ဖဲလါမ့ၤ ၂ဝ၁၉ နံၣ်န့ၣ် မဲၢ်တရိးသဝီသးၦၢ် မၢဆူၣ်ဝဲသဝီဖိ ၈၇ ဂၤ လၢ က---တၢ်လီၢ်ႇ လၢအအိၣ်ဘူးဒီး လ---သဝီႇ မဲၢ်ကျီကရူၢ်ႇ ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ႇ လၢကသုးလီၢ်သုးကျဲဆူတၢ်လီၢ်အဂၤ မ့ၢ်လၢ ကီၢ်ပယီၤပဒိၣ် ဝဲၤကျိၤလၢ တၢ်သူၣ်တၢ်ဖျးႇ တၢ်ဘုၣ်တၢ်ဖီၣ်ဒီး တၢ်ဘှီထံကျိၤ ကဟဲတ့ထီၣ်ကျဲဖဲ ဟီၣ်ကဝီၤအံၤအပူၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ပိာ်ထွဲထီၣ်အခံႇ သဝီဖိတဖၣ်ဘၣ်တၢ် မၢဆူၣ်အီၤလၢကမၤလီၤၦီၢ်ကွံာ်အဟံၣ်အဃီဒီး ဃ့ၢ်အိၣ်က့ၤဆူၦၤသဝီဖိအဂၤအစံာ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲ လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၁၇ သီႇ ၂ဝ၁၉နံၣ်န့ၣ်ႇ သဝီဖိတဖၣ်က့ၤအိၣ်က့ၤဆိးက့ၤဆူ က---သဝီဘၣ်ဆၣ်ၦၤအဂၤအိၣ်ဒံးဝဲဖဲတၢ်တၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲဟီၣ်ကဝီၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါလၢတၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ် တဘှီထီၣ်န့ၢ်က့ၤဟံၣ်ဃီတၢ်အိၣ်ဆိးလီၢ်လၢ သဝီဖိလၢအက့ၤအိၣ်က့ၤဆိး ဆူသဝီပူၤတဖၣ်န့ၣ်အဂီၢ် ဒ်အအၢၣ်လီၤတ့ၢ်ဝဲအသိးဘၣ်.[1]

 

(၁) တပတီၢ် - တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

တၢ်သုးဆူၣ်လီၢ်ကျဲ လါမ့ၤ ၁သီ ၂ဝ၁၉နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါမ့ၤ ၁သီ ၂ဝ၁၉နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီႇ ကရူၢ်ႇ ကီၢ်ဆၣ်ႇ ကီၢ်ရ့ၣ်)

က---တၢ်လီၢ် (လၢအအိၣ်ဘူးဒီး လ---သဝီ), မဲၢ်ကျီကရူၢ်ႇ ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ႇ မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

မ စ---

သးနံၣ်

၄၃ နံၣ်

မုၣ်ခွါ 

မုၣ်

ကလုာ်

ပယီၤကလုာ်

ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်

အိၣ်

 တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

ၦၤမၤဒိးလဲတၢ်တနံၤဂီၢ်

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ပှၤဘါသီခါ

တၢ်ဟံမူဒါ / လီၢ်လၤ

-

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ 

လ--- သ၀ီ

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ        

လီၢ်လၤ

အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ / သုးကလၢၤ 

အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

အူအီၤမၠ့ၣ်ကၠဲၤ

မဲၢ်တရိးသဝီသးၦၢ်

မဲၢ်တရိးသဝီႇ မဲၢ်ကျီကရူၢ်ႇ ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ႇ မုၢ်တြီၢ်

အူခၠါည့အ့ႇ ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ခိၣ်

 

(၂)ပတီၢ်တပတီၢ်-တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

မ စ---ကိးဝဲၦၤမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်ကစီၣ်ဖိလၢအလဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီးအီၤဒီးသံကွၢ်သံဒိးအီၤန့ၣ်လီၤ.

ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ၦၤဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်မ့ၢ်ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်လၢအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲလီၤ.

 

