တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤပာ်ဖျါဝဲ တၢ်ဖီၣ်ဆူၣ်မၤတရီတပါအဂ့ၢ်တခါလၢ အကဲထီၣ်အသးလၢ      နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ် ဖဲလါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၂၆ သီႇ ၂ဝ၂ဝ နံၣ်အနံၤန့ၣ်လီၤ. အူမီၤည့ ဖီၣ်ဆူၣ်ဝဲ နီၢ်ဂ---လၢ အသးအိၣ် ၂၁ နံၣ်ဝံၤ သမၢဝဲအတၢ်ကမၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်သးဝံၤအလီၢ်ခံ နီၢ်ဂ---က့ၤလၢ ဟံၣ်ဒီး တဲဘၣ်အဝၤလၢတၢ်ကဲထီၣ်အသးအခါ အဝၤမၤဒၢၣ်အီၤခံထံၣ်လၢအမဲာ်သၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ တၢ်ဘှါၡဲအီၤတဝံၤဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တချုးတၢ်မၤတၢ်ဆၢတဲာ်ဒံးဘၣ်ဒီး ကညီဒီကလုာ်ပၢၤကီၢ်သုး (KNPF) ကဘၣ်မၤဒံးတၢ်သမံသမိး ဆူညါန့ၣ်လီၤ.[1]

 

(၁)    တပတီၢ် - တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

သွံၣ်ထံးမုၣ်ခွါတၢ်မၤပယွဲ

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၂၆ သီႇ ၂ဝ၂ဝ နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီႇ ကရူၢ်ႇ ကီၢ်ဆၣ်ႇ ကီၢ်ရ့ၣ်)

ဒ---သဝီႇ နိၣ်တၤဃီၤကရူၢ်ႇ နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ် ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

နီၢ်ဂ---

သးနံၣ်

၂၁

မုၣ်ခွါ 

မုၣ်

ကလုာ်

ကညီ

ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်

အိၣ်

 တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

တၢ်သူၣ်တၢ်ဖျး

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ခရံာ်ဖိ

တၢ်ဟံမူဒါ / လီၢ်လၤ

သ၀ီဖိ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ 

ဒ--- 

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ        

တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

ဒူသ၀ီ

အူမီၤည့

---

ဒ----

 

(၂)ပတီၢ်တပတီၢ်-တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

နိၣ်တၤဃီၤသဝီဖိတဲဘၣ်ယၤလၢတၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤန့ၣ်လီၤ. ယသ့ၣ်ညါတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဝံၤအလီၢ်ခံ ယလဲၤထံၣ် လိာ်သးဒီး နိၣ်တၤဃီၤသဝီခိၣ်နၢ်တဖၣ်ဒီး ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤန့ၣ်လီၤ.

ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ၦၤလၢဟ့ၣ်ယၤတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဒီး ၦၤလၢအသ့ၣ်ညါထွဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဖၣ်မ့ၢ် လီၢ်ကဝီၤသဝီခိၣ်နၢ်ဒီး ဒူသဝီကမံး တံာ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်သးဝံၤအလီၢ်ခံႇ ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ် နီၢ်ဂ---အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ တီၣ်ဖျါထီၣ်တၢ်ကဲ ထီၣ်သးဒီးအီၤဆူ လီၢ်ကဝီၤခိၣ်နၢ်တဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

(၃) ပတီၢ်တပတီၢ် - ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ် နီၢ်ဂ---တဲဖျါထီၣ်အီၤဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၂၆ သီႇ ၂ဝ၂ဝ နံၣ် ဖဲဟါခီ ၆း၃ဝ အဆၢကတီၢ် နီၢ်ဂ---လဲၤဟးဃၢ (တၢ်ဟးလီၢ်တအိၣ်အဃိ အဝဲဘၣ်လဲၤဝဲ ဆူတၦီာ်ကျါ) န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲလဲၤတုၤဖဲ သ့ၣ်ထူၣ်လၢအဟံၣ်ကပၤအခါ အဝဲနၢ်ဟူသ့ၣ်ဒ့သီၣ်လၢအလီၢ်ခံ (ဖဲအဟးဃၢအဆၢကတီၢ်)န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲကွၢ်လီၤအလီၢ်ခံအခါ အဝဲထံၣ် အူမီၤည့ဟဲဃီၤဆူအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် အူမီၤည့ဆီၣ်ဝဲပိာ်မုၣ်အံၤဆူ သ့ၣ်ထူၣ်ကပၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲကကိးပသူဒီးဃ့တၢ် မၤစၢၤအခါ အူမီၤည့ဖီၣ်တံၢ်ဃာ်အကိာ်ဘိဃံးဃံးဒီး တဲအီၤလၢ “ကိးပသူတဂ့ၤ. နမ့ၢ်ကိးပသူဒု ယကမၤ သံနၤ”. ဒ်ပျံၤတၤဆှုၣ်တီၤအိၣ်ဘူးဒီးသ့ၣ်တထူၣ်န့ၣ်ဒီး နီၢ်ဂ---ဘၣ်ယိၣ်လၢအူမီၤည့ကမၤသံအီၤအဃိ အဝဲကိးပသူဝဲတဘူၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. (ဒ်နီၢ်ဂ--- ပာ်ဖျါဝဲအသိး) အူမီၤည့ဖီၣ်ဆူၣ်အီၤဝံၤဘၣ်ဆၣ် တပျဲက့ၤ အီၤဒံးဘၣ်. အဝဲဟးဃုကွၢ်တၢ်တခါခါလၢ ကမၤဆါနီၢ်ဂ---န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် နီၢ်ဂ---ဆီၣ်ဖျိး အီၤဒီး က့ၤဃ့ၢ်ဆူအဟံၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

