လၢဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်အပူၤႇ ၦၤမၤတၢ်ဖိ ၁၈ ဂၤလၢအမၤတၢ်ဖဲတၢ်တ့ထီၣ်ဘှီထီၣ်ကျဲ လၢအမ့ၢ်မ့ဘကၤ ခီပနံၣ်[1]အတၢ်တိၤကျဲၤအပူၤတဖၣ် တဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ် မၤအဘူးအလဲနီတမံၤဘၣ်. ၦၤမၤတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ပတုာ်ကွံာ်အီၤလၢ တၢ်ဖံးတၢ်မၤဖဲလါ မးၡး ၂ဝ၁၈ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး တၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူ တၢ်ကီ တၢ်ခဲဒီး ဒ့ၣ်ကမၢ်ထီၣ်မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ပှ့ၤအီၣ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီပနံၣ်အံၤ ဘၣ်ဟ့ၣ်က့ၤဒံးအဝဲသ့ၣ်စ့ ၁ႇ၆၁၂ႇ ဝဝဝ ကၠး န့ၣ်လီၤ.[2]

 

(၁) တပတီၢ် - တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

တၢ်တဟ့ၣ်ၦၤမၤတၢ်ဖိအဘူးအလဲ

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါမးၡး ၂ဝ၁၈ နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီႇ ကရူၢ်ႇ ကီၢ်ဆၣ်ႇ ကီၢ်ရ့ၣ်)

က===သဝီႇ မဲၢ်ကျီကရူၢ်ႇ ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ႇ မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

အူလ---

သးနံၣ်

၄၁

မုၣ်ခွါ 

ခွါ

ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်

အိၣ်

 တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

ပှၤနီသိလ့ၣ်

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

အံၤစလၤမ်

တၢ်ဟံမူဒါ / လီၢ်လၤ

သ၀ီဖိ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ 

ကဝီၤဒ့နီၣ်ဂံၢ် ---, က---သဝီႇ မဲၢ်ကျီကရူၢ်ႇ ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ႇ မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ        

လီၢ်လၤ

သုးကျိၤ / သုးရ့ၣ် /  သုးတြိၤ

အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ / သုးကလၢၤ 

အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

အူသ့စီၤ

အံၣ်ကၠ့နယၢၢ် တၢ်တ့တၢ်ဘှီ

မ့ဘကၤခီပနံ

ဝ့ၢ်တကူ

အူမ့အီၤစီၤလဲၣ် (မ့ဘကၤခီပနံၣ်အကစၢ်)

 

(၂)ပတီၢ်တပတီၢ်-တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

ယဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်အံၤလၢ အူလ---, လၢအမ့ၢ်ၦၤမၤတၢ်ဖိလၢတဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘူးအလဲ အကျါတဂၤန့ၣ်လီၤ.

ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ၦၤဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ လဲၤခီဖျိဘၣ်တၢ်လၢအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.

 

(၃) ပတီၢ်တပတီၢ် - ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

တၢ်ဂ့ၢ်အံၤကဲထီၣ်အသးဖဲ လါမးၡး ၂ဝ၁၈ နံၣ် လၢ က---သဝီႇ မဲၢ်ကျီကရူၢ်ႇ ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ႇ မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်နၣ်လီၤ. အူလ--- ဒီး ၦၤသဝီဖိအဂၤလၢ က---သဝီအပူၤတဖၣ် မၤဒိးလဲတၢ်တနံၤဘၣ် တနံၤ လၢမ့ဘကၤခီပနံၣ်တၢ်တ့ထီၣ်ကျဲတၢ်တိာ်ကျဲၤ ဖဲမဲၢ်ထီဒီး ထံသဘျုၣ်ထၣ်ကရူၢ်န့ၣ်လီၤ. ခီပနံၣ်အံၤ စးထီၣ် မၤဝဲတၢ်တ့ကျဲတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤ ဖဲလါယနူၤအါရံၤ ၂ဝ၁၈ နံၣ်ဒီး ဒိးလဲဝဲၦၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ် လၢတၢ်တ့ ထီၣ်ကျဲဒီးတ့ထီၣ်တိၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤဘၣ်ဃးဒီး လီၢ်ကဝီၤၦၤတဝီတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီတၢ် တိာ်ကျဲၤလၢ ထံကီၢ်ပဒိၣ်ရဲၣ်ကျဲၤပာ်လီၤဝဲန့ၣ်လီၤ.

