ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ် တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါ: သဝီဖိခံဂၤဘၣ်ဒိလၢ မျိာ်ချံလီၤတဲာ်ပိၢ်ဖးထီၣ်ဖဲ ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်ႇ လါမးၡး ၂ဝ၂၁ နံၣ်

(၁) တပတီၢ် - တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်	တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်
တၢ်ခးလီၤနါစိၤတၢ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး	တၢ်ခးလီၤနါစိၤတၢ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်	တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ
တၢ်ခးလီၤနါစိၤတၢ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး	လါမးၡး ၂၆ သီႇ ၂ဝ၂၁

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်	တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီႇ ကရူၢ်ႇ ကီၢ်ဆၣ်ႇ ကီၢ်ရ့ၣ်)
တၢ်ခးလီၤနါစိၤတၢ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး	အ---သဝီႇ ကီးနွဲၣ်ကရူၢ်ႇ ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်	တၢ်ခးလီၤနါစိၤတၢ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး
တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ	လါမးၡး ၂၆ သီႇ ၂ဝ၂၁
တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီႇ ကရူၢ်ႇ ကီၢ်ဆၣ်ႇ ကီၢ်ရ့ၣ်)	အ---သဝီႇ ကီးနွဲၣ်ကရူၢ်ႇ ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	မံၤ
	စီၤဟ---
	စီၤယ---

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	သးနံၣ်
	၄၅
	၅

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	မုၣ်ခွါ
	ခွါ
	ခွါ

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	ကလုာ်
	ကညီ
	ကညီ

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်
	အိၣ်
	-

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ
	ဘူးဒး
	ဘူးဒး

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	အိၣ်ဆိးဒူသဝီ
	အ---သဝီႇ ကီးနွဲၣ်ကရူၢ်ႇ ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ
မံၤ	စီၤဟ---	စီၤယ---
သးနံၣ်	၄၅	၅
မုၣ်ခွါ	ခွါ	ခွါ
ကလုာ်	ကညီ	ကညီ
ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်	အိၣ်	-
တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ	ဘူးဒး	ဘူးဒး
အိၣ်ဆိးဒူသဝီ	အ---သဝီႇ ကီးနွဲၣ်ကရူၢ်ႇ ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	မံၤ
	လီၢ်လၤ
	သုးကျိၤ / သုးရ့ၣ် / သုးတြိၤ
	အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ / သုးကလၢၤ
	အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ	တသ့ၣ်ညါ
	တသ့ၣ်ညါ
	တသ့ၣ်ညါ
	တသ့ၣ်ညါ
	တသ့ၣ်ညါ

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ
မံၤ	လီၢ်လၤ	သုးကျိၤ / သုးရ့ၣ် / သုးတြိၤ	အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ / သုးကလၢၤ	အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ
တသ့ၣ်ညါ	တသ့ၣ်ညါ	တသ့ၣ်ညါ	တသ့ၣ်ညါ	တသ့ၣ်ညါ

(၂) ပတီၢ်တပတီၢ်-တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

KHRG ၦၤမၤနီၣ်မၤဃါတၢ်ကစီၣ် မၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီးၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်ႇ ဃုာ်ဒီးလီၢ်ကဝီၤကရူၢ်ခိၣ် စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲလဲၤခီဖျိဘၣ်တၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ.

(၃) ပတီၢ်တပတီၢ် - ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

ဖဲလါမးၡး ၂၆သီႇ ၂ဝ၂၁နံၣ်ႇ ဟါခီ ၈း၃ဝ န့ၣ် သဝီဖိခံဂၤဘၣ်ဒိဝဲဖဲ မျိာ်ချံတဖျၢၣ်လီၤတဲာ်ပိၢ်ဖးထီၣ်ဖဲ အ---သဝီႇ ကီးနွဲၣ်ကရူၢ်ႇ ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲဟါအဝဲန့ၣ်ႇ သဝီဖိတဖၣ်ကျီလီၤသ ကိးဝဲကျီၢ်ညၣ်လၢဟံၣ်တဖျၢၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်မၤတၢ်ဝံၤခဲလၢာ်ဒီး က့ၤဝဲဆူတဂၤလၢအဟံၣ်ဒၣ်ဝဲ အခါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်နၢ်ဟူဝဲမျိာ်ချံ ဟဲလီၤသီၣ်ဆူသဝီပူၤန့ၣ်လီၤ.

