တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤ ပာ်ဖျါဝဲ  ပိာ်မုၣ်လၢအအိၣ်ဒီး ခိၣ်နူာ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီ တဂၤ ဘၣ်တၢ်ဖီၣ်ဆူၣ်အီၤ လၢအဝဲၢ်ခွါ ဖဲလ့ၤညၣ်ဘိၣ်ပၠ့ကီၢ်ဆၣ်ႇ ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ် လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၂ဝ၁၇ နံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.  လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပိာ်မုၣ်တဂၤအံၤ အိၣ်ထီၣ်ဒီးအဟုးအသး ဒီးခဲအံၤ အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲ အဖိတဂၤလၢ အသးအိၣ်တနံၣ်လံန့ၣ်လီၤ.  တၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါဝဲ သဝီသူၣ်က့ သးၦၢ်တဖၣ် ဘၣ်ဃးတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အံၤဘၣ်ဆၣ် ၦၤမၤကမၣ်တၢ်တဂၤအံၤ တၢ်ဟံးထီၣ်အီၤဂ့ၢ်ဝီတအိၣ်နီတမံၤဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါ ၊ လ့ၤညၣ်ဘိၣ်ပၠ့ကီၢ်ဆၣ်ႇ ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ် (လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၂ဝ၁၇နံၣ်) 

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါလံာ်တဘ့ၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ကွဲးအီၤခီဖျိ ပျီပူၤၦၤမၤသကိးတၢ်ဖဲ ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ် လၢအဘၣ် တၢ်နဲၣ်လိ အီၤလၢ ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG လၢကမၤနီၣ်မၤဃါ တၢ်မၤဘၣ်ဒိၦၤဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်အတၢ်အိၣ်သး တဖၣ်ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ.[1]

(၁) တပတီၢ် - တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

တၢ်ဖီၣ်ဆူၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၂ဝ၁၇ နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီႇ ကရူၢ်ႇ ကီၢ်ဆၣ်ႇ ကီၢ်ရ့ၣ်)

အ--- သဝီႇ လ့ၤညၣ်ဘိၣ်ပၠ့ကီၢ်ဆၣ်ႇ ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

နီၢ်ဝ---

သးနံၣ်

၂၂

မုၣ်ခွါ 

မုၣ်

ကလုာ်

ကညီ

 ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်

တအိၣ်, ဖိတဂၤ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ 

အ---သဝီ

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ        

တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

သ၀ီ

စီၤမ---

တသ့ၣ်ညါ

အ---

 

(၂)ပတီၢ်တပတီၢ်-တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

KHRG ပျီပူၤၦၤမၤတၢ်ဖိ လဲၤဟးအိၣ်သကိး ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အနီၢ်ကစၢ်တဂၤအံၤဒီး မၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်တၢ်ဒီးအီၤန့ၣ်လီၤ.

ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ၦၤဟ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်တဂၤအံၤ လဲၤခီဖျိဘၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤလၢ အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. 

 

(၃) ပတီၢ်တပတီၢ် - ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

နီၢ်ဝ---, လၢအအိၣ်ဒီး ခိၣ်နူာ်အတၢ်ဂ့ၢ်ကီတဂၤအံၤ ဘၣ်တၢ်ဖီၣ်ဆူၣ်အီၤလၢ အဝဲၢ်ခွါ စီၤမ--- ဖဲ လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် (တသ့ၣ်ညါအသီ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်) ၂ဝ၁၇နံၣ် န့ၣ်လီၤ. အဖီၣ်ဆူၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ၦၤမၤကမၣ်တၢ်တဂၤအံၤ လဲၤဃ့ၢ် အိၣ်ပူၤဖျဲးအသးလၢ ဘျံးဝ့ၢ် ဒီးခဲအံၤ အဝဲမၤတၢ်ဒ်အမ့ၢ် ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢဝဲၤဒၢးခိၣ်တဂၤအသိးဖဲ လ့ၤညၣ်ဘိၣ် ပၠ့ဟီၣ်ကဝီၤလီၤဆီဝဲၤဒၢးန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ် အဘူးအတံၢ်သ့ၣ်တဖၣ် တီၣ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူ လီၢ်ကဝီၤပိာ်မုၣ်ကရၢဒီး သဝီသူၣ်က့သးၦၢ်တဖၣ်သနာ်က့ တၢ်ဟံးထီၣ်ကျဲၤလီၤဂ့ၢ်ဝီတအိၣ်နီမံၤဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တုၤလၢ လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၂ဝ၁၉ နံၣ်ဒၣ်လဲာ်န့ၣ် ၦၤန့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤသ့ၣ်တဖၣ် တဟံးထီၣ်ဂ့ၢ်ဝီသမံသမိးတၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. 