 

မ့ဘကၤခီပနံၣ်အံၤ အစ့ပာ်ဖှိၣ်လၢာ်ကွံာ်ဝဲလၢတၢ်တ့ထီၣ်ကျဲအံၤအဃိ ပတုာ်ကွံာ်ဝဲတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤဖဲလါ မးၡး ၂ဝ၁၈ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဝံၤအလီၢ်ခံႇ အူသ့စီၤႇ လၢအမ့ၢ်မ့ဘကၤခီပနံၣ် ၦၤသ့တၢ်တ့တၢ်ဘှီ အံၣ်ကၠနယၢၢ် တဂၤန့ၣ် တဟ့ၣ်လီၤၦၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ် အဘူးအလဲလၢလၢၦဲၤၦဲၤဘၣ်. လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါႇ အဝဲဟံးပာ်ဝဲစ့လၢ အကစၢ်အဂီၢ်ဒီး သုးဆၢသုးကတီၢ်တဘျီဝံၤတဘျီလၢကဟ့ၣ်လီၤၦၤမၤတၢ်ဖိအဘူးအလဲန့ၣ်လီၤ.

 

တၢ်ဘူးတၢ်လဲလၢၦၤမၤတၢ်ဖိပိာ်ခွါတဖၣ်ကဘၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ တနံၤ ၅ႇ၅ဝဝ ကၠးတုၤလၢ ၆ႇဝဝဝ ကၠးဒီး ပိာ်မုၣ်တဖၣ်တခီ ကဘၣ်ဒိးန့ၢ်ဝဲ တနံၤ ၄ႇဝဝဝ ကၠးတုၤလၢ ၅ႇဝဝဝ ကၠးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ၦၤမၤတၢ်ဖိ ၁၈ ဂၤတဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဒံးအဘူးအလဲလၢလၢၦဲၤၦဲၤအဃိႇ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ခိးလၢကဒိးန့ၢ်ဘၣ်က့ၤဝဲ န့ၣ်လီၤ. ခီပနံၣ်အၢၣ်လီၤတ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကဟ့ၣ်လီၤတၢ်ဘူးတၢ်လဲဘၣ်ဆၣ်ႇ တုၤခဲအံၤတဟ့ၣ်ဘၣ်ဒံးဝဲဘၣ်. စ့လၢ အူသ့စီၤ ကဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤက့ၤ ၦၤမၤတၢ်ဖိအဘူးအလဲခဲလၢာ် အိၣ်ဝဲ ၁ႇ၆၁၂ႇဝဝဝ ကၠးဆူ အူလ===ဒီးၦၤမၤတၢ်ဖိအဂၤတဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

ၦၤမၤဒိးလဲတၢ်လၢတနံၤဘၣ်တနံၤတဖၣ်အံၤ တအိၣ်ဒီးဟီၣ်ခိၣ်ကရၢၢ် လၢကသူၣ်တၢ်ဖျးတၢ်အဂီၢ်ဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်ဒိးသန့ၤထီၣ်ဒၣ် အတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူလၢတၢ်မၤဒိးလဲအံၤဒီး မၤၦဲၤဟံၣ်ဃီတၢ်လိၣ်တဖၣ်န့ၣ် လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖဲအဝဲသ့ၣ်တဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤအဘူးအလဲဘၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်မၤထီၣ်ဒ့ၣ်ကမၢ်လၢ တၢ်ဟံးလိၢ်ကျိၣ်စ့ ဒ်သိးကပှ့ၤအီၣ်တၢ်အဂီၢ်ဒီးတၢ်အံၤကဲထီၣ် မုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ်တၢ်ကီတၢ်ခဲဒီးတၢ်သးတံာ်တာ် လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. မၣ်--- အႇ လၢအမ့ၢ်ၦၤမၤတၢ်ဖိအကျါတဂၤႇ တဲဖျါထီၣ်ဝဲအတၢ်တူၢ်ဘၣ် ဆူ KHRG လၢ “ယသးပှံၢ်ထီၣ်တၢ်ဒိၣ်မး မ့ၢ်လၢ ယစ့လၢယကပှ့ၤတၢ်အဂီၢ်တအိၣ်ဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.”

