Karen Human Rights Group

ဒူပျာ်ယၥ်ကီၢ်ရ့ၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါ- SAC ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်ဒီးဘၣ်သံဝဲသဝီဖိ တဂၤဖဲကြုၢ်တုကီၢ်ဆၣ်, လါအီးကထိဘၢၣ် ၂၀၂၄ နံၣ်

 

(၁) တပတီၢ်- တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

ထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးကီၢ်ကးကရၢ (SAC) ခးလီၤနါစိၤကျိဖးဒိၣ်ဒီးဘၣ်သံဝဲသဝီဖိတဂၤ.  

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ် ၁၈ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီ, ကရူၢ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်)

အ---သဝီ, မၠီၣ်ကၠးအ့ကရူၢ်, ကြုၢ်တု (ကၠိၣ်ဒိ) ကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယၥ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

အူဒ---

သးနံၣ်

၇၁ နံၣ်

မုၣ်/ ခွါ

ခွါ

ကလုာ်

တလၢး

ထီၣ်ပှၢ် / သဘျ့  

ထီၣ်ပှၢ်

တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

ကွၢ်ကျီၢ်

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ဘူးဒး

တၢ်ဟံးမူဒါ/ လီၢ်လၤ

သဝီဖိ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ

အ--- သဝီ

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ                    

လီၢ်လၤ

သုးကျိၤ/ သုးရ့ၣ် / သုးတြိၤ

အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ /သုးကလၢၤ

အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

တသ့ၣ်ညါ

-

SAC ကျိဖးဒိၣ်ကရူၢ် နီၣ်ဂံၢ်- ၅၄၅ လၢအအိၣ်ဝဲဒၣ်လၢ (စကခ) (သုးဟူးဂဲၤ ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤဝဲၤ လီၢ်ခိၣ်သ့ၣ်) စုဒုၣ်တီၤ အဖီလၥ်, သုးနီၣ်ဂံၢ် စကခ - ၁၂

လ့ဝါသုးကလၢၤ [ဘူးဒီးကီးတရံးဝ့ၢ်], ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်, ဒူပျာ်ယၥ်ကီၢ်ရ့ၣ်

တသ့ၣ်ညါ

 

 (၂) တပတီၢ်- တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိထံၣ်န့ၢ်ဝဲဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ကဲထီၣ်သးအခီၣ်ထံးန့ၣ်လၢ (facebook post), လၢလီၢ်ကဝီၤပှၤမၤတၢ်ကစီၣ် ကရၢ, ကြုၢ်တုကီၢ်ဆၣ်ပှၤမၤတၢ်ကစီၣ်ကရၢ, လၢအအိၣ်ဝဲဒၣ်လၢကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (KNU) တၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲအဖီလၥ် န့ၣ်လီၤ. ဒီးလၢခံန့ၣ်, ပျီပူၤပှၤဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါတၢ်ဖိလဲၤဝဲဆူ (KNU) ပှၤမၤတၢ်ကစီၣ်အခိၣ် (၂) ဂၤတဂၤအအိၣ်, ဖဲကြုၢ်တုကီၢ် ဆၣ်, လၢအမံၤမ့ၢ်ဝဲ နီၢ်ဘ--- ဒ်သိးကဃိထံလီၤတံၢ်က့ၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးလၢခံန့ၣ်, ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်တၢ်ဖိမၤတၢ်ထံၣ်လိၥ် သံကွၢ်ဒီးပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမါ, လၢအမ့ၢ်ဒီၤဆ---ဒီးသဝီခိၣ်နၢ်လၢအိၣ်ဖဲ အ---သဝီ ဒ်သိးဒီးကမၤနီၣ်မၤဃါလီၤတံၢ်ဝဲတၢ်ကဲထီၣ် သးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

၂. ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

KHRG ပျီပူၤပှၤမၤတၢ်ဖိဃုထံသ့ၣ်ညါဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤ ဒီးမၤတၢ်ထံၣ်လိၥ်သံကွၢ်ဒီးဒီၤဆ--- လၢအမ့ၢ်ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမါ, ဒီးသဝီခိၣ်နၢ်လၢအအိၣ်ဖဲ အ--- သဝီန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤဘၣ်တၢ်ဒိးန့ၢ်စ့ၢ်ကီးအီၤလၢကီၢ်ဆၣ်ပှၤမၤတၢ်က စီၣ်ကရၢအအိၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

 (၃) တပတီၢ်- ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်.

