Karen Human Rights Group

ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ် တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါ- သဝီဖိ (၂) ဂၤ, ပၣ်ဃုာ်ဒီးဖိသၣ် ပိာ်ခွါ(၁၇) နံၣ်တဂၤ ယီၢ်ဘၣ်ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်ဖဲ လၢၢ်ဒိၣ်စိကီၢ်ဆၣ် (လါအ့ဖြ့ၣ် ၂၀၂၅ နံၣ်)

 

(၁) တပတီၢ်- တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

သဝီဖိ (၂) ဂၤယီၢ်ဘၣ်ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် (၂) ဖျၢၣ်လၢဘၣ်တၢ်ဒိးလီၤပာ်အီၤလၢသုးဖီၣ်စုကဝဲၤ လၢတၢ်တသ့ၣ်ညါဘၣ်တဖု

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါအ့ဖြ့ၣ် ၈ သီ, ၂၀၂၅ နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီ, ကရူၢ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်)

ဆအ--- သဝီ, ကမိၤသွ့ဟီၣ်ကဝီၤ, လၢၢ်ဒိၣ်စိကီၢ်ဆၣ်, ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

မီၤပ---

မီၤရ---

သးနံၣ်

(၁၇) နံၣ်

(၂၂) နံၣ်

မုၣ်/ ခွါ

ခွါ

ခွါ

ကလုာ်

ဒဝဲၢ်

ဒဝဲၢ်

ထီၣ်ပှၢ် / သဘျ့  

သဘျ့

သဘျ့

တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

ပှၤမၤအီၣ်ကျီးဖိ

ပှၤမၤအီၣ်ကျီးဖိ

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ဘူးဒး

ဘူးဒး

တၢ်ဟံးမူဒါ/ လီၢ်လၤ

သဝီဖိ

သဝီဖိ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ

ဆအ--- သဝီ

ဆအ--- သဝီ

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ                    

လီၢ်လၤ

သုးကျိၤ/ သုးရ့ၣ် / သုးတြိၤ

အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ /သုးကလၢၤ

အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

တသ့ၣ်ညါ

 

 (၂) တပတီၢ်- တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိတဂၤနၢ်ဟူဘၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အံၤလၢ ဆအ--- သဝီဖိလၢအမံၤမ့ၢ် ကိၤလ--- လၢအလဲၤဆှၢပှၤဆါ သ့ၣ်တဖၣ်အံၤဆူတၢ်ဆါဟံၣ်တဂၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ.

၂. ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအဝဲအံၤမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢအမ့ၢ်အတီလီၤ. မ့ၢ်အဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်,  ကိၤလ--- လၢအဟ့ၣ် KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဂၤအံၤန့ၣ် အိၣ်ဟဲန့ၣ်သဝီတဖျၢၣ်ဃီဒီးပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖိခံဂၤအံၤအဃိန့ၣ်လီၤ.  အဝဲ ထံၣ်ထွဲဝဲတၢ်ကဲထီၣ်သး အံၤဒီး လဲၤဆှၢစ့ၢ်ကီးပှၤဆါခံဂၤအံၤဆူတၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲအိၣ်ခိးကွၢ်ထွဲစ့ၢ်ကီးပှၤဆါဖဲ တၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

 (၃) တပတီၢ်- ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်.

 

ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ် ၈ သီ, ၂၀၂၅ နံၣ်အနံၤန့ၣ်, ပှၤဒီပုၢ်ဝဲၢ် (၂) ဂၤလၢအအိၣ်ဖဲ ဆအ--- သဝီ, ကမိၤသွ့ဟီၣ်ကဝီၤ, လၢၢ်ဒိၣ်စိ ကီၢ်ဆၣ်, ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ် ပူၤလၢအမံၤမ့ၢ် မီၤပ--- သးနံၣ် (၁၇) နံၣ် ဒီး မီၤရ--- သးနံၣ် (၂၂) နံၣ်အံၤလဲၤဝဲဆူအကျီးပူၤ လၢကလဲၤထၢတခီးထိၣ်ကံၣ်ချံသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်လဲၤတုၤဖဲအကျီးပူၤကဘၣ်ဖဲ ဂီၤခီ ၁၁ နၣ်ရံၣ်ဃၣ်ဃၣ် ဒီး စးထီၣ်ထၢဝဲတခီးထိၣ်ကံၣ်အချံန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၁း၁၀ မံးနံးအဆၢကတီၢ်, မီၤရ--- ယီၢ်ဘၣ်ဝဲဟီာ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် ဖဲအကျီးပူၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်အံၤပိၢ်ဖးထီၣ်အဃိအဝဲအခီၣ်စ့ၣ်တခီတူာ်ကွံာ်ဝဲတဘျီဃီန့ၣ်လီၤ.

 

ဖဲလၢ မီၤရ--- ယီၢ်ဘၣ်ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ, အဒ့ဖိလၢအမ့ၢ် မီၤပ--- လဲၤဃီၤဆူအအိၣ် ဒီး ဘ့ၣ်လီၤအဆ့ကၤလၢ ကဘိၣ်ပတုာ်န့ၢ် မီၤရ--- အခီၣ်သွံၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဝံၤအလီၢ်ခံ, မီၤရ--- ယိးထီၣ်အကၠီလၢကက့ၤဃီၤဆူဟံၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ အဝဲထွဲထီၣ်ခီၣ်စှၤကိးခါလၢအဘူးဒံးဒီးတၢ်ကဲထီၣ်သးအဆၢကတီၢ်န့ၣ်အဝဲယီၢ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီးဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်ဖဲအဝဲယိးအကၠီအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် ပိၢ်ဖးထီၣ်ဒီး အဝဲဘၣ်ဒိဖဲအခီၣ်ထွဲဝံၤအဝဲဘၣ်ဒီၣ်တဲာ်ကွံာ် အခီၣ်ထွဲတ ကပၤအံၤဖဲအဝဲလဲၤတုၤလၢတၢ်ဆါဟံၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.

 

ဖဲလၢသဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်နၢ်ဟူထီၣ်ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် ပိၢ်ဖးထီၣ်သီၣ်အဆၢကတီၢ်, အဝဲသ့ၣ်လဲၤကွၢ်ဝဲမ့ၢ်မနုၤကဲထီၣ်အသး လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဝဲပှၤဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါခံဂၤဘျိၣ်လၢကျဲပူၤလၢအဘူးဒီးအဝဲသ့ၣ်အကျီးန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ်တီၣ်ထီၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢသိလ့ၣ်ပူၤ ဒီး လဲၤဆှၢက့ၤအဝဲသ့ၣ်ဆူ ဒဝဲၢ်တၢ်ဆါဟံၣ် လၢဘၣ်တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤအီၤ လၢ ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) န့ၣ်လီၤ. ဆအ--- သဝီအံၤအိၣ်သူၣ်လီၤအသးဘူးဒီးကၠီၣ်မဲတီၤပ ယီၤအသုး ကလၢၤလၢအအိၣ်သူၣ်လီၤအသးဖဲ ရဖ--- သဝီဃၢၤ, ကမိၤသွ့ဟီၣ်ကဝီၤ, လၢၢ်ဒိၣ်စိကီၢ်ဆၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်လဲၤဒီးသိလ့ၣ်ယီၣ် လၢ ဆအ--- သဝီ ဆူကၠီၣ်မဲတီၤသုးကလၢၤန့ၣ်အိၣ်ဒၣ်ထဲ ၁၀ မံးနံးဧိၤန့ၣ်လီၤ.

