တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤပာ်ဖျါဝဲ ဖဲလါယနူၤအါရံၤ ၈သီႇ ၂ဝ၂၁နံၣ်န့ၣ် ဖိသၣ်ပိာ်ခွါလၢ အသးနံၣ် အိၣ် ၁၂နံၣ်တဂၤ ယီၢ်ဘၣ်ဝဲဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်ဖဲ တမီးဒီးကရူၢ်ႇ သထူၣ်ကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. အခီၣ်လၢအစ့ၣ်တကပၤဖျိးကွံာ် ခီဖျိတၢ်ပိၢ်ထီၣ်အဃိႇ ဒီးအခီၣ်ကံၣ်ဒုၣ်လၢအထွဲတပၤစ့ၢ်ကီး ဘၣ်ဒိဝဲန့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအံၤ ဘၣ်အိၣ်လၢ လီၢ်ကဝီၤကသံၣ်ဒၢး သၢသီလၢတၢ်ကူစါယါဘျါအဂီၢ်ႇ ဒီးလၢခံ ဘၣ်တၢ်က့ၤဆှၢအီၤဆူ အသဝီဒၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. မ့ၣ်ပိၢ်အံၤ မ့ၢ်ကညီဒီကလုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA) အ မ့ၣ်ပိၢ်လၢအဒိးလီၤပာ်ဃာ်ဝဲလၢ ကဒီသဒၢကီၢ်ပယီၤသုးပဒိၣ်တဖၣ် အတၢ်ဟဲနုာ်လီၤဟူးဂဲၤအါထီၣ်လၢ လီၢ် ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ.[1]

 

(၁)    တပတီၢ် - တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်တၢ်ပိၢ်ဖးထီၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါယနူၤအါရံၤ ၈သီႇ ၂ဝ၂၁နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီႇ ကရူၢ်ႇ ကီၢ်ဆၣ်ႇ ကီၢ်ရ့ၣ်)

အ---သဝီႇ တမီးဒီးကရူၢ်ႇ သထူၣ်ကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

စီၤဘ---

သးနံၣ်

၁၂

မုၣ်ခွါ 

ခွါ

ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်

တအိၣ်

 တၢ်ဟံးမူဒါ / လီၢ်လၤ

ကၠိဖိ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ 

အ---သဝီႇ သထူၣ်ကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ        

လီၢ်လၤ

သုးကျိၤ / သုးရ့ၣ် /  သုးတြိၤ

အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ / သုးကလၢၤ 

အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

KNLA  သုးက့ (၁), သုး ရ့ၣ် (၂) မ့တမ့ၢ် ကညီဂၢၤသးကရၢ (KNDO)

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

 

(၂) ပတီၢ်တပတီၢ်-တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

တၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤဘၣ်တၢ်ဒိးန့ၢ်အီၤလၢ ကညီပိာ်မုၣ်ကရၢ (KWO) အနဲၣ်ရွဲၣ်လၢအအိၣ်ဖဲ သထူၣ်ကီၢ်ဆၣ်အ ပူၤန့ၣ်လီၤ.

ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ၦၤဟ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်အံၤ တိစၢၤမၤစၢၤဝဲ ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအံၤ အဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢတၢ်ကဲထီၣ်သးဝံၤအလီၢ်ခံ ဒီးရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤန့ၢ်ဝဲ တၢ်လဲၤတၢ်က့ၤလၢ ကသံၣ်ဒၢးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

 

(၃) ပတီၢ်တပတီၢ် - ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

ဖဲလါယနူၤအါရံၤ ၈သီႇ ၂ဝ၂၁နံၣ်ႇ ဂီၤခီ ၈နၣ်ရံၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်ႇ စီၤဘ---ႇ ပိာ်ခွါဖိလၢအသးနံၣ်အိၣ် ၁၂နံၣ်တဂၤ လၢအအိၣ်ဖဲ အ---သဝီႇ တမီးဒီးကရူၢ်ႇ သထူၣ်ကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်တဂၤအံၤ ယီၢ်ဘၣ်ဝဲဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် ဖဲအလဲၤမၤန့ၢ်ဝဲ သ့ၣ်တဝံးအဘ့ၣ်လၢၦၢ်လၢ်ကျါ လၢအယံၤဒီးအသဝီသၢမံးလာ်ႇ ဒီး အဝဲလဲၤဃုာ်ဝဲဒီး သဝီဖိလၢအဂုၤအဂၤတဖၣ်အခါန့ၣ်လီၤ. အခီၣ်လၢအစ့ၣ်တကပၤဖျိးဝဲခီဖျိတၢ်ပိၢ်ထီၣ်ဖး ဒိၣ်အဃိလီၤ. ဒီးအဝဲအခီၣ်ကံၣ်ဒုၣ်လၢအထွဲတပၤစ့ၢ်ကီး ဘၣ်ဒိဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