 

ဖဲလါဒံၣ်စဲဘၢၣ် ၂၀၂၃ နံၣ်န့ၣ်, ကမျၢၢ်တၢ်ဒီသဒၢသုး (PDF) ဒီးကညီဒီကလုၥ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA) ထီၣ်ဒုးဒီး မၤန့ၢ်ကွံၥ်ဝဲထံကီၢ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးသုးကီၣ်ကးကရၢ (SAC) အတၢ်သမံသမိးအလီၢ်လၢအအိၣ်ဆီလီၤအသးဘူးဒီးတီၤခၢၣ်သး ကၠိ တဖျၢၣ်ဖဲဃ---သဝီ, မၠီၣ်ကၠးအ့ကရူၢ်, ဒီးတီၤကၠးအ့တိၤ, တီၤကၠးအ့ကရူၢ်န့ၣ်လီၤ. တိၤတဘိအံၤန့ၣ်အိၣ်ဆီလီၤအသးဖဲ ဃ---သဝီ, ဒီးအ---သဝီအဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲလၢတၢ်ထီၣ်ဒုးအီၤဆၢကတီၢ်န့ၣ်, (SAC) ခီၣ်ဆၢဝဲတန့ၢ်အဃိ, (SAC) ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ် -၂၃၁, လၢအအိၣ်ဝဲဒၣ်လၢ (စကခ)အစုဒုၣ်တီၤဖီလၥ်, သုးနီၣ်ဂံၢ်- ၁၂, အိၣ်သူၣ်လီၤသးဖဲအ့ရှၢၣ်ကျဲမုၢ်ခိၣ်, ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ် တဖၣ်, ဆဲးခးလီၤဝဲဟီၣ်ဝ့ၣ်စၢၣ်ဒီးကျိဖးဒိၣ် ၁၂၀ မမ, ဆူ ဃ---သဝီ, ဒီးအ---သဝီန့ၣ်လီၤ. ဖဲလၢ (SAC) သုးဖိတဖၣ်ဟး ထီၣ်ကွံၥ်လၢတၢ်လီၢ်ဝဲန့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံတုၤလီၤလၢ ၂၀၂၄ နံၣ်လၢၥ်န့ၣ်, SAC ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ် (ခမရ) -၂၃၁, တဘျီတခီၣ်ခးလီၤဝဲကျိ ဖးဒိၣ် ဆူသဝီခံဖျၢၣ်အံၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးစးထီၣ်လၢန့ၣ်လံၤလံၤ တုၤဃီၤလၢ လါယနူၤအါရံၤ ၂၀၂၅ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတနီၤဟဲက့ၤလၢသဝီပူၤလၢကမၤကဆှီက့ၤဝဲအဟံၣ်တဘျီဘၣ်တဘျီ ဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ်တအိၣ်တ့ၢ်ဘၣ်, ခီဖျိတၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်အိၣ်ဝဲတပယူၣ်ဃီန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိအဂၤတနီၤတဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံၥ်လၢ သဝီဘၣ်, ခီဖျိတၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်ဒီးအီၤလၢတၢ်ဘုၣ်ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ, ဒီးအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်ကဘၣ်ဂုၥ်ကျဲးစၢးမၤတၢ်ကိးနံၤ ဒ်သိးကအိၣ် ဒီးတၢ်ဟဲနုာ် (ကျိၣ်စ့) လၢကဆီၣ်ထွဲလီၤအနီၢ်ကစၢ်အသးဖဲအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးအခါန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်အိၣ်လၢတၢ်ဒုးတၢ်ယၤကျါ, ကျိချံမျိၥ်သၣ်အကျါ လၢကအံးထွဲကွၢ်ထွဲက့ၤဝဲအကျီးဒီးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိန့ၣ်လီၤ.

 

ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ် ၁၈ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်အနံၤ, ဖဲ ၁၂း၀၀ အဆၢကတီၢ် SAC ကျိဖးဒိၣ်ကရူၢ် နီၣ်ဂံၢ်- ၅၄၅ လၢအအိၣ်ဝဲဒၣ်လၢ (စကခ) (သုးဟူးဂဲၤ ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤဝဲၤ လီၢ်ခိၣ်သ့ၣ်) စုဒုၣ်တီၤ အဖီလၥ်, သုးနီၣ်ဂံၢ် စကခ - ၁၂ ခးလီၤဝဲကျိဖးဒိၣ်ခံဘျီ, ကျိဖး ဒိၣ် ၁၂၀ မမ ခဲ လၢၥ် (၆) ဖျၢၣ်, ခးလီၤဝဲဆူအ---သဝီ, မၠီၣ်ကၠးအ့ကရူၢ်, ဒီးဘၣ်သံဝဲ အူဒ ---, သးနံၣ် (၇၁) နံၣ်, အိၣ်ဆိးဖဲအ--- သဝီ, ဖဲအဝဲ လဲၤကွၢ်ကျီၢ်လၢအဖိဒိၣ်ခွါအစံၣ်ပူၤဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲကျိဖးဒိၣ် ၁၂၀ မမ (၄) ဖျၢၣ်တၢ်ခးလီၤအီၤ တၢတဘျီန့ၣ်, အူဒ---မံဒီး ပာ်ထီၣ်အခိၣ်လၢသခိးထူၣ်အခိၣ်ဆၢၣ်လိၤဖဲအဖိဒိၣ်ခွါအစံၣ်ပျီပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲလၢအဝဲဂဲၤဆၢထၢၣ်ဒီး ထံၣ်ဝဲအကျီၢ်ဟးထီၣ်လၢ တၢ်ချၢ, ဃ့ၢ်ပြံပြါအသးန့ၣ်လီၤ. အဝဲကျဲးစၢးလူၤကိးဖှိၣ်က့ၤဝဲကျီၢ်ဒီးလဲၤလီၤဝဲဆူပျီပူၤ, ဒီးတသ့ၣ်ညါ ဝဲလၢကျိဖးဒိၣ်အဂၤခံဖျၢၣ် ကဟဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်ဒိဝဲဖဲအယီၢ်ဒ့, အခီၣ်, ဒီးအဟၢဖၢ (အပှဲၤ) ဒီးသံဝဲတဘျီဃီန့ၣ်လီၤ.