 

တၢ်ဖီၣ်ဆူၣ်ဂ့ၢ်ဝီတခါအံၤ ကဲထီၣ်သး လၢၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အနီၢ်ကစၢ်ဟံၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ဒ်အံၤႇ “ဖဲယအိၣ်လၢဟံၣ်ထဲတဂၤဒီး ဆ့ၣ်နီၤအိၣ်ဘှံးလၢ စုာ်ပူၤအခါန့ၣ် အဝဲဟဲဒီး သံကွၢ်ယၤလၢ ယတၢ်အိၣ်သး မၤသး ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ယတဲအီၤလၢ ယလီၤဘှံးဒီး အဝဲဟဲဘူးထီၣ်လၢယအိၣ်န့ၣ်လီၤ. အခီၣ်ထံးန့ၣ် အဝဲသံကွၢ်ယၤလၢ ယတူၢ်လိာ်အီၤ (အတၢ်နၢမူ)ကသ့ဧါ ဒီး ယတဲအီၤလၢ ယတတူၢ်လိာ်ဘၣ်. စးထီၣ်ဖဲန့ၣ် အဝဲဖီၣ်တံၢ်ဃာ်ယၤ ဃံးဃံးအဃိ ယတဲအီၤလၢ ပျၢ်ယၤနာ်က့ အဝဲတပျၢ်ကွံာ်ယၤဘၣ်. အဃိန့ၣ် ယသးဒိၣ်ထီၣ်ဒီး ယအ့ၣ်ဝဲအစုန့ၣ်လီၤ. ဖဲယအ့ၣ်အီၤန့ၣ် ယဆိမိၣ်လၢ အဆါလၢအဂီၢ် အဃိ အဝဲစှီၤတံၢ်ဃာ် ယသးနါၦၢ်န့ၣ်လီၤ.  အဖီၣ်ဆူၣ်ယၤဝံၤမၣ် ပျာ်ကွံာ်ယၤန့ၣ်လီၤ.”

 

တၢ်ဖီၣ်ဆူၣ်အီၤဝံၤအလီၢ်ခံ နီၢ်ဝ--- အိၣ်ထီၣ်ဒီးအဟုးအသးအဃိ ခဲအံၤ အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အဖိ လၢအအိၣ်လံတနံၣ်လံန့ၣ်လီၤ. နီၣ်ဝ--- စံးကဒီးဒ်အံၤႇ “လၢယဒၢထီၣ်သီသီခါန့ၣ် ယအီၣ်တၢ်ထးခိၣ်တဝံၣ်လၢၤနာ်က့ ယတသ့ၣ်ညါလၢ  ယဒၢထီၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲယလဲၤမၤကွၢ်ယသးလၢဝ့ၢ်ပူၤအခါန့ၣ် ကသံၣ်သရၣ်မုၣ်ဖိမၤကွၢ်ယဆံၣ် ဒီးတဲယၤလၢ ယဒၢထီၣ်လံန့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်ဖဲန့ၣ်လီၤ.... ယသ့ၣ်ညါလၢ ယဒၢထီၣ်. ယလဲၤဖဲန့ၣ် စးထီၣ်လၢ လါအ့ဖြ့ၣ် ဟ၂ဝ၁၈ နံၣ်] အပူၤန့ၣ်လီၤ. ယအိၣ်ဖဲန့ၣ် ဆံးယံာ်လဲၣ်ဒု... ယတသ့ၣ်ညါဘၣ်. အနီၢ်ကီၢ်န့ၣ် စးထီၣ်လၢ ယသ့ၣ်ညါလီၤယသးလၢ ယဒၢထီၣ်လံန့ၣ် ယဘၣ်အိၣ်လၢဝ့ၢ်ပူၤလီၤ.”