ဖဲနီၢ်ဂ---တဲဘၣ်အဝၤလၢတၢ်ကဲထီၣ်အသးအံၤဒီး အဝၤအသးဒိၣ်ထီၣ်တၢ်ဒီး မၤဒၢၣ်အီၤခံထံၣ် (လၢအ မဲာ်သၣ်)န့ၣ်လီၤ. ဖဲဟါလီၤခီဝဲန့ၣ်န့ၣ် နီၢ်ဂ---ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူ လီၢ်ကဝီၤသဝီခိၣ်နၢ်တဖၣ် ဒီးလၢခံ တၢ်ဖီၣ်ဝဲအူမီၤည့န့ၣ်လီၤ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ အူမီၤည့တအၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်ဝဲလၢ အမၤကမၣ်တၢ်န့ၣ်ဘၣ်. လၢခံတနံၤန့ၣ် တၢ်ဆှၢလီၤအူမီၤည့ဆူ ကညီဒီကလုာ်ပၢၤကီၢ်သုး (KNPF) ရူလၢ နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ လါအီးကထိဘၢၣ် ၂ သီ ၂ဝ၂ဝနံၣ်အနံၤန့ၣ် ပၢၤကီၢ်တဖၣ်သမံသမိးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဒီး ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖိ (ခီဖျိ ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်အီၤ) ဒီးဆဲးမၤဝဲတၢ်သမံသမိးအံၤဖဲ လါအီးကထိဘၢၣ် ၁၅ သီႇ ၂ဝ၂ဝ နံၣ်အနံၤတဘျီ ကဒီး (ခီဖျိတၢ်ဂ့ၢ်တဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးဘၣ်အဃိ) န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်သမံသမိးတၢ်အဆၢကတီၢ်ႇ အူမီၤည့ တအၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်ဝဲလၢ အဝဲဖီၣ်ဆူၣ်နီၢ်ဂ---ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ အဝဲတဲဝဲလၢ နီၢ်ဂ--- အသးလီၤပလိာ်ဒီးအီၤ (လၢကမံဃုာ်အီၤ)ဒီး အဝဲသ့ၣ်အဘၢၣ်စၢၤအိၣ်ဒီး တၢ်ဘၣ်ထွဲတနီၤလံအဃိ နီၢ်ဂ--- အသးလီၤပလိာ်လၢ ကမံဃုာ်ဒီးအီၤဒီး ဃ့ထံၣ်အီၤ (လၢတၢ်တဟါန့ၣ်)န့ၣ်လီၤ. အဝဲတဲစ့ၢ်ကီး ဝဲလၢ အဝဲမံဃုာ်ဘၣ်ဒီး နီၢ်ဂ--- သၢဘျီလံဒီး ခီဖျိနီၢ်ဂ--- တူၢ်လိာ်အီၤအဃိန့ၣ်လီၤ. 

 

ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ နီၢ်ဂ---တဲဝဲလၢ “ယတဘၣ်ထွဲ (မံဃုာ်) ဒီးနၤနီတဘျီဘၣ်. တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်ထဲတဘျီ လၢနဖီၣ်ဆူၣ်ယၤလီၤ.” ခီဖျိတၢ်ဂ့ၢ်တဖိးမံလိာ်သး(ၦၤမၤကမၣ်တၢ်ဒီး ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အတၢ်ကတိၤလီၤဆီ လိာ်သး) အဃိ တၢ်တဆၢတဲာ်ဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ လါအီးကထိဘၢၣ် ၁၆ သီႇ ၂ဝ၂ဝ နံၣ်အနံၤ န့ၣ် ဒူသဝီခိၣ်နၢ်ဒီး လီၢ်ကဝီၤကညီပိာ်မုၣ်ကရၢ(KWO) ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် ဆှၢဝဲ နီၢ်ဂ---ဆူ (KWO) တၢ်အိၣ်ကဒုအလီၢ်လၢကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ မ့ၢ်လၢအဝဲတဲလၢ တူၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်ပဲာ်အၢပဲာ်သီဒီးတၢ်ကွၢ်တလီၤ (လၢလီၢ်ကဝီၤသဝီဖိတဖၣ်အအိၣ်) တမုာ်ဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတၢ်ဘှါၡဲအီၤတဝံၤဝဲဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ် KNPF ပာ်ဖျါဝဲတခီ တၢ်ကမၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢခံ (ဆဲးမၤတၢ်သမံသမိးဝံၤအလီၢ်ခံ)န့ၣ်လီၤ.

 

(၄) ပတီၢ်တပတီၢ် - တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါႇ ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲး တၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ် ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢတၢ်ကသူအီၤလၢ တၢ်ရၤလီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

Mon, 23 Nov 2020

Footnotes: 

[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲ လါအီးကထိဘၢၣ် ၂ဝ၂ဝ နံၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ဆှၢဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤၦၤမၤသကိးတၢ်တဂၤ ဖဲ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ လၢကညီ ဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG လၢကမၤနီၣ် မၤဃါတၢ်မၤဘၣ်ဒိၦၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ် ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အမံၤႇ တၢ်ဂီၤဒီး အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤလီၤဘၢအီၤ လၢအဝဲနီၢ်ကစၢ် တၢ်ဘံၣ် တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ တၢ်ကွဲးၡဲပၠးအါထီၣ်အီၤ ဖဲ ပနိကဝီၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် KHRG အတၢ်ကွဲးၡဲ ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်လီၤ.

Related Readings