သဝီဖိ စီၤဟ---ႇ ၄၅ နံၣ်တဂၤႇ နၢ်ဟူဝဲမျိာ်ချံပိၢ်ဖးထီၣ်သီၣ် ဖဲအဝဲအိၣ်လၢအဟံၣ်သ့ၣ်ဘၣ်ပူၤအခါန့ၣ်လီၤ. တဘျီဃီအဝဲစိာ်ထီၣ်အဖိခွါဆံး စီၤယ---ႇ အိၣ်ယဲၢ်နံၣ်တဂၤ ဒီးဃ့ၢ်ကရီဝဲဆူအဟံၣ်သီလၢ တ့ထီၣ် ဝဲလၢ (ဘိလပ်မြေ) တဖျၢၣ်န့ၣ် လၢကအိၣ်ခူသူၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ (အဟံၣ်ခံဖျၢၣ်လၢာ် အိၣ်လၢကရၢၢ်တဖျၢၣ် ဃီအပူၤလီၤ). ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤႇ မျိာ်ချံတဖျၢၣ် လီၤတဲာ်ဝဲဆူအဟံၣ်ကရၢၢ်ပူၤ ဒီးပိၢ်ဖးထီၣ်ဖဲ အဘူးဒီးအီၤကအိၣ် ယဲၢ်ပျၢ်ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤယ--- အခီၣ်ဘၣ်ဒိဝဲတဆံးတက့ၢ်ဒီး မျိာ်ချံအက့အခီႇ ဒီးမ့မ့ၢ်စီၤဟ---တခီ အခီၣ်လ့ၢ်ခိၣ်အဖီခိၣ်ဘၣ်ဒိဝဲနးမးန့ၣ်လီၤ.

စီၤဟ---တဲဖျါထီၣ်က့ၤတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်ဆူ KHRG လၢႇ “ဖဲတၢ်ပိၢ်ထီၣ်အခါန့ၣ် ပအိၣ်လၢ ယဟံၣ်လီၢ် လံၤတဖျၢၣ်န့ၣ်အပူၤလီၤ. ပနၢ်ဟူတၢ်ပိၢ်ဖးထီၣ်တဘျီဃီႇ ပလဲၤဃ့ၢ်နုာ်လၢ ယဟံၣ်အသီတဖျၢၣ်န့ၣ်အပူၤလီၤ. ဟံၣ်ခံဖျၢၣ်န့ၣ်အဘၢၣ်စၢၤအိၣ်ဒၣ်ထဲ စှၤစဲးကးလီၤ. ဖဲပလဲၤဃ့ၢ်လၢ ဟံၣ်အသီတဖျၢၣ်အခါန့ၣ် မျိာ်ချံ အက့ဖျိးဘၣ်ၦၤ (...) သနာ်က့ ယသွံၣ်ကိၢ်အခါယလဲၤဃ့ၢ်ကရီတုၤလၢဟံၣ်သီတဖျၢၣ်အပဲတြီအခီၣ်ထံးဒံး. ဖဲယသွံၣ်ခုၣ်လီၤတဘျီဒုႇ ယဃ့ၢ်တန့ၢ်လၢာ်ဘၣ် (အဝဲစးထီၣ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲ အခီၣ်ဆါဖဲအတုၤလၢအဟံၣ်သီတ ဖျၢၣ်အခါန့ၣ်လီၤ.) ယစိာ်ဃာ်ယဖိခွါလၢယစုလိၤ တုၤလၢပဲတြီအခီၣ်ထံးစ့ၢ်ကီးလီၤ.”

မျိာ်ချံအက့ဖျိးဘၣ်စီၤဟ---အခီၣ်ဒီး အညၣ်လီၤဖျိဝဲတဆူဒီး သွံၣ်လီၤဝဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်သးဝံၤ အလီၢ် ခံ ၦၤလဲၤတီၣ်ဆှၢ စီၤဟဒီးအဖိခွါဆူ တီနီၢ်တၢ်ဆါဟံၣ် (ကညီဆူၣ်ချ့မၤစၢၤဝဲၤကျိၤ) လၢသိလ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. လီၢ်ကဝီၤကရူၢ်ခိၣ်တဲဝဲလၢႇ “မ့ၢ်ဝဲႇ တၢ်ကဲထီၣ်သးန့ၣ် ဘၣ်လၢမုၢ်နၤခီလီၤ. ပဟးဃုသိလ့ၣ်လၢကလဲၤဆှၢ တၢ်ဘၣ်ဆၣ် သိလ့ၣ်ကစၢ်တဖၣ်န့ၣ် ပျံၤတၢ်လၢကဟးထီၣ်ဟးလီၤအဂီၢ်လီၤ. လၢခံကတၢၢ်ပန့ၢ်ဘၣ် သိလ့ၣ် တခိၣ်ဒီးပလဲၤဆှၢၦၤဘၣ်ဒိတဖၣ်ဆူ တီနီၢ်တၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ်လီၤ.” စီၤဟ--- ဘၣ်ဆးဝဲအပူၤလီၢ်လၢအခီၣ် ကံၣ်ဒုၣ်န့ၣ် ၁၇ထံၣ်န့ၣ်လီၤ. အဖိခွါတခီတဘၣ်ဆးအခီၣ်ဘၣ်ႇ ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ဖူလီၤန့ၢ်အီၤကသံၣ်လၢအခီၣ် ပူၤလီၢ်တဆံးတက့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်လဲၤဒုးနဲၣ်ဒံးအတၢ်ပူၤလီၢ်ႇ လဲၤဖူလီၤကသံၣ်ႇ လဲၤဘိၣ်တၢ်ပူၤလီၢ် လၢတၢ်ဆါဟံၣ် ဒ်တၢ်ပာ်ပနီၣ်ဆၢကတီၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ.