တၢ်ကဲထီၣ်သးဝံၤအလီၢ်ခံႇ သဝီဖိလၢအလဲၤဃုာ်ဒီးအီၤတဖၣ် ဟဲက့ၤစိာ်က့ၤအီၤဆူသဝီပူၤန့ၣ်လီၤ. လၢလီၢ် ခံဖဲတနံၤဃီန့ၣ်ႇ ဘၣ်တၢ်ဆှၢအီၤဆူကညီဆူၣ်ချ့မၤစၢၤဝဲၤကျိၤ (KDHW) အကသံၣ်ဒၢးလၢအအိၣ်ဖဲ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်ဝဲၤဒၢး လၢတၢ်ကူစါယါဘျါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်က့ၤဆှၢအီၤဆူအသဝီ ဖဲအအိၣ် လၢကသံၣ်ဒၢးသၢသီဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. စီၤဘ---အံၤ မ့ၢ်ဖိၣ်ဃဲတဂၤန့ၣ်လီၤ. (အမိၢ်သံဝံၤအလီၢ်ခံ အပၢ်ပာ်တ့ၢ်ကွံာ်အီၤန့ၣ်လီၤ). ခဲအံၤအဝဲအိၣ်ဒီး အမုၢ်ဂၢ်မုၣ်ကမဲတဂၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်အမုၢ်ဂၢ်စ့ၢ်ကီး ဘၣ်ကျဲး စၢးဂဲၤလိာ်လၢတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအံၤ တဟ့ၣ်ဘၣ်ဝဲကသံၣ်ပှ့ၤနီတ ဘးဘၣ်. အဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး ကျိၣ်စ့တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤလၢ လီၢ်ကဝီၤဒူဖိသဝီဖိတဖၣ်ႇ ကီၢ်ဆၣ်ခိၣ်နၢ် တဖၣ်ဒီး KWO အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲကျိၣ်စ့ခဲလၢာ် ၃၅ဝႇဝဝဝ ကၠးန့ၣ်လီၤ. 

 

ခီဖျိစီၤဘ---အမုၢ်ဂၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ အကလဲၤဆှၢဝဲအီၤဆူ ကသံၣ်ဒၢးအဃိဒီးႇ KNU ကသံၣ်သရၣ်ဟဲဒီးကွၢ်ထွဲဝဲအတၢ်အိၣ်သးလၢ အ---သဝီထီဘိန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါမးၡး ၄သီႇ ၂ဝ၂၁နံၣ်န့ၣ်ႇ အဝဲဘျါ က့ၤဝဲဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲတဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်ဆါလၢအဂုၤအဂၤနီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. 

 

မ့ၣ်ပိၢ်လၢအပိၢ်ထီၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ဒိးလီၤအီၤလၢ KNDO  သုးက့ (၁), သုးရ့ၣ် (၂) မ့တမ့ၢ် အမၤသကိးတၢ်ဒီး KNDO န့ၣ်လီၤ. ဖဲလါယနူၤအါရံၤ ၁သီႇ ၂ဝ၂၁နံၣ်န့ၣ်ႇ KNLA  ဒုးသ့ၣ်ညါဝဲ လီၢ်ကဝီၤဒူဖိသဝီဖိတဖၣ် လၢ အဝဲသ့ၣ်ဒိးလီၤဝဲမ့ၣ်ပိၢ်လၢၦၢ်ကျါန့ၣ်လီၤ. KNLA ဟ့ၣ်ပလီၢ်ကဒီးဒူဖိသဝီဖိတဖၣ် အသီတဝီ ဖဲလါယနူၤအါရံၤ ၇သီႇ ဟါခီဒီး လါယနူၤအါ ရံၤ ၈သီႇ ၂ဝ၂၁နံၣ် ဂီၤခီန့ၣ်လီၤ. ဒ် KWO နဲၣ်ရွဲၣ်လၢသထူၣ်ကီၢ် ဆၣ်ပာ်ဖျါဝဲအသိးႇ သဝီဖိတဖၣ်ထံၣ်ဝဲ KNLA သုးဖိတဖၣ်လၢၦၢ်လၢ်ကျါ ဖဲအလဲၤမၤန့ၢ်ဝဲ သ့ၣ်တဝံးဘ့ၣ် လၢတချုးလၢတၢ်ကဲထီၣ်သးတနံၤန့ၣ်လီၤ. 