(၃) ပတီၢ်တပတီၢ် - ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ် ၂၁သီ ၂ဝ၁၉နံၣ်ႇ ကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်အၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါလၢ (စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးနှင့်၊ ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာန) (၃) ဂၤဒီး မဲၢ်တရိးသဝီသးၦၢ်-အူအီၤမၠ့ၣ်ကၠဲၤႇ ဟဲဆူ က---သဝီ ဒ်သိးကဃိထံ ကွၢ်ဟီၣ် ကဝီၤလၢတၢ်တ့ထီၣ်ကျဲအဂီၢ်လီၤ. တၢ်တ့ထီၣ်ကျဲအံၤအတၢ်ပညိၣ်မ့ၢ်ဒ်သိးကမၤဂ့ၤထီၣ် တၢ်ဆဲးကျိးလၢ က---ဒီး လ---သဝီအဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်ဃးတၢ်တ့ထီၣ်ကျဲ အတၢ် တိာ်ကျဲၤအံၤဒီး တၢ်အၢၣ်လီၤစ့ၢ်ကီးအဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်ကဟ့ၣ်နီၤလီၤအဝဲသ့ၣ်ဟံၣ်ဒူၣ်တဒူၣ်စုာ်စုာ်လၢ ဟီၣ် ခိၣ် ၄ဝ×၆ဝ ခီၣ်ယီၢ်လၢ က---သဝီအပူၤန့ၣ်လီၤ. သဝီသးၦၢ်စ့ၢ်ကီး ဃ့ဆူၣ်ဃ့စိးစ့ၢ်ကီးသဝီဖိတဖၣ်လၢ ကဟ့ၣ်စ့ ၁ဝႇဝဝဝ တုၤ ၂ဝႇဝဝဝ ကၠး လၢကမၤစၢၤတၢ်တ့ထီၣ်ကျဲလၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤအဂီၢ်လီၤ. 

 

ဖဲလါမ့ၤ ၁သီႇ ၂ဝ၁၉နံၣ်န့ၣ် အူအီၤမၠ့ၣ်ကၠဲၤမၢဆူၣ်ဝဲ က---သဝီဖိ ၈၇ ဂၤလၢဟံၣ်ဒူၣ် ၁၃ဖျၢၣ် ကသုးလီၢ်သုး ကျဲန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိအါဒံအါဂၤအိၣ်ဆိးတ့ၢ်ဖဲဟီၣ်ကဝီၤအံၤ လၢ ၂ဝဝ၉ နံၣ်လံၤလံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အဟီၣ်ခိၣ် လံာ်လဲၢ်တအိၣ်ဘၣ်ဆၣ်ႇ KNU ပဒိၣ်ဟ့ၣ်တ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်တၢ်ပျဲလၢကအိၣ်ဆိး ဖဲအံၤန့ၣ် လီၤ. တနံၤဃီဖဲ တၢ်သုးဆူၣ်လီၢ်ကျဲန့ၣ်ႇ ဝဲၤကျိၤအၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ (၃) ဂၤဒီးသဝီသးၦၢ်စးထီၣ် တၢ်တ့ ထီၣ်ကျဲဒီး သိလ့ၣ်တြီာ်ဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတဖၣ် တအဲၣ်ဒိးသုးလီၢ်သုးကျဲဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် ထီဒါတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤ တဘူၣ်ဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်ဃိလီၤၦီၢ်ကွံာ်အဟံၣ်အဃီဒီး တ့ထီၣ်က့ၤဒဲအိၣ်ကဒုလၢ သဝီဖိအဂၤတဖၣ် အစံာ်လီၢ် ကပၤန့ၣ်လီၤ. 

 

ဟံၣ်လၢတၢ်ဃိလီၤကွံာ်အီၤတဖၣ် အပှ့ၤလီၤလၢဝဲ ၅ဝႇဝဝဝ တုၤ ၃ဝဝႇ ဝဝဝ ကၠးဒီး ဟံၣ် ၂၅ မျးကယၤ ဘၣ် တၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ်အီၤန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိလၢအမ့ၢ် မး စ---တဲဖျါဝဲႇ “ပမ့ၢ်တဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံာ်လၢပအိၣ်ဆိး လီၢ်ဘၣ်န့ၣ် ပဘၣ်ယိၣ်လၢတၢ်ကမၤဟးဂီၤကွံာ်ပဟံၣ်ပဃီတဖၣ်လၢ သိလ့ၣ်တြီာ်ဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ပဟံၣ်ဖိ ဃီဖိနီၣ်ဂံၢ် အါအဃိ တၢ်အိၣ်သးအံၤမ့ၢ်တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢပဂီၢ်ဒိၣ်မး. အဝဲသ့ၣ်နီဟးထီၣ်ဆူၣ်ကွံာ် ၦၤလၢ တၢ်လီၢ်အံၤလီၤ. (...)”

 

ဖဲတၢ်တ့ထီၣ်ကျဲအဆၢကတီၢ်န့ၣ်ႇ ဖၣ်ပူၣ်ကီၢ်ဆၣ်ခိၣ် အူခၠါည့အ့ လဲၤဆူတၢ်တိာ်ကျဲၤဟီၣ်ကဝီၤလၢကကွၢ် တၢ်အိၣ်သးန့ၣ်လီၤ. အူအီၤမၠ့ၣ်ခဲၤႇ ဒီးဝဲၤကျိၤၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ (၃) ဂၤတဲဘၣ်သဝီဖိလၢ အဝဲသ့ၣ်ကတ့ထီၣ် န့ၢ်က့ၤဟံၣ်လၢတၢ်မၤဟးဂီၤအီၤတဖၣ် ဒီးတဲအဝဲသ့ၣ်လၢ သုတသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတဂ့ၤႇ မ့ၢ်လၢတၢ်သုးလီၢ်သုး ကျဲအံၤ က မ့ၢ်ဒၣ်ထဲတစိၢ်တလီၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ. 

