအဂီၢ်န့ၢ်၀ဲဘၣ်ဆၣ် ထံၣ်လိာ်သးဒီးအီၤတန့ၢ်၀ဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ခဲအံၤ အ ၀ဲဘၣ်အိၣ်၀ဲလၢတီအူ၀့ၢ်ဃိာ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဂ့ၢ်၀ီလၢတၢ်လိာ်ဘၢလိာ်ကွီၢ်အီၤလၢအခီၣ်ထံးတခါအံၤန့ၣ် ဘၣ် တၢ်ဆီတလဲက့ၤအီၤ ဒီးခဲအံၤဘၣ်တၢ်လိာ်ကွီၢ်က့ၤအီၤလၢ တၢ်စံၣ်ညီၣ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီ အဆၢဖိ ၅၀၅ (က) န့ၣ်လီၤ. အ၀ဲဘၣ်တၢ်ပာ်ဃုာ်အီၤတပူၤဃီဒီး ပှၤအဂုၤဂၤလၢဘၣ်တၢ်ဖီၣ်ဒီးလိာ်ကွီၢ်အီၤလၢ တၢ်စံၣ်ညီၣ် တၢ်သိၣ်တၢ်သီအဆၢဖိလၢအဒ်သိးသိးတဖၣ် ဒီးတၢ်ပာ်လီၤဆီအီၤဒီး ပှၤလၢဘၣ်တၢ်လိာ်ကွီၢ်အီၤလၢ တၢ် မူးတၢ်ရၢ်လၢအဂုၤဂၤလၢအလီၤဆီဒီးအီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်စံၣ်ညီၣ်လိာ်ဘၢလိာ်ကွီၢ်တဖၣ် ဘၣ်တၢ်ပာ်ပ တုာ်အီၤတစိၤတလီၢ် (အဃိ အ၀ဲကလဲၤဘၣ်လၢ ကွီၢ်ဘျီၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ကပျၢ်လီၤကွံာ်အီၤဆံးယံာ်လဲၣ် န့ၣ် တၢ်ကစီၣ်တဖျါနီတမံၤဘၣ်). အကၠီဂုာ်ကျဲးစၢး ဒ်သိးအ၀ဲကထူၣ်ဖျဲးထီၣ်ဘၣ်၀ဲအဂီၢ် ဒီးအ၀ဲ (အကၠီ) ထံၣ်လိာ်သးဒီး နၣ်သၤကွ့သ၀ီပၢၤကီၢ် ဘၣ်ဆၣ် အါန့ၢ်အန့ၣ် တၢ်အဂုၤဂၤလၢ အဟံၣ်ဖိဃီဖိမၤ၀ဲသ့န့ၣ် တအိၣ်နီတမံၤလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

