ဖဲလါမ့ၤ ၁ဝ သီႇ ၂ဝ၁၉ နံၣ်န့ၣ် သဝီဖိလၢအလ့ၢ်လိၤလၢ အသိလ့ၣ်ယီၢ် (ဆိုင်ကယ်)တဂၤ အခီၣ်ဘၣ်ဒိဝဲ မ့ၢ်လၢကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်သုးအသိလ့ၣ် လၢအဃ့ၢ်ချ့သဒံးတခိၣ်ထံးဘၣ်အီၤ ဖဲပၠါစခါသဝီအချၢႇ ဒီၣ်ဖးခိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ႇ တီအူကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် သိလ့ၣ်အံၤတပတုာ်ဘၣ်ဒီး သဝီဖိအံၤစ့ၢ်ကီး တီၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဘူၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဃိအဝဲကူစါဒၣ်အတၢ်ပူၤလီၢ်လၢ ကသံၣ်သ့ၣ်ဂံၢ်ဝၣ်စဲလၢဟံၣ် မ့ၢ်လၢအကူစါသးဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်ဆါဟံၣ်တန့ၢ်ဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.[1]

(၁)    တပတီၢ် - တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

ပယီၤသုးအသိလ့ၣ်တဲးဘၣ်သဝီဖိလၢကျဲမုၢ်ပူၤ

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါမ့ၤ ၁ဝ သီႇ ၂ဝ၁၉ နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီႇ ကရူၢ်ႇ ကီၢ်ဆၣ်ႇ ကီၢ်ရ့ၣ်)

ပၠါစခါသဝီအချၢႇ ဒီၣ်ဖးခိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ႇ တီအူကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

စီၤတ ---

သးနံၣ်

၂၆

မုၣ်ခွါ 

ခွါ

ကလုာ်

ကညီ

ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်

အိၣ်

 တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

ထူစံာ်

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ပှၤခရံာ်ဖိ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ 

ဟ---သဝီ

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ        

လီၢ်လၤ

သုးကျိၤ / သုးရ့ၣ် / 
သုးတြိၤ

အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ / သုးကလၢၤ 

အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

 

(၂)ပတီၢ်တပတီၢ်-တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

ယနၢ်ဟူတၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤလၢသဝီဖိတဂၤအအိၣ်ဒီး ယလဲၤထံၣ်လိာ်သံကွၢ်သံဒိးၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤ အံၤန့ၣ်လီၤ.

ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်လဲၤခီဖျိဘၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤလၢအနီၢ်ကစၢ်န့ၣ်လီၤ.

 

(၃) ပတီၢ်တပတီၢ် - ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

ဖဲလါမ့ၤ ၁ဝသီႇ ၂ဝ၁၉ နံၣ်အနံၤန့ၣ် ပယီၤသုးအသိလ့ၣ်ယဲၢ်ခိၣ်လၢ အတီၣ်ဝဲသ့ၣ်ဒီးဝၣ် ဟဲက့ၤလီၤလၢဒီၣ်ဖးခိၣ်ဒီး  ချၢၣ်လာ်ဆူတီအူ လၢအတၢ်ဃ့ၢ်ချ့သဒံးအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဟဲတုၤဖဲ ဆံတမံးလာ် (ဆယ့်တစ်မိုင်), ပၠါစခါသဝီချၢႇ ယွၤကၠံကရူၢ်ႇ ဒီၣ်ဖးခိၣ်ကီၢ်ဆၣ်န့ၣ် အသိလ့ၣ်လၢ အဟဲက့ၤလၢခံကတၢၢ်တခိၣ် ဂုာ်လဲၤတလၢကွံာ်သိလ့ၣ်လၢအမဲာ်ညါလွံၢ်ခိၣ်အခါ အဝဲထံးဘၣ်ဝဲသဝီဖိ စီၤတ--- လၢအဟဲက့ၤ လၢတီအူ ဒီးက့ၤဆူ ဟ---သဝီလၢ သိလ့ၣ်ယီၢ် (ဆိုင်ကယ်) တဂၤအံၤန့ၣ်လီၤ. အသိလ့ၣ်ယီၢ် လီၤဃံၢ်လၢကျဲကပၤ ဒီးဟးဂီၤဝဲန့ၣ်လီၤ. စီၤတ--- စ့ၢ်ကီး အခီၣ်လ့ၢ်ခိၣ်ဒီး အခီၣ်ဒ့ဘၣ်ဒိဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဟုသးခံထၢၣ်လၢအဟဲက့ၤစိာ်ဝဲလၢ အသိလ့ၣ်ယီၢ်အဖီခိၣ်စ့ၢ်ကီး သ့ၣ်ဖးဒီးလီၤဆံၣ်ဝဲလၢကျဲမုၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.