လီၢ်ကဝီၤသဝီဖိတဖၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲလီၤတံၢ်လၢ မတၤခးလီၤမျိာ်ချံတဖၣ်အံၤလဲၣ်န့ၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် စီၤဟ---ဆိကမိၣ်ဝဲလၢအမ့ၢ် ပယီၤသုးန့ၣ်လီၤ. “ယဆိမိၣ်ဒုတမ့ၢ်ဘၣ်ယၤၦၤကညီသုး (KNLA) ဘၣ်. တၢ်န့ၣ်ကမ့ၢ်ပယီၤသုးလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ် မျိာ်ချံဟဲသီၣ်အကျဲ လိၤလၢသဝီလာ်ခီတကပၤ (ဟီၣ်ကဝီၤ လၢပယီၤသုးတဖၣ်ညီနုၢ်ဟူးဂဲၤအလီၢ်) န့ၣ်လီၤ.”[2] စီၤဟ---တဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ မျိာ်ချံလီၤတဲာ်ပိၢ်ဖးထီၣ်အလီၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ်ဝဲဟီၣ်ခိၣ်လီၤဖျိလၢအဟံၣ်မဲာ်ညါန့ၣ်လီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ မျိာ်ချံအကလုာ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ၆ဝ mm အချံန့ၣ်လီၤ.

အဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ်ႇ သုးအိၣ်ဘူးဒီးသဝီအံၤ မ့ၢ်ဒၣ်ထဲ (KNLA) တဖုလီၤ. လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ် ပယီၤသုး အသုးကလၢၤအိၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီး ဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ်သုးလီၤကွံာ်အသုးတဖၣ်ဖဲအပူၤကွံာ်စှၤနံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပယီၤသုးဖိတဖၣ်ဟူးဂဲၤဟးဆှၣ်ဒံးတၢ်လၢလီၢ်ကဝီၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. ပယီၤသုးကလၢၤတခီ အိၣ်ဆီ လီၤအသးလၢ ကီးတရံးဝ့ၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ဃံးတၢ်စ့ၤအဃိ (ပယီၤသုးဟံးန့ၢ်ဆူၣ် တၢ်စိတၢ်ကမီၤ ဖဲလါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၁သီႇ ၂ဝ၂၁နံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ)[3], လီၢ်ကဝီၤသဝီဖိတဖၣ် ဘၣ်ယိၣ်သးပျံၤလၢ အတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်ဒိၣ်မး ဒီးဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢတၢ်ဒုးကကဲထီၣ်ကဒါက့ၤစ့ၢ်ကီးလၢ ပယီၤသုးဒီး KNLA အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိႇ အဝဲသ့ၣ်ခူၣ်လီၤပာ်ဝဲတၢ်ပူၤလၢအဟံၣ်ဖီလာ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ကအိၣ်ခူ သူၣ်ဝဲဖဲတၢ်ခးလီၤကျိချံမျိာ်သၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤကဲထီၣ်အခါမ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိလၢ အဟူးဂဲၤဒီးပၣ် ဃုာ်ပၣ်ဂီၢ်လၢတၢ်တီခိၣ်ရိၢ်မဲ CDM တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတဖၣ်န့ၣ် တမံလၢအဝဲသ့ၣ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲအဟံၣ်ဘၣ် (ဒ်သိး ကပဒ့ၣ်ဟးဆှဲးတၢ်ဖီၣ်ဒုးဃာ်အဂီၢ်) န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်တနီၤဟးမံလၢစုာ်ပူၤလၢၦၢ်ကျါ ဒီးအဂၤတနီၤဟးမံ လၢၦၤဂၤအဟံၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

(၄) ပတီၢ်တပတီၢ် - တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါႇ ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲး တၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ် ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ KHRG ကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤန့ၣ်လီၤ.