 

မ့ၢ်လၢၦၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်အံၤ တဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဒံးစ့ဘၣ် အဃိႇ အဝဲသ့ၣ်တၢၣ်ပီၣ်သကိးဒီး က---သဝီခိၣ်နၢ် တဖၣ် လၢကဟံးထီၣ်ဂ့ၢ်ဝီန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ကွဲးပတြီၢ်ဃာ်လံာ်ပရၢတဘ့ၣ်ဒီးဆဲးလီၤသကိးဝဲစုမုၢ်ကျၢၢ်တၢ်ပ နီၣ်လၢကဃ့ထီၣ်က့ၤတၢ်ဖံးတၢ်မၤအဘူးအလဲတဖၣ်ဆူ ခီပနံၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဆှၢထီၣ်ဝဲလံာ်ပရၢ အံၤဆူ ကညီကီၢ်စဲၣ်ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ် နါခ့ၤထွ့မၠ့ၣ်အအိၣ်ဖဲ လါအီကူး ၁၃ သီ ၂ဝ၁၈ နံၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

တၢ်တ့ထီၣ်ကျဲတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤ တၢ်ပာ်ပတုာ်ကွံာ်အီၤဝံၤအလီၢ်ခံႇ င---သဝီဖိတဖၣ်အံၤ မၤဘၣ်က့ၤထဲ တၢ်မၤတစိၢ်တလီၢ်လၢ အအိၣ်ထီၣ်ဝဲထဲ တဘျီတခီၣ်ဧိၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်လၢ လါယနူၤအါရံၤ ၂ဝ၁၉ နံၣ်န့ၣ်ႇ အဝဲသ့ၣ်နုာ်လီၤမၤဘၣ်က့ၤဝဲ တၢ်တ့ထီၣ်ကျဲလၢ စ့ၤစ့ၤကၠဲၤခီပနံၣ်တၢ်တိာ်ကျဲၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. လၢ တၢ်မၤဝဲအံၤအပူၤႇ အဝဲသ့ၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဘူးတၢ်လဲ ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်က့ၤအဒ့ၣ်ကမၢ် တဖၣ်န့ၢ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤတခီ ကဝံၤဝဲဖဲ လါယူၤလံ ၂ဝ၁၉ နံၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

ဖဲလါယူၤ ၂ဝ၁၉ နံၣ်န့ၣ်ႇ KHRG ၦၤမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်ကစီၣ်ဖိတဂၤ သံကွၢ်လီၤတံၢ်က့ၤတၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢ သဝီဖိ အူလ---အအိၣ်အခါႇ သဝီဖိအံၤတဲဘၣ်အီၤလၢ တုၤခဲအံၤအဝဲဆဲးကျိးက့ၤ အူသ့စီၤတန့ၢ်လၢၤဘၣ်. အါန့ၢ်အန့ၣ်ႇ အဝဲတဲဝဲလၢ လံာ်တၢ်ကအုကစွါလၢ အဝဲသ့ၣ်ဆှၢထီၣ်ဆူ ကညီကီၢ်စဲၣ်ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ်အအိၣ် စ့ၢ်ကီးန့ၣ် တၢ်စံးဆၢကဒါက့ၤတအိၣ်နီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

(၄) ပတီၢ်တပတီၢ် - တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါႇ ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲး တၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ် ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

အူလ---ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ   ပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.

Tue, 30 Jul 2019

Footnotes: 

[1] မ့ဘကၤခီပနံၣ် တၢ်ဆဲးလီၤမံၤအနီၣ်ဂံၢ်မ့ၢ်ဝဲ - ၁ဝ၅၃၄၂၄၉၇ . ဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ်ဘၣ်ဃးခီပနံၣ်အံၤအဂ့ၢ် ဖဲအံၤ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်အံၤဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်ကစီၣ်လၢပဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤဖဲ လါမ့ၤ ၂ဝ၁၉ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. 

[2] တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်အံၤပဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤခီဖျိ လီၢ်ကဝီၤကမျၢၢ်ဖိတဂၤလၢ မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ လၢကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတ့ၢ်အီၤ လၢကမၤနီၣ်မၤဃါလီၢ်ကဝီၤပူၤတၢ်မၤဘၣ်ဒိၦၤဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်အဂ့ၢ်အကျိၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ် ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမံၤႇ တၢ်ဂီၤဒီးတၢ် အိၣ်ဆိးလီၢ်တဖၣ် တၢ်တဖျါအီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

Related Readings