 

ဖဲလါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၂ဝ၂ဝနံၣ် ဘူးကလၢၤန့ၣ်ႇ သုးပဒိၣ်တဖၣ် ဆှၢအါထီၣ်ဝဲအသုးဖိတဖၣ် ဒီးဟးဝ့ၤဝီၤအါ ထီၣ်လၢဟီၣ်ကဝီၤပူၤ ဒီးခးလိာ်သးတဘျုးဘျီဒီး KNLA ဖဲမုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်မၤ ကမၣ်ဝဲ NCA တၢ်ပတုာ်တၢ်ခးအဆၢဖိ ၅(ဂ) လၢအပာ်ဖျါဝဲလၢ ၦၤဆဲးလီၤစုမုၢ်ကျၢၢ်တဖၣ် “ကဘၣ်ဟး ဆှဲးဝဲတၢ်ဆှၢအါထီၣ်ဝဲသုးမုၢ်သံၣ်ဘိဂံၢ်ဘါလၢ လီၢ်ကဝီၤတဖၣ်လၢ အပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်ပတုာ်တၢ်ခးအပူၤ အါန့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်အါထီၣ် တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.”

 

သုးပဒိၣ်မၤအါထီၣ်အတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအဃိ KNLA လၢအအိၣ်လၢသုးက့ (၁), သုးရ့ၣ် (၂)တဖၣ် ဘၣ်ဒိး လီၤအါထီၣ်ဝဲဒၣ် ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် ဒ်သိးကဒီသဒၢဝဲသုးပဒိၣ်တဖၣ် အတၢ်ဟဲနုာ်လီၤဟူးဂဲၤလၢတၢ်လီၢ်တနီၤ နီၤန့ၣ်လီၤ. (ဒ်ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG ပျီပူၤၦၤမၤတၢ်ဖိတဂၤပာ်ဖျါဝဲအသိးႇ သုးပဒိၣ်သုးတဖၣ် ဟူးဂဲၤအါဝဲလၢၦၢ်ပူၤ ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးအလီၢ်န့ၣ်လီၤ). တၢ်ဒိးလီၤအါထီၣ်ဝဲ မ့ၣ်ပိၢ်အသီတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်မၤက မၣ်ဝဲ NCA  အဆၢဖိ ၅(က) ဒီးလၢအဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး တၢ်ဘျၢခိၣ်သ့ၣ် ၈(က) န့ၣ်လီၤ.

 

(၄) ပတီၢ်တပတီၢ် - တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါႇ ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲး တၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ် ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအံၤ အမုၢ်ဂၢ်အံၤ ဟ့ၣ် KHRG လၢကသူဝဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

Fri, 05 Mar 2021

Footnotes: 

[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲ လါယနူၤအါရံၤ ၂ဝ၂၁နံၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤၦၤမၤသကိးတၢ်တဂၤ ဖဲဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ လၢကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG လၢကမၤနီၣ် မၤဃါတၢ်မၤဘၣ်ဒိၦၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ် ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အမံၤႇ တၢ်ဂီၤဒီး အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤလီၤဘၢအီၤ လၢအဝဲနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ တၢ်ကွဲးၡဲပၠးအါထီၣ်အီၤ ဖဲ ပနိကဝီၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် KHRG အတၢ်ကွဲးၡဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်လီၤ.

Related Readings