 

မ့ၢ်လၢသဝီဖိခံဂၤအံၤယီၢ်ဘၣ်ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်ဖဲလၢအဝဲသ့ၣ်အကျီးပူၤအဃိ, သဝီဖိအဂၤသ့ၣ်တဖၣ်ပျံၤတၢ်ဖုးတၢ်, သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤ ဒီး အဝဲသ့ၣ်လဲၤဖံးလဲၤမၤက့ၤတၢ်လၢအစံာ်ပူၤ, ကျီးပူၤ တဘူၣ်အါအါလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိလၢအအိၣ်လၢလီၢ်ကဝီၤပူၤသ့ၣ် တဖၣ် တသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ဝဲလၢမ့ၢ်သုးဖီၣ်စုကဝဲၤဖဲလဲၣ်တဖုဒိးလီၤပာ်ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်အံၤလဲၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢဟီၣ်ကဝီၤ ဝဲအံၤအပူၤန့ၣ် သုးဖီၣ်စုကဝဲၤလၢအမ့ၢ် ပယီၤသုး ဒီး KNLA  (ကညီဒီကလုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ်) သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ် - ၁၀ သ့ၣ်တဖၣ်ဟူးဂဲၤဝဲခံဖုလၢာ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ဖဲလၢအပူၤကွံာ် (တၢ်တသ့ၣ်ညါမုၢ်နံၤမုၢ်သီဘၣ်) န့ၣ်, တၢ်ဒုးတၢ်ယၤကဲထီၣ်တ့ၢ် အသးလၢ ပယီၤသုးသ့ၣ်တဖၣ်ဒီးသုးဖီၣ်စုကဝဲၤဒုးထီၣ်ဒါအီၤသ့ၣ်တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤဖဲသဝီဃၢၤန့ၣ်အိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.                                                                                                                               

 

သဝီဖိလၢအဘၣ်ဒိဒီးဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်ခံဂၤအံၤန့ၣ် (ဖဲလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၀၂၅ နံၣ်န့ၣ်), အဝဲသ့ၣ်တဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ နီတမံၤဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဒိးကူစါယါဘျါသးအဘူးအလဲလၢာ်အါန့ၢ်ဒံး ၈,၀၀၀,၀၀၀ ကၠး အဃိအဝဲသ့ၣ်လိၣ်ဘၣ် တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤလၢကဟ့ၣ်တၢ်ကူစါယါဘျါပှ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်ပှၤဒီပုၢ်ဝဲခွါခံဂၤအံၤမ့ၢ်စ့ၢ်ကီး ပှၤလုၢ်အီၣ်ဟံၣ်ဖိဃီဖိအဃိ, အဟံၣ်ဖိဃီဖိဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်စ့ၢ်ကီးဒီး တၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူအတၢ်တၤသ့ၣ်တဖၣ်လၢတၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤအဖီခိၣ် န့ၣ်လီၤ. ခဲအံၤမ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်တဒိးန့ၢ်ဘၣ်ခီၣ်တူးဒံးဘၣ်အဃိအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဟးဒီးနီၣ်ထိးတြံာ်ကံၢ်လာ် (ဂျိုင်းထောက်)န့ၣ်လီၤ.

 

(၄) တပတီၢ်- တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါ, ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကသူ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

သဝီဖိလၢအမံၤမ့ၢ် ကိၤလ--- အိၣ်လၢ ဆအ--- သဝီ, ကမိၤသွ့ဟီၣ်ကဝီၤ, လၢၢ်ဒိၣ်စိကီၢ်ဆၣ်, ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤလၢအကွၢ်ထွဲ ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်တဂၤအံၤတဲဘၣ် KHRG လၢ မီၤပ--- ဒီး မီၤရ--- ဟ့ၣ် KHRG တၢ်ပျဲလၢကသူဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤ လၢတၢ်ရၤလီၤအဂီၢ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်စံၣ်လီၤလၢတၢ်ဆါဟံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ (လါယူၤ ၂၀၂၅ နံၣ်) န့ၣ်လီၤ.