 

ဒီၤဆ--- သးနံၣ် (၄၈) နံၣ် လၢအမ့ၢ်ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမါတဂၤအံၤစံးဘၣ်ဝဲဒၣ် KHRG လၢ, ခီဖျိအဝဲသးပှၢ်လံအဃိ အူဒ--- န့ၣ်တနၢ်ဟူလၢၤတၢ်ဒီးတထံၣ်တၢ်အါအါလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဃိကီခဲဝဲလၢအဝဲကနၢ်ဟူတၢ် ဒီးကထံၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလၢတၢ်ခး လီၤကျိဖးဒိၣ်ခံဘျီတဘျီန့ၣ်, အမါဆိကမိၣ်ဝဲလၢ, ကမ့ၢ်ဒၣ်အဝဲဃုတၢ်လီၢ်တဘၣ်လၢကဃ့ၢ်အိၣ်သဒၢအသးအဃိ, အဝဲဘၣ်ဒိ ဒီးကျိဖးဒိၣ်အက့န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ်အဖိဒိၣ်ခွါလၢအအိၣ်လၢဟံၣ်ပူၤတဂၤကိးပသူထီၣ်ဖးဒိၣ်လၢကျိဖးဒိၣ်ချံဟဲကဒီး လံန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်အမါဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အူဒ--- န့ၣ်တနၢ်ဟူဝဲအဖိဒိၣ်ခွါအတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

ဖဲတၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်တၢတဘျီ, ဖဲ ၁၂း၀၀ အဆၢကတီၢ်, သဝီဖိခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲလၢတၢ်ဒုးခိၣ်အဖီလၥ်လၢအနီၢ်ကစၢ်တၢ်ပူၤဖျဲး အဂီၢ်ဒီးတဟးထီၣ်ဝဲလၢတၢ်ချၢနီတဂၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ပှၤတထံၣ်ဝဲဒၣ်ပှၤသံလၢအမ့ၢ် အူဒ--- နီတဂၤဘၣ်. [ကအိၣ်တနၣ်ရံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ] ကဘၣ်ဖဲဟါခီ ၁း၀၀ အဆၢကတီၢ်န့ၣ် သဝီဖိတဂၤလၢအဆိးဖဲ အ---သဝီ, ထံၣ်ဝဲဒၣ် အူဒ---ဒီးက့ၤတဲဘၣ်ဝဲအဟံၣ်ဖိဃီဖိန့ၣ်လီၤ. မၤကဒီးအသီတနံၤန့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဒွဲၣ်အူထီၣ်ကွံၥ်အီၤန့ၣ်လီၤ. ဟံၣ်ဖိဃီဖိသ့ၣ်တဖၣ်ပာ် ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူကြုၢ်တုကီၢ်ဆၣ်ပှၤမၤတၢ်ကစီၣ်ကရၢအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤမၤတၢ်ကစီၣ်ကရၢသ့ၣ်တဖၣ်ဟံးန့ၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

 

ဒီၤဆ---န့ၣ် ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢအဝၤလၢတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝၤသံဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် အဝဲကဘၣ်မၤ တၢ်လၢရီဘၢၣ်ကျီးပူၤ ဒီးကဘၣ်ကွၢ်ကျီၢ်လၢကဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤလီၤအနီၢ်ကစၢ်တၢ်လုၢ်အီၢ်နီၢ်ခိသးသမူန့ၣ်လီၤ.

 

(၄) တပတီၢ်- တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါ, ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကသူ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမါဒီၤဆ---, ဒီးသဝီသးပှၢ်ဖဲ အ---သဝီ, ဟ့ၣ်ဝဲတၢ်ပျဲလၢ KHRG ကသူဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအဝဲအံၤန့ၣ်လီၤ.