 

သဝီဖိအါဂၤဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ တၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲအဟီၣ်ကဝီၤပူၤ မ့ၢ်လၢ အိၣ်ဆိးလီၢ် တၢ်သူၣ်ထီၣ်တဖၣ်တလၢတလီၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီးဆံးဝဲ လၢၦၤအိၣ်ဒီး ဟံၣ်ဖိဃီဖိနီၢ်ဂံၢ်အါတဖၣ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိ မး စ--- တဲဖျါထီၣ်ဘၣ်ဃးတၢ်ဂ့ၢ်ကီတဖၣ်အံၤလၢႇ “ၦၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤဖှီၣ်ဒိၣ်မး. ၦၤတကြၢးမၤအီၤဒ် အံၤဘၣ် (...).” သဝီဖိ မး စ--- တဲဝဲလၢ အဝဲတ့ထီၣ်အဒဲဖဲတၢ်လီၢ်အံၤ လၢာ်ဝဲ စ့ ၅ဝႇ ဝဝဝ ကၠးႇ ဒီးတဲဖျါစ့ၢ် ကီးဝဲအတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢကတ့ထီၣ်ဒဲအံၤ... “ဖဲပတ့ထီၣ်ဒဲန့ၣ်ႇ ပစ့လၢာ်ကွံာ် ၅ဝႇဝဝဝ ကၠး. ယဘၣ်ဆါကိၣ်ဖိနီ ဖိလၢကၠိဒ်သိးယကပာ်ဖှိၣ်ဘၣ်စ့အံၤလၢ ယကပှ့ၤဒဲခိၣ်ဒုးလၣ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.”

 

ဖဲလါအီကူး ၂ဝ၁၉ နံၣ်န့ၣ်ႇ တၢ်ဟ့ၣ်သဝီဖိတဖၣ်တၢ်ပျဲ လၢကက့ၤဆူ က---သဝီလီၤ. တၢ်တ့ထီၣ်ကျဲဝံၤႇ သဝီဖိတဖၣ် တၢ်ဟ့ၣ်နီၤလီၤအဝဲသ့ၣ်ဟီၣ်ခိၣ်လီၢ်ဘၣ်ဆၣ် တၢ်တတ့ထီၣ်န့ၢ်က့ၤအဝဲသ့ၣ်ဟံၣ်ဃီလၢ တၢ်မၤ ဟးဂီၤတ့ၢ်တဖၣ်န့ၣ် ဒ်တၢ်အၢၣ်လီၤတ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်. ဖဲလါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၁၇သီႇ ၂ဝ၁၉နံၣ်န့ၣ်ႇ ဟံၣ်ဒူၣ် ယဲၢ်ဒူၣ်ဟဲက့ၤအိၣ်ဆိးက့ၤလၢသဝီပူၤႇ ဖဲၦၤအဂၤတဖၣ်အိၣ်ဒံးဒၣ်လၢတၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲ ဟီၣ်ကဝီၤပူၤ မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် ကက့ၤတ့ထီၣ်က့ၤအဟံၣ်အဂီၢ် ကျိၣ်စ့တအိၣ်ဒံးဘၣ်အဃိလီၤ.

 

(၄) ပတီၢ်တပတီၢ် - တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါႇ ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲး တၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ် ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢတၢ်ကရၤလီၤတၢ်ကစီၣ်အံၤလီၤ.

Thu, 17 Jan 2019

Footnotes: 

[1] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢလံာ်တၢ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤတဖၣ်န့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်အီၤဖဲ လါမ့ၤ ၂ဝ၁၉ နံၣ်ႇ ဘၣ်တၢ်ကွဲးအီၤခီဖျိ ပျီပူၤၦၤမၤ သကိးတၢ်ဖဲ မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ် လၢအဘၣ်တၢ်နဲၣ်လိအီၤလၢ ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG လၢကမၤနီၣ်မၤဃါ တၢ်မၤဘၣ်ဒိ ၦၤဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်အတၢ်အိၣ်သး တဖၣ်ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ် ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမံၤႇ အတၢ်ဂီၤဒီး တၢ်အိၣ်ဆိးလီၢ်တဖၣ် ဘၣ်တၢ်မၤဘၢအီၤန့ၣ်လီၤ.

Related Readings