ၦၤတူၢ်ဘၣ်နီၣ်ဝ---  ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ဖဲ ၂ဝ၁၇ နံၣ်န့ၣ် အကၠီဖီၣ်ဆူၣ်အီၤ လၢတၢ်လီၢ်ခံတီၤ  ဘၣ်ဆၣ် အဝဲတိၢ်နီၣ် မုၢ်နံၤမုၢ်သီလီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဘၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. “အဝဲဖီၣ်ဆူၣ်ယၤခံဘျီ လၢယဟံၣ်ပူၤ ဒီးအဝဲတဘျီန့ၣ် ဖဲယဟဲလၢ ဂ---သဝီ (ဖဲအဟံၣ်လၢတၢ်လီၤအဂၤတဖျၢၣ်) န့ၣ်လီၤ.” လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ တၢ်ကဲထီၣ်သးဂ့ၢ်ဝီတခါအံၤ မ့ၢ်တၢ်ဟံး ထီၣ်ဂ့ၢ်ဝီလိာ်ဘၢလိာ်ကွီၢ်အီၤအိၣ်တအိၣ်န့ၣ်  အဝဲတသ့ၣ်ညါထွဲဝဲနီတမံၤဘၣ်န့ၣ် န့ၣ်လီၤ.

 

(၄) ပတီၢ်တပတီၢ် - တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါႇ ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲး တၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ် ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအံၤ ဟ့ၣ်တၢ်ပျဲလၢ ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် (KHRG) ကသူတၢ်ကစီၣ်အံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

Sat, 21 Sep 2019

Footnotes: 

[1] ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG နဲၣ်လိဝဲပျီပူၤၦၤမၤသကိးတၢ်တဖၣ်လၢ ကီၢ်ပယီၤမုၢ်ထီၣ်တကပၤလၢကမၤနီၣ်မၤဃါ တၢ်မၤအၢမၤပယွဲ တၢ်ကဲထီၣ်သးတဖၣ် ခီဖျိတၢ်ပာ်ဖျါတဖၣ် ဒ်တၢ်ပာ်ပနီၣ်တၢ်အတီၤပတီၢ်တၢ်မၤအကျဲအသိးဒီး မၤဝဲ တၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီးသဝီဖိအဂၤတဖၣ်ႇ ကွဲးဖျါထီၣ်ဟီၣ်ကဝီၤတၢ်ပာ်ဖျါတဖၣ်လၢဘၣ်ဃးဖဲ တၢ်လီၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ညီနုၢ်ဝဲ တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ကွဲးထီၣ်ဝဲ တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါၦၤဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ် တၢ်မၤအၢပယွဲအလံာ်ပာ်ဖျါအခါ ပျီပူၤၦၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤ လၢကမၤနီၣ်မၤဃါဝဲတၢ်မၤပယွဲၦၤဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်လၢအဝဲသ့ၣ်ဆိမိၣ်လၢအကါဒိၣ်တဖၣ် ခီဖျိတၢ်မၤ လီၤတံၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်ခီၣ်ထံးတဖၣ်လၢကျဲအါဘိဒီး ဒ်ပမၤန့ၢ်အီၤ လၢဂံၢ်ခီၣ်ထံးအသိး ဒီးတၢ်ကဲထီၣ်သး အတၢ်ဆီတလဲအတၢ်ထိၣ်သတြီၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

Related Readings