 

ပယီၤသုးအသိလ့ၣ်အံၤ ထံးဘၣ်သဝီဖိဝံၤ တပတုာ်အသိလ့ၣ်ဘၣ်. ခီဖျိလၢစီၤတ---တဂၤအံၤ ဘၣ်ဒိဒီးဆၢထၢၣ်က့ၤဝဲတန့ၢ်လၢၤဘၣ်အဃိ အဝဲကိးကျၢလီတဲဆိဆူ အသကိးလၢအအိၣ် ဖဲပၠါစခါ သဝီတဖၣ် ဒ်သိးကဟဲဒီးမၤစၢၤအီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အမံးနံးသၢဆံဝံၤအလီၢ်ခံႇ ကဘၣ်ဖဲဟါခီ ၃း၃ဝ အဆၢကတီၢ်ႇ အသကိးတဖၣ်ဟဲတုၤဖဲတၢ် ကဲထီၣ်သးအလီၢ်ဒီး ဂုာ်ကျဲးစၢးထၢဖှိၣ်က့ၤဝဲ အဟုသးလၢ အလီၤဆံၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. 

 

ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်လဲၤဆှၢ စီၤတ--- ဆူလီၢ်ကဝီၤတၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးတဖျၢၣ် လၢကကူစါအခီၣ် အပူၤလီၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အခီၣ်ပူၤလီၢ်လၢ အဘၣ်ဒိအံၤ ကသံၣ်ကရၣ် ဘၣ်ဆးတံၢ်အီၤလွံၢ်ထံၣ်ဝံၤ တဲအီၤလၢအကဘၣ်ဒိယဲၤ ဖျါ(X-Ray)န့ၣ်လီၤ. ဖဲကသံၣ်ဒၢးဝဲန့ၣ် (X-Ray)အစဲးဖီကဟၣ် တအိၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ် လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤကအါ ထီၣ်အဃိ အဝဲပာ်လီၤသးလၢ တဒိကွၢ်ဝအတၢ်ပူၤလီၢ်အံၤ လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲဆၢ တဲာ်လီၤအသးလၢ ကက့ၤဆူအသဝီ ဒီး ကူစါက့ၤအတၢ်ပူၤလီၢ်လၢ သ့ၣ်ဂံၢ်ဝၣ်စဲ ကသံၣ်န့ၣ်လီၤ. 

 

စီၤတ--- အံၤကဘၣ်တီၣ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ် အံၤဆူ မတဂၤအအိၣ်လဲၣ်န့ၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်ဒီး ခီဖျိလၢ ၦၤထံးဘၣ်အီၤမ့ၢ် ပယီၤ သုးအသိလ့ၣ်အဃိ အဝဲပျံၤစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ကဘၣ်ထီၣ်တၢ်မူးတၢ်ရၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲအိၣ်ဘှီၣ်ဒၣ်ဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ အတၢ်ပူၤလီၢ်ကဘျါအဂီၢ် ကဘၣ် အိၣ်ခိးဝဲဆံးယံာ်လဲၣ် ဒီးတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤစ့ၢ်ကီး ကလၢာ်ဝဲ ဆံးအါလဲၣ်န့ၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်အဃိ အသးဘၣ်တံာ်တာ်န့ၣ်လီၤ. လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ အဝဲကဘှီက့ၤဝဲ အသိလ့ၣ်ယီၢ်လၢအဟးဂီၤ တခိၣ်န့ၣ် မ့တမ့ၢ်ကပှ့ၤဝဲလၢအသီအဂီၢ် အကျိၣ်စ့စ့ၢ်ကီး တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

(၄) ပတီၢ်တပတီၢ် - တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါႇ ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲး တၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ် ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အနီၢ်ကစၢ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ  KHRG ကသူအတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.

Tue, 20 Aug 2019

Footnotes: 

[1] ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG နဲၣ်လိဝဲပျီပူၤၦၤမၤသကိးတၢ်တဖၣ်လၢ ကီၢ်ပယီၤမုၢ်ထီၣ်တကပၤလၢကမၤနီၣ်မၤ ဃါ တၢ်မၤအၢမၤပယွဲ တၢ်ကဲထီၣ်သးတဖၣ် ခီဖျိတၢ်ပာ်ဖျါတဖၣ် ဒ်တၢ်ပာ်ပနီၣ်တၢ်အတီၤပတီၢ်တၢ်မၤအကျဲအသိးဒီး မၤဝဲတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီးသဝီဖိအဂၤတဖၣ်ႇ ကွဲးဖျါထီၣ်ဟီၣ်ကဝီၤတၢ်ပာ်ဖျါတဖၣ်လၢဘၣ်ဃးဖဲ တၢ်လီၢ်လၢအဝဲ သ့ၣ်ညီနုၢ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ကွဲးထီၣ်ဝဲ တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါၦၤ ဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်တၢ် မၤအၢပယွဲအလံာ်ပာ်ဖျါအခါ ပျီပူၤၦၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤ လၢကမၤနီၣ်မၤဃါဝဲတၢ်မၤပယွဲၦၤဂ့ၢ် ဝီခွဲးယာ်လၢအဝဲသ့ၣ်ဆိမိၣ်လၢအကါဒိၣ်တဖၣ် ခီဖျိတၢ်မၤလီၤတံၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်ခီၣ်ထံးတဖၣ်လၢကျဲအါဘိဒီး ဒ်ပမၤန့ၢ်အီၤ လၢဂံၢ်ခီၣ်ထံးအသိး ဒီးတၢ်ကဲထီၣ်သးအတၢ်ဆီတလဲအတၢ်ထိၣ်သတြီၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

Related Readings