ခီဖျိသ၀ီဖိတဂၤ ဘၣ်တၢ်ဖီၣ်န့ၢ်အီၤအဃိ ဖဲလါယူၤလံ ၁၂သီ, ၂၀၂၁ နံၣ် အဟါန့ၣ် လီၢ်က၀ီၤ KNU ပှၤ ဘၣ်မူဘၣ်ဒါလၢ မူကီၢ်ဆၣ်တဖၣ် မၣ်လိာ်၀ဲ ထံလီၤဃံၤ သ၀ီသးပှၢ် ရှံးသ့ လၢ SAC ပာ်လီၤဃာ်၀ဲတဂၤ အံၤ ကဟဲထံၣ်လိာ်သးဒီးအ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. အ၀ဲသ့ၣ်မၢ အတၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီးအ၀ဲသ့ၣ် ဖဲလါယူၤလံ ၁၃သီ, ၂၀၂၁ နံၣ် ဒ်သိးကသံကွၢ်သံဒိး ဘၣ်ဃးတၢ်ဖီၣ်သ၀ီဖိအဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ. KNU တၢ်မၤကရူၢ်နဲၣ်ရွဲၣ် လၢအဟံးန့ၢ်မူဒါလၢ ခိသွဲဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အဂုၤဂၤတဂၤအံၤ မၣ်လိာ်အီၤ (SAC သ၀ီသးပှၢ်) ခံဘျီ သၢဘျီညါ ဘၣ်ဆၣ် အ၀ဲ (ရှံးသ့) တလဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီးအီၤဘၣ်. အဃိ ဖဲလါယူၤ ၁၆သီ, ၂၀၂၁ နံၣ် အနၤန့ၣ် KNLA သုးဒ့ခိၣ်ခံ စီၤ၀ါလိၣ် တၢ်မၤကရူၢ်နဲၣ်ရွဲၣ် ပဒိၣ်စီၤကွၢ်လၢ် ဒီးသုးဆှ့ၣ်ခိၣ် စီၤကီၢ်ဆၢ လဲၤဆူထံလီၤ ဃံၤသ၀ီဒီးသိလ့ၣ်ယီၢ် (ဆဲၣ်ကဲး) ဒ်သိးကလဲၤဖီၣ်၀ဲ SAC ထံလီၤဃံၤသ၀ီသးပှၢ် ရှံးသ့ ဖဲထံလီၤဃံၤသ၀ီ, ထံလီၤဃံၤကရူၢ်, မူကီၢ်ဆၣ်န့ၣ်လီၤ. သ၀ီဖိခံဂၤလဲၤပိာ်စ့ၢ်ကီးအ၀ဲသ့ၣ်အခံန့ၣ်လီၤ. သ၀ီဖိအကျါတဂၤ လၢအအိၣ်ဖဲ အ--- သ၀ီဒီးအဂၤတဂၤန့ၣ်အိၣ်လၢ ဒ--- သ၀ီန့ၣ်လီၤ. ဖဲအ၀ဲသ့ၣ်ဟဲက့ၤလၢကျဲ လၢက က့ၤဆူ KNLA အသုးကလၢၤအခါ အ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်သဂၢၢ်ဒီး SAC ခီၣ်သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ် (၆၀) သုးဖိ ၂၅ ဂၤလၢ အဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲအီၤလၢ သုးရ့ၣ်ခိၣ် စ့ၤယၣ်လ့တဖုအံၤ ဟဲဒီးသုးသိလ့ၣ် ၂ ခိၣ်ဖဲဟီၣ်ခိၣ်ဂီၤဒီးလၢၢ် ဒိၣ်ကျဲဖးဒ့န့ၣ်လီၤ. ကဘၣ်ဖဲ ဟါခီ ၈ နၣ်ရံၣ်တခီအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. SAC သုးသ့ၣ်တဖၣ် ခးစိဃီၤအ၀ဲ သ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. (ဘၣ်ဆၣ် KNLA သုးခိၣ်တဖၣ် ခးဆၢအ၀ဲသ့ၣ်ဧါ တခးဧါန့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ဘၣ်). ဒ် သ၀ီဖိတဖၣ်အပာ်ဖျါ၀ဲအသိး SAC သ၀ီသးပှၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိအံၤ တဲဘၣ်၀ဲဒၣ် SAC လၢ KNU တဖၣ် က့ၤကိး၀ဲသ၀ီသးပှၢ်ဆူ KNLA အသုးကလၢၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ခးကဲထီၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် SAC သ၀ီသးပှၢ် အံၤ ဃ့ၢ်ထူၣ်ဖျဲးကွံာ်၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. (ဒ်ဟီၣ်က၀ီၤတၢ်ပာ်ဖျါအသိး ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သး၀ံၤ အလီၢ်ခံတနံၤန့ၣ် SAC သ၀ီသးပှၢ်အံၤ  ဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ ဟီၣ်က၀ီၤအံၤအပူၤန့ၣ်လီၤ). KNLA သုးခိၣ်တဖၣ် KNU ကရူၢ်နဲၣ် ရွဲၣ်ဒီးသ၀ီဖိတဂၤန့ၣ် ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးကွံာ်အသးန့ၢ်ဘၣ်ဆၣ်ဒီး အ၀ဲသ့ၣ်အသိလ့ၣ်ယီၢ်တဖၣ် အိၣ်တ့ၢ်ကွံာ်၀ဲဖဲ ကျဲဖးဒ့န့ၣ်လီၤ. သ၀ီဖိလၢအဂၤတဂၤ စီၤဘ--- လၢအသးနံၣ်အိၣ် ၄၀ လၢအအိၣ်ဖဲဒ--- သ၀ီအံၤန့ၣ် SAC ခးဘၣ်အသးနါပှၢ်အဃိ သံကွံာ်၀ဲဖဲမုၢ်နၤခီ ၁၁ နၣ်ရံၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. အမါဒီးအဖိယဲၢ်ဂၤ အိၣ် တ့ၢ်၀ဲန့ၣ်လီၤ. အမါအံၤ အိၣ်ဒီးသးတၢ်ဆါ ဒီးတၢ်ထီၣ်အီၤတလီၢ်လီၢ်အဃိ ကဲထီၣ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ အ၀ဲဒၣ်ကဘၣ်ကွၢ်လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ်က့ၤအဖိတဖၣ် ထဲလၢအနီၢ်ကစၢ်တဂၤဧိၤန့ၣ်လီၤ.

ဖဲလါယူၤလံ ၂၀ သီ, ၂၀၂၁ နံၣ်န့ၣ် လီၢ်က၀ီၤခိၣ်နၢ်တဖၣ် ကရၢကရိဒီးခူၣ်လီၤဘါဘၢကွံာ်အီၤ ဒီးမၤန့ၢ်၀ဲ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်အလၢၢ်ထူၣ်လၢ စီၤဘ--- အဂီၢ် ဖဲမီလ့တၢ်လီၢ်, ပျံထၣ်ကရူၢ်, မူကီၢ်ဆၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သ့ၣ်နီၣ် အလၢၢ်ထူၣ်အံၤ ပာ်ဖျါ၀ဲလၢ အ၀ဲမ့ၢ်မၤထူရၤလၢ အပှၤကလုာ်အဂီၢ်ဒီးမ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢ အဒုးတၢ်လၢကဒိး န့ၢ်ဘၣ်၀ဲ တၢ်န့ၢ်ပၢလီၤသးဒီးကမၤလီၤမာ်ကွံာ်၀ဲ SAC သုးမီၤစိရိၤတၢ်စိတၢ်ကမီၤအံၤန့ၣ်လီၤ.

Tue, 31 Aug 2021

Footnotes: 

[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲ လါယူၤလံ ၂၀၂၁ နံၣ် အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢဟ့ၣ် ထီၣ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤပှၤမၤသကိးတၢ်တဂၤ ဖဲချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ လၢကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG လၢကမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်မၤဘၣ်ဒိပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ် ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တ ဖၣ်အမံၤ, တၢ်ဂီၤဒီး အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤလီၤဘၢအီၤ လၢအဝဲနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ် လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢတၢ်ကွဲးရှဲပၠးအါထီၣ်အီၤ ဖဲပနိကဝီၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် KHRG အတၢ်ကွဲးၡှဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ် လီၤ.

Related Readings